Από τη μετάφρασή μου στο βιβλίο του Λόκ: δοκίμιο σχετικό με την ανθρώπινη νόηση.

 

Επιστολή στον αναγνώστη.

Αναγνώστη.

Παραδίδω στα χέρια σου αυτό το οποίο αποτέλεσε την ψυχαγωγία μου μέσα στις δικές μου άσκοπες και βαρετές ώρες.Εάν είναι τυχερό να αποδείξει κάποια πράγματα σε εσένα ,εάν έχεις τη μισή χαρά να το διαβάσεις σε σχέση με την απόλαυση που εγώ είχα όταν το έγραφα  τότε σε καμμία περίπτωση δεν θα σκεφθείς ούτε στο ελάχιστο για τα χρήματά σου,όπως εγώ σκέφθηκα  για τον κόπο μου,ότι τα έδωσες άδικα.Μην αποδώσεις  λανθασμένα κανένα έπαινο στη δουλειά μου.Επισης μην συμπεράνεις ότι επειδή ευχαριστήθηκα με την περάτωση της εργασίας μου αυτής  άρα  κατ΄ανάγκη είμαι συνεπαρμένος από την ικανότητά μου να  την τελειώσω.Αυτός ο οποίος διαδίδει αστεία πράγματα ,παντελώς ανώφελα ,δεν έχει κατώτερη ασχολία ,αν και το όλο θέμα είναι μία αδιάφορη ερευνητική ανησυχία,από αυτόν που ίπταται σε ευγενέστερα παίγνια.Πάντως σε κάθε περίπτωση είναι πολύ λίγο εξοικειωμένος με το υποκείμενο αυτής της πραγματείας ,τη νόηση,αυτός ο οποίος δεν ξέρει ότι επειδή αυτή η λειτουργία αποτελεί την πιο εξελίξιμη λειτουργία της ψυχής  ως εκ τούτου  ασχολείται αυτή η πραγματεία περισσότερο  από κάθε  άλλη με την πιο σπουδαία και αναγκαία  πνευματική απόλαυση.Η έρευνα που επιχειρείται γύρω από την αλήθεια μοιάζει με τον αγώνα του γυρολόγου και του κυνηγού,εκεί όπου η επιδίωξη της αλήθειας επιφυλάσσει την μεγαλύτερη ευχαρίστηση.Κάθε βήμα που το μυαλό καταφέρνει και επιτυγχάνει σε σχέση με τη νόηση αποτελεί μία  καινούργια ανακάλυψη ,η οποία δεν είναι μόνο  καινή,σε απόλυτο βαθμό,αλλά το καλύτερο,είναι με τη σειρά της πρόσκαιρη.

Όταν ομιλούμε για τη δύναμη της κατανόησης ,όπως παρόμοια για την ικανότητα της όρασης,το να χρησιμοποιούμε κριτήρια που εκπορεύονται μόνο από τη θέα των αντικειμένων είναι κάτι που αφαιρεί την ευχαρίστηση σε σχέση με το τι πραγματικά έχει ανακαλυφθεί.Κανείς δεν θα νοιώσει τύψεις για ό,τι θα έχει χαθεί διότι αυτό θα βρίσκεται στη σφαίρα του αγνώστου.Γι αυτό λοιπόν όποιος έχει θέσει εαυτόν πιο πάνω από κάθε καλάθι της ελεημοσύνης και δεν είναι ευχαριστημένος μέσα από μία ζωή τεμπελιάς όπου ζητιανεύει  ό,τι έχει μείνει από τις γνώμες άλλων,αποφασίζει να σκεφθεί  και να δουλεύσει  ώστε να εύρει και να ακολουθήσει την αλήθεια,αυτός –άσχετα με το τι θα ανακαλύψει-δεν θα χασει την ικανοποίηση του θηρευτή.Κάθε στιγμή της επιδίωξης της αλήθειας θα αμείβει τις στιγμές του πόνου του με τη χαρά της απόλαυσης ,και θα έχει κάθε λόγο να σκέφτεται ότι ο χρόνος του δεν πάει χαμένος,ακόμα και στην περίπτωση που δεν θα μπορεί να καυχηθεί για κάτι παραπάνω που θα έχει αποκτήσει.

