Συζητώντας τα θέματα της Νεοελληνικής γλώσσας στις Πανελλαδικές εξετάσεις (2025).

 

Συζητώντας τα θέματα της Νεοελληνικής γλώσσας στις Πανελλαδικές εξετάσεις (2025).

Για τα φετινά θέματα των Πανελλαδικών  εξετάσεων στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας έχουμε να κάνουμε τις εξής παρατηρήσεις:

1. Στο θέμα Α1 (περίληψη) η ΚΕΕ έδωσε 6 άξονες θεματικούς (η ανθρώπινη δημιουργικότητα  έχει ως βάση την συνδυαστική και παραγωγική σκέψη, είναι απεριόριστη, σχετίζεται με τα στάδια της γλωσσικής ανάπτυξης, ξεκινά από τη βρεφική ηλικία, συνήθως συνδέεται με τους ενηλίκους και όχι με τα μικρά παιδιά, προτείνεται η μελέτη των ποικίλων ανασταλτικών παραγόντων ανάπτυξης της δημιουργικότητας).

Κατά την άποψή μας οι άξονες αυτοί είναι ισοβαρείς  αν και στην τελευταία παράγραφο η αναφορά στην αρχέγονη μορφή της δημιουργικότητας και στην απαρχή της από την βρεφική ηλικία μπορεί να στηριχθει σε έναν θεματικό άξονα: « η ανθρώπινη δραστηριότητα είναι σύμφυτη με την ανθρώπινη φύση».

2. Στο θέμα Β2 βαθμολογούνται 3 (τρείς) παράγοντες:

Α. η γλωσσική επιλογή (γ΄ρηματικό πρόσωπο)

Β.το αντίστοιχο χωρίο (η συμμετοχή των παιδιών…αποκλίνουσα σκέψη τους)

Γ. η συνδυαστικότητα της θεωρίας των δεικτών του επιστημονικού λόγου με την εφαρμογή των νοημάτων που μεταφέρουν  επί της κειμενικότητας  των χωρίων (το γ΄ρηματικό πρόσωπο εκφράζει αντικειμενικότητα και αποστασιοποίηση του Υποκειμένου διότι είναι αποδεδειγμένο ότι η  συμμετοχή  των παιδιών σε καλλιτεχνικές δράσεις ενισχύει την καλλιέργεια της αποκλίνουσας σκέψης των διότι είναι βέβαιο ότι μπορούν να εκφράσουν την ξεχωριστότητά τους) είναι σημαντική. Είναι πρωτίστη διδακτικη ανάγκη η συνδυαστικότητα της θεωρίας της γλώσσας με την εφαρμογή επί  του νοήματος  του κειμένου που κάθε φορά διδάσκεται.

3.Στο θέμα Β3 υπάρχει πρόβλημα μερισμού των μονάδων: 1 ή 2 μονάδες το επικοινωνιακό αποτέλεσμα, 1 ή 2 μόνάδες το πώς επιτυγχάνεται; Επαφίεται στους εξεταστές. Σίγουρα η μεταφορικότητα της ….κούνιας ( αναφορά στην δημιουργικότητα από την βρεφική ηλικία) διεγειρει το ενδιαφέρον, του προκαλεί περιέργεια ενασχόλησης με το κείμενο (συναισθηματική αφόρμηση) προκαλεί η ….κούνια την ξεχωριστότητα στην έκφραση η οποία ξεχωρίζει ως κάτι το ιδιαίτερο το κείμενο (διότι όλοι θεωρούμε ότι η δημιουργικότητα είναι ίσως προσόν μεγάλων ηλικιών).

4.Στο ερμηνευτικό θέμα (Γ) επειδή συζητούμε για μικρό απόσπασμα τηρείται η ρουμπρίκα: (https://www.esos.gr/sites/default/files/articles-2023/_neoellinikis_glossas_kai_logotehnias_g_taxis_.pdf).

Δηλαδή:

Μας ενδιαφέρει η κατανόηση του βασικού θέματος (ο ήρωας παρουσιάζεται προβληματισμένος από τη στάση και τη συμπεριφορά των συναδέλφων του (σε συνδυασμό με τα μη λογοτεχνικά κείμενα αναφοράς ο ήρωας νοιώθει τελείως αντιδημιουργικός όπως θεωρεί και τη ζωή του αντιδημιουργική μέσα από τη δουλειά του (σημαντικό το ότι αναφέρεται στο εργασιακό περιβάλλον διότι εκεί εκτυλίσσεται κυρίως η δημιουργικότητα των ανθρώπων (κατά κάποιο τρόπο).

