Κριτήριο αξιολόγησης γ΄λυκείου, συνεξέταση έκθεσης –έκφρασης και λογοτεχνικών κειμένων (παραδίδονται λύσεις).

 

Α. Μη λογοτεχνικό κείμενο.

«Ο ελεύθερος χρόνος των εφήβων».

Ο ελεύθερος χρόνος των εφήβων αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά πεδία για την κοινωνικοποίησή τους, την ανάπτυξη των δεξιοτήτων και την διαμόρφωση της ταυτότητάς τους. Ο τρόπος ωστόσο με τον οποίο οι έφηβοι αξιοποιούν τον ελεύθερο χρόνο τους συνδέεται ποικιλοτρόπως με την ψυχική αλλά και τη σωματική τους ανάπτυξη και υγεία.

Οι έφηβοι αφιερώνουν τον ελεύθερο χρόνο τους σε δραστηριότητες που απαιτούν φυσική άσκηση (π.χ ποδόσφαιρο, ποδήλατο, μπαλέτο) ή σε καθιστικές δραστηριότητες (π.χ τηλεόραση,ηλεκτρονικός υπολογιστής, ηλεκτρονικά παιχνίδια, βιβλία κ.λ.π). Ο χρόνος που αφιερώνουν οι έφηβοι σε κάθε έναν από αυτούς τους δύο τύπους δραστηριοτήτων απασχολεί τα τελευταία χρόνια τους επαγγελματίες υγείας αφού φαίνεται πώς οι έφηβοι τείνουν να ασχολούνται λιγότερο με φυσικές και περισσότερο με καθιστικές δραστηριότητες.

Σημαντικό ρόλο στις δραστηριότητες που επιλέγουν οι έφηβοι στον ελεύθερο χρόνο τους διαδραματίζουν οι γονείς. Οι κοινές δραστηριότητες με τα παιδιά και οι θετικές για την υγεία συνήθειες των γονιών, όπως αυτή της σωματικής άσκσησης, λειτουργούν ως πρότυπα για τα παιδιά ενισχύοντας σε αυτά την υιοθέτηση ενός πιο υγιεινού τρόπου ζωής. Οι κοινές δραστηριότητες με την οικογένεια είναι για τους περισσοτέρους εφήβους στη χώρα μας τα κοινά γεύματα, οι συζητήσεις και η παρακολούθηση τηλεόρασης, ενώ σπάνια παίζουν, αθλούνται ή πάνε κάποιον περίπατο όλοι μαζί.

Όσον αφορά την τηλεόραση, αυτή φαίνεται να αποτελεί μία από τις δημοφιλέστερες ασχολίες των εφήβων στον ελεύθερό τους χρόνο τόσο τις ημέρες του σχολείου όσο και το Σαββατοκύριακο κυρίως των μεγαλυτέρων σε ηλικία. Ωστόσο τα παιδιά και οι έφηβοι σήμερα δεν απασχολούνται μόνο με την τηλεόραση, αλλά αφιερώνουν πολύ χρόνο και σε άλλες ηλεκτρονικές συσκευές (π.χ ηλεκτρονικός υπολογιστής). Παράλληλα, πολλές μελέτες έχουν εστιάσει στις επιπτώσεις που έχει στην υγεία τους ο χρόνος που βρίσκονται συνολικά μπροστά στην οθόνη ηλεκτρονικών συσκευών (screen time) και έχουν δείξει ότι σχετίζεται με την αύξηση του βάρους και την παχυσαρκία, βίαιες και επιθετικές συμπεριφορές.

Επιπλέον ο αυξημένος χρόνος παρακολούθησης τηλεόρασης και γενικά ο χρόνος μπροστά από μία οθόνη επηρεάζει τις κοινωνικές σχέσεις των εφήβων, καθώς μελέτες έχουν επισημάνει ότι συνδέεται με τη μείωση χρόνου προσωπικών συναναστροφών και με τη χαμηλή ποιότητα συναισθηματικού δεσμού με τους γονείς και τους συνομηλίκους. Η συχνή παρακολούθηση τηλεόρασης σχετίζεται με μία σειρά προβλημάτων αργότερα στη ζωή όπως κακή φυσική κατάσταση, ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες και παχυσαρκία. Ειδικά για την τηλεόραση η Αμερικανική Παιδιατρική Ακαδημία συνιστά οι γονείς να μην επιτρέπουν στα παιδιά τους να βλέπουν τηλεόραση για περισσότερο από δύο ώρες ημερισίως.