Αυτή,αναγνώστη,είναι η ψυχαγωγία αυτών που αφήνουν να ελευθερωθούν οι  προσωπικές τους σκέψεις, τις οποίες ακολουθούν όταν συγγράφουν.Εσύ δεν πρέπει να τους φθονήσεις από τη στιγμή που σου παράσχουν την ευκαιρία μιάς παρόμοιας διασκέδασης ,εάν βέβαια εσύ αποφασίσεις να χρησιμοποιήσεις τις σκέψεις που σου γεννιούνται μέσα από τη μελέτη.Μαζί με αυτούς,εάν θέλεις θεωρώ και εσένα μαζί με αυτούς,τοποθετώ τον εαυτό μου.Αλλά τη στιγμή που αυτοί γίνονται πιστευτοί από τους άλλους δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία ποιοι είναι ,δεν ακολουθούν απλά την αλήθεια αλλά μία θεώρηση με περισσότερο νόημα.Δεν έχει καμμία σχέση τι λέει ή τι κάνει  αυτός που ομιλεί και σκέφτεται μόνο σαν δορυφόρος κάποιου.Εάν εσύ αξιολογείς σωστά τον εαυτό σου ,το ξέρω ότι θα κρίνεις με ζέση το όλο θέμα.Άρα έπειτα σε καμμία περίπτωση δεν θα ζημιωθώ ή θα προσβληθώ από την όποια επίκρισή σου.Γιατί,αν και είναι φυσικό ότι δεν υπάρχει τίποτε σε αυτή την πραγματεία το οποίο εγώ το  έχω γράψει χωρίς να πεισθώ ότι είναι αλήθεια,παρ΄όλα αυτά,όπως και εσύ θα δείς,θεωρώ ότι είμαι επιρρεπής στο λάθος.Να ξέρεις ότι αυτό το βιβλίο ως επιτυχία και αποτυχία χαρακτηρίζεται από τη στάση του αναγνώστη,όχι από την άποψη που εγώ έχω γι αυτό,αλλά από την άποψη που εσύ που θα το διαβάσεις έχεις για την πραγματεία που παραδίδω.Εάν εύρεις ότι λίγα καινούργια ή διδακτικά στοιχεία σου παρέχει μην κατηγορήσεις εμένα γι ΄αυτό.Αυτή η πραγματεία δεν προνοήθηκε γι αυτούς που έχουν ήδη εξειδικευθεί σε αυτά τα επιστημονικά πεδία και με αυτή τη λογική προχώρησαν σε λεπτομερή γνώση του βιβλίου.Αυτό το πόνημα γράφηκε για τη δική μου ανάγκη πληροφόρησης αλλά και για την ικανοποίηση λίγων φίλων οι οποίοι ομολογουμένως έως τώρα δεν έχουν μία σαφή και διαμορφωμένη γνώμη για το βιβλίο.Εάν θα ήθελα να σε σκοτίσω ακόμα περισσότερο με την ιστορία αυτής της πραγματείας θα μπορούσα να σου ειπώ ότι πέντε ή έξι φίλοι  καθώς με συνάντησαν στο δωμάτιό μου και άρχισαν μία συζήτηση για θέματα πολύ πέρα από τα θέματα αυτού του βιβλίου κατάλαβαν γρήγορα ότι αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες σε κάθε πλευρά των αντικειμένων  της συζήτησης.Αφού για λίγο ζαλίσαμε  τους εαυτούς μας χωρίς να καταφέρουμε να φθάσουμε σε μία επίλυση των αμφιβολιών που μας μπέρδευαν ,σκεφθήκαμε ότι ακολουθούσαμε λάθος σειρά.