Ποιήματα του Μακιαβέλι (σε δική μου μετάφραση).

 

Ποιήματα του Μακιαβέλι.

Τα τρίστιχα της φιλοδοξίας.

Η ομοιότητα των ιδεών και ακόμα και αυτών των λέξεων κάποιων εκθέσεων του Μακιαβέλι προς την κυβέρνηση της Φλωρεντίας από την Βερόνα  το 1509  θέτει τις δραματικές ημερομηνίες 26/11 και 7/12 ως  πιθανόν τις πραγματικές χρονικές στιγμές δημιουργίας  αυτών των ποιημάτων στο τέλος αυτού του έτους.

Σε άμεση σχέση με ό,τι πραγματικά συμβαίνει η πραγματική βαθύτητα του συναισθήματος καθώς  και η ιερά αγανάκτησις ως κεφάλαια σε αυτά τα ποιήματα, ξεπερνούν κάθε άλλη σύνθεση του Μακιαβέλι τουλάχιστον σε άπταιστη ομοιοκαταληξία. Σε ιδεολογικό επίπεδο, περισσότερο από κάθε άλλη δουλειά του, καταδεικνύεται η συμπάθειά του για τον απλό και αθώο  λαό ο οποίος εξαναγκάζεται από τους κατακτητές να συμμετέχει σε πράξεις οργανωμένης εμπόλεμης βίας.

Αφιερωμένο στο Λουΐτζι Κουϊτσιαρντίνι.

1.Λουΐτζι μιάς και έμεινες έκπληκτος από αυτό το τόσο καταπληκτικό συμβάν, το οποίο μάλιστα συνέβη στη Σιένα, θεωρώ ότι πλέον δεν αντιμετωπίζεις τον κόσμο σύμφωνα με αυτό που πραγματικά αντιπροσωπεύει.

4.Εάν πράγματι αυτή η αναφορά σε ξενίζει, κάτι το οποίο παραδέχθηκες μάλιστα στα γράμματά σου, τότε εμβάθυνε λίγο παραπάνω στην ανθρώπινη θνητή μοίρα.

7. Διότι από τον Ήλιο της Σκυθίας προς τον Ήλιο της Αιγύπτου, από το Γιβραλτάρ προς τις απέναντι ακτές, βλέπουμε πόσο πραγματικά επικρατεί  η παραβατικότητα.

10. Ποια επαρχία ή ποια πόλη μπορεί να ξεφύγει από  την παρανομία που επικρατεί; Ακόμα και τα χωριά και τα μικρά χαμόσπιτα είναι βυθισμένα στην παραβατικότητα. Παντού επικρατούν η πλεονεξία και η άκρατη φιλοδοξία.

13. Όταν ο άνθρωπος εμφανίσθηκε σε αυτόν τον κόσμο μαζί του εμφανίσθηκε η φιλοδοξία με την πλεονεξία: βέβαια εάν δεν υπήρχαν αυτές οι καταστάσεις οι άνθρωποι θα ήταν πολύ περισσότερο χαρούμενοι.

16.Μετά βίας ο Θεός έφτιαξε τα αστέρια, τους ουρανούς, το φώς, τα στοιχεία, ο άνθρωπος –κύριος τόσων πολλών πραγμάτων τέτοιας ομορφιάς-

19.Κατέπνιξε την υπερηφάνεια των αγγέλων και έχασε την θέση του στον παράδεισο.Ο Αδάμ και η Εύα υπέστησαν αυτή την κατάσταση επειδή δοκίμασαν το απηγορευμένο μήλο.

22.Όταν  μία κρυμμένη δύναμη (έπειτα από τη γέννηση των παιδιών τους, του Κάϊν και του Άβελ, καθώς ζούσαν ευτυχισμένοι υπό την σκέπη του πατρός τους, επίσης στη φτωχή κατοικία τους εξοικονομούσαν τα προς το ζήν με τον κόπο τους)

25….η οποία διατηρείται στον ουρανό ανάμεσα στα αστέρια, τα οποία περικλείει στην περιδίνησή του ο ουρανός- χωρίς σε καμμία των περιπτώσεων να είναιι φιλική προς τον Άνθρωπο.

28.Αυτή η κρυμμένη δύναμη στέρησε τον Αδάμ και την Εύα από την ειρήνη και τους έβαλε μέσα στον πόλεμο, πήρε μακριά τους κάθε έννοια ησυχίας καθώς και όλα τα αγαθά στέλλοντας δύο Ερινύες να κατοικήσουν επί της Γής.

