Συζητώντας τα θέματα της Νεοελληνικής γλώσσας στις Πανελλαδικές εξετάσεις (2025).

 


Συζητώντας τα θέματα της Νεοελληνικής γλώσσας στις Πανελλαδικές εξετάσεις (2025).

Για τα φετινά θέματα των Πανελλαδικών  εξετάσεων στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας έχουμε να κάνουμε τις εξής παρατηρήσεις:

1. Στο θέμα Α1 (περίληψη) η ΚΕΕ έδωσε 6 άξονες θεματικούς (η ανθρώπινη δημιουργικότητα  έχει ως βάση την συνδυαστική και παραγωγική σκέψη, είναι απεριόριστη, σχετίζεται με τα στάδια της γλωσσικής ανάπτυξης, ξεκινά από τη βρεφική ηλικία, συνήθως συνδέεται με τους ενηλίκους και όχι με τα μικρά παιδιά, προτείνεται η μελέτη των ποικίλων ανασταλτικών παραγόντων ανάπτυξης της δημιουργικότητας).

Κατά την άποψή μας οι άξονες αυτοί είναι ισοβαρείς  αν και στην τελευταία παράγραφο η αναφορά στην αρχέγονη μορφή της δημιουργικότητας και στην απαρχή της από την βρεφική ηλικία μπορεί να στηριχθει σε έναν θεματικό άξονα: « η ανθρώπινη δραστηριότητα είναι σύμφυτη με την ανθρώπινη φύση».

2. Στο θέμα Β2 βαθμολογούνται 3 (τρείς) παράγοντες:

Α. η γλωσσική επιλογή (γ΄ρηματικό πρόσωπο)

Β.το αντίστοιχο χωρίο (η συμμετοχή των παιδιών…αποκλίνουσα σκέψη τους)

Γ. η συνδυαστικότητα της θεωρίας των δεικτών του επιστημονικού λόγου με την εφαρμογή των νοημάτων που μεταφέρουν  επί της κειμενικότητας  των χωρίων (το γ΄ρηματικό πρόσωπο εκφράζει αντικειμενικότητα και αποστασιοποίηση του Υποκειμένου διότι είναι αποδεδειγμένο ότι η  συμμετοχή  των παιδιών σε καλλιτεχνικές δράσεις ενισχύει την καλλιέργεια της αποκλίνουσας σκέψης των διότι είναι βέβαιο ότι μπορούν να εκφράσουν την ξεχωριστότητά τους) είναι σημαντική. Είναι πρωτίστη διδακτικη ανάγκη η συνδυαστικότητα της θεωρίας της γλώσσας με την εφαρμογή επί  του νοήματος  του κειμένου που κάθε φορά διδάσκεται.

3.Στο θέμα Β3 υπάρχει πρόβλημα μερισμού των μονάδων: 1 ή 2 μονάδες το επικοινωνιακό αποτέλεσμα, 1 ή 2 μόνάδες το πώς επιτυγχάνεται; Επαφίεται στους εξεταστές. Σίγουρα η μεταφορικότητα της ….κούνιας ( αναφορά στην δημιουργικότητα από την βρεφική ηλικία) διεγειρει το ενδιαφέρον, του προκαλεί περιέργεια ενασχόλησης με το κείμενο (συναισθηματική αφόρμηση) προκαλεί η ….κούνια την ξεχωριστότητα στην έκφραση η οποία ξεχωρίζει ως κάτι το ιδιαίτερο το κείμενο (διότι όλοι θεωρούμε ότι η δημιουργικότητα είναι ίσως προσόν μεγάλων ηλικιών).

4.Στο ερμηνευτικό θέμα (Γ) επειδή συζητούμε για μικρό απόσπασμα τηρείται η ρουμπρίκα: (https://www.esos.gr/sites/default/files/articles-2023/_neoellinikis_glossas_kai_logotehnias_g_taxis_.pdf).

Δηλαδή:

Μας ενδιαφέρει η κατανόηση του βασικού θέματος (ο ήρωας παρουσιάζεται προβληματισμένος από τη στάση και τη συμπεριφορά των συναδέλφων του (σε συνδυασμό με τα μη λογοτεχνικά κείμενα αναφοράς ο ήρωας νοιώθει τελείως αντιδημιουργικός όπως θεωρεί και τη ζωή του αντιδημιουργική μέσα από τη δουλειά του (σημαντικό το ότι αναφέρεται στο εργασιακό περιβάλλον διότι εκεί εκτυλίσσεται κυρίως η δημιουργικότητα των ανθρώπων (κατά κάποιο τρόπο).

Προτεινόμενο διαγώνισμα στα Αρχαία Ελληνικά από το πρωτότυπο γ΄γυμνασίου.

 


Προτεινόμενο διαγώνισμα στα Αρχαία Ελληνικά  από το πρωτότυπο γ΄γυμνασίου.

Α΄κείμενο:

Ὥστε προσήκει τούτους εὐδαιμονεστάτους ἡγεῖσθαι, οἵτινες ὑπὲρ μεγίστων καὶ καλλίστων κινδυνεύσαντες οὕτω τὸν βίον ἐτελεύτησαν, οὐκ ἐπιτρέψαντες περὶ αὑτῶν τῇ τύχῃ οὐδ’ ἀναμείναντες τὸν αὐτόματον θάνατον, ἀλλ’ ἐκλεξάμενοι τὸν κάλλιστον. Καὶ γάρ τοι ἀγήρατοι μὲν αὐτῶν αἱ μνῆμαι, ζηλωταὶ δὲ ὑπὸ πάντων ἀνθρώπων αἱ τιμαί· οἳ πενθοῦνται μὲν διὰ τὴν φύσιν ὡς θνητοί, ὑμνοῦνται δὲ ὡς ἀθάνατοι διὰ τὴν ἀρετήν. Καὶ γάρ τοι θάπτονται δημοσίᾳ, καὶ ἀγῶνες τίθενται ἐπ’ αὐτοῖς ῥώμης καὶ σοφίας καὶ πλούτου, ὡς ἀξίους ὄντας τοὺς ἐν τῷ πολέμῳ τετελευτηκότας ταῖς αὐταῖς τιμαῖς καὶ τοὺς ἀθανάτους τιμᾶσθαι. Ἐγὼ μὲν οὖν αὐτοὺς καὶ μακαρίζω τοῦ θανάτου καὶ ζηλῶ, καὶ μόνοις τούτοις ἀνθρώπων οἶμαι κρεῖττον εἶναι γενέσθαι, οἵτινες, ἐπειδὴ θνητῶν σωμάτων ἔτυχον, ἀθάνατον μνήμην διὰ τὴν ἀρετὴν αὑτῶν κατέλιπον.

Λυσίας, Ἐπιτάφιος τοῖς Κορινθίων βοηθοῖς 79-81.

Β΄ερωτήσεις.

Β1: Από το παρακάτω κείμενο να μεταφρασθεί το απόσπασμα: «Ὥστε προσήκει… ὡς ἀθάνατοι διὰ τὴν ἀρετήν».

Μον.4.

Β2.1: Γιατί θα πρέπει οι συγκεκριμένοι νεκροί του αποσπάσματος, σύμφωνα με το ρήτορα να θεωρούνται ως ευτυχείς;

Μον.2.

Β2.2: Ποια συναισθήματα νοιώθει ο ρήτορας για τους συγκεκριμένους νεκρούς; Γιατί;

Μον.2.

Β3.1.Να σχηματίσετε παράγωγες (ομόρριζες) λέξεις από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους δηλώνοντας το τι εκφράζει η κάθε παράγωγη λέξη:

Για την Ποντιακή Γενοκτονία.

 


Για την Ποντιακή Γενοκτονία.

Απαντώντας κατ΄αρχάς στο ερώτημα: γιατί η  Εθνική εκκαθάριση των Ποντίων Ελλήνων συνιστά Γενοκτονία θα μπορούσαμε να ισχυρισθούμε ότι  ως Γένος ορίζεται σύνολο ανθρώπων με κοινή καταγωγή, θρησκεία, γλώσσα, τρόπο σκέψη και ήθος ζωής. Ο κεμάλ και τα στρατεύματά του σκόπευσαν λοιπόν συγκεκριμένα τους Ποντίους ως έχοντες κοινή Ελληνική, χριστιανική ταυτότητα, Ελληνική γλώσσα, Ελληνικό τρόπο ζωής. Άρα προσπάθησε να εξαφανίσει ένα Γένος Ανθρώπων,άρα συζητούμε  για Ποντιακή  Γενοκτονία και αυτό  ενθυμούμεθα σήμερα.

Γιατί ήταν σημαντικοί οι Πόντιοι  Έλληνες;  Διότι πολύ απλά αποτελούσαν ένδοξη κοιτίδα πολιτικού, δημιουργικού, θρησκευτικού, Εθνικού Πολιτισμού. Εκεί στα βόρεια της  Μικράς Ασίας οι Πόντιοι ξεχώριζαν  μέσα από τη διαχρονική εξαίρετη δημιουργική πορεία τους στο χρόνο. Σε σχέση με τους οθωμανούς οι οποίοι στηρίχθηκαν σε Έλληνες (Φαναριώτες) προκειμένου  να εξελιχθούν ως Κράτος, οι Πόντιοι μέσα από τις Εθνικές και Θρησκευτικές τους καταβολές παρουσίασαν εξαίρετη εξέλιξη και πρόοδο, σε σημείο ώστε μέσα στην οθωμανική αυτοκρατορία να παρουσιάζονται ως έκδηλο διακριτό κομμάτι σε σχέση με τους οθωμανούς: αυτό επλήρωσαν εξάλλου με την ίδια τους τη ζωή  δυστυχώς. Ας αναφέρουμε ότι  το 1865 οι Έλληνες του Πόντου ανέρχονταν σε 265.000 ψυχές, το 1880 σε 330.000 και στις αρχές του 20ου αιώνα άγγιζαν τις 700.000. Το 1860 υπήρχαν 100 σχολεία στον Πόντο, ενώ το 1919 υπολογίζονται σε 1401, ανάμεσά τους και το περίφημο Φροντιστήριο της Τραπεζούντας. Εκτός από σχολεία διέθεταν τυπογραφεία, περιοδικά, εφημερίδες, λέσχες και θέατρα, που τόνιζαν το υψηλό τους πνευματικό επίπεδο.

Ο αντιπλατωνισμός του Ομήρου και ο Πλατωνισμός του Αισχύλου.

 


Ο αντιπλατωνισμός του Ομήρου και ο Πλατωνισμός του Αισχύλου.

Στον Τρωϊκό πόλεμο οι Θεοί, οι Συμπαντικές δυνάμεις οι οποίες έρχονται από τα βάθη του Χάους και προσπαθούν να ελλογικοποιήσουν την διάσταση της Γαίας, είναι χωρισμένοι: πάντως ο Απόλλων ευρίσκεται στην πλευρά των Τρώων. Δηλαδή ευρίσκεται αντίθετα στο Νού του Οδυσσέα  και την Οργική Ενσυναίσθηση του Αχιλλέως. Ο Θεός της Γνώσης αντιτίθεται στον τρόπο νοητικής προσέγγισης των πραγμάτων, των Ανθρώπων και της Ζωής εκ μέρους του Βασιλέως της Ιθάκης. Επίσης αντιτίθεται στην Ενσυναίσθηση Οργής, στην Ψυχική Αφύπνιση του Αχιλλέως. Γιατί όμως;

Ας προσπαθήσουμε να σημειώσουμε το είδος της Γνώσης  το οποίο αντιπροσωπεύει ο Απόλλων: ο Απόλλων δεν υπήρχε το Μυκηναϊκό δωδεκάθεο: εάν πιστέψουμε τον Γκάθρι συνιστά ανατολική θεότητα εισαχθείσα στο Ελληνικόν Πάνθεον: Όπως και οι Ορφικοί: άρα αντιπροσωπεύει ο Απόλλων ως θεός της  Γνώσης τον τρόπο Γνώσης ο οποίος εκτυλίσσεται εκ του Ηλίου προς τους Ανθρώπους, συζητούμε αυστηρά για Γνώση  συνεπεία Φωτός, εξωτερική Γνώση σε σχέση με όσα αισθάνεται και κατανοεί στο Φώς της Ημέρας ο Άνθρωπος: εάν μάλιστα σκεφθούμε ότι ο Ήλιος είναι παντεπόπτης ο Απόλλων αναπαριστά στο Νού των Ανθρώπων τη  Γνώση  η οποία επέρχεται στο Φώς της  Ημέρας μέσα από την παρατήρηση, την ανάλυση και σύνθεση καταστάσεων, τη δυνατότητα όλα να έχουν την απολυτότητα της καθαρότητας του Φωτός. Είναι ξεκάθαρη Γνώση αποδεδειγμένη υπό το Φώς των πολλαπλών τρόπων και αποδείξεων. Είναι η Γνώση η οποία ενώνει όλα τα όντα υπό το Φώς της κοινής Ηλιακής ύπαρξής τους, δεν ενδιαφέρεται για το σκότος καιτο χάος το Απολλώνειο Φώς, παρά  ασχολείται με ό,τι αποδεικνύεται και ενώνει τους πάντες και τα πάντα υπό το φώς του Ηλίου. Άρα λοιπόν η Απολλώνεια γνώση ενώνει τους ανθρώπους όπως ο Ήλιος ρίχνει σε όλους το Φώς του: άρα η Απολλώνεια γνώση διαλύει το ατομικό και γεννά το κοινό, τις καθολικές ιδέες, τις ιδέες και αξίες που ενώνουν τους ανθρώπους: εξ΄ού και τα περίφημα καθολικά Απολλώνεια αποφθέγματα τα οποία ως καθολικές ιδέες και αξίες ενώνουν όλους τους ανθρώπους διαχρονικά (όπως έπραξαν και οι πλατωνικές ιδέες και αξίες).

