Περί της αξιολογίας αυτού του κόσμου.

 Περί της αξιολογίας αυτού του κόσμου.

Οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι μέσα από τον υλοζωισμό τους, μέσα από τα τέσσαρα δομικά συμπαντικά στοιχεία, τον αέρα, το ύδωρ, το πύρ και τη γαία, προσέφεραν κατά λογικό τρόπο την επόμενη στάση της μυθολογίας: ενδιάμεσος σταθμός η ποίησις: η Μυθολογία προσέφερε στο ανθρώπινο σύμπαν το σύνολο των κοσμικών δυνάμεων αλλά όχι κατά νοητικό τρόπο: όχι δηλαδή κατά ένα τρόπο που θα μπορούσε να κλεισθεί στο μυαλό του ανθρώπου, αλλά κατά ένα ελεύθερο ενορατικό τρόπο που ενθύμιζε την οντολογική απελευθέρωση: η Ποίησις, σημαντικό να το πούμε αυτό, έκανε το επόμενο βήμα, συνέδεσε όλες τις μυθολογικές δυνάμεις με τον Άνθρωπο: για αυτό εξάλλου ο Αριστοτέλης την καλεί ποίηση, για αυτό ο Όμηρος είναι Ποιητής: είναι αφηρημένη και μεταφέρει έννοιες σε σχέση με τον Άνθρωπο: η διαφορά της μυθολογίας με την Ποίηση είναι αυτή λοιπόν: η μυθολογία δεν έχει κέντρο τον  Άνθρωπο αλλά τις δυνάμεις του όλου η ποίησις ποιεί τον Άνθρωπο σε σχέση με τις συμπαντικές δυνάμεις που κατεβάζει: ο Οδυσσέας θέτει το σκοπό της ύπαρξης που δομείται στην Ιλιάδα.

Οι προσωκρατικοί προχώρησαν αυτήν την ποίησιν: έθεσαν πέριξ του Ομηρικού Ανθρώπου τον κόσμον (μήτραν) μέσα στον οποίο ο νοήμων Οδυσσεύς θα εξέλισσε την Ιθάκη του: έφεραν την Φύσιν εκ του φύω (γεννιέμαι)  όχι με την έννοια του Σοφοκλέους (σύνολον ανθρωπίνων ιδιοτήτων) αλλά ως  το σύνολο των κοσμικών δυνάμεων οι οποίες μεταφέρουν τις οντολογικές ιδιότητες συμπαντικές κινήσεις και τις ανάλογες επιρροές επί του ανθρώπου.

Το καλό ή το κακό δεν το ήξεραν, την αξιολογία γενικότερα, γνωσιολογία είχαν, αξιολογία δεν είχαν: διότι ευρίσκονταν σε ένα οντολογικό ακόμη επίπεδο όπου η αστραπιαία κίνησις των δυνάμεων ως τέτοια δεν σου επιτρέπει να τις ακινητοποιήσεις σε καλές και κακές, βλαβερές ή ωφέλιμες: για αυτό εξάλλου ο Ήλιος περιστρεφόταν γύρω από τη γή, προσπαθούσαν μανιωδώς να καταλάβουν το πάν και ένοιωθαν ότι όλα στρέφονται γύρω τους, όχι τόσο από τη γή όσο από τον εαυτόν τους.