Άρα πριν αρχίσουμε να εξετάζουμε  θέματα τέτοιας δυσκολίας θα ήταν αναγκαίο να ερευνήσουμε τις ικανότητές μας ,βλέποντας όλα εκείνα τα αντικείμενα επάνω στα οποία η σκέψη μας θα μπορούσε να συμφωνήσει σε κάποια συμπεράσματα.Αυτό πρότεινα και στην παρέα και όλοι ώριμα συμφώνησαν.Αυτή λοιπόν ήταν και η πρώτη μας συμφωνία ότι με αυτό τον τρόπο θα πρέπει να εξετάσουμε το όλο ζήτημα.Μερικές βιαστικές σκέψεις που δεν είχαν αφομοιωθεί καλά ,επάνω σε πεδία σκέψης που δεν τα είχα καλά υπολογίσει από παλαιά ,τα οποία τα σημείωσα για την επόμενη συνάντησή μας,αποτέλεσαν την πρώτη προσέγγιση σε αυτή την πραγματεία η οποία λοιπόν άρχισε τελείως ευκαιριακά αλλά συνεχίσθηκε με χαρακτηριστική αφοσίωση.Είναι γραμμένη μέσα από ασυνάρτητες σημειώσεις.Έπειτα από μεγάλα διαστήματα παραμέλησης του όλου εγχειρήματος ,η συγγραφή ξανάρχισε στο βαθμό που η αίσθηση του χιούμορ  εκ μέρους μου και οι συνθήκες το επέτρεψαν.Τελικά ,τη στιγμή της αποχώρησής μου,όπου η παρακολούθηση της υγείας μου ,προσέφερε σε εμένα ελεύθερο χρόνο,εμφανίσθηκε αυτή η πραγματεία την οποία εσύ τώρα βλέπεις.

Αυτός ο περιστασιακός τρόπος γραψίματος πέρα από όλα τα άλλα,μπορεί να έχει δύο παράπλευρα και διαφορετικά μεταξύ τους σφάλματα.Δηλαδή μπορεί πολύ λίγα αλλά και πάρα πολλά να ειπωθούν για αυτό το βιβλίο.Εάν εσύ αναγνώστη εύρεις ό,τι χρειάζεσαι , θα ήμουν χαρούμενος επειδή αυτό το οποίο έχω επικαλεσθεί σου δίνει την επιθυμία να υποστηρίξεις ότι θα έπρεπε να είχα προχωρήσει περισσότερο.Εάν κάτι σου φαίνεται υπερβολικό θα πρέπει να μεμφθείς το πεδίο ερεύνης.Διότι από την πρώτη στιγμή που άρχισα να γράφω ,πίστευσα ότι όλα όσα θα έπρεπε να υποστηρίξω για αυτό το  αντικείμενο στοχασμού θα  έπρεπε να περιέχεται μόλις σε ένα φύλλο χαρτιού.Αλλά επειδή είχα την ανάλογη προοπτική προχώρησα αρκετά μακριά.Νέες ανακαλύψεις μου προσέφεραν ώθηση και με αυτό τον τρόπο δημιούργησα ασυναίσθητα το ογκώδες πόνημα που τώρα παρουσιάζεται.Δεν θα αρνηθώ ότι ίσως θα έπρεπε να εκτείνεται σε λιγότερη έκταση από αυτή που τώρα κατέχει.Επίσης δεν θα αρνηθώ ότι κάποια μέρη  του βιβλίου ίσως θα έπρεπε να περικοπούν.Ο τρόπος με τον οποίο το βιβλίο έχει γραφεί ,μέσα από τυχαίες συλλήψεις ,αλλά και το ότι συχνά σταματούσε η συγγραφή,όλα αυτά είναι ικανά να προκαλέσουν πολλές επαναλήψεις.Αλλά για να ειπώ την αλήθεια ,τώρα  είμαι πολύ οκνηρός ή πολύ απασχολημένος για να κάνω αυτό το βιβλίο μικρότερο.