Γιατί λοιπόν αυτός  ο Θεός της Φωτεινής Γνώσης παρουσιάζεται ως αντίπαλος στον Οδυσσέα και στον Αχιλλέα; Γιατί κοντά στον Οδυσσέα και στον Αχιλλέα στέκεται η άλλη Θεά της Γνώσης , η Αθηνά; Άρα καλλίτερα θα πρέπει να ρωτήσουμε: ποια γνώση  αντιπροσωπεύει η Αθηνά  ώστε να την αντιδιαστείλουμε στην Απολλώνεια Γνώση, κατανοώντας ότι η Γνώση της Αθηνάς γεννά το Οδυσσεϊκό και Αχίλλειο Υποκείμενο του Ομήρου και όχι η Απολλώνειος Γνώση.

Η ιστορία της Γένεσης της Αθηνάς ξεκαθαρίζει πλήρως το θέμα της Γνώσης που προωθεί η θεά αυτή: ο Δίας είναι το Θείο Υποκείμενο το οποίο διαμοιράζει τις συμπαντικές ήδη υπάρχουσες δυνάμεις μέσα από την νίκη του επί των Γιγάντων και των Τιτάνων: άρα ο Δίας είναι το Συμπαντικό Υποκείμενο το οποίο επιλέγει τις χαοτικές δυνάμεις του χθές, τις προσαρμόζει στη λογική κοσμικότητα του Σήμερα ώστε να καθορίσει  την μελλοντική πορεία του Ανθρώπου: η δράση του Διός είναι πέραν του Ηλίου και του Σκότους, προέρχεται από το χάος ως τέτοιο, ο Δίας βλέπει με τη δύναμίν του (τα μάτια του και ο Ήλιός του είναι ο Κεραυνός η Αιγίς, διά του φωτός του οποίου βλέπει τα πάντα από το χάος έως τον κόσμον μας)  και όχι τους οφθαλμούς του, η Γνώσις του είναι η  Όρασίς του, η θέαση των Δυνάμεων πρίν καταστραφούν ως Ιδέες και αξίες, όπως αυτές προέρχονται από το χάος έως τον κόσμον μας.

Απόσπασμα από το υπό έκδοσιν βιβλίο μου (μετάφραση) σε σχέση με το Μακιαβέλι και τις επιστολές του στον Τίτο Λίβιο.

 


Αναμένοντας λοιπόν να συνομιλήσουμε για τα θεμέλια των θεσμών επάνω στα οποία αναπτύχθηκε η πόλη της Ρώμης, αναλύοντας συγχρόνως και τα γεγονότα τα οποία τη βοήθησαν να εξελιχθεί εντυπωσιακά, θα ήθελα να σημειώσω ότι κάποιοι οι οποίοι έχουν ασχοληθεί με τις Δημοκρατίες ισχυρίζονται ότι υπάρχουν τρείς (ή τουλάχιστον μία) Πόλεις (κυβερνήσεις) σε αυτές τις Δημοκρατίες οι οποίες αποκαλούνται Πριγκηπάτα (ή και Μοναρχίες) των Αρίστων (Αριστοκρατία) και των πλέον δημοφιλών (Δημοκρατία) επίσης οι άνθρωποι οι οποίοι είναι επιφορτισμένοι να θεσπίζουν τους Νόμους αυτών των Πόλεων  οφείλουν να περιστρέφονται γύρω από όλα αυτά προσπαθώντας να ανακαλύψουν τι ταιριάζει περισσότερο στην Πόλη.Κάποιοι άλλοι (θεωρούμενοι πιο σοφοί σύμφωνα με τη γνώμη κάποιων ίσως των πιο πολλών) πιστεύουν ότι υπάρχουν 6 είδη διακυβέρνησης εκ των οποίων κάποια είναι πολύ καλά αλλά κάποια άλλα είναι πολύ κακά, όλα όμως άνετα μπορούν να διαφθαρούν ώστε στο τέλος να αποβούν ολέθρια για τον ίδιο τον εαυτό τους. Από αυτά τα σύστήματα τα 3 θεωρούμενα ως καλά έχουν ήδη μνημονευθεί παραπάνω: τα υπόλοιπα 3 συστήματα τα οποία αξιολογούνται ως επιζήμια προκύπτουν από τα 3 καλά πολιτειακά συστήματα: όλα αυτά μάλιστα ομοιάζουν τόσο πολύ μεταξύ τους ώστε άνετα μπορούμε να προχωρήσουμε από το ένα προς το άλλο, η Ηγεμονία εύκολα μπορεί να εξελιχθεί σε τυραννία, επίσης η απολυταρχία εύκολα μεταβάλλεται σε κυβέρνηση των ολίγων (ολιγαρχία), αλλά και η Λαϊκή κυριαρχία (Δημοκρατία) χωρίς ιδιαιτέρα δυσκολία εκφυλίζεται σε αναρχία. Ώστε λοιπόν λόγω όλων αυτών ένας θεμελιωτής μιάς Δημοκρατίας ιδρύει ένα από τα τρία είδη της Πολιτείας (ένα από αυτά τα τρία είδη κυβερνήσεων) σε μία Πολιτεία, αυτό όμως πρόκειται να αντέξει στο χρόνο για πολύ λίγο, διότι δεν υπάρχει καμμία θεραπεία η οποία μπορεί να εμποδίσει  όλες αυτές τις πολιτειακές δομές στο να εκφυλισθούν στο αντίθετο κακό είδος τους, διότι σε αυτές τις πολιτειακές καταστάσεις τα όρια ανάμεσα στην αρετή και στην φαυλότητα πολλές φορές είναι δυσδιάκριτα.

Αυτές όλες οι πολιτειακές αμφιταλαντεύσεις ανάμεσα στους ανθρώπους πολλές φορές είναι προϊόν τύχης, διότι στις απαρχές αυτού του κόσμου οι κάτοικοι των περιοχών ήταν ολίγοι και σε πολλές των περιπτώσεων ζούσαν τελείως διασκορπισμένοι σαν θηρία. Αργότερα καθώς οι γενεές των ανθρώπων αυξάνονταν άρχισαν να έχουν όλες κοινό τόπο διαμονής, και προκειμένου να είναι ικανοί να υπερασπίζονται καλύτερα τον εαυτό τους, ξεκίνησαν να επιδιώκουν να ανακαλύψουν μεταξύ τους αυτόν ο οποίος ήταν μακράν ο πιο θαραλλέος, αυτός που διέθετε ρώμη και φρόνημα τον οποίο έχρισαν  επικεφαλής των και άρχισαν να τον υπακούουν. Μέσα από όλα αυτά προέκυψε η αξιακή γνώση των τιμίων  και των ηθικών πραγμάτων τα οποία σαφώς διαφοροποιήθηκαν από τα όλέθρια και άσχημα συμβάντα και γεγονότα.

Κείμενα Νεοελληνικής Γλώσσας γ΄γυμνασίου. Προτεινόμενο διαγώνισμα Ιουνίου (απολυτηρίων εξετάσεων).

 


Κείμενα Νεοελληνικής Γλώσσας γ΄γυμνασίου.

Προτεινόμενο διαγώνισμα Ιουνίου (απολυτηρίων εξετάσεων).

Α.Κείμενο:

Διονυσίου Σολωμού: Ελεύθεροι πολιορκημένοι.

Άκρα του τάφου σιωπή στον κάμπο βασιλεύει·

λαλεί πουλί, παίρνει σπυρί,* κι η μάνα το ζηλεύει.

 Τα μάτια η πείνα εμαύρισε· στα μάτια η μάνα μνέει·*

 στέκει ο Σουλιώτης ο καλός παράμερα και κλαίει:

 «Έρμο τουφέκι σκοτεινό, τι σ’ έχω ’γώ στο χέρι;

οπού συ μου ’γινες βαρύ κι ο αγαρηνός* το ξέρει».

 O Απρίλης με τον Έρωτα χορεύουν και γελούνε,

 κι όσ’ άνθια βγαίνουν και καρποί τόσ’ άρματα σε κλειούνε.*

 Λευκό βουνάκι πρόβατα κινούμενο βελάζει,

και μες στη θάλασσα βαθιά ξαναπετιέται πάλι, π’ ολονυχτίς εσύσμιξε* με τ’ ουρανού τα κάλλη.

Και μες στης λίμνης τα νερά, όπ’ έφθασε μ’ ασπούδα,*

 έπαιξε με τον ίσκιο της γαλάζια πεταλούδα,

που ευώδιασε τον ύπνο της μέσα στον άγριο κρίνο·

 το σκουληκάκι βρίσκεται σ’ ώρα γλυκιά κι εκείνο.

μάγεμα η φύσις κι όνειρο στην ομορφιά και χάρη· *

 η μαύρη πέτρα ολόχρυση και το ξερό χορτάρι.

Με χίλιες βρύσες χύνεται, με χίλιες γλώσσες κρένει:*

 «Όποιος πεθάνει σήμερα χίλιες φορές πεθαίνει».

Β. Ερωτήσεις.

Β1.1..Ποιά είναι η αιτία της δυστυχίας της μάνας σύμφωνα με τους στίχους του ποιήματος;

Μον.3.

Περί της Ποντιακής Γενοκτονίας: κάποιες παράξενες με τον καιρό διαπιστώσεις.

 


Περί της Ποντιακής  Γενοκτονίας: κάποιες παράξενες με τον καιρό διαπιστώσεις.

Η Ποντιακή Γενοκτονία (ιστορική πράξη εξελισσομένη στο ίδιο ιστορικό έργο με την Μικρασιατική καταστροφή αλλά και την επιγενομένη Γενοκτονία των Αρμενίων) δεν υπακούει στην οθωμανική λογική, στην οθωμανική αυτοκρατορική λογική. Ουδέποτε θα μπορούσαν οι οθωμανοί να συλλάβουν ένα τέτοιο σχέδιο τη στιγμή κατά την οποία από γεννησιμιού τους αφενός στηρίζονταν στους βυζαντινούς και στην Ελληνική Πολιτειολογία (διότι από μόνοι τους δεν είχαν ιδέα πώς να κτίσουν και να οικοδομήσουν κράτος (καταδιωκόμενοι σκλάβοι του Ταμερλάνου ήταν ως κοινής μογγολικής καταγωγής με τους λαούς της άπω ανατολής ) αφετέρου χρειάζονταν τους άλλους λαούς (ειδικά τους μονοθεϊστικούς λαούς της  βίβλου) ώστε μέσα από το παιδομάζωμα, τη διοίκηση (οι εννέα πρώτοι βεζύρηδες ήταν Έλληνες) μέσα από την εκμάθηση ξένων γλωσσών (την απαγόρευε το κοράνιο) οι Φαναριώτες σταδιακά να αναλάβουν την διοίκηση της οθωμανικής αυτοκρατορίας, ακόμα και το εμπόριο με τους αλλοδόξους απαγόρευε το εμπόριο και το είχαν δώσει στους Έλληνες (περίφημοι οι εμπορικοί  κόμβοι του Αιγαίου (Σύρος κ.λ.π) και άλλα πολλά θα μπορούσαμε να αναφέρουμε ώστε να αποδείξουμε ότι οι οθωμανοί του κεμάλ ήταν απλά εκτελεστικά όργανα της ευρωπαϊκής λογικής η οποία οδήγησε στην Ποντιακή γενοκτονία. Εξάλλου εάν σκεφθούμε ότι η Ποντιακή  γενοκτονία διεξήχθη διά του Α΄παγκοσμίου πολέμου (1914-11918) έως το 1923 (περίπου) καταλαβαίνουμε ότι έλαβε χώρα σε διάστημα κατά το οποίο η Ευρώπη  μέσα από τον Α΄παγκόσμιο πόλεμο, τη  Μικρασιατική καταστροφή, προσπαθούσε να κανονίσει το πέρασμά της στην χρυσοφόρο Ανατολή: άρα η Ποντιακή Γενοκτονία έχει ευρωπαϊκό μυαλό και οθωμανικό χέρι πραγματοποίησης. Εξάλλου  συζητούμε ότι η Ποντιακή γενοκτονία εξελίχθηκε από τα τελευταία χρόνια του σουλτάνου έως τα πρώτα χρόνια του κεμάλ: αυτό σημαίνει ότι η Ποντιακή Γενοκτονία υπηρέτησε την δυτική προσπάθεια μέσα από τον παγκόσμιο πόλεμο (1914-1918) να διαλυθούν οι αυτοκρατορίες και να ιδρυθούν ελεγχόμενα Έθνη-κράτη όπως αυτά που  ξεκίνησαν να υπάρχουν από το 1848.