31.Γυμνές  καθώς είναι παρόλα αυτά γεμάτες  χάρη και οι δύο παρουσιάζονται στα μάτια των πολλών μέσα στην ευλογία και την ευτυχία που φαίνεται ότι περισσεύει.

34. Η κάθε μία από αυτές  διαθέτει τέσσαρα πρόσωπα μαζί με οκτώ χέρια. Όλες αυτές οι αισθήσεις τους επιτρέπουν να βλέπουν και να συλλαμβάνουν τα πάντα σε οποιαδήποτε κατεύθυνση και αν γυρίσουν.

37.Φόβος, νωθρότητα και μίσος είναι ο περίγυρός τους, με τις επιδημίες που σπέρνουν ολοκληρώνουν τα σχέδιά τους για τον κόσμο, μαζί τους πορεύονται η σκληρότητα, η υπερηφάνεια και ο δόλος.

40.Αυτές εξαφανίζουν κάθε αίσθηση Ομόνοιας και ομονόησης. Προκειμένου να καταδείξουν τις ανομολόγητες επιθυμίες τους εμφανίζουν στα χέρια τους μία λάρνακα η οποία δεν διαθέτει πάτο.

43. Διαμέσου αυτών η ήσυχη και ευτυχισμένη ζωή η οποία στην κατοικία του Αδάμ υπήρχε πάντοτε γεμάτη από Ειρήνη και Φιλανθρωπία, επέταξε μακριά.

46. Αυτές με το επιδημικό δηλητήριό τους όπλισαν το χέρι του Κάϊν ενάντια στον αθώο αδελφό του, επειδή διέχυσαν αυτό το δηλητήριο στα ζωτικά του όργανα, στην καρδιά του και στο στήθος του.

49.Αποκαλύπτουν την τρομερή δύναμή τους διότι σε αρχετυπικούς χρόνους θα μπορούσαν να κάνουν μία καρδιά τόσο φιλόδοξη όσο και ποθητή.

52.Όταν οι Άνθρωποι ζούσαν γυμνοί, στερούμενοι κάθε έννοια πλούτου, όταν ακόμα δεν υπήρχαν καν παραδείγματα φτώχειας ή καλοπέρασης,

55.Ω ανθρώπινο πνεύμα, αχόρταγο, αλλαζονικό, πονηρό, εσύ που συνεχώς αλλάζεις και κινείσαι,πέρα και πάνω από όλα τα άλλα κακόηθες, άδικο βίαιο και άγριο,

58.Μέσα από την τόση φιλόδοξη λαχτάρα σου έφερες τον πρώτο βίαιο θάνατο στον κόσμο, για πρώτη φορά το καθαρό και πράσινο χορτάρι βάφτηκε κόκκινο.

61.Από τη στιγμή κατά την οποία αυτός ο κακός σπόρος βλάστησε και ωρίμασε, αφ΄ής στιγμής οι αιτίες του κακού πολλαπλασιάσθηκαν, δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος όλοι όσοι πράττουν το κακό να μετανοούν.

64.Μέσα από όλα αυτά προκύπτει ότι κάποιοι θα υποκύπτουν στην αμαρτία και κάποιοι άλλοι θα ανεβαίνουν ψηλά, αυτή πλέον η κατάσταση κανονίζει τα πάντα χωρίς κάποιον άλλο νόμο ή περαιτέρω συμφωνία, η θνητή κατάσταση πλέον περιδινείται συνεχώς.

67. Αυτή η συνεχής κίνηση κανονίζει τη βασιλική διαδοχή στη Γαλλία. Αυτή η περιδίνιση έχει διαλύσει τις Πολιτείες του Βασιλέως Αλφόνσου του Λουδοβίκου και του Αγίου Μάρκου.

70. Διότι δεν έχει σημασία μόνο τα καλά που φέρει ο εχθρός, αλλά και αυτά τα οποία  αυτός φαίνεται πώς έχει, με αυτόν τον τρόπο πορεύεται ο κόσμος αιώνες τώρα, και ο παλαιός και ο νέος.

