Ο θάνατος του Σωκράτους: Louis David (1877).



Πιστεύουμε τα εξής για αυτόν τον πίνακα:

Ο Σωκράτης ευρίσκεται σε όρθια λογική στάση επαφής με τις δυνάμεις που πρεσβεύει: δεν είναι ήρεμος ούτε ατάραχος διότι τα χέρια του και τα πόδια του ευρίσκονται σε στάση κινήσεως: όμως είναι δημιουργικά αυτοκυρίαρχος διότι η ελικοειδής κίνησις των άκρων του φανερώνει ότι κινείται πνευματικά και ψυχικά πανέτοιμος για το μεγάλο αυτόβουλο ταξείδιον: Η αριστερά χείρ του είναι σε ορθή γωνία με υψωμένο το δείκτη: σαφέστατα δείχνει τον ουρανό και την μελλούμενη επίσκεψή του στον κόσμο των Ιδεών, επίσης η ορθή γωνία του χεριού του φανερώνει την πλήρη αυτοκυριαρχία του και την τελειότητα των σκέψεών του διότι το χέρι του ως απόληξη εσωτερικών δυνάμεων τις θέτει στην ισορροπία της αρμονικής ορθής γωνίας η οποία ορθή γωνία θαυμάσθηκε από τον Πυθαγόρα ποικιλοτρόπως: Επίσης το αριστερό χέρι δεν είναι το χέρι της λογικής, επικοινωνεί με το δεξιό εγκεφαλικό ημισφαίριο και είναι το ενορατικό απηγορευμένο από τη θρησκεία χέρι ( οι χριστιανοί κάνουν το σταυρό τους με το δεξί χέρι ως επικοινωνούν με το αριστερό έλλογο ημισφαίριο του εγκεφάλου) άρα ο Σωκράτης καταδεικνύει ότι δεν θα πρέπει να ακολουθούμε τη λογική όσο το άπειρο ενορατικό συμπαντικό συναίσθημα μέσα μας το ενώνων ημάς με το Όν, από αυτήν την άποψιν ο ζωγράφος θέτει το Σωκράτη να αναιρεί την εμμονή του Πλάτωνος στη νοησιοκρατία, εδώ ο Σωκράτης εμφανίζεται ως συναισθηματικά πράττων και αναχωρών.

Το σώμα του διδασκάλου είναι ανελυμένο: σαν να ευρίσκεται σε έναν ιδιότυπο σταυρό: τα χέρια δημιουργούν γωνία ορθή και το αριστερό πόδι με το υπόλοιπο σώμα δημιουργεί το σχήμα του σταυρού: ο διδάσκαλος ανοίγεται στο σύμπαν και γνωρίζει ότι διά των χειρών και των πόδων επέρχονται όλες εκείνες οι συμπαντικές δυνάμεις οι οποίες μας κυβερνούν και μας ταξιδεύουν :ήλθε ή ώρα του ταξειδίου και ο διδάσκαλος ανοίγει το σώμα του σε όλες τις δυνάμεις οι οποίες τώρα είναι σε φάση ανόδου: δεν είναι τυχαίο ότι και οι χριστιανοί ίδια σταυρική στάση επέλεξαν διά τον Ιησού: όλοι οι θάνατοι δεν είναι ίδιοι: γνωρίζουμε ότι ανάλογα με το πώς θα πεθάνεις ανάλογα το έσω θα ταξιδεύσει στο επόμενο σύμπαν: ο ελευθεριακός σταυρωτός θάνατος (όπως του Σωκράτους) απελευθερώνει τις εσωτερικές δυνάμεις του μαιευτικού και τις ωθεί προς την τελείαν αναχώρησιν.

Το περιβάλλον είναι θλιβερό και σκοτεινό ενάντια στο Ελληνικό φώς, θυμίζει περισσότερο βιβλικό περιβάλλον: ο Πλάτων αν και νεώτατος όταν έφυγε ο διδάσκαλος παρουσιάζεται γέρων ίσως διότι ο ζωγράφος απέδωσε το γηρασμένο από τη στενοχώρια έσω και όχι το σωματικό νέο έξω: Αποδίδεται η αξιολογική διαφορά του Σωκράτους με τους μαθητές του: σχεδόν όλοι θρηνούν και είναι διαφορετικοί από την υπερήφανη στάση του διδασκάλου διότι είναι ο όχλος, οι ανήμποροι, αυτοί που δεν κατάλαβαν τίποτε από το δίδαγμα του διδασκάλου ή το κατάλαβαν μόνο θεωρητικά: ο ένας που κρατεί τον αριστερό πόδα του Σωκράτους είναι ο χείριστος όλων διότι μάλλον προσπαθεί να τον εμποδίσει και να τον ψευτοπαρηγορήσει μη καταλαβαίνοντας το οντολογικό  θέμα που διακυβεύεται: ο Σωκράτης πρέπει να απαντήσει στο Θουκυδίδη και να δώσει τη δική του απάντηση ες αεί: ο άνθρωπος ένα τρόπο έχει να καθαγιάσει την αισχρά φύση του: να φύγει από το περιβάλλον της αισχρότητας, ο άνθρωπος ο ταξιδεύων στο σύμπαν αποκαθίσταται και είναι η απάντηση στο Θουκυδίδη, διότι όταν η ψυχή ευρεθεί στο σύμπαν καθάρεται και αποκαθίσταται στην ύστατη οντική της πορεία. Το παιχνίδι είναι οντολογικό και κανείς εκεί δεν φαίνεται να το έχει συνειδητοποιήσει: λείπει η νεότητα, λείπει ο Αλκιβιάδειος χαρακτήρας, μάλλον όλοι είναι γέροι από στενοχώρια αλλά και νέοι κλαίοντες: ο ζωγράφος δεν εθέλησε να μεταφέρει το κλίμα του γυμναστηρίου όπου ο Σωκράτης ωμιλούσε σε νέους πεπαιδευμένους δυνητικά σώματι και πνεύματι: το βιβλικό περιβάλλον δείχνει την ανείπωτη θλίψη όλων για την αναχώρηση του διδασκάλου.