Αυτό εξηγεί πολλά: η τουρκία πάντοτε ήταν χαμένη στους δύο  παγκοσμίους πολέμους αλλά ήταν επίσης πάντοτε η αγαπημένη των νικητών: πώς εξηγείται αυτό; Διότι υπηρέτησε όχι τα στρατόπεδα των αντιμαχομένων στους δύο παγκοσμίους πολέμους (αυτό το έκανε η αφελής Ελλάδα) η τουρκία απλά εξυπηρέτησε όλους τους ευρωπαίους. Επίσης τους σοβιετικούς (η Ποντιακή  γενοκτονία ολοκληρώθηκε με τα όπλα που έδωσε ο λένιν στον κεμάλ): διότι η τουρκία είχε ένα μεγάλο, ένα μέγιστο πλεονέκτημα το οποίο δεν μπόρεσε ποτέ να αποκτήσει η μικρή  Ελλάς: ήταν η διαχειρίστρια των οθωμανικών  εδαφών και περασμάτων: ποτέ δεν είδαν οι ευρωπαίοι και οι αμερικανοί τουρκικό κράτος: ποτέ: πάντοτε έβλεπαν το τουρικό συμβολαιογραφείο το οποίο δίδοντας τους τίτλους της ανατολής στους ευρωπαίους και αμερικανούς εξησφάλισε την ιστορική του ύπαρξη. Ας σημειώσουμε ότι τον καιρό που ο κεμάλ έδωσε τους ποντίους στον τσέτη τοπάλ οσμάν οι σοβιετικοί μέσα από τη συνθήκη Μπρέστ-Λιτόβσκ έδωσαν τις θάλασσες στους αμερικανούς (η παγκόσμια κυριαρχία της αμερικής γιγαντώθηκε όταν η τσαρική ρωσία εξαφανίσθηκε ως εμπορική και ανταλλακτική δύναμη) έδωσαν γή και ύδωρ ανατολής  στους ευρωπαίους και όπλα στον κεμάλ για να εξαφανίσει Έλληνες, Ποντίους και Αρμενίους: έάν 100 χρόνια τα γεγονότα οδηγήσουν σε επαγωγικές αρχές θα καταλάβουμε ότι η σοβιετική επανάσταση  (η οποία σμιλεύθηκε σε γερμανικά γραφεία και σε γερμανικά χρυσωρυχεία) καθόρισε τις ισορροπίες εκείνες ώστε η δύση επιτέλους να κυβερνήσει τον κόσμο: είχε τη μηχανή, τους αστούς, το χρήμα, ήθελε την παρουσία στην Ανατολή.

Σε αυτό το σημείο η ευρωπαϊκή μεταδιαφωτιστική  λογική και πρακτική σκαρφίσθηκε το μεγάλο κόλπο της μετααυτοκρατορικής οικουμένης: Αυτή η λογική εγέννησε τη Μικρασιατική  καταστροφή και τη Ποντιακή γενοκτονία (ο κεμάλ απλά εκτελεστής ήταν και τίποτε παραπάνω διότι πίσω και πάνω από τον κεμάλ είναι η δύση στο πέρασμά της προς την γεωπολιτική ανατολή ώστε να πραγματωθεί η ιστορία ως πράξη  των αιωνίων  κυριάρχων). Αυτή η λογική εξάλλου υπαγορεύθηκε από το γερμανό αυτοκρατορικό σύμβουλο Liman von Sanders. Τι ακριβώς λέγει η λογική  της ευρώπης που γέννησε την Ποντιακή Γενοκτονία αλλά και την Μικρασιατική καταστροφή;

Για θέματα νεανικής βίας και σχολικού εκφοβισμού: μία εμβάθυνση.

 


Για  θέματα νεανικής βίας και σχολικού εκφοβισμού: μία εμβάθυνση.

Η τηλεόραση, το άγιο αυτό δισκοπότηρο του πολιτισμού μας, το οποίο κοινωνεί και επικοινωνεί όλους και με όλους, βοά για τη νεανική και δή τη σχολική βία. Επίσης όλα τα μέσα σύγχρονης ψηφιακής και εικονικής δικτύωσης. Άρα κατ΄αρχάς από την πηγή της είδησης μπορούμε να χαρακτηρίσουμε την είδηση. Ας θυμηθούμε ότι σε εποχές όπου ο μονοθεϊσμός έπρεπε οπωσδήποτε να εξαπλωθεί βοούσαν οι πηγές μετάδοσής του για την απ(κατά τους μονοθεϊστές) διάδοση της  αμαρτίας. Διότι μέσω της αμαρτίας επρόκειτο (όπως και έγινε) να εξαπλωθεί ο χριστιανισμός ως αντίδοτο της αμαρτίας.

Άρα βοούν οι σύγχρονες πηγές ειδήσεων για τη νεανική βία, διότι αναμφίβολα είναι λυπηρό συνάμα και σημαντικό θέμα, επίσης απειλεί έναν τόσο σημαντικό θεσμό όπως αυτό του σχολείου: όμως ας μην φύγουμε από την λογική  της συνέχειας: κανείς δεν μπορεί να ελέγξει την αλήθεια και την αυθεντικότητα όλων των προβαλλομένων από τα Μ.Μ.Ε: όμως οι άνθρωποι τρομοκρατημένοι δέχονται ως αντίδοτο όλα τα σύγχρονα ψηφιακά μέσα αντιδότων: punic button, τηλεφωνικές γραμμές, ψηφιακές και δικτυακές εφαρμογές: άρα λόγω της βίας και προκειμένου να την νικήσουν οι μαθητές, και γενικά οι άνθρωποι σήμερα βυθίζονται ακόμα πιο βαθιά στην ψηφιακή εποχή χάνοντας την αυτενέργειά τους, την αυτοικανότητά τους να επιλύουν ως αυτάρκεις προσωπικότητες τέτοιας φύσεως προβλήματα. Άρα προκειμένου να ξεφύγουμε από τη βία βυθιζόμαστε στην απόλυτη εξάρτηση από την ψηφιακή εποχή και τις εφαρμογές της προχωρώντας σε μία εποχή όπου ο ψηφιακός άνθρωπος θα είναι ένα είδος Αδάμ και Εύας, ατάραχος και αυτάρκης στον κόσμο του εικονικού παραδε.

Ας προσέξουμε το προφίλ των υφισταμένων τον εκφοβισμό και την παραβατικότητα των άλλων: παρουσιάζονται ως άνθρωποι αδύναμοι, ασθενείς, ικανοί μόνον να υποφέρουν και να είναι ικανοί να πατήσουν ψηφιακά κουμπιά και διαδικτυκές εφαρμογές. Την ίδια στιγμή κατά την οποία ο Πλούταρχος μας διηγείται ότι τα νεαρά τέκνα των Λακεδαιμονίων υφίσταντο τεράστια πίεση (ψυχική και σωματική ώστε να αφυπνισθούν εσώτατες δυναμικές και ενεργές δυνάμεις πλασίματος της προσωπικότητάς τους και του χαρακτήρα τους). Θα μπορούσαμε αναμφίβολα να υποστηρίξουμε ότι τις επιθετικές και παραβατικές συμπεριφορές των άλλων εναντίον μας έχουμε όλη την φυσική και πολιτική δυναμική αλλά και προσωπική δυναμική να την ελέγξουμε, να  αντεπεξέλθουμε και να κτίσουμε έναν ανώτερο εαυτό και χαρακτήρα. Όμως τεχνηέντως από τα Μ.Μ.Ε αυτή η πλευρά αποσιωπάται: έρχεται και πάλι η θρησκεία του Ιησού αλλά από άλλη πόρτα αλλά με την ίδια συνταγή: κατασκευάζονται θύματα, τα οποία δεν μπορούν σε τίποτε να πειράξουν τους θύτες, δεν μπορούν να υπερασπίσουν τους εαυτούς τους. Και φεύ: τα θύματα αυτά έχουν λύση τις διαδικτυακές και ψηφιακές εφαρμογές. Άρα δεν μας ενδιαφέρει Εγώ να δώσω λύση στο πρόβλημά μου αλλά να δώσω ΑΥΤΗ τη  συγκεκριμέν ψηφιακή λύση στο πρόβλημά μου.

Άρα συζητούμε για την ικανότητα των ΜΜΕ η πισίνα να παρουσιάζεται ως ωκεανός ώστε να γυρισθεί μία ταινία όπως τα σαγόνια του καρχαρία η οποία όντως σε πισίνα γυρίσθηκε. Όταν λοιπόν ο Θουκυδιδης συζήτησε (όχι πρώτος αυτός αλλά αυτός στο σύνολο του έργου του απέδειξε αυτή  τη συζήτηση με πάμπολλες επαγωγικές αρχές) ότι η ανθρωπίνη φύση δεν είναι ακριβώς κακή αλλά μάλλον απροσδιόριστη και ικανή για κάθε καλό ή κακό παραδέχθηκε κάτι το οποίο οι θιασώτες της καταπολέμησης του σχολικού εκφοβισμού σήμερα δείχνου να αγνοούν: δεν είναι πρόβλημα η  απροσδιόριστη φύση, η φύση δεν είναι ούτε παραβατική αλλά ούτε και προσαρμοστική: είναι αυτό το οποίο Είμαι, είμαι παραβατικός με το δικό μου τρόπο: άρα συζητούμε ότι θα πρέπει όλη αυτή τη δύναμη η οποία χαρακτηρίζεται ως παραβατική να εκτραπεί σε δημιουργικές ατραπούς. Ώστε να κτίσει υπέροχα έργα σκέψης πολιτισμού και ηθικής.

Το άγνωστο βαλκανικό σχέδιο του Καραϊσκάκη. Επίσης αναφορά στη Μαρία της ζωής του.

 


Το άγνωστο βαλκανικό σχέδιο του Καραϊσκάκη. Επίσης αναφορά στη Μαρία της ζωής του.

Μετά τη νικηφόρα μάχη στην Αράχωβα, στην οποία η στρατιωτική μεγαλοφυΐα του Καραϊσκάκη έλαμψε, ο Στρατηγός επανέλαμψε στα ορεινά χωριά (Αράχωβα, Λιδωρίκι, Διστομο) προκειμένου να αποκλείσει τους τούρκους. Είμαστε πλέον στο 1827 στο πλέον κρίσιμο έτος της Ελληνικής Επαναστάσεως διότι η Πελοπόννησος κρίνεται επί ξυρού ακμής, ο Κολοκοτρώνης κάνει τιτάνιο αγώνα όχι μόνον να αντιμετωπίσει τον Ιμπραήμ αλλά και  τη λαίλαπα των προσκυνημένων στους τούρκους, η Στερεά Ελλάδα είναι πλέον ελεύθερη υπό την τρομερή καθοδήγηση του Γεωργίου Καραϊσκάκη. Άρα έπειτα από 6 χρόνια Επαναστατικής προσπαθείας οι Έλληνες είναι μέσα στο μεγάλο στόχο της Εθνικής Ανεξαρτησίας.