(Κοκκέβη Α, Φωτίου Α, Ξανθάκη Μ & Καναβού Ε, 2011, Ο ελεύθερος χρόνος των εφήβων).

 

Θέματα. 

1^ο Α1. Να γράψετε ένα κείμενο με το οποίο θα αποδώσετε περιληπτικά το νόημα του κειμένου που σας δόθηκε και το οποίο θα το αξιοποιήσετε σε γραπτή ομαδική εργασία (80-100 λέξεις)

                                                                     Μον.6.

Ή

Α1. «Ο τρόπος ωστόσο με τον οποίο οι έφηβοι αξιοποιούν τον ελεύθερο χρόνο τους συνδέεται ποικιλοτρόπως με την ψυχική αλλά και τη σωματική τους ανάπτυξη και υγεία. Να αναφέρετε τα επιχειρήματα  με τα οποία οι συγγραφείς υποστηρίζουν την παραπάνω άποψη (80-100 λέξεις).

                                                                     Μον. 6

Α2 α) Να δώσετε τον χαρακτηρισμό Σωστό ή Λάθος ανάλογα με το αν αποδίδουν το νόημα του κειμένου σωστά  ή όχι, σε κάθε μία από τις διατυπώσεις που ακολουθούν.

 

Ι) Η επιλογή του τρόπου αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου

  των εφήβων μπορεί να έχει επιδράσεις στην ψυχική και σωματική τους

  υγεία.         

ΙΙ) Οι συνήθειες των γονιών μπορούν να λειτουργήσουν ως πρότυπο για την

   αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου των εφήβων.

ΙΙΙ) Οι νέοι παρακολουθούν τηλεόραση κυρίως το Σαββατοκύριακο καθώς

   τις καθημερινές ασχολούνται με δραστηριότητες οι οποίες απαιτούν

   φυσική άσκηση.

ΙV) Ο αυξημένος χρόνος παρακολούθησης της τηλεόρασης δεν συνδέεται

   με όσες αρνητικές συνέπειες έχουν καταγραφεί συγκριτικά με τον αυξημένο

   χρόνο χρήσης άλλων ηλεκτρονικών συσκευών.

                                                                     Μον.4

   Β)Να εντοπίσετε τους τρόπους και τα μέσα πειθούς στο κείμενο που σας δόθηκε. Να δικαολογήσετε την απάντησή σας.

                                                                     Μον.5.

2^ο. Α3 α) Να δώσετε πλαγιοτίτλους στις παραγράφους του κειμένου.

                                                                     Μον.2

     Β) Να εντοπίσετε και να καταγράψετε τον τρόπο ανάπτυξης της τρίτης παραγράφου.

                                                                     Μον.3.

   Α4 α) «Όσν αφορά…επιθετικές συμπεριφορές»: Να εντοπίσετε με ποιόν τρόπο επιτυγχάνεται η συνοχή και η συνεκτικότητα μεταξύ των περιόδων στην παραπάνω παράγραφο.

                                                                     Μον. 3

      Β) Να δικαιολογήσετε την επιλογή του ρηματικού προσώπου που χρησιμοποιείται κυρίως στο παραπάνω κείμενο.

                                                                       Μον.2.

 Α5 α) Να βρείτε τα συνθετικά μέρη της λέξης «τηλεόραση» και από το β΄συνθετικό της να σχηματίσετε 4 παράγωγες λέξεις.

                                                                        Μον.2.

    Β) «Επιπλέον ο αυξημένος χρόνος παρακολούθησης της τηλεόρασης και γενικά ο χρόνος μπροστά από μία οθόνη επηρεάζει τις κοινωνικές σχέσεις των εφήβων». Να μετατρέψετε τη σύνταξη της παραπάνω φράσης από ενεργητική σε παθητική.

                                                                         Μον.3.

3^ο Α6. Το κείμενο αναφέρεται στη σωστή αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου των εφήβων. Ποιοι φορείς και με ποιόν τρόπο μπορούν να συμβάλουν στη σωστή αξιοποίησή του; Να συντάξετε μία ομιλία η οποία θα εκφωνηθεί σε σχετική σχολική εκδήλωση (200-250 λέξεις).

 

Β. Λογοτεχνικό κείμενο.   

                             «Η ονειρεμένη πατρίδα μου».