Οι επιλογές του συγγραφέα ως  συνδυασμός των κειμενικών δεικτών με τις ιδέες και τα συναισθήματα του λογοτεχνικού υποκειμένου είναι σημαντική: ο κειμενικός δείκτης είναι το κλειδί το οποίο ξεκλειδώνει τις ιδέες και τα συναισθήματα του υποκειμένου του λογοτεχνικού κειμένου:

1.Η εικόνα των λαχανιασμένων συναδέλφων είναι ειρωνεία και σαρκασμός

2.Ο εσωτερικός μονόλογος σε α΄ενικό (είπα να αλλάξω και πάλι δουλειά…) σαφέστατα αποκαλύπτει τις ιδέες και τις εσωτερικές συγκρούσεις του λογοτεχνικού υποκειμένου.

3.Οι πολλαπλές αρνήσεις (ούτε τέχνη ξέρω) (πολυσύνδετο) δίδει έντονο τον εγκλωβισμό του λογοτεχνικού  υποκειμένου.

Το ερμηνευτικό σχόλιο υπακούει στην αλληλουχία και συνοχή του γραπτού κειμένου, στην καταλληλότητα και ορθότητα γραμματικοσυντακτικών δομών  επίσης στην ευστοχία – ποικιλία λεξιλογικών δομών/ όρων αλλά και στην  ανταπόκριση στο ζητούμενο εντός του ορίου των λέξεων. Ο μαθητής  επιβάλλεται να αποκαλύψει την προσωπικότητά του γράφοντας πρωτότυπες σκέψεις.

Προτείνουμε: « Επειδή θα ήθελα μία πραγματικά δημιουργική  ζωή, η οποία όμως θα ήταν  πραγματικά δημιουργική εάν στηριζόταν όχι μόνον στις εργασιακές μου αποδόσεις αλλά   σε ένα  υγιές περιβάλλον καλών σχέσεων με τους συναδέλφους μου θα προσπαθούσα πραγματικά να προσφέρω τον καλύτερο εαυτό μου. Να κινητοποιήσω την καλή πλευρά των συναδέλφων μου. Με θλίψη όμως θα άλλαζα εργασιακό περιβάλλον εάν καταλάβαινα ότι αυτό θα ήταν αδύνατο: διότι η ατομική δημιουργικότητα στηρίζεται στη συλλογική πνευματική και συναισθηματική επαφή.

Το θέμα Δ ως προς το α  θεματικό ζητούμενο είναι συγκεκριμένο στην απάντησή  του.

Το β΄θεματικό ζητούμενο το οποίο είναι όμοιο με το περυσινό έχει μία συγκεκριμένη  παγίδα.Δεν πρέπει οι μαθητές να γράψουν ιδιαιτέρως απλοϊκές απαντήσεις: το όλο σκεπτικό είναι ότι θα πρέπει να συνεχίσουν τη σκεπτική των κειμένων αναφοράς (πρέπει να πάρουν υλικό και από εκεί σύμφωνα με τα ΦΕΚ) και ως συνδημιουργοί να συνεχίσουν τα δικά τους κείμενα ως συν-συγγραφείς:

Άρα:

Από το κείμενο 1 μπορούν να ισχυρισθούν ότι είναι δημιουργικοί στην προσωπική τους ζωή λέγοντας ότι έχουν δραστηριοποιήσει τα ταλέντα τους (μουσικά,  εικαστικά, αθλητικά κ.λ.π): προσοχή όμως με επιχειρήματα: διότι με αυτόν  τον τρόπο εκτυλίσσουν τον ψυχικό και πνευματικό τους κόσμο σε σχέση με τον εαυτό τους και  τους άλλους (άρα ικανοποιούν και το κείμενο το λογοτεχνικό λέγοντας ότι  προσπαθούν να είναι δημιουργικοί με το να σκορπίζουν χαρά, να είναι ευχάριστοι στην παρέα ανακαλύπτοντας λύσεις και για αυτούς αλλά και για τους αγαπημένους τους) γενόμενοι ευχάριστοι και δημιουργικοί σε ό,τι αναλαμβάνουν (στο σχολείο είναι δημιουργικοί διότι διεκπεραιώνουν ευχάριστα τις ανατεθειμένες σε αυτούς δουλειές και εργασίες0.

Από το κείμενο 2  μπορούν να αντλήσουν το ότι είναι δημιουργικοί διαβάζοντας ώστε να γίνουν άξιοι επιστήμονες, να προτείνουν ξεχωριστές λύσεις και πράγματα στην ατομική  και κοινωνική ζωή  των ανθρώπων, να είναι αντιμαζοποιητικοί δουλεύοντας, μελετώντας και κτίζοντας έναν πραγματικά ανεξάρτητο και ελεύθερο εαυτό. Διότι ο κόσμος είναι ελεύθερος εάν στηρίζεται σε ελεύθερα και δημιουργικά πρόσωπα.