Δεν αγνοώ το γεγονός πόσο λίγο λαμβάνω υπ΄όψιν τη φήμη μου,όταν εν γνώσει μου αφήνω αυτό το σύγγραμμά μου να προχωρήσει με λάθη ικανά να αηδιάσουν και τον πιο νουνεχή μελετητή,ο οποίος σε κάθε περίπτωση είναι ο πιο καλοδιάθετος αναγνώστης.Αλλά αυτοί οι οποίοι γνωρίζουν ότι η νωθρότητα είναι ικανή να ικανοποιεί  τον εαυτό της με πολλές δικαιολογίες,θα με συγχωρήσουν για το ότι η δική μου οκνηρία υπερίσχυσε επάνω μου και σε θέματα για τα οποία νομίζω ότι διαθέτω πολύ καλές δικαιολογίες.Δεν πρόκειται βέβαια να ισχυρισθώ σαν  υπεράσπισή μου ότι η ίδια παρατήρηση ,έχοντας κάποιες διαφορετικές όψεις ,θα μπορούσε κατάλληλα και με αναγκαίο τρόπο να αποδείξει ή να διαφωτίσει διάφορα μέρη της ίδιας αυτής πραγματείας.Το ίδιο έχει συμβεί σε πολλά κεφάλαια αυτού του βιβλίου.Αλλά ,υποστηρίζοντας όλα αυτά,ειλικρινά θα ομολογήσω,ότι συχνά έχω επικαλεσθεί το ίδιο επιχείρημα και βέβαια το εξέφρασα με πολλούς τρόπους μέσα από ένα τελείως διαφορετικό σχέδιο.Προσποιούμαι  ότι δεν θα δημοσιεύσω αυτή την πραγματεία προκειμένου να προσφέρω πληροφορίες σε ανθρώπους έξυπνους και με ιδιαίτερα ανεπτυγμένη αντιληπτική ικανότητα.Σε τέτοιους επαΐοντες της γνώσης παρουσιάζω τον εαυτό μου ως μαθητούδι και άρα τους προειδοποιώ εκ των προτέρων να μην περιμένουν τίποτε παραπάνω εδώ παρά μόνο ό,τι έχει προχωρήσει αρκετά από τις χοντροκομμένες σκέψεις μου και αυτό τελικά ταιριάζει σε ανθρώπους του δικού μου μεγέθους ,στους  οποίους  ,ίσως, δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί απαράδεκτο το ότι έχω επίπονα προσπαθήσει να καταστήσω ξεκάθαρες και οικείες στη σκέψη τους μερικές αλήθειες τις οποίες καθιερωμένες προλήψεις αλλά και η ασαφής διατύπωση  των καθ εαυτών ιδεών έχουν καταστήσει δύσκολες στην κατανόησή τους.Κάποια πεδία σκέψεις πρέπει να ιδωθούν από άλλες πλευρές επίσης.Όταν η παρατήρηση σε ένα ερευνητικό πεδίο είναι καινούργια,όπως έχω παραδεχθεί ότι κάποιες είναι σε εμένα,ή εάν κάποιες σκέψεις είναι έξω από την παραδοσιακή οδό,όπως υποψιάζομαι ότι κάποιες σκέψεις μου εδώ με αυτόν τον τρόπο θα εμφανισθούν σε κάποιους,δεν είναι απλό στη θεώρησή του το γεγονός ότι κάθε νόηση θα παραδεχθεί αυτή την προσπάθεια,ή θα την καθιερώσει μέσα από μία ξεκάθαρη και διαρκή αποτύπωση.