(Η Ιζαμπέλ Αλιέντε και η μεγάλη αγάπη και νοσταλγία της για τη Χιλή, την πατρίδα της. Στο βιβλίο αυτό η συγγραφέας εκφράζει την ανθρώπινη ψυχή μέσα από δύο ιστορίες, της πατρίδας της και τη δική της, που πλέκονται αξεδιάλυτα μεταξύ τους, όπως συμβαίνει με όλους τους ανθρώπους).

Εμάς τους Χιλιανούς μας αρέσουν οι κηδείες, γιατί ο πεθαμένος δεν μπορεί πιά να μας ανταγωνιστεί, ούτε να μας τη φέρει πισώπλατα. Όχι μόνον πάμε ομαδικά στις κηδείες, όπου πρέπει κανείς να μείνει για ώρες όρθιος ακούγοντας τουλάχιστον δεκαπέντε λόγους, αλλά παρακολουθούμε και τα ετήσια μνημόσυνα. Άλλη διασκέδασή μας είναι να διηγούμαστε και να ακούμε ιστορίες, όσο πιο μακάβριες τόσο το καλύτερο σε αυτό και στην προτίμησή μας, στο πιοτό μοιάζουμε στους Ιρλανδούς. Είμαστε φανατικοί της σαπουνόπερας, γιατί οι ατυχίες των πρωταγωνιστών μας δίνουν μια καλή δικαιολογία να κλάψουμε για τα δικά μας βάσανα. Μεγάλωσα ακούγοντας δραματικά σίριαλ στο ραδιόφωνο της κουζίνας παρόλο που ο παππούς μου είχε απαγορεύσει το ραδιόφωνο γιατί το θεωρούσε σατανικό όργανο, που διέδιδε κουτσομπολιά και χυδαιότητες. Εμείς τα παιδιά και οι υπηρέτες δεινοπαθήσαμε με το ατελείωτο σίριαλ «το δικαίωμα στη ζωή» που κράτησε αρκετά χρόνια, όπως θυμάμαι.

Η ζωή των πρωταγωνιστών στις σαπουνόπερες της τηλεόρασης είναι πιο σπουδαία από την οικογένειά μου, παρόλο που η υπόθεση δεν είναι πάντα κατανοητή. Για παράδειγμα ο ήρωας ξελογιάζει μία γυναίκα και την αφήνει σε ενδιαφέρουσα, ύστερα παντρεύεται από εκδίκηση με μία κουτσή κοπέλα και την αφήνει και αυτή «να περιμένει μωρό» όπως λέμε στη Χιλή, αλλά ύστερα το σκάει και πηγαίνει στην Ιταλία, για να βρεί την πρώτη του γυναίκα. Νομίζω πώς αυτό λέγεται τριγαμία. Στο μεταξύ η κουτσή χειρουργείται στο πόδι, πηγαίνει στο κομμωτήριο, κληρονομεί μία περιουσία, μεταβάλλεται σε διευθύντρια μιάς μεγάλης εταιρείας και προσελκύει νέους θαυμαστές. Όταν ο ήρωας επιστρέφει από την Ιταλία και βλέπει εκείνη την πλούσια γυναίκα με δύο πόδια στο ίδιο μάκρος, μετανοιώνει για την απιστία του. Και τότε αρχίζουν τα προβλήματα του σεναριογράφου για να ξεμπλέξει αυτό το κουβάρι, όπως έχει γίνει η ιστορία. Πρέπει να βάλει την πρώτη αποπλανημένη να κάνει έκτρωση για να μην τριγυρίζουν εξώγαμα στο κανάλι της τηλεόρασης, και να σκοτώσει την άτυχη Ιταλίδα, έτσι ώστε ο ήρωας – που υποτίθεται πώς είναι ο «καλός» του σίριαλ – να μείνει έγκαιρα χήρος. Αυτό επιτρέπει στην πρώην κουτσή να παντρευθεί ντυμένη στα λευκά παρόλο που έχει μία τρομερή κοιλιά, και μέσα σε ελάχιστο χρόνο γεννάει ένα αγοράκι, βέβαια. Κανένας δεν δουλεύει ζούνε για τα πάθη τους, και οι γυναίκες τριγυρίζουν με ρούχα δεξίωσης από το πρωΐ και έχουν ψεύτικες βλεφαρίδες. Στη διάρκεια αυτής της τραγωδίας σχεδόν όλοι καταλήγουν κάποια στιγμή στο νοσοκομείο: έχουμε γέννες, ατυχήματα, βιασμούς, ναρκομανείς, νέους που το σκάνε από το σπίτι τους ή από τη φυλακή, τυφλούς, τρελλούς, πλούσιους που γίνονται φτωχοί και φτωχούς που γίνονται πλούσιοι. Όλοι περνούν πολλά βάσανα. Την επομένη ενός ιδιαίτερα δραματικού επεισοδίου τα τηλέφωνα όλης της χώρας είναι απασχολημένα με τις λεπτομέρειες: οι φίλες μου μου τηλεφωνούν από το Σαντιάγο στην Καλιφόρνια με χρέωση δική μου για να το συζητήσουμε. Το μόνο που μπορεί να ανταγωνιστεί το τελευταίο επεισόδιο ενός  σίριαλ της τηλεόρασης είναι μία επίσκεψη του Πάπα, αλλά αυτό έγινε μόνον μία φορά στην Ιστορία μας και είναι πολύ πιθανόν πώς δεν θα επαναληφθεί.

