Έκφραση-Έκθεση Α΄λυκείου: Θέμα: «Η συμβολή του συνεργατικού περιβάλλοντος στην καλλιέργεια του διαλόγου και της γλωσσικής καλλιέργειας των μαθητών είναι σπουδαία. Ποια είναι ωστόσο η σημασία του διαλόγου για την ευρύτερη καλλιέργεια του ατόμου που επιβάλλει την αξιοποίησή του στην εκπαίδευση; Να αναπτύξετε τις απόψεις σας σχετικά με το θέμα αυτό σε ένα κείμενο 400 περίπου λέξεων που πρόκειται να συμπεριληφθεί σε ερευνητική εργασία της τάξης σας με θέμα: «Λόγος και διάλογος».

 

 

Διάλογος ….ώρα μηδέν.

 

«Αναμφίβολα ο διάλογος απαιτεί και χρειάζεται το ανάλογο συνεργατικό περιβάλλον διότι σε κάθε άλλη περίπτωση θα είναι αδύνατη η ομαλή και επιτυχής διεξαγωγή ενός «αγώνα λόγων». Ας σκεφθούμε και μόνον πόσο δύσκολο είναι να εξελιχθεί κάποιος διάλογος με επιχειρήματα όταν οι συνομιλητές πιέζονται ή απειλούνται από μία σειρά αντίξοων συνθηκών. Σε κάθε περίπτωση είναι ανάγκη η ύπαρξη ενός κατάλληλου περιβάλλοντος διότι ο διάλογος είναι η πεμπτουσία του Λόγου και της συνεπαγομένης ατομικής και κοινωνικής εξέλιξης διότι μέσω της ανταλλαγής επιχειρημάτων φανερώνονται πολλές πτυχές πολλών πραγμάτων. Χρειάζεται λοιπόν να υπενθυμίζονται συνεχώς οι λόγοι που καθιστούν αναγκαίο το διάλογο, αυτό το θείο και έλλογο στους ανθρώπους δώρο.

Μέσω της ανταλλαγής επιχειρημάτων διευρύνονται οι πνευματικοί ορίζοντες  αλλά και η κριτική-αντιληπτική ικανότητα των ανθρώπων. Συνεπεία αυτού του γεγονότος συμβαίνει η εξαιρετική ανάπτυξη των επιστημών, των γραμμάτων και των τεχνών. Μέσα από την ανταλλαγή γνωμών, συλλήψεων και σκέψεων, οι ιδέες και οι εμπνεύσεις ως σκυτάλη μεταβιβάζονται από άνθρωπο σε άνθρωπο, από γενεά σε γενεά, ώστε προκύπτουν έξοχα πνευματικά και πολιτιστικά δημιουργήματα, όπως ένα αρχαίο Ελληνικό άγαλμα το οποίο αποτελεί γέννημα του διαλόγου για το ποιος άνθρωπος είναι καλός και αγαθός.

Όμως η ανταλλαγή επιχειρημάτων συνεισφέρει και στην ουσιαστική επικοινωνία και προσέγγιση των ανθρώπων, διότι οι συνομιλητές μπορούν και εξωτερικεύουν τις γνώμες τους, τις σκέψεις τους, τις απόψεις τους, αυτό και μόνο το γεγονός συνδέει τη διαλεκτική με την ανθρώπινη επαφή. Οι άνθρωποι κινούνται, σκέπτονται, προσπαθούν να αντεπεξέλθουν στις ανάγκες της συνομιλίας και με αυτόν τον τρόπο ωριμάζουν και εξελίσσονται. Διότι τελικά ένα μεγάλο κέρδος της διαλεκτικής είναι η προσωπική ωρίμανση και κριτική εξέλιξη του ανθρώπου.

Λαμπρό πεδίο δόξης για τη διαλεκτική αποτελεί η συνεισφορά της στο σχολικό περιβάλλον. Η διαλεκτική προϋποθέτει και προτάσσει το σωκρατικό μοντέλο ενός δασκάλου συζητητή με τους μαθητές, διαλύοντας απηρχαιωμένα τείχη που χωρίζουν εκπαιδευτικούς και σπουδαστές. Η υγιής συζήτηση θεωρεί ότι όλοι μέσα στο σχολικό περιβάλλόν έχουν άποψη, όλοι μπορούν να γνωρίζουν και να εκφέρουν γνώμες για διάφορα και ποικίλα πράγματα και γεγονότα. Ο διάλογος είναι αυτός ο οποίος πλέον θα κεντρίσει το ενδιαφέρον των μαθητών και θα τους καταστήσει το σχολικό χώρο τόπο αγαπητό και προσεγγίσιμο.

Μόλις και χρειάζεται να συζητήσουμε ότι ο διάλογος είναι αυτός ο οποίος εξελίσσει τη γλώσσα άρα την πνευματική ωρίμανση των διαλεγομένων ανθρώπων. Οι λέξεις μέσα από το διάλογο ακονίζονται, δοκιμάζονται και οι λανθασμένες επιλογές μειώνονται, επίσης ελεύθερα οι λέξεις ζωντανεύουν μεταφέροντας νοήματα και γνώμες και απόψεις. Με αυτόν τον τρόπο ωριμάζουν δημοκρατικά και τα άτομα προβάλλοντας ελεύθερα τις γνώμες τους και τις απόψεις τους, οικοδομώντας έναν κόσμο ελευθερίας σκέψης και άποψης.

Σε κάθε περίπτωση ο διάλογος αποτελεί την πεμπτουσία της ανθρώπινης ελευθερίας σκέψης και πράξης. Είναι η πνευματική και αξιακή γέφυρα που ενώνει τους ανθρώπους που έχουν τη διάθεση να συνομιλήσουν, να καταρρίψουν την εγωπάθειά τους, και ο ένας να τραφεί από τις γνώσεις του άλλου. Όχι τυχαία ο Πλάτωνας μέσα από τους διαλόγους του κατέστη μέγας φιλόσοφος διότι ακριβώς σε όλους έδωσε το δικαίωμα του ομιλείν και με αυτόν τον τρόπο συνέλεξε πολλές γνώσεις και απόψεις οικοδομώντας την άρτια φιλοσοφία του.

 

Βασίλειος Μακρυπούλιας, φιλόλογος.