Ο Καραϊσκάκης στις 19 Ιανουαρίου του 1827  νικά τον Ομέρ πασά και τον πρώτο τακτικό στρατό που έστειλε εναντίον του ο σουλτάνος Μαχμούτ, και ως νικητής εισέρχεται στο Δίστομο. Πλέον όπως ήδη είπαμε η Στερεά Ελλάδα (εάν φυσικά εξαιρέσουμε το Μεσολόγγι και τη Ναύπακτο (Λεπάντο) είναι Ελεύθερη. Ο Καραϊσκάκης  έπειτα από όλα αυτά προωθήθηκε προς την Ελευσίνα. Ήταν φανερό το σχέδιό του. Ήθελε να μεταφέρει τις δυνάμεις του στο Κερατσίνι , να τις προωθεί προσεκτικά προς το λιμάνι του Πειραιά, προκειμένου να ενωθεί με το στρατόπεδο της Καστέλλας απομονώνοντας και αποκλείοντας τον Κιουταχή ώστε αυτός να σταματήσει την πολιορκία της Ακροπόλεως και οριστικά πλέον η Στερεά Ελλάδα να καταστή  ελεύθερη περιοχή: χωρίς τον Κιουταχή γρήγορα θα απελευθερωνόταν και το Μεσολόγγι (οι τούρκοι το κρατούσαν για να εμποδίζουν το εμπόριο (θαλάσσιο κυρίως ) με τη δύση και τον ανεφοδιασμό των  Ελλήνων. Το σχέδιο του Στρατηγού ήταν μεγαλοφυές και θεωρούμε ότι ήταν η πρώτη φορά από την έκρηξη της Επαναστάσεως που μπορούσαν οι Έλληνες πραγματικά να νικήσουν στα πεδία  των μαχών και να δημιουργήσουν Ελεύθερο Ελληνικό κράτος στα πεδία της διπλωματίας με δικούς τους όρους και όχι παρακαλώντας για αύξηση συνόρων  όπως έκανε ο Καποδίστριας: διότι τώρα ο Καραϊσκάκης θα ήταν ο απόλυτος νικητής έχοντας απελευθερώσει πλήρως την  Ελλάδα μόνον με Έλληνες μαχητές χωρίς τη μεσολάβηση των μεγάλων δυνάμεων (Ναυαρίνο): άρα θα απαιτούσαν οι Έλληνες όσα ο σουλτάνος θα αναγκαζόταν να δεχθεί. Σε αυτό το σημείο λοιπόν ας αναφέρουμε το επόμενο μεγαλοφυές σχέδιο του Καραϊσκάκη ώστε να καταλάβουμε το εύρος της ευνοϊκής περίστασης, της μεγάλης του νίκης, και το θετικό και ευοίωνο για την Ελλάδα κλίμα.

Προτεινόμενο διαγώνισμα Ιστορίας Β΄λυκείου.

 


Προτεινόμενο διαγώνισμα  Ιστορίας Β΄λυκείου.

ΦΕΚ: 4678/2022:

1.Το 1ο και 3ο θέμα τίθενται από την τράπεζα θεμάτων του μαθήματος.

2.Προτεινόμενο 2ο θέμα:

2α)Ποιος ήταν ο  ρόλος του Κορανίου και του Ιερού πολέμου στην οργάνωση και εξάπλωση  του Ισλάμ;

Μον.13.

2β)Ποιος ήταν  ο ρόλος των ανεικονικών αντιλήψεων στην  γένεση και εξάπλωση της Εικονομαχίας;

Μον.12.

Προτεινόμενο 4ο θέμα.

4α) Σε ποιες αιτίες της Εικονομαχίας αναφέρεται ο Λέων ο Γ΄στο παρακάτω κείμενο Α;: να τις αναπτύξετε μέσα και από τις δικές σας γνώσεις.

Μον.12.

4β) Ποια αναφέρονται ως επιχειρήματα των εικονολατρών σύμφωνα και με το κείμενο Β; Να τα δικαιολογήσετε μέσα από τις ιστορικές σας γνώσεις.

Μον.13.

Ας ομιλήσουμε για τον «γιό της καλογραιάς» για τον τεράστιο Στρατηγό Γέωργιο Καραϊσκάκη.

 


Ας ομιλήσουμε για τον «γιό της καλογραιάς» για τον τεράστιο Στρατηγό Γέωργιο Καραϊσκάκη.

Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης αποτελεί την πυξίδα η οποία μας οδηγεί σε ποικίλες αλήθειες για το τι πραγματικά συνέβη στην Ελληνική Επανάσταση  του 1821. Ο Άνθρωπος ο οποίος απελευθέρωσε την Στερεά Ελλάδα, ο Άνθρωπος ο οποίος σε συνδυασμό με τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη στην Πελοπόννησο θα μπορούσε να επεκτείνει την Ελλάδα προς τη Θεσσαλία ξαφνικά δολοφονήθηκε: ένας άνθρωπος ο οποίος είχε επιβιώσει μέσα από φρικτές μάχες πέθανε από ένα βόλι σε στιγμή μη μάχης. Ο Καραϊσκάκης ήταν  σύνθεση στρατιωτικής και πολιτικής ιδιοφυΐας, ας μην ξεχνούμε ότι ήταν αυτός ο οποίος μαζί με τον Κολοκοτρώνη εκάλεσαν τον Καποδίστρια στην Ελλάδα ώστε να αναλάβη την Πολιτική διακυβέρνηση του Νέου Ελληνικού Κράτους: σε μία ελεύθερη πτήση θα μπορούσαμε να υποστηρίξουμε ότι ο Καραϊσκάκης και ο Κολοκοτρώνης θα μπορούσαν  να ανασυστήσουν την Μεγάλη Ελλάδα η οποία σε μεγάλο βαθμό θα συναντούσε την Ελεύθερη μεγάλη Ελλάδα του Ρήγα. Όμως ο Καραϊσκάκης δολοφονήθηκε, ο Κολοκοτρώνης φυλακίσθηκε. Το κρίσιμο ερώτημα είναι: ποια Ελλάδα είχε στο νού του ο Καραϊσκάκης; Απάντηση δεν υπάρχει: ή μάλλον υπάρχει: η Ελλάδα που θα μπορούσε μέσα από αγώνες να κερδίσει όσα περισσότερα ιστορικά και Εθνικά της ανήκαν: ο γιός της καλογραιάς, κατά απίστευτο τρόπο εδημιούργησε την ελευθέρα Στερεά Ελλάδα επάνω στην οποία θα μπορούσε να κτισθεί ένα νέο Ελληνικό κράτος Ελλήνων, ελεύθερο και δημιουργικό: όμως όπως είπαμε δολοφονήθηκε,όπως και ο Καποδίστριας, τελικά το Ελληνικό κράτος έπεσε στα χέρια των Ευρωπαίων, του Όθωνος, μετατρεπόμενο σε περίπου επέκταση της Ευρώπης: όμως ο Καραϊσκάκης ήθελε ένα πραγματικό δυνατό, ανεξάρτητο Ελληνικό κράτος, άξιο συνεχιστή της Ιστορίας του. Από την εποχή κατά την οποία (σύμφωνα με τα δικά του λόγια ) αποφάσισε να φανεί και να δράσει ως άγγελος: αλλά το ρόλο του διαβόλου φαίνεται ότι τον υποδύονταν άλλοι.

Ας συνεχίσουμε από αυτό το τελευταίο: όταν ο Υδραίος πλοιοκτήτης Βασίλης Μπουντούρης είπε στον Καραϊσκάκη ότι δεν είχε κάνει μέχρι τότε (1824-5 περίπου) το χρέος του προς την Πατρίδα εκείνος του απήντησε: « Δεν το αρνούμαι, όταν θέλω γίνομαι άγγελος και όταν πάλι θέλω γίνομαι διάβολος. Από εδώ και πέρα έχω σκοπό να γίνω άγγελος». Ας σημειωθεί ότι ο Γεώργιος Καραϊσκάκης στην αυλή του Αλή Πασά είχε εντρυφήσει βαθιά στην πολιτική και στρατιωτική τέχνη (κάποια στιγμή θα πρέπει σοβαρά να ασχοληθούμε με το τι θα γινόταν (και με το νεοσύστατο νεοΕλληνικό κράτος) εάν τελικά στη διαμάχη με το σουλτάνο επικρατούσε ο Αλή Πασάς.

Καταλαβαίνουμε λοιπόν τα εξής για το γιό της καλογραιάς, τον μέγιστο των μαχητών του 1821  Γεώργιο Καραϊσκάκη: είχε βαθιά συνειδητοποιήσει ότι ο Έλληνας πολεμά πλέον για σπίτι, για Πατρίδα, για το Έθνος, ενάντια στους οθωμανούς οι οποίοι ήθελαν να κρατούν τους Έλληνες στη δούλεψή τους. Φυσικά και δεν υπήρχε η συνειδητοποίηση ότι το Ελληνικό Έθνος μέσα από τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη κ.λ.π ήδη ζούσε στη δύση, αλλά δεν χρειαζόταν: ο Καραϊσκάκης συνειδητοποίησε ότι  μπορεί να υπάρξει Ελληνικό κράτος στο οποίο δεν θα έρχεται ένας Κιουταχής ώστε να επιβάλει τους νόμους του. Υπήρξε επίγνωση ότι μπορεί να ανασυσταθεί ένα Νέο Ελληνικό κράτος το οποίο ανεξάρτητο θα πορευθεί χωρίς τη δαμόκλειο σπάθη  των οθωμανών: αφ΄ής στιγμής το συνειδητοποίησε έδωσε τα πάντα στον αγώνα: δυστυχώς (και σε αυτό εγώ προσωπικά δεν έχω απάντηση) δεν υπήρξαν Έλληνες σαν το Ρήγα Φεραίο ώστε να αναλάβουν το πολιτικό σκέλος του νέου Ελληνικού κράτους με αποτέλεσμα να έρθει ο Καποδίστριας (καθ΄υπόδειξη και του Καραϊσκάκη) με τα γνωστά αποτελέσματα. Φαίνεται ότι η αφύπνιση του Καραϊσκάκη συνέβη μέσα ειδικά από τα δρώμενα  του Μεσολογγίου (όπου βοήθησε όσο και όπως μπορούσε) όταν κατάλαβε ότι τα  πάτρια εδάφη είναι αδύνατον πλέον σε μία ελεύθερη Ευρώπη να ανήκουν στους οθωμανούς.

Ποιος, πώς και γιατί εσκότωσε τον Οδυσσέα Ανδρούτσο;

 


Ποιος, πώς και γιατί εσκότωσε τον Οδυσσέα Ανδρούτσο;

Οι μεγάλες στρατιωτικές επιτυχίες  του Οδυσσέα Ανδρούτσου, ανάγκασαν την Α΄Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου να του απονείμει τον τίτλο του Αρχιστρατήγου της Στερεάς Ελλάδος.Τα μέλη του Αρείου Πάγου δυσανασχέτησαν διότι πολλές  φορές είχαν βάναυσα προβληθεί από τον τραχύ πολέμαρχο.  Για αυτόν τον λόγο τον άφησαν ανεφοδίαστο στην μάχη της Αγίας Μαρίνας προκειμένου να του χρεώσουν την ήττα και υποχώρηση, ο Ανδρούτσος σε αυτή την περίπτωση ήταν μαζί με τον Νικηταρά. Λέγεται μάλιστα ότι είχε κανονισθεί από τον Άρειο Πάγο να δολοφονηθεί ο Ανδρούτσος (από τους Ζορμπά και Βισβίζη οι οποίοι δεν εδέχθησαν να πράξουν τέτοια βδελυρή πράξη). Άρα ο Ανδρούτσος προκαλούσε με την ανδρεία του, τον τραχύ και άκομψο χαρακτήρα του, την ευθύτητά του. Έπρεπε όμως ως ικανώτατος στρατηγός να ηγηθεί των Ελληνικών δυνάμεων χωρίς να υπάρχει παρασκήνιο εξόντωσής του διότι το συμφέρον της Πατρίδος έπρεπε να τεθεί υπεράνω όλων.

Το μεγάλο λάθος του Οδυσσέα Ανδρούτσου ήταν το ότι παραιτήθηκε από αρχιστράτηγος, χολωμένος από τις κατηγορίες που εκτοξεύονταν εναντίον του ότι δήθεν συνεργαζόταν με τους  τούρκους ενώ απλά αυτός έκανε τα γνωστά καπάκια, παιχνίδια καθυστέρησης προκειμένου να ενδυναμώσει πολεμικά τη θέση του. Ο Κωλέττης, μέγας αντίπαλος του Ανδρούτσου, δεν έχασε την ευκαιρία: τον επικήρυξε και επειδή ο Ανδρούτσος εκτέλεσε τους Νούτσο και Παλάσκα. Παρόλο του γεγονότος ότι ο πολέμαρχος ήταν ευρέως αγαπητός στην Στερεά Ελλάδα. Επίσης ήταν ικανώτατος στρατιωτικός για αυτό και όταν κατέβαινε ο Δράμαλης ο Ανδρούτσος έλαβε αναγκαστικά αμνηστία και κυρίως με ανταρτοπόλεμο εκ των οπισθοφυλακών προσπάθησε να προκαλέσει φθορές στον πολυπληθή στρατό του Δράμαλη.