                            Ιζαμπέλ Αλιέντε, «Ή ονειρεμένη πατρίδα μου», εκδ.Ωκεανίδα, 2003.

Θέματα.

1^ο. Β1: Οι σαπουνόπερες βασίζονται συχνά σε στερεότυπα. Να καταγράψετε και να σχολιάσετε με συντομία τουλάχιστον δύο στερεότυπα, με βάση την περιγραφή της υπόθεσης που παραθέτει η συγγραφέας.

Μον.5.

Β2. Να παρουσιάσετε με συντομία (50-60 λέξεων) το βασικό θέμα που αναπτύσσεται στο ακόλουθο χωρίο: « Κανένας δεν δουλεύει, ζούνε για τα  πάθη τους, και οι γυναίκες τριγυρίζουν με ρούχα δεξίωσης από το πρωΐ και έχουν ψεύτικες βλεφαρίδες».

Μον.10.

2^ο. Β3 α) Ποια αφηγηματική τεχνική αξιοποιείται στο ακόλουθο απόσπασμα και ποια είναι η λειτουργία της : «στο μεταξύ η κουτσή χειρουργείται στο πόδι, πηγαίνει στο κομμωτήριο, κληρονομεί μία περιουσία, μεταβάλλεται σε διευθύντρια μίας μεγάλης εταιρείας και προσελκύει νέους θαυμαστές».

Μον.2.

Β) «Είμαστε φανατικοί της σαπουνόπερας, γιατί οι ατυχίες των πρωταγωνιστών μας δίνουν μία καλή δικαιολογία για να κλάψουμε για τα δικά μας βάσανα». Ποιοι άλλοι λόγοι κατά τη γνώμη σας θα μπορούσαν να αιτιολογήσουν την ιδιαίτερη διάδοση των τηλεοπτικών σειρών;

Μον. 3.

Β4.   «Εμάς τους Χιλιανούς μας αρέσουν οι κηδείες, γιατί ο πεθαμένος δεν μπορεί πιά να μας ανταγωνιστεί ούτε να μας την φέρει πισώπλατα». Πώς αντιλαμβάνεστε το περιεχόμενο αυτής της διαπίστωσης; Τι θεωρείτε ότι υποδηλώνει για τις σχέσεις των κατοίκων της Χιλής;

Μον. 3.

Β5 α) «Παρ΄όλο που ο παππούς μου είχε απαγορεύσει το ραδιόφωνο, γιατί το θεωρούσε σατανικό όργανο, που διέδιδε κουτσομπολιά και χυδαιότητες». Πιστεύετε πώς η αρνητική άποψη του παππού της συγγραφέως για το ραδιόφωνο θα μπορούσε να θεωρηθεί βάσιμη και για τα σύγχρονα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης;

Μον. 3.

Β) Στο κείμενο που σας δόθηκε:

Ι. Να εντοπίσετε μία αναδρομή

ΙΙ. Να καταγράψετε και να σχολιάσετε τη χρήση των εισαγωγικών, και

ΙΙΙ. Να αιτιολογήσετε την εναλλαγή των ρηματικών προσώπων στο πλαίσιο της αφήγησης.

Μον.4.