73. Ο κάθε ένας εκτιμά στον αντίπαλο όσα νομίζει πώς αυτός διαθέτει, όλοι ποθούν να εξελιχθούν συντρίβοντας όποιον θα βρεθεί στον δρόμο τους, ή γενικά οποιονδήποτε άλλον, δεν επιθυμούν να προοδεύσουν λοιπόν μέσω της δικής τους αξιωσύνης και σοφίας,

76. Για τον κάθε ένα από εμάς η επιτυχία του άλλου είναι πάντοτε ενοχλητική, για αυτό ξοδεύουμε πολύ πόνο και κόπο να είμαστε ξάγρυπνοι και ενήμεροι για τις αδυναμίες του άλλου.

79. Σε αυτό μας καθοδηγεί το φυσικό μας ένστικτο, μέσα από την κίνηση του μυαλού μας και του συναισθήματός μας, εάν ο νόμος ή άλλες υπέρτερες δυνάμεις δεν μπορούν να μας περιορίσουν.

82. Αλλά εάν θέλεις να μάθεις τους λόγους για τους οποίους ο ένας άνθρωπος διατάζει και ο άλλος θρηνεί, τη στιγμή κατά την οποία παντού κυριαρχεί ο φιλόδοξος και μόνον,

85. Γιατί η Γαλλία συνεχίζει ως νικήτρια ενώ η Ιταλία από την άλλη πλευρά διαλύεται από ταραχές οι οποίες ομοιάζουν με ταραγμένη θάλασσα;

88. Γιατί σε αυτές όλες τις χώρες έχει επέλθει εκείνη η θλίψη  ενός τόσο βλαβερού και ασχήμου σπόρου ο οποίος σαν ώριμο φρούτο ωριμάζει μέσα από τη φιλοδοξία και την πλεονεξία;

91.Πιστεύω ότι εάν μέσω της Φιλοδοξίας ενωθούν μία πραγματικά γενναία καρδιά με μία πραγματικά δυνατή βούληση, τότε ο άνθρωπος ως Εαυτός σταματά να παιδεύεται από κάθε φόβο.

94.Όταν είναι στη φύση μιάς χώρας να διάγει βίον αχαλίνωτον, αλλά αίφνης έπειτα τυχαίως οργανώνεται και θεμελιώνεται υπό το καθεστώς καλών νόμων,

97.Η φιλοδοξία χρησιμοποιεί ενάντια σε ξένους λαούς τόση και τέτοια βία η οποία ούτε από κάποιο νόμο ούτε από κάποιο Βασιλέα εκδηλώνεται στις δικές τους Πολιτείες.

100.Ώστε λοιπόν για αυτό το λόγο όλα τα προβλήματα τα οποία γεννώνται στη δική μας Πολιτεία κατά κάποιον τρόπο άμεσα μπορούν να παυθούν. Όμως η δική μας Πολιτεία είναι ικανή να συνεχίσει να προκαλεί προβλήματα και αναστάτωση στη στάνη άλλων Πολιτειών εκεί όπου έχει εύρει τον τρόπο να σηκώνει το λάβαρο δημιουργίας μεγάλης αναστάτωσης.

103. Αντιθέτως αυτή η χώρα είναι δουλοπρεπής, στην οποία οι κάτοικοί της είναι εκτεθειμένοι σε κάθε απώλεια, σε κάθε οδύνη, είναι φιλόδοξοι αλλά δειλοί.

106. Εάν η δειλία και η κακή διακυβέρνηση συνυπάρχουν σε μία Πολιτεία μαζί με κάθε είδους φιλοδοξίας , σε αυτή την περίπτωση κάθε είδους αγωνίας, η οποιαδήποτε ερειποποίηση καθώς και οποιαδήποτε άλλη αρρώστεια έρχονται χαρακτηριστικά γρήγορα.

109. Εάν κάποιος κατηγορεί την Φύση για το γεγονός ότι στην Ιταλία οι άνθρωποι τόσο πολύ ταλαιπωρημένοι και διεφθαρμένοι δεν γεννιούνται τόσο δυνατοί και ανθεκτικοί,

112. Έχω να πώ ότι αυτή η κατάσταση ούτε δικαιολογεί ούτε επικαλύπτει την ανθρώπινη έλλειψη δύναμης διότι η πειθαρχία μπορεί να αναπληρώσει την έλλειψη φυσικών δυνάμεων.

115. Αυτή ακριβώς η αρετή σε παλαιότερες εποχές έκανε την Ιταλία να ανθίσει χαρακτηριστικά, προκειμένου μάλιστα να κατακτήσει τον κόσμο από άκρου είς άκρον άντλησε την απίστευτη τόλμη της από τη σκληρή πειθαρχία.