Ο Ιωάννης Σουρμελής (φανατικός πολέμιος  του Οδυσσέα Ανδρούτσου) όμως αποκαλύπτει μία άλλη πλευρά του πολεμάρχου, η οποία ήταν σημαντική και σε σχέση  με το θάνατό του εάν σκεφθούμε ότι εις εκ των δολοφόνων του ήταν ιερωμένος: Αναφέρει λοιπόν ο Σουρμελής ότι ο Ανδρούτσος μισούσε θανάσιμα τους ιερωμένους, είχε μέσα του δαιμόνιον εναντίον τους το οποίο προσπαθούσε να το ικανοποιήσει σκοτώνοντας κάποιους έστω από αυτούς: Θεωρούσε ότι σκοτώνοντας  τους ιερωμένους κάνει καλό στον Αγώνα των Ελλήνων:  δίδει ο συγκεκριμένος κα ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ιερωμένου ο οποίος κτίσθηκε ζωντανός και πέθανε. Όλη αυτή η πράξη βέβαια εκτελέσθηκε από τον Ανδρούτσο. Άρα και σε σχέση  με το ότι ο Οδυσσέας φορούσε ζώνη και κοσμήματα με Ελληνικά ΑρχαιοΕλληνικά σύμβολα, φανερώνεται και αναδεικνύεται μία άλλη πλευρά όχι μόνο του συγκεκριμένου πολεμάρχου αλλά της Ελληνικής Επαναστάσεως: διότι δεν ήταν δυνατόν  μόνον ο Ανδρούτσος να είχε αυτές τις τάσεις: άρα σοβούσαν διενέξεις ανάμεσα σε Έλληνες και Χριστιανούς; Κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης; Σε ποιο βαθμό αυτές οδήγησαν σε εμφύλιο σπαραγμό και πόσους αξίους Έλληνες εξαφάνισε αυτή η διένεξη. Γιατί τελικά επεκράτησε το χριστιανικό πνεύμα στην Ελληνική  Επανάσταση και όχι η απευθείας σύνδεση του Ελληνικού Έθνους με τις πατρώες ρίζες του; Θα ήταν διαφορετική η μοίρα της Ελλάδος εάν επικρατούσε ο Ελληνισμός του Ανδρούτσου και του  Ρήγα; Οι οποίοι ονειρεύθηκαν την σύγχρονη Μεγάλη Ελλάδα; Η επικράτηση του χριστιανισμού στην Ελληνική Επανάσταση έδεσε την Ελλάδα στο δυτικό συντηρητισμό;

Προτεινόμενο διαγώνισμα απολυτηρίων εξετάσεων, Ιστορία γ΄γυμνασίου.

 


Προτεινόμενο διαγώνισμα απολυτηρίων εξετάσεων, Ιστορία γ΄γυμνασίου.

Α΄ομάδα.

Α1.1. Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις  Σωστές (Σ) ή Λανθασμένες(Λ).

1. Η αποδοχή κάθε αυθεντίας ήταν βασική θέση του Διαφωτισμού

2. Η Νομοθετική συνέλευση, που προήλθε από τις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 1791, ελεγχόταν από τους Γιρονδίνους.

3.Ο Ροβεσπιέρος καθιέρωσε την χριστιανική θρησκεία.

4. Η Φιλική Εταιρεία ήταν μια μυστική οργάνωση που δημιουργήθηκε το 1814 στην Οδησσό της Ρωσίας.

Μον.2.

Α1.2. Να κατατάξετε τα παρακάτω γεγονότα ξεκινώντας από τα παλαιότερα προς τα νεώτερα.

Η Συντακτική ψήφισε  το πρώτο σύνταγμα της Γαλλίας.

ς. Ο Ροβεσπιέρος βρέθηκε στο στόχαστρο και τελικά η Συμβατική αποφάσισε να τον εκτελέσει μαζί με 20 συνεργάτες του.

Μετά από εκλογές με καθολική ψηφοφορία, αναδείχτηκε η Συμβατική συνέλευση, η οποία, ύστερα από πρόταση των Ορεινών  και παρά τη διαφωνία των Γιρονδίνων, κατάργησε τη μοναρχία .

Η κατάσταση αυτή έκανε τον βασιλιά Λουδοβίκο ΙΣΤ´ να συγκαλέσει συνέλευση των τάξεων στο ανάκτορο των Βερσαλιών.

Μον.2.

Β1.1. Να αντιστοιχήσετε τα παρακάτω δεδομένα  στις δύο στήλες.

        Α                                                                                Β

Μπεκαρία                                                       Πνεύμα των Νόμων

Βολταίρος                                                        Οικονομικός φιλελευθερισμός

Άνταμ Σμίθ                                                       Εξανθρωπισμός σωφρονιστικού συστήματος

Μοντεσκιέ                                                        Ανεξιθρησκεία.

Μον.2.

Β1.2. Να επιλέξετε τα σωστά ονόματα συμπληρώνοντας τα παρακάτω κενά στις δοθείσες προτάσεις.

Περί του Αορίστου.


 Περί του Αορίστου.

Γιατί το κλείνω έχει ως Αόριστο: έκλεισα, το λύνω: έλυσα 

αλλά το κρίνω : έκρινα και το μένω : έμεινα;

Κοινώς γιατί στο κρίνω και το μένω εξαφανίσθηκε το –σ από τον αόριστο;

1)Το κλείνω ήταν αρχικά κλείω: άρα αόριστος : έκλεισα, το λύνω ήταν αρχικά: λύω άρα αόριστος: έλυσα.

2) Το μένω είχε αόριστο έμενσα αλλά έφυγε το –σ και με δημιουργία –ει: έμεινα.

Επίσης: κρίνω:  αόριστος: έκρινσα: χάριν ευφωνίας έχουμε αποβολή του –σ ΄: άρα αόριστος έκρινα

Ποιοι είναι οι Λαιστρυγόνες;

 


Ποιοι είναι οι Λαιστρυγόνες;

Οι  Λαιστρυγόνες εν πολλοίς είναι γνωστοί μέσα από την Ελληνική Μυθολογία. Αναφέρονται ως κάτοικοι της Τηλεπύλου μέσα από την Ομηρική  Οδύσσεια.  Η Τηλέπυλος ήταν παραλιακή πόλη της Τυρηνικής θαλάσσης η οποία ιδρύθηκε από τον πρώτο βασιλέα τους τον Λάμο.  Περιγράφονται ως ανθρωποφάγοι και γίγαντες υπό τον Βασιλέα τους Αντιφάτη , κατέστρεψαν πλοία του Οδυσσέα, έφαγαν συντρόφους, πρίν ο Βασιλέας της Ιθάκης καταφέρει να σωθεί με τους συντρόφους του.

Ποιο είναι όμως το οντολογικό και φιλοσοφικό αποτύπωμα της ιστορίας των Λαιστρυγόνων; Πρίν απαντήσουμε θα πρέπει να θεωρήσουμε τις μέγιστες γνωσιολογικές και ηθικές αρχές του Πλάτωνος: της ισορροπίας, της συμμετρίας, της δικαιοσύνης ως ισορροπίας ανάμεσα στο λογιστικό θυμοειδές και επιθυμητικό μέρος της ψυχής: κανένα μέρος του ανθρωπίνου Είναι δεν θα πρέπει να επικαλύπτει γνωστικά ή αξιακά το άλλο διότι με αυτόν τον τρόπο η υφισταμένη ανισορροπία θα προκαλεί κακή ισχύ και μονομερή δύναμη η οποία δεν θα βοηθεί την έλλογη αρμονία κτίσης και δόμησης ενός κόσμου και ανθρώπου συμμετρικού.

Επίσης ο Πλάτων ξεκινώντας από τη φυσική έως την ατομική και πολιτική του φιλοσοφία, διέκρινε την σοβούσα ισορροπία ανάμεσα στον ήλιο τη θάλασσα και τη γή, το νού την ψυχή και το σώμα, τον πολίτη την Πόλη και  τους άλλους. Καμμία ασυμμετρία δεν παρατηρείται: διότι εάν ο Ηλιος καταστή υπερμεγέθης τότε η γή και η ζωή θα καταστραφεί. Ας μην ξεχνούμε και το δαχτυλίδι του Γύγη: δεν πρέπει κανείς να χρησιμοποιεί άδικο δύναμιν ώστε να επιβάλλεται των άλλων ανθρώπων. Όλα πρέπει να γίγνονται ισόρροπα συμμετρικά και δίκαια.

Ο Αριστοτέλης  μάλιστα στα Μεταφυσικά του διεκήρυξε ότι η  ανθρώπινη ουσία είναι η ισορροπία ανάμεσα στην μορφή και στην ύλη: στο είδος και στην εμφάνιση: άρα οι Λαιστρυγόνες του Ομήρου προοιωνίζουν την γεννηθείσα ισορροπία μορφής και είδους, ύλης και πνεύματος, στην συμμετρική ανθρωπίνη ύπαρξη: Η ισορροπία αυτή γεννά την πολυσχιδή ανάπτυξη και εξέλιξη του ανθρώπου: πολλαπλώς και πανταχού: Ο άνθρωπος δεν εκμεταλλεύεται την εμφάνισή του ώστε να μην αναπτύξει τις ειδολογικές και μορφικές δυνάμεις του. Δηλαδή δεν είναι ένα απλό  εξωτεερικά σωματικά υπερδυναμικό όν (σαν τους γίγαντες και τους τιτάνες) ο οποίος περιορίζεται στη σωματική του διάπλαση και δεν τον ενδιαφέρει η πνευματική υπόστασή του. Οι Λαιστρυγόνες του Ομήρου απορρίπτουν οριστικά και αμετάκλητα τους τιτάνες και τους  γίγαντες και υιοθετούν το αριστοτελικό μοντέλο της ισορροπίας σώματος και πνεύματος: ο άνθρωπος θα πρέπει να αναπτύσσει αρμονικά το σώμα του όπως και το μυαλό του: θα πρέπει να στηρίζεται και στα δύο ισόρροπα αυτά μέρη  του Εγώ του: άρα θα πρέπει να στηρίζεται ισόρροπα στις σκέψεις του και στις πράξεις του, στο σώμα και στο πνεύμα του, δεν θα πρέπει να πλάσει ένα  υπερμέγεθες σώμα (χωρίς να σκέπτεται και να υπολογίζει τους Άλλους, το θεό τη φύση) αλλά ούτε και ένα υπερμέγεθες πνεύμα το οποίο αδιαφορεί για όλους και για όλα.

Γιατί οι Εθνικές γαίες, το παράδειγμα του Θεσσαλικού κάμπου, αποδεικνύουν τον αποικιοκρατικό χαρακτήρα του νεοελληνικού κράτους μετά την Επανάσταση του 1821;

 


Γιατί οι Εθνικές γαίες, το παράδειγμα του Θεσσαλικού κάμπου, αποδεικνύουν τον αποικιοκρατικό χαρακτήρα του νεοελληνικού κράτους μετά την Επανάσταση του 1821;

Όλοι θα περιμέναμε ότι ένα Εθνικό κράτος, όπως το Νεοελληνικό κράτος (3/2/1830)  το οποίο μάλιστα προέκυψε μέσα από τη βαθεία σκλαβιά της οθωμανικής αυτοκρατορίας, αυτό το Εθνικό κράτος θα ήταν Ελληνικό υπό την έννοια ότι θα ενδιαφερόταν πραγματικά για την ευημερία των Ελλήνων κατοίκων του. Τηρουμένων των αναλογιών ότι η γή αποτελούσε (στο τέλος του 19ου και στις απαρχές του 20ου ) την κυρία πηγή ζωής και παραγωγής πλούτου, το παράδειγμα των Εθνικών γαιών αποκαλύπτει ότι το Νεολλεηνικό κράτος δημιουργήθηκε για να εξυπηρετήσει συγκεκριμένα εξουσιαστικά ευρωπαϊκής υφής δεδομένα, όχι πάντως να υπηρετήσει την πολιτική και ιστορική πρόοδο και ωφέλεια των Ελλήνων Πολιτών του.