Υπάρχουν κάποιοι πιστεύω,οι οποίοι δεν έχουν παρατηρήσει είτε στους εαυτούς τους είτε σε άλλους ότι αυτό το οποίο έχεις στοχεύσει φαίνεται από τη μία πλευρά δύσκολο αλλά μέσα από ένα άλλο τρόπο έκφρασης παρουσιάζεται πολύ καθαρό και ευφυές.Αν και εν τέλει το μυαλό λίγες διαφορές ανακάλυψε  στις φράσεις και αναρωτήθηκε γιατί κάποιος απέτυχε να γίνει  κατανοητός περισσότερο από έναν άλλο;

Αλλά το κάθε πράγμα επιδρά διαφορετικά στη φαντασία του κάθε ανθρώπου.Η ικανότητα της νόησής μας δεν είναι λιγότερο διαφορετική από ό,τι η ικανότητα της γεύσης μας.Άρα αυτός που πιστεύει την ίδια αλήθεια με κάποιον άλλο  το ίδιο θα ευχαριστιέται με τον καθένα που ευρίσκεται στο ίδιο καλούπι με αυτόν και βέβαια ελπίζει να γιορτάσει από κοινού με αυτούς χρησιμοποιώντας απόλυτα τον ίδιο τρόπο μαγειρικής.Το κρέας θα είναι το ίδιο και η θρέψη καλή,ακόμη ο καθένας θα τρώει χρησιμοποιώντας διαφορετικό μπαχαρικό.Βέβαια θα πρέπει να επενδυθεί με άλλον τρόπο εάν θέλεις να  πετύχει παίρνοντας τις καλύτερες  συστάσεις.Η αλήθεια είναι ότι αυτοί που με συμβούλευσαν να δημοσιεύσω  αυτή την πραγματεία ,με συμβούλευσαν για αυτό το λόγο να το δημοσιεύσω έτσι ακριβώς όπως είναι.Από τη στιγμή που αποφάσισα να εξωτερικεύσω αυτό το πόνημα ελπίζω ότι θα γίνει κατανοητό από όποιον πονέσει προκειμένου να το διαβάσει.Δεν ήμουν ιδιαίτερα θερμός στο να εκδοθεί ώστε δεν είχα ιδιαίτερα κολακευτικά σχόλια για αυτή την πραγματεία ότι δηλαδή θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από κάποιους όπως από εμένα.Θα μπορούσα να περιορίσω όλο αυτό στον κύκλο κάποιων φίλων οι οποίοι πρώτοι μου έδωσαν την ανάλογη ευκαιρία να σκεφθώ ότι κάπου αυτό το βιβλίο θα είναι χρήσιμο.Μέσα λοιπόν από την έκδοση αυτής της πραγματείας θέλω να φανώ όσο πιο πολύ γίνεται χρήσιμος,αυτός είναι ο σκοπός μου.Επίσης θέλω να παρουσιάσω ό,τι έχω να ειπώ με ένα τρόπο απλό και κατανοητό ,όσο περισσότερο μπορώ,σε όλα τα επίπεδα των αναγνωστών μου.Είχα σε πολλά μέρη μία υπέρ το δέον θεωρητική και απολύτως ξεκάθαρη άποψη ,ώστε κάποιος θα μπορούσε να παραπονεθεί ότι είμαι πληκτικός σε σχέση με κάποιον που δεν έχει συνηθίσει σε τέτοιο επίπεδο αφηρημένου λογισμού,ή είναι ευνοϊκά διακείμενος σε άλλες παρατηρήσεις σε βαθμό που θα μπορούσε να κάνει λάθος ή να μην συλλάβει σωστά τα νοήματά μου.

