Ασκήσεις Έκφρασης – ‘Εκθεσης Γ΄λυκείου:

 

1) Ποια είναι η θεματική πρόταση και ποιο το θέμα της παρακάτω παραγράφου; Να το σημειώσετε με πλαγιότιτλο.

…Κατ΄αρχάς, τι θα σήμαινε και ποιος θα χαρακτηριζόταν «ιδανικός ομιλητής», θα ήταν νομίζω αυτόνόητα αυτός που κατέχει πλήρως τη μητρική του γλώσσα σε όλα τα επίπεδα και που τη χρησιμοποιεί άψογα στον προφορικό και τον γραπτό του λόγο. Τι σημαίνει όμως αυτό στην πράξη; Ότι γνωρίζει άριστα όλον τον λεξιλογικό θησαυρό μιάς γλώσσας, όλον τον γραμματικό μηχανισμό και όλες τις δυνατές συντακτικές λειτουργίες της γλώσσας. Ακόμη ότι γνωρίζει την ιστορική γραφή (ορθογραφία) όλων των λέξεων και τύπων, και το κυριότερο ότι γνωρίζει όλο το φάσμα εφαρμογής των χρήσεων λέξεων, τύπων και συντακτικών δομών στα διάφορα επίπεδα της πραγματικής επικοινωνίας…

(Γ.Μπαμπινιώτης, εφ: το Βήμα, 1/3/2014).

2) Να αναπτύξετε τη θεματική πρόταση: «Οι συνομιλίες μέσω του διαδικτύου επηρεάζουν το γραπτό λόγο» σε μία παράγραφο με παραδείγματα.

3) Να βρείτε και να σημειώσετε τα δομικά μέρη της παρακάτω παραγράφου:

…Το επίπεδο και η ποιότητα της επικοινωνίας μεταξύ των γονέων επηρεάζουν άμεσα την συναισθηματική και κοινωνική έκφραση των εφήβων. Η εκτίμηση και ο σεβασμός μεταξύ των γονέων έχουν σημαντικό αντίκτυπο και στον τρόπο έκφρασης της εκτίμησης και του σεβασμού των εφήβων, τόσο προς τους γονείς τους, όσο και προς τους άλλους συγγενείς και το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον. Ειδικότερα έχει παρατηρηθεί ότι η θετική συμπεριφορά του πατέρα προς τη μητέρα προσφέρει ιδιαίτερη ικανοποίηση στους εφήβους. Επομένως αναδεικνύεται ιδιαίτερα σημαντικός ο ρόλος των γονέων στη δόμηση μιάς υγιούς και δημιουργικής σχέσης με τον επαναστατημένο και σαστισμένο έφηβο των ημερών μας…

4. Να αντιστοιχίσετε καθεμιά από τις διαρθρωτικές λέξεις / φράσεις της στήλης Α με τη σημασία τους στη στήλη Β:

                                     Στήλη Α                                                               στήλη Β

                 1                 επίσης                                                  α          αιτιολόγηση

                 2                 εντούτοις                                             β          χρονική σχέση

                 3                 είτε….είτε                                             γ          διάρθρωση κειμένου

                 4                 δεύτερο                                                δ           προϋπόθεση

                 5                 στο σημείο αυτό                                 ε           επεξήγηση

                 6                δηλαδή                                                  στ          διάζευξη

                 7                εφόσον                                                   ζ            αντίθεση

                      8                καθώς                                                      η         σκοπό

                      9                για να                                                      θ          προσθήκη

                      10              έπειτα                                                      ι           απαρίθμηση

5. Με ποια συλλογιστική πορεία αναπτύσσεται η παρακάτω παράγραφος. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας.

….Συχνά οι χρήστες του διαδικτύου αναζητούν πληροφορίες που τους αρέσουν, προτιμούν να συνομιλούν με ομοϊδεάτες τους, να αντλούν επιχειρήματα ο ένας από τον άλλο, να υπερθεματίζουν σε όσα υποστηρίζουν, να υιοθετούν ακραίες απόψεις, να αποκλείουν τις διαφορετικές πληροφορίες και ιδέες. Έτσι οδηγούνται σε ομαδική πόλωση.

