Φύλλο εργασίας. Ιστορία Α΄γυμνασίου. Κεφάλαιο 5ο.

 

Η σταθεροποίηση του Δημοκρατικού πολιτεύματος: Ο Περικλής και το Δημοκρατικό πολίτευμα.

Σημαντικά στοιχεία:

√ Η συμμαχία της Δήλου ήταν αυτή η οποία ανέδειξε τους σκοπούς και τους τρόπους της Αθηναϊκής ηγεμονίας: όπως λέγει και ο Μακιαβέλι στον Ηγεμόνα του, η εκάστοτε Ηγεμονία αναζητεί τον κατάλληλο τρόπο και καιρό ώστε να φανερώσει τις προθέσεις της και τις πραγματικές τάσεις της.

√Η σημαντική νίκη του Κίμωνος στον Ευρυμέδοντα και αλλού σήμανε ότι οι Αθηναίοι δεν είχαν μόνον πλέον τον λόγο αλλά και τον τρόπο επιβολής: όπως αναφέρει ο Χόμπς ο Ηγεμόνας έχει πάντα τον τρόπο επιβολής των θέσεών του: ήταν πολύ σημαντικό ότι οι Αθηναίοι ελάχιστο χρόνο μετά τους Περσικούς πολέμους είχαν τον τρόπο να επιβάλλονται στους γείτονές τους: αυτό σήμαινε εσωτερική εξέλιξη άρα συμμετοχή όλων στα κοινά ώστε να είναι δυνατή η ισχυροποίηση της πόλης: συμπέρασμα: "Η στρατιωτική ισχύς και η επιβολή επί των Περσών έφερε την πολιτική αναγέννηση συνεπεία αυτής και την άνοδο της παιδείας η οποία φώτισε όλους τους Αθηναίους άρα ισχυροποίησε το Δημοκρατικό πολίτευμα.

Οι στόχοι λοιπόν του μαθήματος είναι :

Α) αναμφίβολα η γνωριμία με την προσωπικότητα του Περικλέους.

Β) το συγκείμενον, και γενικότερα η γνώση της εποχής.

Γ) όλη η πορεία προς το δημοκρατικό πολίτευμα.

Ανατροφοδότηση:

1.Στο παρακάτω απόσπασμα να σημειώσεις ποια στοιχεία της προσωπικότητας του Περικλέους σηματοδότησαν το σημαντικό ρόλο του για την άνοδο και εξέλιξη του δημοκρατικού πολιτεύματος:

«Ο Περικλής εκμεταλλεύτηκε τη νίκη των ελληνικών δυνάμεων επί των Περσών και την άνοδο της ναυτικής δύναμης της Αθήνας προκειμένου να μετατρέψει τη Δηλιακή Συμμαχία σε «Αθηναϊκή Ηγεμονία», οδηγώντας την πόλη του στη μεγαλύτερη ακμή της ιστορίας της κατά την περίοδο των 14 συνεχόμενων ετών που εκλεγόταν στο αξίωμα του Στρατηγού. Σε στρατιωτικό επίπεδο, οι επεκτατικές και στρατιωτικές επιχειρήσεις που πραγματοποίησε κατά τη διάρκεια της κυριαρχίας του είχαν σαν κύριο στόχο τη διαφύλαξη των συμφερόντων της Αθήνας. Τις επιχειρήσεις αυτές διεξήγαγε με τη βοήθεια του πανίσχυρου αθηναϊκού ναυτικού, το οποίο άρχισε να δυναμώνει την εποχή του Θεμιστοκλή και αργότερα του Κίμωνα, γιου του Μιλτιάδη. Ωστόσο, στην απόλυτη ακμή του έφτασε κατά την εποχή του Περικλή και αποτέλεσε τον κινητήριο μοχλό της αθηναϊκής υπερδύναμης. Ο Περικλής ήταν ηγέτης της Αθήνας μέχρι τα δύο πρώτα χρόνια του Πελοποννησιακού Πολέμου, ώσπου το 429 π.Χ. απεβίωσε εξαιτίας του λοιμού των Αθηνών».

2.Να ετυμολογήσετε τη λέξη δημοκρατία: ποιο είναι το δεύτερο συνθετικό της; τι σηματοδοτεί; Γνωρίζεις άλλες λέξεις με το ίδιο β΄συνθετικό;

3.Εάν ήσουν ο Περικλής με ποια επιχειρήματα θα υπεστήριζες ότι το καταλληλότερο Αθηναϊκό πολίτευμα ήταν η Δημοκρατία;

4.Με ποιόν τρόπο συνδέεται η δημοκρατία του Περικλέους με το Δημοκρατικό πολίτευμα;

Βασίλειος Μακρυπούλιας, φιλόλογος.