Θα μπορούσε κάποιος να με επικρίνει λέγοντας ότι όλα όσα γράφω είναι μάταια ή  και προσβλητικά για το πρόσωπό μου,γιατί υποκρίνομαι ότι διδάσκω με αυτά την νοήμονα εποχή μας ,αυτό ισοδυναμεί με κάτι πολύ λιγότερο σε σχέση με αυτό που ήλπιζα όταν εξέδιδα αυτό το βιβλίο,να αποβεί δηλαδή χρήσιμο στους άλλους.Αλλά εάν μου επιτρέπεται να ομιλήσω ελεύθερα εκ μέρους όλων αυτών που με προσποιητή μετριοπάθεια κατηγορούν σαν άχρηστο ό,τι αυτοί οι ίδιοι γράφουν ,εγώ θεωρώ ότι  έχει το άρωμα ματαιότητας και  αναίδειας η προσπάθεια μου  να εκδώσω ένα βιβλίο για κάθε άλλο σωστό και χρήσιμο σκοπό.Αποτυγχάνει να αποδώσει το σεβασμό που οφείλει στο δημόσιο αίσθημα αυτός ο οποίος εκδίδει και συνεπώς περιμένει ότι οι άνθρωποι θα διαβάσουν ένα βιβλίο το οποίο δεν προσφέρει απολύτως τίποτα είτε στους εαυτούς τους είτε στους άλλους.Ακόμη και στην περίπτωση που τίποτε δεν ήταν ανεκτό στην πραγματεία μου,το σχέδιό μου ποτέ δεν θα έπαυε να ήταν αυτό το οποίο ανέφερα.Η καλή μου πρόθεση ίσως είναι η καλύτερη δικαιολογία για την όποια ατέλεια αυτού του έργου.Αυτό είναι κυρίως το οποίο με ασφαλίζει από το φόβο της κατάκρισης από την οποία δεν πιστεύω ότι θα ξεφύγω περισσότερο και από τους καλύτερους συγγραφείς.Οι ανθρώπινες αρχές ,παρατηρήσεις και απολαύσεις είναι τόσο διαφορετικές ώστε είναι πολύ δύσκολο να  ανακαλύψει κανείς ένα βιβλίο που να ικανοποιεί όλους τους ανθρώπους.Παραδέχομαι ότι στην εποχή που ζούμε η γνώση έχει προχωρήσει άρα λοιπόν οι πιο πολλοί είναι δύσκολο να ικανοποιηθούν.Εάν λοιπόν δεν έχω την καλή τύχη να είμαι ευχάριστος σε αυτή την περίπτωση κανείς δεν είναι υποχρεωμένος να κατηγορηθεί μαζί μου.Άνετα αναφέρω στους αναγνώστες μου,εκτός από ελάχιστους δηλαδή μισή δωδεκάδα ,ότι αυτή η πραγματεία αρχικά δεν προοριζόταν για αυτούς.Άρα λοιπόν δεν θα πρέπει να μπούν σε αυτόν τον κόπο να εισέλθουν δηλαδή στον αριθμός της μισής δωδεκάδας.Αλλά εάν κάποιος εκνευρισθεί και θελήσει να τα βάλει με αυτή την πραγματεία ας το κάνει αυτό με ασφάλεια.Διότι σε σχέση με αυτού του είδους τη συζήτηση θα εύρω άλλους τρόπους να περνάω τον χρόνο μου.Πάντα θα έχω την ικανοποίηση ότι ειλικρινά στοχεύω στην αλήθεια και στο να είμαι χρήσιμος προς τους άλλους,αν και θα μπορώ να το καταφέρνω με πιο απλούς τρόπους.Η κοινοπολιτεία σε θέματα μάθησης αυτή τη στιγμή διαθέτει πνευματικούς ηγέτες των οποίων τα μεγαλεπήβολα σχέδια να προχωρήσουν μπροστά την επιστήμη θα αφήσουν τα μνημειώδη έργα τους  σαν αντικείμενο θαυμασμού στους απογόνους.Αλλά δεν πρέπει όλοι να ελπίζουν ότι θα γίνουν ένας Μπόϊλ ή ένας Σίντενχαμ.Σε μία εποχή που γεννά τέτοιους δασκάλους όπως ο μέγας Ευγένιος και ο ασύγκριτος κύριος Νεύτων μαζί με άλλους του ιδίου ρεύματος,είναι πράγματι πολύ φιλόδοξο να εμπλακεί κάποιος σαν ένας κατώτερος εργάτης στο να καθαρίσει λίγο το χώρο απομακρύνοντας κάποια από τα σκουπίδια που ευρίσκονται στο δρόμο προς τη γνώση.