Ας θέσουμε μία σειρά στις σκέψεις μας.  Μέσα από την διάσκεψη των πρεσβευτών των Μεγάλων Δυνάμεων στην Κωνσταντινούπολη το 1881 παραχωρήθηκε στο νεόδμητο Ελληνικό κράτος το σύνολο της Θεσσαλίας και της Θεσσαλικής γής. Αρκετή έκταση, η οποία εάν μοιραζόταν ορθολογικά στους ακτήμοντες γεωργούς και αγρότες θα καθιστούσε την Ελλάδα αυτάρκη δύναμη, πρωτοπόρα στα βαλκάνια, ευρωπαϊκή αγροτική υπερδύναμη. Εάν μάλιστα όλη αυτή η αγροτική πρόοδος συνδυαζόταν με την ναυτική Ελληνική υπεροπλία, εάν οι πλούσιοι Έλληνες εργάζονταν πραγματικά για το Ελληνικό κράτος, τότε θα συζητούσαμε για την πραγματοποίηση του κράτους του Ρήγα Φεραίου: της Παμβαλκανικής παγκοσμίου βεληνεκούς Ελληνικής δημοκρατίας.

Τα όμορφα τύμπανα άρχισαν να ηχούν από νωρίς. Μέσα από ειδικές συμφωνίες ανάμεσα σε Ελληνικές αρχές και οθωμανικές αρχές (κατ΄αρχάς) έπειτα μέσα από αποφάσεις των Ελληνικών κυβερνήσεων μεταβιβάσθηκαν οι οθωμανικοί τίτλοι σε γαιοκτήμονες, πλουσίους Έλληνας του εξωτερικού,θρησκευτικά ιδρύματα, υπακούοντας στο διαμοιρασμό γής και στην τιτλότητα της  γής όπως αυτή διαμορφώθηκε κατά το καθεστώς του Αλή πασα. Δηλαδή το νεοσύστατο Ελληνικό κράτος ήταν ανίκανο στην ουσία να προχωρήσει άμεσα σε διαμοιρασμό της γής διαμοιράζοντας το σύνολο των Εθνικών γαιών σε ακτήμονες ώστε να αποκτήσει η γή αξία, οι άνθρωποι ποιότητα ζωής, ο τόπος πρόοδο και εξέλιξη. Πάντως η βιβλιογραφία αναφέρει ότι οι χωρικοί σε αυτό το χρονικό διάστημα (τέλος του 19ου και απαρχές του 20ου αι) διεκδικούσαν μέρη γής ερχόμενοι σε φανερή αντιπαράθεση με τις προθέσεις του Ελληνικού κράτους το οποίο σκόπευε να καταστήσει τη Θεσσαλική γή αντικείμενο πλουτισμού και εκμετάλλευσης των γαιοκτημόνων, πλουσίων Ελλήνων, θρησκευτικών μονών και  ιδρυμάτων. Θα μπορούσαμε να ισχυρισθούμε ότι δεν επεκράτησε η αρχαία Ελληνική συνείδηση της κοινότητας: το Νεοελληνικό κράτος προσπαθούσε να ομοιάσει με τα δυτικά κράτη όπου οι κοινωνικές διαμάχες ήταν χαρακτηριστικό των νέων Ευρωπαϊκών Εθνών-Κρατών προκειμένου μέσα από τις κοινωνικές διαμάχες πλουσίων και φτωχών να  γιγαντώνεται η πολιτική ισχύς των κυβερνήσεων οι οποίες με αυτόν τον τρόπο διαμοίραζαν τον πλούτο διαιωνίζοντας τους κοινωνικούς εσωτερικούς αγώνες αποφεύγοντας μάλιστα άλλες Εθνικές ή πνευματικές διεκδικήσεις: τα Ευρωπαϊκά κράτη όπως και το Νεοελληνικό έδιδαν όλο και περισσότερο βάση στον πλούτο και στις κοινωνικές διαμάχες περί του πλούτου ώστε ο κόσμος να στραφεί στον υλικό προσδιορισμό ενάντια σε κάθε άλλη μορφή πνευματικού ή αξιακού κράτους η οποία θα γεννούσε αλυτρωτικές και άλλες διεκδικήσεις.

Ας σημειώσουμε ότι στην Πελοπόννησο ο Κομμουνδούρος το 1871 είχει προχωρήσει σε αναδασμό της γής, των Εθνικών γαιών σε ακτήμονες. Φαίνεται όμως ότι στην «παλαιά» λεγομένη Ελλάδα οι συμφωνίες ήταν άλλες, και το σχεδόν φεουδαρχικό καθεστώς της Θεσσαλίας ετοίμαζε άλλες καταστάσεις (επικράτηση της καπιταλιστικής λογικής, αντιΕλληνική πολιτική διεκπεραίωση των πολιτικών πραγμάτων ώστε οι ολίγοι να καθορίζουν τη μοίρα των πολλών σύμφωνα και με τον καπιταλιστικό βιομηχανισμό της δύσης: η Ελλάς έπρεπε να αναπτυχθεί όχι στις δικές της  δημοκρατικές αρχαιοΕλληνικές κοινωνικές κοινοτιικές δομές αλλά έπρεπε να δομηθεί επάνω στο ευρωπαϊκό πλουτοκρατικό σύστημα πλουσίων και φτωχών ώστε να εναρμονισθεί με το ευρωπαϊκό κοινωνικό κράτος).

Η έκταση των 395 τσιφλικίων στη Θεσσαλά κατελάμβανε έκταση 6.000.000 στρεμμάτων.Από τα 658 χωριά τα 450 ήταν τσιφλίκια και μόνον τα υπόλοιπα κεφαλοχώρια: το ότι το Ελληνικό κράτος δεν έκανε σταδιακά τα πάντα κεφαλοχώρια αυτοδιαχειριζόμενα από τους αγρότες φανερώνει ότι ήθελε μία Ελλάδα διακρίσεων, κοινωνικώνανισοτήτων  υπόχρεη σε προστάγματα ευρωπαίων ταγών: εξάλλου πολλοί βουλευτές των κυβερνήσεων ήταν οι ίδιοι τσιφλικούχοι.

Απλές σκέψεις περί της Αναστάσεως.

 


Απλές σκέψεις περί της  Αναστάσεως.

Το πάσχα ως πέρασμα φέρει κάθε χρόνο μαζί  του την Ανάσταση   του Ιησού. Η Ανάστασις του Ιησού δια-φημίζεται ως νίκη επί του θανάτου του Υιού του Ανθρώπου,  Χριστός ανέστη εκ νεκτών θανάτω θάνατον πατήσας: μέσω του θανάτου ενίκησε το θάνατον. Τι σημαίνει η λέξις Νίκη; Νικώ σημαίνει ότι καταφέρνω και περνώ  μία δύναμιν δική μου υπεράνω μιάς αντιπάλου δυνάμεως.

Άρα σε μία πρώτη εκτίμηση ο Ιησού επέβαλε μία δική του δύναμη υπεράνω των δυνάμεων που επικρατούσαν έως την εποχή του. Ας ξεκαθαρίσουμε ότι δεν μας ενδιαφέρει εάν υπήρξε ή όχι ιστορικώς ο Ιησούς, διότι ως τάση υπάρχει μιάς και ό,τι λέγεται για τον Ιησού, ό,τι αποδίδεται στον Ιησού φανερώνει τις τάσεις των ανθρώπων και της εποχής που  φέρεται να έζησε και να δραστηριοποιήθηκε ο Ιησούς.

Άρα θα πρέπει να ιδούμε ποία δύναμις υπερίσχυσε ενάντια σε ποια άλλη  δύναμη ώστε να λατρεύουν οι χριστιανοί την Ανάσταση του Ιησού. Ας σημειώσουμε ότι συλλήβδην από τη στιγμή κατά την οποία θεωρείται ότι ο Ιησούς ενίκησε το θάνατο γίνεται παραδεκτό ότι οι άνθρωποι έως εκείνη την εποχή ζούσαν στην άγνοια και στην συμπαντική απομόνωση και δυστυχία. Όμως αυτό δεν αποδεικνύεται: Κατ΄αρχάς δεν εδέχθησαν όλοι οι άνθρωποι την Ανάσταση του Ιησού άρα πολλοί άνθρωποι συνέχισαν και συνεχίζουν να ζούν στους δικο τους πνευματικούς και ηθικούς δρόμους αγνοώντας ή αρνούμενοι την Ανάσταση του Ιησού: πρίν μάλιστα την Ανάσταση του Ιησού παρήχθη η Στωϊκή και Επικούρεια φιλοσοφία η οποία κατά έξοχο τρόπο προσδιορίζει συμπαντικά τον άνθρωπο, επιδεικνύοντας εξαιρετικούς δρόμους οντολογικής προόδου. Έπειτα μάλιστα από την Ανάστασιν του Ιησού ο Νίτσε και η βιταλιστική γενικότερα υπαρξιακή φιλοσοφία ασπάσθηκε το δρόμο του χάους αρνουμένη να δεχθεί την Ανάσταση του Ιησού, θεωρώντας ότι ο δρόμος του ανθρώπου δεν έχει να κάνει με την επαναφορά της μορφής μετά το θάνατο ώστε ο άνθρωπος να ξαναζήσει αλλά με την επιστροφή σε χαοτικές καταστάσεις οι οποίες θα σημάνουν πραγματική εκκίνηση του ανθρώπου προς τις επόμενες οντολογικές στιγμές. Δηλαδή για να αναστηθώ λαμβάνοντας και πάλι την ίδια μορφή, γιατί να ξαναζήσω στη γή; Εάν η οντολογική πορεία είναι μία πορεία στο άπειρο Είναι θα ήθελα μία νέα οντική κατάσταση πέρα από το σώμα και την ανεστημένη μορφή, μία νέα οντική κατάσταση ώστε να ζήσω μία πραγματική οντολογική καινούργια κατάσταση σε μία άλλη εντελώς διάσταση. Διότι η Ανάστασις του Ιησού με κρατεί εμμενώς σε αυτή την σωματική κατάσταση χωρίς να μου προσφέρει μία επομένη οντολογική στιγμή.

Η Ανάστασις του Ιησού σηματοδοτεί το τέλος της κυκλικής περί το γήϊνο Είναι φαντασίωσης του Ανθρώπου, ουσιαστικά κατά φαντασιακό τρόπο κλείνει τον κύκλο της ανθρωπίνης ζωής μιάς και ενώνει το Α του κύκλου με το Ω αυτού, την αρχή και το τέλος του κύκλου μας ο οποίος ξεκινά από τον ουρανό και διά της γής επιστρέφει στον ουρανό. Ουσιαστικά ο χριστιανισμός μέσα από τη δογματική φαντασίωση της Ανάστασης του Ιησού ολοκληρώνει το  πάγιο αίτημα της πλατωνικής αλλά και αριστοτελικής φιλοσοφίας ο άνθρωπος να ολοκληρώσει το γνωστικό του ταξίδι μαθαίνοντας την αρχή και το τέλος της υπάρξεώς του. Ήδη οι σοφιστές  είχαν διατυπώσει την άποψη ότι οι άνθρωποι πεθαίνουν διότι δεν μπορούν να ενώσουν την αρχή και το τέλος του επιγείου κύκλου των. Άρα οι Έλληνες είχαν θέσει την πραγματική αιτία της ανθρωπίνης δυστυχίας: δεν μπορώ να ελέγξω την αρχή και το τέλος του κύκλου μου ως ζών Όν διότι με κατακτά ο Θάνατος χωρίς να το θέλω και οδεύω και πάλι σε κάτι που δεν το επιθυμώ, κυλώ σε άλλες καταστάσεις επειδή δεν μπορώ να βαδίσω ολοκληρωμένα τον κύκλο μου από την αρχή ως το τέλος: Η Ανάστασις του Ιησού απαντά στο σοφιστή Αλκιδάμα ο οποίος διεκήρυξε ότι οι άνθρωποι πεθαίνουν επειδή  δεν μπορούν να ενώσουν την αρχή και το τέλος του κύκλου της υπάρξεώς τους. Συλλήβδην οι Έλληνες σε ένα μυθολογικό και πνευματικό επίπεδο προσπάθησαν να δημιουργήσουν ένα νοερό κύκλο εις τον οποίον κινούμενος ο άνθρωπος θα  μπορούσε να καθορίσει τη ζωή του ως αρχή και τέλος. Το όλο εγχείρημα όμως έμεινε σε δυναμική διάσταση διότι ο Έλληνας δεν έχασε την οντολογική του απειρία και δεν θέλησε να κλεισθεί σε ένα κύκλο ζωής και θανάτου ο οποίος σηματοδοτείται με την ανάσταση του Ιησού. Ο Οδυσσέας ενώ επιστρέφει από τον  Άδη δεν θεωρείται ανάσταση διότι το ταξίδι συνεχίζεται, η ζωή  το σώμα ο θάνατος είναι απλά στάδια στο άπειρο οντολογικό ταξίδι των πολλών  στάσεων προς την Ιθάκη. Ο Ασκληπιός ανέστησε νεκρό, στα Ελευσίνεια μυστήρια οι άνθρωποι χάνονταν από τη γήϊνη  διάσταση και όδευαν σε άλλες διαστάσεις, επέστρεφαν στη γήϊνη διάσταση  αλλά δεν ήταν ανάσταση διότι το κύριο δεν ήταν το να ζήσουν έναν κύκλο ζωής και επιστροφής στη γήίνη ενσώματη ζωή αλλά να συνεχίσουν προς νέες οντολογικές άγνωστες και πρωτοβίωτες ατραπούς. Ακόμα και ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης δημιουργούν δύο πεπερασμένους δικούς τους  κύκλους με σημείο Αρχής Α την ιδέα  του Αγαθού και του Θείου και σημείο τέλους Ω την επιστροφή στον κόσμο του Αγαθού, στην μεγάλη εντελέχεια του πρώτου κινούντος ακινήτου, αλλά ποτέ δεν έθεσαν κάποιον άνθρωπο πραγματικά να βαδίζει αυτό το δρόμο.