3^ο. Β6. Η συγγραφέας παρουσιάζει με χιουμοριστικό τρόπο το περιεχόμενο μιάς σαπουνόπερας. Θεωρείτε πώς η παρακολούθηση ανάλογων τηλεοπτικών σειρών συνιστά ορθή αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου; Ποιες κατά τη γνώμη σας είναι οι επιλογές εκείνες που είναι ιδανικότερες για την αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου ατόμων της ηλικίας σας;Να αναπτύξετε τις σκέψεις σας σε ένα ενιαίο κείμενο 100-150 λέξεις.

Μον. 20.

Άσκηση δημιουργικής γραφής.

«Όταν ο ήρωας επιστρέφει από την Ιταλία και βλέπει εκείνη την πλούσια γυναίκα με δύο πόδια στο ίδιο μάκρος, μετανιώνει για την απιστία του». Συντάξτε ένα διάλογο ανάμεσα στα δύο πρόσωπα, έχοντας κατά νού πώς ο ήρωας θέλει πιά να επιστρέψει κοντά της, έστω και αν προηγουμένως την είχε εγκαταλείψει.

Μον.20                                                                                                                              

 

 

Α1. Στο κείμενο θίγεται η σωστή αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου των εφήβων. Ο τρόπος αξιοποίησης του ελεύθερου τους χρόνου συντελεί στην ψυχική και σωματική τους ανάπτυξη. Στη συνέχεια, γίνεται αναφορά στους τύπους των δραστηριοτήτων, οι οποίες μπορεί να είναι είτε εκγύμνασης είτε καθιστικές. Ωστόσο, οι νέοι η φαίνεται επιλέγουν τις καθιστικές δραστηριότητες και σε αυτό συμβάλουν και οι συνήθειες των γονιών τους οι οποίοι λειτουργούν ως πρότυπα για τους νέους. Από τις καθιστικές ασχολίες, η δημοφιλέστερη είναι η παρακολούθηση τηλεόρασης, αλλά και ενασχόληση με τις ηλεκτρονικές συσκευές. Όμως αυξημένος χρόνος ενασχόλησης με τη τηλεόραση και τις ηλεκτρικές συσκευές έχει αποδειχθεί ότι συνδέεται με αρνητικές συνέπειες τόσο για την κοινωνικοποίηση του εφήβου όσο και για την φυσική του κατάσταση.

 

Α2.α)i. Σωστό, ii. Σωστό, iii. Λάθος, iv. Λάθος

β) Ο τρόπος πειθούς που αξιοποιείται είναι η επίκληση λογική με μέσα πειθούς, τη χρήση επιχειρημάτων και την χρήση τεκμηρίων, και συγκεκριμένα παραδειγμάτων και ερευνητικών δεδομένων. Ενδεικτικά αναφέρεται παρακάτω επιχειρήματα αποτελεί: <<Ο ελεύθερος ... υγεία>>.

Τεκμήρια-παραδείγματα αποτελούν: <<Οι κοινές ... όλοι μαζί>>.

Τεκμήρια-ερευνητικά δεδομένα αποτελούν: <<... πολλές μελέτες ... ημερησίως>>.

 

Α3.α) 1η παράγραφος: Η συμβολή του ελεύθερου χρόνου στην ανάπτυξη των εφήβων.

2η παράγραφος: Η προτίμηση των καθιστικών δραστηριοτήτων από τους εφήβους.

3η παράγραφος: Οι συνήθειες των γονιών ως πρότυπα των εφήβων.

4η παράγραφος: Τηλεόραση και ηλεκτρονικές συσκευές, οι δημοφιλέστερες επιλογές των εφήβων.

5η παράγραφος: Οι αρνητικές επιπτώσεις της αυξημένης παρακολούθησης τηλεόρασης στην ζωή των εφήβων.

β) Η παράγραφος αναπτύσσεται με τη μέθοδο των παραδειγμάτων. Στην θεματική πρόταση, (Σημαντικό ... γονείς), διατυπώνεται η θέση του συγγραφέα και στις λεπτομέρειες της παραγράφου παρατίθενται τα ακόλουθα παραδείγματα, (... όπως ... παιδιά ...), (... κοινά ... τηλεόρασης ...), προκειμένου να πιστοποιηθεί και να επιβεβαιωθεί η άποψη του συγγραφέα με αδιάσειστα στοιχεία.

 

Α4.α) Συνοχή της παραγράφου επιτυγχάνεται:

Στη 1η με τη 2η περίοδο: με τη διαρθρωτική λέξη <<παράλληλα>>, που δηλώνει προσθήκη.