Ο ένας δείκτης είναι υψωμένος: η μία αλήθεια, το Έν υπάρχει:

ο Πλάτων ευρίσκεται αντίθετα του διδασκάλου σκυφτός και θλιμμένος: η ημέρα με τη νύκτα, η άνοιξη με το χειμώνα, το άσπρο με το μαύρο: η φιλοσοφία με τη φυγή, η αλήθεια με το χάος: ο Πλάτων γνωρίζει ότι θα πρέπει να σκεφθεί πώς θα τα δώσει όλα αυτά στους ανθρώπους και το βάρος αυτό τον γηράσκει: ακόμη και ο δήμιος ο προσφέρων το κώνειο είναι θλιμμένος διότι γνωρίζει ότι οι αισχρές φύσεις αποδιώχνουν το Σωκράτη ο οποίος δείχνει πώς η φύση η ανθρώπινη έχει τη δυνατότητα της λευκάνσεως στο συμπαντικό της ταξείδι: ο Σωκράτης είναι χαρούμενος στον πίνακα αυτό διότι σταματά να υποκρίνεται, η απόλυτος στάσις του χεριού του το φανερώνει: ο υψωμένος δείκτης επικοινωνεί με το μέρος του εγκεφάλου το καταδεικνύον σκέψη και στάση: ο Σωκράτης χαίρεται διότι αποδίδει διά της θυσίας του τη μεγάλη αλήθεια: δεν πεθαίνει αυτός αλλά το μεγάλο ψέμμα που σέρβιρε στον κόσμο: εδώ όλα είναι αισχρά, και αυτή η γνώση φθάνει για όλα, απλά έδωσε το ψέμμα ότι ουδείς εκών κακός, εν οίδα ότι ουδέν οίδα, κακός είναι ο αγνοών της αληθείας, διότι προσπάθησε εν ζωή να υποκριθεί ότι κάτι καλλίτερο μπορεί να συμβεί: ο Θουκυδίδης με την παραδοχή της αισχράς φύσεως τον κατενίκησε: είμαστε ολίγον μετά του Πελοποννησιακού πολέμου, η Δημοκρατία έπεσε θύμα του εαυτού της, όλοι ήσαν ελεύθεροι να δείξουν ποιοι είναι, και απεδείχθησαν σύμφωνα με το Θουκυδίδη αισχροί: ο Σωκράτης όμως τώρα παίρνει την εκδίκησή του από το Θουκυδίδη από όλους, ο ιστορικός ενίκησε στη γή των γεγονότων: ο Σωκράτης όμως κρατεί το μεγάλο του όπλο: τη θυσία, την αναχώρηση, εδώ όλα είναι ψέμμα, όλα είναι άγνοια, όλα είναι νύκτα: η ηθελημένη αναλυτική και απελευθερωτική αναχώρηση αφήνει τις άπειρες δυνάμεις του ανθρώπου να ταξιδεύσουν στο σύμπαν και να γίνουν οντικές ούτε καλές ούτε κακές: ο άνθρωπος ο οντικός της αναχώρησης είναι πέρα από καλός και κακός είναι ένα με το όν άρα Καλός: άρα ο Σωκράτης απήντησε ότι όλα τα γνωρίζει όποιος αναχωρεί ενώ εδώ ένα γνωρίζει ότι δεν γνωρίζει, καμμία γνώση δεν σε καλυτερεύει παρά μόνον η αναχώρηση: για αυτό και είναι ανακουφισμένος και σίγουρος, βαρέθηκε με τα ψέμματα που έλεγε τόσα χρόνια: για αυτό και οι μαθητές του είναι γέροι και θλιμμένοι όσα έλεγε είναι άχρηστα, η στιγμή της μεγάλης απόφασης μετρά, και εκεί δεν χρειάζεται καμμία μόρφωση μόνον οντολογική σειρά: για αυτό και ο Πλάτων είναι θλιμμένος και γέρων: ξέρει ότι πρέπει να σερβίρει γραπτά ψέμματα που θα φωτίσουν το νού αλλά θα επισκοτίσουν το δρόμο που ανεχώρησε ο διδάσκαλος: εξάλλου ο Πλάτων ποτέ δεν ωμίλησε για θυσία, νοητικά φληναφήματα σέρβιρε που ξεχνώνται όταν ο θάνατος μας επισκεφθεί.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

vasilios888@yahoo.gr