Ούτε η κλασσική Αθήνα και η Λυκούργεια Σπάρτη προσέφεραν αξιολογία, καλού και κακού, βλαβερού και ωφελίμου: εάν σκεφθούμε ότι στην κλασσική Αθήνα πρίν και κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο διδάχθηκε η πληθώρα των δραματικών έργων που σταδιακά έθεταν αξίες καλού και κακού ιδανικών ωφελίμων και μη βλαβερών θα καταλάβουμε ότι σταδιακά οι Έλληνες έψαχναν την ηθική του καλού και του ωφελίμου: η γνώσις έψαχνε να εκβάλει στην ηθική αξιολογία, εξάλλου  έπρεπε αυτό να γίνει προκειμένου οι πολίτες να ξέφευγαν από την απειρία της φύσης και μέσα στην πόλη να καθόριζαν τα βήματά τους. Εάν σκεφθούμε όμως ότι ο Οιδίποδας ζούσε έν αγνοία των πράξεών του θα διαπιστώσουμε ότι το γεγονός ήταν ξεχωριστό των αξιών που έφερε μαζί του, σταδιακά όμως η γνώσις του γεγονότος έφερε και την αξιολόγησή του. Οι Αθηναίοι επειδή ακριβώς ήταν σε στάδιο δόμησης της πόλης σύμφωνα με τη φύση των προσωκρατικών περισσότερο τους ενδιέφερε να μεταφέρουν όσες συμπαντικές δυνάμεις έπρεπε να γνωρίσουν προς χάριν της πόλεως (αρμονία, δυναμική, εξέλιξη, νόηση κ.λ.π) παρά να προχωρήσουν σε ηθικές και αισθητικές αξιολογήσεις περί του καλού και του κακού του ωραίου και του ασχήμου: Η Τέχνη περισσότερο τους ενδιέφερε όχι ως ωραίο ή άσχημο αλλά ως τρίτος βαθμός εμφάνισης του Όντος και των χαρακτηριστικών του: πολύ αργότερα κυρίως στην Αναγέννηση όταν οι άνθρωποι θα ξεχάσουν το Όν και θα προσπαθήσουν να προσαρμόσουν την τέχνη στη ζωή της κλειστής πόλης θα αναπτυχθεί η έννοια του αισθητικού ώραίου.

Ο Πελοποννησιακός πόλεμος γέννησε τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη και τις αξίες του μεταΕλληνικού κόσμου ο οποίος σταδιακά άρχισε να αλλοιώνεται από τις ανατολικές επαφές και διά των δύο αυτών φιλοσόφων: ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης περιορίζοντας τον άνθρωπο στο μονοπάτι από τον κόσμο των Ιδεών (έξω ή έσω) προς την Πόλη κράτος και προς τον πολίτην και έπειτα από τα πάθη που απελευθερώθηκαν και δίδονται στο Θουκυδίδειο έργο συνέδεσαν τα γεγονότα με τις αξίες: κανένα γεγονός πλέον δεν ήταν αδιάφορο ηθικά ή αισθητικά: ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης ξόδεψαν πολύ μελάνι για να δημιουργήσουν τη σχέση φυλακής που θα καταδυναστεύσει πλέον τον κόσμο (πέρα από το διάλειμμα του προτεσταντισμού σε εισαγωγικά): το γεγονός  φέρει και την αξία του: μαζί τους πέθανε και η αθωότητα του Ελληνικού κόσμου, η ικανότητα του να πορεύεται αν-ηθικός με μόνον γνώμονα την ενορατική του σχέση με το Υπάρχον: ειδικά ο Πρωταγόρας και τα Ηθικά Νικομάχεια αποθεώνουν τις αρετές, δημιουργούν την ανθρώπινη φύσιν ως προϊόν επιμελείας και διδαχής και απομακρύνουν εντελώς τον άνθρωπο από το Όν: το γεγονός γνωρίζεται και αξιολογείται: ο Θαλής μπορεί να πίστευε όπου ήθελε και να έλεγε ό,τι ήθελε με γνώμονα τη φυσική του ισορροπία: τώρα οι άνθρωποι της Ελληνιστικής σταδιακά εποχής πιστεύουν και πράττουν ό,τι είναι αρεστό στην κοινωνία και στον ηγεμόνα: εξάλλου ο Σωκράτης στην κοινωνία του Ηρακλείτου δεν θα είχε τέτοιο πρόβλημα, σταδιακά στην εποχή του μονοθεϊσμού όλα τα γεγονότα συνδέθηκαν με τις αξίες του με τα γνωστά αποτελέσματα.