Αυτή η συνήθεια  πάντως θα είχε προχωρήσει πάρα πολύ μέσα στον κόσμο ,εάν οι προσπάθειες των ιδιοφυών και πολυπραγμόνων ανθρώπων δεν είχαν φορτωθεί με την επιμορφωτική αλλά επιπόλαιη χρήση αξέστων,προσβλητικών και ανοήτων όρων οι οποίοι εισήχθησαν μέσα στις επιστήμες ,και δημιούργησαν μία τέτοια τεχνική ώστε η φιλοσοφία ,η οποία δεν είναι τίποτε   άλλο παρά η αληθινή γνώση των πραγμάτων ,να θεωρείται ακατάλληλη  ή ανίκανη ώστε να συνεισφέρει σε μία καλοπροαίρετη ,σε  καλό περιβάλλον και ευγενική συζήτηση.Μάταιες και ασήμαντες τυπολογίες της ομιλίας,κατάχρηση της γλώσσας,έχουν περάσει και καθιερωθεί σαν τα μυστήρια της επιστήμης.Επίσης δύσκολες και αδόκιμες λέξεις ,που έχουν ελάχιστο ή ανύπαρκτο νόημα,έχουν λάβει την εντολή και τους επιτρέπεται να είναι ακατάλληλες  για βαθεία εκμάθηση και ανώτερο λογισμό.Η παραδοχή αυτής της κατάστασης σε καμμία περίπτωση δεν μπορεί να πείσει εύκολα αυτούς που μιλάνε με αυτό τον τρόπο ή αυτούς που  ανέχονται αυτό το λεξιλόγιο  ότι είναι αυτοί που επικαλύπτουν την άγνοια και αποτελούν εμπόδιο προς την αληθινή γνώση.Το να επέμβω στα άδυτα της ματαιότητας και της  άγνοιας θα αποτελέσει ,υποθέτω,σπουδαία υπηρεσία στην ανθρώπινη νόηση.Αν και τόσο λίγοι είναι ικανοί να συνειδητοποιήσουν το γεγονός ότι εξαπατούν ή εξαπατούνται μέσα από τη χρήση των λέξεων ή το ότι η γλώσσα η γλώσσα της ομάδας στην οποία ανήκουν έχει λάθη μέσα της  τα οποία πρέπει να εξετασθούν ή να διορθωθούν ,θα ήθελα να ζητήσω συγγνώμη επειδή με αυτό το θέμα θα ασχοληθώ στο τρίτο βιβλίο.Προσπάθησα να κάνω το όλο θέμα πολύ απλό ώστε ούτε η καλά ριζωμένη αταξία ούτε η επικράτηση αυτής της μόδας θα αποτελέσουν δικαιολογία για  αυτούς που δεν θα φροντίσουν για τη σωστή χρήση των λέξεων που χρησιμοποιούν και δεν θα απαιτήσουν να εξετασθεί η σημασία που αποδίδουν στις εκφράσεις τους.

Πληροφορήθηκα ότι  μία μικρή επιτομή αυτής της εργασίας ,η οποία εκδόθηκε το 1688,καταδικάσθηκε  από κάποιους χωρίς να διαβασθεί,διότι απορρίφθηκαν μέσα από αυτή την εργασία οι εσωτερικές ιδέες.Αυτοί βιαστικά συμπέραναν ότι εάν δεν υφίσταντο οι εσωτερικές ιδέες θα απέμενε λίγο έδαφος είτε για παρατηρήσεις είτε για τις αποδείξεις που προσφέρει  το πνεύμα.Εάν κάποιος προσβάλει με όμοιο τρόπο στην απαρχή της αυτή την πραγματεία θα τον παρακαλούσα να την διαβάσει εμβριθώς.Είμαι σίγουρος ότι κατά τη διάρκεια θα πεισθεί ότι δεν είναι προκατάληψη να απομακρύνει κανείς τα λάθη που έχουν βαθιά ριζώσει,αλλά όλο αυτό αποτελεί πλεονέκτημα υπέρ της αληθείας η οποία δεν θίγεται και δεν ευρίσκεται σε κίνδυνο τόσο πολύ παρά μόνο όταν αναμιγνύεται ή συνοικοδομείται μέσα  στο ψέμμα.Στη δεύτερη έκδοση πρόσθεσα όλα αυτά που ακολουθούν.