Η έννοια της μερίμνης από τον Χάϊντεγγερ έως τον Γιάσπερς.

 


Η έννοια της μερίμνης από τον Χάϊντεγγερ έως τον Γιάσπερς.

Εξαιρετική η επισήμανση του Γιάσπερς στην Εισσαγωγή του στη Φιλοσοφία ότι η Ελληνική φιλοσοφία έδωσε το οντολογικό στίγμα και η Γερμανική φιλοσοφία το πνευματικό εργαλείο ώστε να κινηθεί ο άνθρωπος σε αυτό το οντολογικό πεδίο. Όλα αυτά βέβαια έχουν γίνει αποδεκτά και έχουν επαρκώς δουλευθεί και από την υπαρξιακή φιλοσοφία, η οποία ουσιαστικά λαμβάνει την ύπαρξη ως μόνη και ερριμμένη μέσα στον κόσμο και προσπαθεί να της δώσει τα εργαλεία οντολογικού προσδιορισμού.

Το κύριο εγχείρημα της υπαρξιακής φιλοσοφίας, το οποίο υπάρχει και στο Χάϊντεγγερ και στο Γιάσπερς –η αρχή του οποίου ανιχνεύεται στη θεολογική έννοια της υπόστασης- είναι η απελευθέρωση του ανθρώπου από τις προσφερόμενες ουσίες, η μετατροπή του ανθρώπου σε υπόσταση είναι ένα πρώτο  βήμα. Στην υπαρξιακή φιλοσοφία καταργείται η απόλυτος πρώτη ουσία (ως θεία και αφηρημένη έννοια η οποία πλήρως κατευθύνει τους ανθρώπους)  και οι άνθρωποι απελευθερώνονται ως αυτοτελείς υπάρξεις οι οποίες μέσα από το βίωμα της ύπαρξης και των υπαρξιακών καταστάσεων όλες αυτές οι υπάρξεις συναποτελούν το Είναι, εκ του οποίου απορρέουν τα όντα.

Όμως το Είναι της υπαρξιακής φιλοσοφίας προχωρεί το θεό του μονοθεϊσμού αλλά και το θείο του Πλωτίνου, αλλά και τους θεούς του Ομήρου, ένα υπαρξιακό βήμα παραπέρα: δηλαδή: Το Είναι στο Χάϊντεγγερ και στο Γιάσπερς είναι το αποθετήριο των οντολογικών δυνάμεων  εκ του οποίου αντλούν τα όντα τις δυνάμεις και τις ενέργειες συμπαντικής πορείας ολοκλήρωσης της οντολογικής πορείας των ώστε στο ξέφωτο του Είναι να προχωρήσουν προς την πρώτη και τελευταία και οριστική κατάσταση του Είναι: το Είναι είναι η πλήρης αρμονική και ισόρροπη κατάσταση της πλησμονής και παράδοσης των δυνάμεων των όντων.

Το υπαρξιακό βήμα, απότοκο βήμα  του προτεσταντισμού αλλά και του αφηρημένου οντολογικού θείου των προσωκρατικών, είναι τεράστιο: ουσιαστικά καταργείται η πίστις: η ύπαρξις δεν πιστεύει, αλλά βιώνει. Είναι η ύπαρξις στο Χάϊντεγγερ και στο Γιάσπερς σύνολο βιουμένων  στιγμών: ο Άνθρωπος αποκόπτεται από το θεό ως δημιουργό, ως ιδιοκτήτη της Βασιλείας των Ουρανών, ως τον κοινό παρονομαστή ζωής και θανάτου. Το Είναι των υπαρξιακών αποτυπώνει την πραγματικότητα της ήδη υπαρχούσης οντολογικής πορείας.

Η κατάργησις του Θεού των παραδοσιακών μονοθεϊστικών θρησκειών και η παραδοχή ενός κεντρικού Είναι απελευθερώνει την ύπαρξη: η ύπαρξη δεν χρειάζεται να υπακούει σε μία ουσία διότι το Είναι δεν είναι ουσία αλλά είναι σύνολο απορρεουσών δυνάμεων οι οποίες ουσιώνουν και ουσιώνονται όταν βιωθούν: είναι μία κεντρική τράπεζα δυνάμεων και ενεργειών οι οποίες οδηγούν οντολογικά την ύπαρξη. Το Είναι είναι το ήδη υπάρχον, η ύπαρξις δεν νοιώθει  ως ουσία διότι δεν Είναι αλλά Γίγνεται: Γίγνεται αντλώντας εκ των απορρεουσών δυνάμεων εκ της κεντρικής συμπαντικής τραπέζης  του Είναι : ώστε οι υπαρξιακοί προχωρούν σε μία εξαιρετικά σημαντική αξιολογική κίνηση: επαναφέρουν το Είναι (θεό) στην προτέρα οντολογική και ξεχασμένη κατάστασή  του: το Είναι δεν είναι πρόσωπο, δεν έχει χέρια δεν έχει πόδια, δεν γεννήθηκε δεν έχει Μητέρα και Πατέρα: είναι σύνολο δυνάμεων  και ενεργειών  εν συμπαντική και οντολογική συνεχεία. Η Υπαρξιακή φιλοσοφία επαναφέρει το Πρώτο Όν στην οντολογική αιωνία κατάστασή του: είναι Δύναμις και Ενέργεια η οποία διαμοιράζει οντολογικές δυνάμεις και ενέργειες οι οποίες ολοκληρώνουν το οντολογικό περιπετειώδες ταξίδι των όντων.

Εδώ υπεισέρχεται το μεγάλο ερώτημα: ποια είναι η σχέση των Όντων με το Είναι;  τα Όντα ίστανται υπό το Είναι όχι σε σχέση κατωτερότητας αξιακής ή  γνωσιολογικής  αλλά σε σχέση καθαρά δυναμικής και ενεργειακής: δηλσδή: ίστανται υπό την ατελεύτητη διαμοίραση οντολογικών δυνάμεων εκ μέρους του Είναι άρα υπό ίστανται (υφίστανται) στην πορεία  του Είναι λαμβάνοντας συνεχώς τις αναλογούσες οντολογικές δυνάμεις ώστε διά αυτών  να βιώσουν το αναλογούν στην κάθε ύπαρξη υπαρξιακό ταξίδι προς την αρχέγονη συγκεντρωτική πηγή του Είναι; εκεί όπου όλες οι δυνάμεις ενώνονται διότι δεν έχουν λόγο κινήσεως: Ουσιαστικά το Είναι είναι τα όντα και το Είναι ηρεμεί όταν τα όντα έλθουν σε κατάσταση βιωματικής πλήρωσης και εξάντλησης των αναλογισθεισών δυνάμεων και ενεργειών.

Γιατί οφείλουμε να ομιλούμε την Ελληνική γλώσσα;

 


Γιατί  οφείλουμε να ομιλούμε την  Ελληνική γλώσσα;

Παρατήρηση 1η.

Η Ελληνική γλώσσα είναι μία και ενιαία. Όπως εξάλλου όλες οι γλώσσες όλου του κόσμου οι οποίες παρουσιάζουν τα χαρακτηριστικά  της Ελληνικής γλώωσσας. Η εξήγηση  και απόδειξη της ενιαίας φύσης της Ελληνικής γλώσσας είναι πολυεπίπεδη.

Κατ΄αρχάς οι λέξεις των Ελλήνων αντιστοιχούν σε οντολογικές συλλήψεις δηλαδή αντιπροσωπεύουν τον τρόπο ενόρασης του Όντος  εκ μέρους των Ελλήνων. Όταν λοιπόν ο Έλληνας εδημιούργησε τη λέξη Ρέα εδόμησε το σύμπαν ως ροή δυνάμεων και αυτό μέσα στα χρόνια δεν άλλαξε.Επίσης δημιουργώντας τη λέξη Κρόνος (εν ροή χρόνου) επέρασε στην Ανθρώπινη διανόηση ότι οι Άνθρωποι κινούνται επί ροής, θεσμοθετήθηκε λοιπόν μέσα από την Ελληνική γλώσσα η κίνηση σε άμεση θέση (χρόνος) αλλά και στη ζωή μας: διότι εδημιουργήθη η λέξη ατρεκής, ο Οδυσσέας είναι ατρεκής, δεν τρέμει, δεν παρεκλίνει του σκοπού του, διότι η αλήθεια είναι κίνησις επί σκοπού, επί Ιθάκης.

Αξίζει λοιπόν μέσα από την Ελληνική λέξη  να μαθαίνομε τις βάσεις και τις απόρροιες του κόσμου μας του εαυτού μας: η Ελληνική λέξη έδωσε το Δία, διότι όλα είναι διαμοίρασις δυνάμεων (δαίω-μοιράζω): εσχάτως η βιολογία θεώρησε ότι διά της μίττωσης του πρώτου κυττάρου όλα είναι διαίρεσις και διάχυσις δυνάμεων  που δημιουργούν τον ανθρώπινο οργανισμό: αυτό όμως έκανε ο Δίας με τις δυνάμεις του κόσμου τις οποίες εμοίρασε αρμονικά ώστε να αρχιτεκτονήσει τον κόσμο και τον άνθρωπο. Επίσης η Ελληνική γλώσσα διαφημίζει χιλιάδες χρόνια τώρα το Φώς: η Σοφία (ίσον Φώς) είναι Θεά και είναι η Θεού νόησις (Αθηνά):

Η Ελληνική γλώσσα εδίδαξε την ισορροπία, τη συμμετρία μορφών, την αρμονία των ήχων άρα ευθυγράμμισε το νού των ανθρώπων με τη φύση και το σύμπαν: από το αραρίσκω (συνταιριάζω) προέρχεται η αρετή, αλλά η αρετή είναι η αρμονική διάθεση των δυνάμεών μου ώστε να προχωρώ σε σχέση με το όν και το Είναι, τους άλλους την Πόλιν. Εκ του αραρίσκω έρχεται το άριστος,  το μόριο αρι-δηλώνει το τέλειο το οποίο λοιπόν είναι και ισόρροπο: διότι η τελειότητα είναι ισορροπία: άρα: αραρίσκω (συνταίριασμα) =άριστος (το τέλειο της ισορροπίας (η συμπαντική και ανθρώπινη ισορροπία διαφημίζεται μέσα από την Ελληνική γλώσσα( η αρετή του Ηλίου είναι η ισορροπία  του να μην καίει και να καταστρέφει το σύμπαν που φωτίζει, όπως η αρετή του ανθρώπου είναι η ισορροπία  του να μην καταστρέφει τον κόσμο και την Πόλιν που ζεί).