Η πτώσις του Βυζαντίου είναι η τομή της φιλοσοφίας αυτού του κόσμου: αξίζει να προσεχθεί αυτό το σημείο: έπρεπε ο ενυπόστατος θεάνθρωπος να μεταφερθεί ως πρότυπο στον κάθε άνθρωπο, η φιλοσοφία σταδιακά από νοησιοκρατική κατέστη καθαρά υλιστική υπό την έννοια ότι οι φιλόσοφοι έθεσαν ως σταδιακό κέντρο τον άνθρωπο (όχι το συμπαντικό υποκείμενο) την πόλη (όχι τον συμπαντικό κόσμο) η οποία σταδιακά εξελίχθηκε σε σχέσεις κοινωνίας (αντικατάσταση της Ηγεμονικότητας από την κοινωνία και σταδιακά η πίστις ότι η κοινωνία καθορίζει την εξουσία της (διαφωτισμός): τώρα λοιπόν η φιλοσοφία άρχισε να συμβουλεύει μέσα από όλα τα ρεύματά της τον άνθρωπο πώς θα είναι ένα καλό εξάρτημα στην εποχή της Αναγέννησης της βιομηχανίας του διαφωτισμού κ.λ.π: για αυτό εξάλλου όλα περνούν (ακόμα και το εγελιανό σύστημα) μέσα από τον άνθρωπο της πόλης του σώματος της σκέψης σε σχέση με το αισθητό περιβάλλον: και όμως αρχικά αυτός ο υλιστικός κόσμος δεν είχε συνδέσει τα γεγονότα με τις αξίες του καλού και του κακού: διότι προτεσταντικά όλα  τα γεγονότα ξεπηδούσαν από την πίστιν των ανθρώπων στο θεό άρα όλα είχαν ετικέτες αξιολογικές: αλλά αυτό ήταν γενικό: ας πούμε η βιομηχανική εποχή άλλαξε ένα σωρό γεγονότα τα οποία όμως δεν είχαν αξιλογική σύνδεση: ο πλούσιος δεν ένοιωθε ενοχές με την εξαθλίωση των φτωχών, ο ηγεμόνας μπορούσε να λάβει τη γυναίκα την πρώτη νύχτα του γάμου, ο τάδε ηγεμόνας μπορούσε να κάνει ό,τι θέλει.

Η σύνδεση των γεγονότων με αξίες έγινε όταν ο προτεσταντισμός επιτέλους απέκτησε ανθρώπινο μυαλό και ο άνθρωπος κοίταξε λογικά στο πρόσωπο το θεό του Λουθήρου, επί διαφωτισμού έχουμε λοιπόν την εισαγωγή της ηθικής στο δυτικό κόσμο: διότι έχουμε τον πόνο πολέμων και επαναστάσεων, αίματος και φρίκης: είναι η ελληνιστική εποχή της ευρώπης: για αυτό ο Βολταίρος θα ομιλήσει για ανεξιθρησκεία, ο Ρουσσώ για γενική βούληση, για φυσικά δικαιώματα, και ο Μπεκαρία για ανθρώπινο σωφρονιστικό σύστημα: το γεγονός της Ιεράς Εξέτασης ήταν αδιάφορο αξιολογικά, όμως τώρα η εφηρμοσμένη λογική του επιστήμονος βιομηχανικού ανθρώπου θέτει την αξία του απαράδεκτου στην ελεγχόμενη γνώμη διότι ο άνθρωπος θεωρεί ότι μπορεί με τη λογική του να συνδέσει τα γεγονότα με αξίες.Προβάλλοντας ό,τι θεωρεί ως καλό ή ως κακό.

Η ηλεκτρονική εποχή όπου πορευόμαστε είναι η πρώτη εποχή ιστορικά η οποία αποσυνδέει τα γεγονότα από τις αξίες τους: στην ηλεκτρονική εποχή τα γεγονότα είναι αδιάφορα διότι σκοπός δεν είναι η βελτίωση του ανθρώπου αλλά ο έλεγχός του, ο πλήρης ελεγχός του. Όσα απεχθή συμβαίνουν στον κόσμο μας για την κρυφή εξουσία που τα προβάλλει από τα παντοδύναμα ΜΜΕ δεν είναι κακά  ή βλαβερά,όχι , είναι αιτία να ελεγχθεί ηλεκτρονικά ο άνθρωπος και να μην ομιλήσει κανείς διότι χίλιες φορές ελεγχόμενοι  ψηφιακά άνθρωποι με παραδεισένια ηρεμία παρά ελεύθεροι με τέτοια εγκληματικότητα. Η αποσύνδεσις των γεγονότων από τις αξίες τους θα είναι διαρκής μέχρι την πλήρη ελεγξιμότητα του ανθρώπου: διότι σε ένα αστικό κόσμο πλήρως δομημένο με τόσους θεσμούς είναι απίστευτος ο βαθμός της εγκληματικότητας ο οποίος προκαλεί την αποσύνδεση των γεγονότων από τις αξίες που φέρουν.