Στη 2η με τη 3η περίοδο: με τη διαρθρωτική λέξη <<ωστόσο>>, που δηλώνει αντίθεση και εναντίωση.

 Ακόμα, εντοπίζεται επανάληψη λέξεων όπως <<έφηβοι>> και <<τηλεόραση>> σε κάθε πρόταση και έτσι επιτυγχάνεται ευκολότερα η ακολουθία της σκέψης του συγγραφέα. Η παράγραφος διαθέτει και συνεκτικότητα, οι λεπτομέρειες της παραγράφου στηρίζουν την θεματική περίοδο, δηλαδή την τηλεόραση ως βασική ασχολία των εφήβων και τις επιπτώσεις της στη ζωή τους.

β) Στο κείμενο κυριαρχεί τον γ΄ ενικό και πληθυντικό πρόσωπο (αποτελεί, αξιοποιούν, αφιερώνουν, επιλέγουν). Η επιλογή αυτή προσδίδει κύρος και καθολική ισχύει στα λεγόμενα. Επίσης, δηλώνει την αποστασιοποίηση του συντάκτη από το πρόβλημα και δείχνει την αντικειμενική και αμερόληπτη αντιμετώπιση του.

 

Α5.α) τηλεόραση= τηλέ+ορώ, όραμα, πανόραμα, ιδέα, είδωλο

β) Παθητική σύνταξη: Επιπλέον, οι κοινωνικές σχέσεις των εφήβων επηρεάζονται από τον αυξημένο χρόνο παρακολούθησης τηλεόρασης και γενικά το χρόνο μπροστά από μία οθόνη.

 

Α6. Αγαπητοί συμμαθητές, συμμαθήτριες, καθηγητές και καθηγήτριες,

  Το πρόβλημα στην διαχείρηση του ελεύθερου χρόνου τη σημερινή μέρα ξεπερνά την ηλικιακή ομάδα των ενηλίκων και πλήττει, και τους εφήβους. Οι μαθητές ήδη από την παιδική ηλικία δαπανούν πολλές ώρες  μπροστά σε μια οθόνη είτε συνδεμένοι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είτε παρακολουθώντας κάποιο τηλεοπτικό πρόγραμμα. Παράλληλα, όμως, μέσα από καταιγισμό της διαφήμισης οδηγούνται στην εμπορευματοποίηση του ελεύθερου χρόνου και σταδιακά εθίζονται στην επιδίωξη της ευτυχίας, κυρίως μέσω του καταναλωτισμού υλικών αγαθών. Γι' αυτό είναι απαραίτητο για τον έφηβο να μάθει να αξιοποιεί τον ελεύθερο χρόνο του.

  Ορισμένοι φορείς είναι δυνατόν να συμβάλλουν στην ορθή αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου. Αρχικά, η οικογένεια μπορεί να βοηθήσει παρέχοντας κίνητρα και ερεθίσματα, αναπτύσσοντας τον διάλογο, ώστε ο νέος να επικοινωνεί δημιουργικά με τους συνανθρώπους του. Στη συνέχεια, και το σχολείο μπορεί να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις ώστε οι νέοι να εκφράσουν τις κλήσεις και τις δεξιότητες τους, καλλιεργώντας την αγάπη τους για το βιβλίο, φέρνοντας τους μαθητές σε επαφή με τις τέχνες και συμβάλλοντας στην αισθητική αγωγή τους, οργανώνοντας πολιτιστικές και κοινωνικές δραστηριότητες που θα τους φέρουν σε επαφή με την κοινότητα της περιοχής τους.

  Επιπρόσθετα, τα ΜΜΕ προβάλλοντας ποιοτικό περιεχόμενο έχουν την δυνατότητα να προάγουν τον πολιτισμό και τα υγιή πρότυπα, συμβάλουν κι αυτά στην γόνιμη αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου. Τέλος, και πολιτεία με την χορήγηση χρημάτων την ίδρυση βιβλιοθηκών, θεάτρων, χωρών άθλησης και πολιτισμού, με την ενίσχυση πολιτιστικών συλλόγων και με τον έλεγχο της ποιότητας της παρεχόμενης ψυχαγωγίας  από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης μπορεί να συμβάλλει στην θετική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου των εφήβων.