118. Τώρα η Ιταλία υπάρχει, απλά υπάρχει μέσα σε σύνολο δακρύων, υπό ένα καθεστώς χάους και μιάς άδηλης μοίρας η οποία διαγράφεται από την απίστευτη νωθρότητά της η οποία της αποδίδει ό,τι της αξίζει.

121.Μία τέτοια νωθρότητα συνδυάζεται με την απίστευτη δειλία και τις συναφείς κακότητες που από αυτή πηγάζουν, από τις ποικίλες μάλιστα φιλοδοξίες προέρχονται όλες εκείνες οι πληγές οι οποίες εξαφάνισαν τις Ιταλικές επαρχίες.

124.Ξεπεράστε τους αδελφικούς αγώνες της Σιένας, δώσε προσοχή Λουΐτζι σε αυτές τις περιοχές, στις οποίες οι άνθρωποι είναι έκπληκτοι και αποσβολωμένοι.

127. Θα μπορέσεις (Λουΐτζι) να διαπιστώσεις τα δύο είδη πράξεων που γεννά η φιλοδοξία: η μία πλευρά πολιτών γίνεται επιρρεπής στη ληστεία και η άλλη θρηνεί για τον κατασπαταλημένο και καταληστευμένο δημόσιο πλούτο.

130.Ο κάθε ένας μπορεί εύκολα να παρατηρήσει ιδίοις όμμασι τις θλίψεις των άλλων ώστε να αναλογισθεί εάν ποτέ ό ήλιος πάλι έριξε το φώς του σε τόσες πολλές αθλιότητες.

133. Συνήθως ένας άνδρας κλαίει για το νεκρό πατέρα του, μία γυναίκα θρηνεί για τον χαμένο σύζυγό της, Κάποιος άλλος άνθρωπος, γυμνός και απαξιωμένος, μπορεί μέσα στο ίδιο του το σπίτι να οδηγηθεί στην τρέλλα.

136.Πόσες πολλές φορές πραγματικά, όταν ο πατέρας κρατεί σφιχτά το μικρό του γιό στην αγκαλιά του, μία ακράδαντη πίστη διαπερνά το Είναι και των δύο αυτών υπάρξεων.

139. Κάποιος άνθρωπος εγκαταλείπει το πατρογονικό του σπίτι, κατηγορώντας τους σκληρούς και άσπλαχνους θεούς, μαζί με τα παιδιά του, όλοι κυριευμένοι από λύπη.

142. Τέτοια παράξενα πράγματα ποτέ πάλι δεν έχουν συμβεί στον κόσμο. Κάθε ημέρα πάρα πολλά παιδιά γεννιούνται από σπαθιά που κόβουν την μήτρα.

145. Στην κόρη της, η οποία έχει κυριευθεί από λύπη, η μητέρα της λέγει: « Για ποιόν δύστυχο γάμο, για ποιόν άσπλαχνο γάμο σε έχω προετοιμάσει;».

148.Μολυσμένα με αίματα είναι τα χαντάκια και τα ρέματα, γεμάτα από αποκεφαλισμένα πτώματα, ανθρώπινα μέλη, χέρια, πόδια, σπασμένα και κομμένα.

151. Αρπακτικά πουλιά, άγρια τέρατα, σκύλοι τώρα είναι η παρέα των νεκρών στα μνήματα. Ω τάφοι, αποκρουστικοί, φοβεροί και αφύσικοι.

154. Πάντα τα πρόσωπά τους (των νεκρών)  είναι φρικτά και απαίσια, όμοια στην όψη με άνθρωπο τρομοκρατημένο, ο οποίος είναι μουδιασμένος από τις τόσες πληγές και τους ξαφνικούς φόβους.

157.Όπου και αν γυρίσεις τα μάτια σου μπορείς να ίδεις τη γή βρεγμένη από δάκρυα και αίμα, τον αέρα να διαπερνάται από κραυγές, λυγμούς και αναστεναγμούς.

160. Εάν οι Άνθρωποι χαίρονται από άλλους να μαθαίνουν τους τρόπους της φιλοδοξίας, το θλιβερό παράδιγμα αυτών των αθλίων ανθρώπων δυστυχώς μπορεί να τον διδάξει.

163. Κανείς άνθρωπος δεν έχει τη δύναμη να απελευθερωθεί από τη φιλοδοξία, άρα είναι απαραίτητο η ορθή κρίση και η πνευματική διαύγεια, όπως η μέθοδος και το σθένος να είναι η αχώριστη παρέα του.