6.Να αναπτύξετε τη θεματική πρόταση «αν και η πνευματική με τη χειρωνακτική εργασία αλληλοσυμπληρώνονται, έχουν ωστόσο χαρακτηριστικές διαφορές» σε μία παράγραφο με τη μέθοδο της σύγκρισης- αντίθεσης.

7.Στις παρακάτω προτάσεις να αντικαταστήσετε το ρήμα «σηκώνω» με ένα από τα συνώνυμα που δίδονται:

Ανέχομαι, υψώνω, ξυπνώ, παίρνω, εξετάζω, πνέω, αντέχω.

Α. Τον σήκωσε (………………………………………) στο μάθημα.

Β. Με σήκωσε (……………………………………… ) από τα χαράματα.

Γ.  Δεν σηκώνω (………………………………………) τέτοια αστεία.

Δ. Σήκωσε (………………………………………) ψηλά τα χέρια.

Ε. Δεν μπορώ να σηκώσω (……………………………………………) το βάρος της ευθύνης αυτής.

Στ. Σήκωσε (………………………………..) όλα τα χρήματά του από την τράπεζα.

Ζ. Σηκώνεται (…………………………………) δυνατός αέρας.

8.Να σημειώσετε με ποιους τρόπους επιτυγχάνεται η συνοχή και η συνεκτικότητα στην παρακάτω παράγραφο:

…Η ρύπανση και η μόλυνση του περιβάλλοντος απειλούν την υγεία του ανθρώπου. Μέσα στο φυσικό περιβάλλον γεννιέται και ζεί ο άνθρωπος. Η φύση είναι ζωοδότρα γιατί προσφέρει τα απαραίτητα για τη ζωή του ανθρώπου στοιχεία: τον αέρα, το νερό, τον ήλιο, τις θρεπτικές ουσίες. Οποιαδήποτε επομένως αλλοίωση της σύστασης των στοιχείων αυτών αποτελεί σοβαρή απειλή για τη ζωή και την υγεία των ανθρώπων. Στην εποχή μας τα στοιχεία αυτά έχουν επικίνδυνα νοθευτεί. Αλλάζουν οι κλιματικές συνθήκες, μειώνεται το όζον της ατμόσφαιρας, τα χημικά απόβλητα και τα καυσαέρια μολύνουν τα νερά και τον αέρα, τα απορρίμματα ρυπαίνουν τα πάντα, το πράσινο που εμπλουτίζει την ατμόσφαιρα με οξυγόνο, καταστρέφεται και οι θόρυβοι ξεπερνούν τα όρια της αντοχής του ανθρωπίνου οργανισμού. Αποτέλεσμα της διαταραγμένης οικολογικής ισορροπίας είναι η δημιουργία ενός νοσηρού κλίματος.

9. Να πυκνώσετε το λόγο στις παρακάτω φράσεις ή περιόδους:

1. Τα αποτελέσματα των συστηματικών ερευνών αποδεικνύουν:

2.Οι αρχαιοελληνικοί και βυζαντινοί ναοί, τα αρχαία θέατρα, τα ανάκτορα, τα αγάλματα:

3.Πολιτισμός με κέντρο τον άνθρωπο:

4.Ο τερματισμός των ενόπλων συγκρούσεων στην περιοχή:

5.Ο συγγραφέας επισημαίνει ότι:

6.Με τις μηχανές το κόστος παραγωγής των προϊόντων έγινε μικρότερο:

10.Σε ποιες από τις παρακάτω φράσεις η λέξη φωτιά/φωτιές έχει κυριολεκτική και σε ποιες μεταφορική σημασία;

1.Τα ξύλα έπιασαν φωτιά.

2.Παίζει με τη φωτιά.

3.Οι αποκαλύψεις του άναψαν φωτιές.

4.Άναψε φωτιά στο τζάκι.

5.Οι τιμές πήραν φωτιά.

6.Βάζω το χέρι μου στη φωτιά ότι δεν το έκανε αυτός.

7.Η φωτιά εξαπλώθηκε λόγω των δυνατών ανέμων.

12.Για κάθε μία από τις παρακάτω λέξεις να γράψετε μία ομόρριζη αντώνυμή της:

Δυσάρεστος

Διαγράφω

Εγκρατής

Ομόνοια

Εκπρόθεσμος

Γνώριμος

Τακτικά (επίρρημα):

Αδέξιος

Αδιάβλητος

Ουσιώδης.