  Συμπερασματικά ο ελεύθερος χρόνος και η δημιουργική, ποιοτική αξιοποίηση του συμβάλλουν καθοριστικά στην ποιότητα ζωής του ανθρώπου. Γονείς, σχολείο και πολιτεία έχουν υποχρέωση να ενδιαφέρονται άμεσα για τις ευρύτερες πλευρές της ζωής των παιδιών και των νέων σχεδιάζοντας προγράμματα διάθεση του ελεύθερου χρόνου για την ικανοποίηση των ενδιαφερόντων για την ψυχαγωγία τους.

  Σας ευχαριστώ για την προσοχή και το ενδιαφέρον σας.

 

Β1. Ένα βασικό στερεότυπο στο οποίο δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην πλοκή της σαπουνόπερας είναι η εξωτερική εμφάνιση και οικονομική επιφάνεια των ατόμων. Η <<κουτσή>> ηρωίδα προκειμένου να κερδίσει την προσοχή του ήρωα, χρειάζεται πρώτα να παρέμβει δραστικά στην εμφάνιση της και να πλουτίσει, αλλιώς δεν μοιάζει να είναι αντάξια του. Ένα δεύτερο στερεότυπο είναι σχετικό με την πρωτοκαθεδρία το ανδρικού φύλου. Ο ήρωας πέρνα από γυναίκα σε γυναίκα, δίχως να προκαλεί αντιδράσεις και αντιστοίχως η ευτυχία του κεντρικού σ' ευχαριστώ επισφραγίζεται με τη γέννηση ενός αγοριού.

 

Β2. Ο κόσμος των τηλεοπτικών σειρών δεν έχει καμία σχέση με την πραγματική ζωή των τηλεθεατών, εφόσον οι ήρωες εμφανίζονται να ζουν σε ένα ωραιοποιημένο κόσμο, στα πλαίσια του οποίου είναι δυνατόν να διατηρούν ένα δαπανηρό επίπεδο ζωής χωρίς να χρειάζεται να δουλεύουν και χωρίς να αντιμετωπίζουν τα ποικίλα προβλήματα της καθημερινότητας. Η δική τους ζωή περιστρέφεται γύρω από τα πάθη τους, με βασική τους μέριμνα τις ερωτικές τους σχέσεις, σε ένα τηλεοπτικό σύμπαν, όπου όλοι έχουν άψογη νεανική εμφάνιση και κανένα από τα προβλήματα των καθημερινών ανθρώπων.

 

Β3.α) Στο απόσπασμα αξιοποιείται η αφηγηματική τεχνική της επιτάχυνσης, καθώς αρκετά γεγονότα της ιστορίας δίνονται με περιληπτικό τρόπο. Η τεχνική αυτή επιτρέπει το γοργό πέρασμα σε μια νέα κατάσταση της ιστορίας, εφόσον γεγονότα που θα απαιτούσαν χρονοβόρες περιγραφές και αφηγήσεις, αποδίδονται αφηγηματικά σε ελάχιστες μόλις σειρές.

β) Οι τηλεοπτικές σειρές είναι αρκετά δημοφιλής, καθώς προσφέρουν στους τηλεθεατές την ευκαιρία να ξεφύγουν από το άγχος και τα προβλήματα της καθημερινότητας τους, λειτουργούν ως αντιπερισπασμός που επιτρέπει στους ανθρώπους να ξεχάσουν για λίγο τις δικές τους ανησυχίες. Με τον εξιδανικευμένο κόσμο του πλούτου και της ξεγνοιασιάς που δημιουργούν, μεταφέρουν τους τηλεθεατές σε μια ιδεατή πραγματικότητα, στην οποία δεν έχουν θέση τα ζητήματα που ταλαιπωρούν τους ανθρώπους στην πραγματική ζωή. Ταυτόχρονα, κατορθώνουν να κεντρίζουν το ενδιαφέρον και να δημιουργούν αγωνία για την εξέλιξη της ιστορίας μέσα από τις συνεχείς ανατροπές στην πλοκή.

 

Β4. Η διαπίστωση αυτή για τις συνήθειες των κατοίκων της Χιλής υποδηλώνει πως η μεταξύ τους σχέσεις είναι ιδιαιτέρως ανταγωνιστικές και χαρακτηρίζονται από την έλλειψη εμπιστοσύνης. Προφανώς οι άνθρωποι αυτοί έχουν συνηθίσει να φθονούν και να ανταγωνίζονται ο ένας τον άλλον σε κάθε πτυχή της ζωής τους, μη διστάζοντας, μάλιστα να προβούν σε πράξεις εκδίκησης ή υπονόμευσης του άλλου. Το να φοβούνται πως ο άλλος ενδέχεται να τους <<την φέρει πισώπλατα>>, σημαίνει πως δεν υπάρχει επαρκής εμπιστοσύνη μεταξύ τους και πως οι πράξεις προδοσίας είναι κάτι το συνηθισμένο.