Ο βιβλιοπώλης δεν θα με συγχωρήσει εάν δεν αναφέρω τίποτα για τη δεύτερη έκδοση για την οποία έχει υποσχεθεί μέσα από τη διαδικασία της διόρθωσης  ότι θα κάνει τροποποιήσεις στα πολλά παροράματα  που υπήρξαν στην πρώτη έκδοση.Επιθυμεί πάρα πολύ να γίνει ευρέως γνωστό ότι στη δεύτερη έκδοση υπάρχει ένα ολοκληρωτικά καινούργιο κεφάλαιο που αφορά την ταυτότητα και πολλές προσθέσεις και τροποποιήσεις σε άλλα μέρη του βιβλίου.Αυτά ,θα πρέπει να πληροφορήσω τον  αναγνώστη μου,δεν είναι όλα καινούργια συμβεβηκότα,αλλά πολλά από αυτά είναι απλά καινούργιες πληροφορίες επάνω σε ό,τι μέχρι τώρα έχω πεί,ή εξηγήσεις προκειμένου να μην γίνουν νέα λάθη πέρα από ό,τι μέχρι τώρα έχει εκδοθεί ,χωρίς να έχω αποκλίνει σε καμμία από τις απόψεις μου μέχρι τώρα.Πρέπει μόνο να εξαιρέσω τις όποιες διαφοροποιήσεις έχω κάνει στο βιβλίο ΙΙ και στο κεφάλαιο ΧΧΙ.

Με ό,τι έχω εκεί εμφαντικά ασχοληθεί δηλαδή με την   ελευθερία και τη βούληση θεώρησα ότι θα πρέπει με  ακρίβεια να το αναθεωρήσω στο βαθμό βέβαια που θα μπορούσα.Εννοώ όλα αυτά τα πεδία γνώσης τα οποία διαχρονικά έχουν αναπτύξει το  πνευματικό επίπεδο του κόσμου ,με ερωτήσεις και δυσκολίες που δεν ανακατεύουν την ηθική με τη θεότητα,όλα αυτά τα πεδία γνώσης για τα οποία οι άνθρωποι θέλουν να έχουν μία ξεκάθαρη γνώση.Μέσα από ένα προσεκτικό έλεγχο του τρόπου που δουλεύει το ανθρώπινο μυαλό,μέσα από  μία προσεκτική εξέταση όλων των κινήτρων και απόψεων που εκ περιτροπής συμβαίνουν,έχω εύρει λόγους που αξίζει να αλλάξω τις σκέψεις που είχα και αφορούσαν αυτό το οποίο δίνει τον τελικό καθορισμό στη βούληση σε όλες τις σκοπούμενες πράξεις.Δεν μπορώ να αποφύγω το να παραδεχθώ προς τον κόσμο ,με τόση ελευθερία και επιμέλεια όση είχα όταν προχώρησαν στην πρώτη έκδοση ,αυτό το οποίο φαίνεται σε εμένα ότι είναι το σωστό.Δεν έχω καμμία αντίρρηση να παραιτηθώ και να αρνηθώ δικές μου απόψεις ,αλλά και  να μην αντιτεθώ σε απόψεις άλλων ,όταν η αλήθεια εμφανίζεται ενάντια στις δικές μου  απόψεις.Διότι μόνο την  αλήθεια κυνηγώ,και πάντα είναι ευπρόσδεκτο σε εμένα το πότε και από ποιόν αυτή προέρχεται.

Αλλά θα πρέπει να επισπεύσω και να παραιτηθώ  από κάθε λανθασμένη άποψη που έχω,ή να υποχωρήσω από ό,τι έχω επικαλεσθεί έπειτα από αποχρώσες ενδείξεις  ότι αυτό περιέχει λάθη.Ακόμη θα πρέπει να ομολογήσω ,ότι ποτέ δεν είχα την καλή τύχη να φωτισθώ αρκετά από τις αντιρρήσεις που συνάντησα στις εκδόσεις των βιβλίων μου ,αντιρρήσεις ενάντια σε μέρη των βιβλίων μου.Ούτε απέκτησα από τις συζητήσεις που προέκυψαν για τις δουλειές μου κάποιο λόγο για να αλλάξω γνώμη σε κάποιο από τα θέματα που ήταν αντικείμενο διαλόγου.