Η Ελληνική γλώσσα είναι η γλώσσα της υγιούς αναπνοής, της ευηχίας, της αισθητικής ολοκλήρωσης:  για αυτό και δεν πρέπει να ξεχασθεί διότι περνά στις ζωές μας την ηρεμία, την ευωχία, την ομορφιά αισθήσεων και νόησης: ο μέλλων του πράττω δεν είναι πράττσω: για τους Έλληνες αυτό είναι κακόηχο: είναι πράξω λοιπόν ο μέλλων του πράττω: άρα οι Έλληνες εδίδαξαν  την οικονομία  του  ωραίου διά των λέξεων: όπως και εμείς πράττουμε: δεν  θα φορέσουμε ρούχα μεγαλύτερα αλλά θα τα κόψουμε στα μέτρα μας, όπως το πράττω κόβεται στα μέτρα της ηχητικής ωραιότητας. Επίσης οι Έλληνες μέσα από την προσωδία των λέξεων μετέφεραν τους ηχητικούς ήχους της φύσης: όταν ομιλούσαν ήταν σαν το ποτάμι, ή τα πουλιά ή το θρόϊσμα των φύλλων διότι η γλώσσα των ήταν συνέχεια των φυσικών ήχων: για αυτό εισήγαγον τόσο εκτεταμένα τα φωνήεντα ώστε να θέτουν αέρα στις λέξεις όπως πνεύμα στις σκέψεις των: για αυτό έκαναν μακρά βραχέα και δίχρονα φωνήεντα: στη λέξη αὖλαξ επειδή αυτή προήλθε από το αFλακς το α+F έγιναν μακρό αυ διότι έπρεπε να ειπωθεί για περισσότερο διάστημα από την κατάληξη  αξ η οποία έγινε βραχύχρονη διότι μετά από ένα μακρύ κράτημα της φωνής έπρεπε να ακολουθήσει βραχύ κράτημα της φωνής: άρα το αυ είναι μακρόχρονο και το αξ βραχύχρονο: αυτή η αρμονία στην προφορά περνά και στη ζωή μας, για αυτό και οι Πατέρες μας είναι ήρεμοι, εγκρατείς και συμμετρικοί στις εκφάνσεις της ζωής των, όπως και εμείς μπορούμε να είμαστε.

Η έλαφος του Αισώπου και η Ωραία Ελένη του Ομήρου.

 


Η έλαφος του Αισώπου και η Ωραία Ελένη του Ομήρου.

Διαβαζοντας το μύθο ή αλληγορία του Αισώπου, η οποία αναφέρεται σε μία έλαφο η οποία έπινε νερό και την ώρα εκείνη παρασυρομένη από την αντανάκλαση στο νερό, άρχισε να θαυμάζει τα υπέροχα κέρατά της, μας γεννώνται συγκεκριμένες σκέψεις περί των υπορρήτων εννοιών του κειμένου, οι οποίες είναι πολλές και χρήσιμες.

Κατ΄αρχάς η έννοια της Αισώπειας αλληγορίας στηρίζεται σε μία προαιώνια πίστη ότι μέσα στο σύμπαν, στην Αιωνία Φύση όλα τα όντα και όλες οι οντότητες είναι φτιαγμένες από τις ίδιες δυνάμεις: άρα η Έλαφος και ο Άνθρωπος κινούνται από τις ίδιες οντολογικές δυνάμεις για αυτό το λόγο ό,τι είναι σημαντικό για την Έλαφο (γνωσιολογικά και αξιολογικά) είναι και για τον Άνθρωπο. Για αυτό το λόγο έχουμε και την αλληγορία του σπηλαίου του Πλάτωνος : όλοι οι άνθρωποι συνδέονται με κοινές συμπαντικές και κοσμικές καταβολές: άρα ό,τι ισχύει για τους ανθρώπους του νοητού σπηλαίου ισχύει για τους ανθρώπους που βιώνουν όσα υπονοούνται στο σπήλαιο.

Το ίδιο θα μπορούσαμε να ισχυρισθούμε  και για τις αλληγορίες του Ιησού: οι άνθρωποι των παραβολών είναι φτιαγμένοι από τις ίδιες συμπαντικές δυνάμεις με τους ανθρώπους της καθημερινότητας, της κοινωνικής πραγματικότητας : τα ζώα (αμνός) τα ευλογημένα δένδρα (ελιά) είναι όλα φτιαγμένα από τα ίδια υλικά με τους ανθρώπους, για αυτό και στο Άγιο Όρος υπάρχει αυγό στρουθοκαμήλου: θα πρέπει να δειχθεί ότι όπως η στρουθοκάμηλος φυλάει το αυγό της παρόμοια και ο χριστιανός θα πρέπει να προσέχει την ψυχή του.

Βέβαια μας ενδιαφέρει σε κάθε αλληγορία ποία κεντρική συμπαντική δύναμη προσπαθεί ο δημιουργός της αλληγορίας να τονίσει: Άρα όλες οι βασικές ιδέες και αξίες των αλληγοριών εμπεριέχονται στο σύμπαν είτε αυτό δίδεται υπό την κεκαλυμμένη μορφή των θεών (Δίας – δύναμις, Αθηνά –Σοφία κ.λ.π) είτε υπό τη  μορφή της δογματικής  θεολογίας των αρετών (οι αρετές είναι υπόρρητες έννοιες της αλληγορίας (η ωραιότης της ψυχής, η ταπεινότης της ψυχής κ.λ.π).

 Στην περίπτωση της Ελάφου η συμπαντική δύναμις της Ωραιότητος είναι αυτή η οποία κυριαρχεί. Δεν έχει βέβαια καμμία σχέση με την δύναμη της Ομορφιάς η Ωραιότητα. Άλλη δύναμη η μία άλλη η άλλη: η Ωραιότητα είναι συμπαντική δύναμη ενώ η ομορφιά είναι πνευματική κατάκτηση και εφεύρεση. Ας γίνουμε πιο συγκεκριμένοι.

Η έννοια της Ωραιότητας (ώρα=φροντίδα) έχει να κάνει με την σωστή μέριμνα των όντων την κατάλληλη χρονική στιγμή: άρα Ωραίος είναι ο Άνθρωπος όταν την κατάλληλη χρονική στιγμή εξελίσσει εκείνες τις δυνάμεις στο χρόνο οι οποίες του προσδίδουν γνώση, εμπειρία, αξία, προσωπικότητα, ενδελέχεια: ο Σωκράτης είναι Ωραίος διότι την κατάλληλη χρονική στιγμή εκμαιεύει όλες εκείνες τις δυνάμεις οι οποίες του προσφέρουν προσωπική και κοινωνική αξία. Άρα την πρέπουσα ζωή. Άρα η Έλαφος είναι Ωραία όταν καταλαβαίνει ποιες πραγματικά δυνάμεις της δίδουν γνώση, αξία, ωρίμανση, εξέλιξη, άρα την σωστή ζωή. Η Ωραιότητα του Σωκράτους συνδυάζεται με τις εκμαιευθείσες δυνάμεις: της σοφίας, της  ενόρασης, της ανάμνησης, της διανοίας.Διότι αυτές ωθούν το Σωκράτη σε μία ανωτέρα ζωή. Ποιο μέρος του Σωκρατικού Είναι κυοφορεί αυτές τις δυνάμεις; Το πνεύμα: άρα αυτό στην διαβάθμιση της Σωκρατικής κλίμακος τίθεται ως ανώτερο του σώματος και άλλων μερών του Σωκρατικού Είναι.

Διδάσκοντας τη Θεματική Ιστορία.

 


Διδάσκοντας τη Θεματική Ιστορία.

Θα μπορούσαμε να διδάξουμε το μάθημα της Ιστορίας  (απομονώνοντας κάποια ιστορικά θέματα) όχι ανά μεμονωμένη εποχή αλλά με βάση ένα ιστορικό θέμα στη διαχρονική του θέαση και εξέλιξη. Προκειμένου οι μαθητές να κατανοήσουν ότι η ανθρώπινη Ιστορία και εξέλιξη στηρίζεται σε κοινές έννοιες και δομές οι οποίες μεταλλάσσονται ως μορφές και εμφανίσεις (πολιτικές,  κοινωνικές, θρησκευτικές, φιλοσοφικές εμφανίσεις) ανά εποχή. Επίσης μέσα από τη διδασκαλία της Ιστορίας με τη λογική της θεματικότητας μπορούμε ανά  εποχή να εμπλουτίσουμε τις ήδη υπάρχουσες έννοιε  και δομές δείχνοντας στους μαθητές μας ότι δεν  είχαν πάντοτε τη δομή, την εννοιολόγηση, την γνωσιολογία και την αισθητική που έχουν σήμερα. Επίσης (σημαντικό) μπορούμε να δείξουμε στους μαθητές μας ότι και αυτοί συμμετέχουν σε αυτό το μεταρρυθμιστικό παιχνίδι της Ιστορίας ώστε να τους κινητοποιήσουμε να αναπτύξουν ενεργό ρόλο στο δικό τους τρόπο εξέλιξης και προόδου των εννοιών και δομών που υπάρουν στην εποχή μας. Με αυτό τον τρόπο οι μαθητές νοιώθουν μέρος της Ιστορίας και παρακινούνται θεωρητικά αλλά και βιωματικά να ανακαλύψουν τον ιστορικό τους  ρόλο.

Εννοείται επίσης ότι η θεματική ιστορία λαμβάνει υπ΄όψιν τα πάντα: την εποχή, τον κόσμο, τις ανθρώπινες σχέσεις, τη σχέση με τη φύση τον  Άλλον και το θείο, διότι όλα μετατρέπονται σε κάτι το επόμενο ευρισκόμενα όμως πάντοτε επάνω στο κοινό υπόβαθρο που δεν είναι άλλο από τις ανθρώπινες έννοιες και δομές: αυτές, η προσπάθεια επιβίωσης, εξέλιξης και δημιουργίας δεν αλλάζουν ποτέ απλά μετατρέπονται σε νέες εικόνες.

Α. Η έννοια του θεού.

Διαχρονικά η έννοια του Θεού (Θείου) καταδεικνύει την προσπάθεια του νοήμονος ανθρώπου να προσδιορισθεί  σε σχέση με τον ευρύτερο κόσμο, τη φύση, το άπειρο σύμπαν, τους Άλλους, τα όντα γενικότερα.

Για αυτό η πρώτη θεά της γονιμότητας (στη Μινωϊκή και όχι μόνον Κρήτη) είναι θήλεια θεά, υπάρχει μία προσπάθεια του νοήμονος ανθρώπου να μεταφέρει αθρόως τις συμπαντικές δυνάμεις, ζωής, γονιμότητας, σκέψης, προσδιορισμού, προόδου, σε σχέση με τη φύση ως δύναμη ενσυναισθητική, ενορατική, διαισθητική, ώστε ο άνθρωπος να νοιώσει ότι και αυτός μπορεί να κινηθεί από τις ίδιες δυνάμεις  με τις οποίες κινείται η Φύσις: με αυτόν τον τρόπο σταδιακά και αυτός θα δημιουργήσει τη δική του έλλογο Φύσιν, την Πολιτεία.

Αυτή η διαπίστωση προβάλλει την επομένη εμφάνιση του Θείου, μέσα από τον Όμηρο (ως συνέχεια της Ελληνικής Μυθολογίας ( ο Μύθος αντιμετωπίζεται ως λόγος φαντασιακός χωρίς αισθητές αποδείξεις ο οποίος όμως ανοίγει τα όρια της ανθρωπίνης  σκέψης).  Πλέον οι άνθρωποι έχουν δημιουργήσει τα Βασίλειά των, έχουν προχωρήσει σε κοινωνικές και οικονομικές και πολιτικές δομές. Το θείο ακολουθεί αυτή τη διαδρομή: η Αθηνά Σοφία προτρέπει τον Τηλέμαχο σε κοινωνικές, ατομικές, πολιτικές δράσεις. Ο Ερμής και ο Δίας σταθεροποιούν την ανθρωπίνη ταυτότητα του ήρωα Οδυσσέα: είναι Άνθρωπος και πρέπει να επιστρέψει στην Ιθάκη. Ο Ποσειδώνας προσδιορίζει και αυτός τον Άνθρωπο: ο Ενοσίγαιος Ποσειδών δεν μπορεί να παρασύρει τον Οδυσσέα στην άβυσσο του χάους: από εκεί διά της Αθηνάς ο Οδυσσέας θέλει να φύγει και να ξεκινήσει την πορεία  του ανθρωπίνου ελλόγου νόστου : άρα πλέον το θείο  αναλαμβάνει τα ηνία της Σοφίας εντός Πόλεως, Κοινωνίας, θεσμών: γίνεται ο Φίλος και Συμβουλευτής των Ανθρώπων. Γίνεται το  μέτρο νόμιμης συμπεριφοράς των Ανθρώπων σε σχέση με τη Φύση, τους Άλλους, το Σύμπαν. Πλέον ο Θεός αναλαμβάνει το ρόλο του διδασκάλου,εμπροσώπου καθοδηγητού.