 

Β5.α) Η διάδοση του κουτσομπολιού και της χυδαιότητας που, όπως πίστευε ο παππούς της συγγραφέως, χαρακτήριζε το ραδιόφωνο εκείνης της εποχής, αποτελεί γνώρισμα πολλών μέσων ενημέρωσης της σύγχρονης εποχής. Υπάρχουν τηλεοπτικές εκπομπές που βασίζονται αποκλειστικά στο κουτσομπολιό, με τους παρουσιαστές τους να υιοθετούν ακόμη και προκλητικό λόγο, μόνο και μόνο για να προκαλέσουν αντιδράσεις, και να αυξήσουν την τηλεθέαση της εκπομπής τους. Από αυτή την τάση, μάλιστα, δεν έχουν γλιτώσει μήτε το διαδίκτυο, μήτε ο περιοδικός τύπος. Πληθώρα άρθρων διαδικτυακών σελίδων και περιοδικών αφορούν την προσωπική ζωή διάσημων προσώπων, με πολλές λεπτομέρειες και εικασίες για τις ερωτικές του σχέσεις και την καθημερινότητα τους.

β)i. Αναδρομή: Εμείς τα ... θυμάμαι.

ii. <<να περιμένει μωρό>>: Τα εισαγωγικά περικλείουν ιδιωματική έκφραση που χρησιμοποιούν οι Χιλιανοί.

<<καλός>>: Τα εισαγωγικά περικλείουν ειρωνική χρήση του όρου, καθώς ο ήρωας με την συμπεριφορά του απέναντι στις γυναίκες μόνο καλός δεν μπορεί να χαρακτηριστεί.

iii. Η αφηγήτρια χρησιμοποιεί: το α΄ πληθυντικό πρόσωπο <<Εμάς του Χιλιανούς ...>>, όταν αναφέρεται σε κάτι που αφορά γενικά τους ανθρώπους της Χιλής, το α΄ ενικό πρόσωπο, <<Μεγάλωσα ακούγοντας ...>>, όταν καταγράφει προσωπικά βιώματα, το γ΄ ενικό πρόσωπο, <<ο ήρωας ξελογιάζει ...>>, όταν αφηγείται τις περιπέτειες των ηρώων της σαπουνόπερας.

 

Β6. Στο λογοτεχνικό έργο <<Η ονειρεμένη πατρίδα μου>> καταγράφονται, με τον ιδιαίτερο τροπο της συγγραφέως, στιγμιότυπα από μια σαπουνόπερα. Η παρακολούθηση αντίστοιχων προγραμμάτων μπορεί να μην αποτελούν υποδείγματα για το εκπαιδευτικό τους περιεχόμενο, αλλά είναι τρομερά ψυχαγωγικές, που τα καθιστά απαραίτητα μετά από μια κουραστική μέρα που το μυαλό χρειάζεται ένα περισπασμοί. Για τα άτομα της ηλικίας μου πιστεύω πως ο καλύτερος τρόπος αξιοποίησης του ελεύθερου μας χρόνου είναι μέσω κάποιας αθλητικής δραστηριότητας. Αυτές, συμβάλλουν στην διατήρηση και προαγωγή της σωματικής και ψυχικής μας υγείας. Ακόμα, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην κοινωνικοποίηση μας, με την γνωριμία νέων ατόμων, καθώς αμβλύνει και τις ιδεολογικές μας προσκόλλησης, καλλιεργώντας αισθήματα αλληλοσεβασμού, αγάπης του διαφορετικού. Επιπλέον, μας απομακρύνει από τις <<σειρήνες>> των οθονών των ηλεκτρονικών μας συσκευών, αποτελώντας την καθημερινή μας αποτοξίνωση. Η ορθή αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου μας φαίνεται να έχει θετική επίδραση στο τρόπο ζωής μας. Ας ελπίσουμε, όλο και περισσότεροι άνθρωποι να δώσουν ιδιαίτερη σημασία στην διαχείρηση αυτού, έτσι, ώστε, να διαμορφωθούν αρτιότερες προσωπικότητες που να παραμένουν αδιάβλητες από τις παθογένειες της εποχή μας.