Η Σοφία της Θεάς Αθηνάς μέσα από τη διαδικασία ωρίμανσης του Τηλεμάχου.

 

Η Σοφία της Θεάς Αθηνάς μέσα από τη διαδικασία ωρίμανσης του Τηλεμάχου.

Ο Τηλέμαχος στην Ομηρική Τηλεμάχεια παρουσιάζεται ως ανώριμος, άβουλος, συγχυσμένος λόγω της απωλείας του πατρός του Οδυσσέως. Ο Ποιητής τον παρουσιάζει απελπισμένο να βλέπει τις ευωχίες των μνηστήρων, την κατασπατάληση της πατρικής του περιουσίας, και άβουλος να σκέφτεται ότι δεν αξίζει να ενθυμείται τον πατέρα του, δεν αξίζει να λέγεται γιός του, νοιώθει μάλιστα ντροπή διότι δεν μπορεί να αποτινάξει αυτή τη ζοφερή κατάσταση με τους μνηστήρες από το σπίτι του, θεωρεί ότι είναι κρίμα το ότι δεν μπορεί ούτε τον εαυτό του ούτε την μητέρα του να βοηθήσει. Ο υιός του Ήρωος Οδυσσέως είναι σε μία διαρκή απελπισία η οποία στηρίζεται στην άγνοια ότι ο Πατήρ του ζεί, η άγνοια επιφέρει την στενοχωρεία και την απελπισία, η απελπισία φέρει την αδυναμία πράξης.

Αυτή η σειρά παραδίδεται και από τον Πλάτωνα εις την Πολιτεία, τον Λάχητα και άλλους διαλόγους: η γνώση φέρει την αρετή της σοφίας, η σοφία φέρει τη φρόνηση και η φρόνηση την ανδρεία και τη σωφροσύνη, όλες μαζί οι αρετές συναποτελούν την δικαιοσύνη. Ο Όμηρος όλο αυτό το αρετολογικό σύστημα το παρουσιάζει στη ραψωδία α της Οδυσσείας και μάλιστα την Ομηρική αρετολογία την επιφέρει εις τους ανθρώπους η ιδία η Θεά της Σοφίας Αθηνά.

Η Σοφία (Αθηνά) εκτελώντας το σχέδιο των Θεών επισκέπτεται ως Μέντης τον Τηλέμαχο προκειμένου να τον προτρέψει να ερευνήσει για τον Πατέρα του Οδυσσέα. Ουσιαστικά ο Τηλέμαχος ενθυμείται τις αυτοϊκανότητές του μέσα από μία ενορατική ενδοσκόπηση, η Σοφία αποτελεί συμπαντική δύναμη η οποία είτε ενορατικά μέσα από την παρατήρηση του Όντος γύρω μας είτε μέσω ανάμνησης των εσωτάτων δυνάμεών μας μας ωριμάζει και μας εξελίσσει στη συνέχεια της συμπαντικής ζωής μας. Η Σοφία (Αθηνά) θυμίζει στον Τηλέμαχο το Είναι του γένους του (πνευματική αφύπνιση) τον καθιστά ανδρείο επειδή ακριβώς το μυαλό του δυνάμωσε με την ανάμνηση του γένους του και επικοινωνεί με την ψυχή του, επίσης τον καθιστά αποφασιστικό στις πράξεις του (όταν επικοινωνούν οι σκέψεις με τα συναισθήματα οι πράξεις είναι η ακούσια εκούσια ολοκλήρωση των διαθέσεων του ανθρώπου).

Όμως κανείς δεν κατάλαβε τη Θεά Αθηνά η οποία συμβολίζει την αυτοωρίμανση του Ανθρώπου η οποία συναποτελεί βαθύτατο ατομικό υπαρξιακό γεγονός: ήδη ο Όμηρος προλογίζει τον Κίρκεγγωρ ο οποίος ανεφώνησε : η εσωτερικότητα η υποκειμενικότητα είναι η αλήθεια, ο Τηλέμαχος διά της Αθηνάς Σοφίας βιώνει ένα απίστευτο αυτοϋπαρξιακό γεγονός, εσωτερικής ωρίμανσης, υποκειμενικής φύσεως και χάριτος: μόνον αυτός γνωρίζει ότι τον επισκέφθηκεη Σοφία και ως Εσωτερική Υποκειμενικότητα ωρίμασε ως σκέψη και συναίσθημα και πράξη. Ο Όμηρος κατά ουσιαστικό αλλά και υπαρξιακό τρόπο προσαρμόζει το μύθο στα μέτρα του νοήμονος Ανθρώπου ο οποίος πλέον δυνδιαλέγεται με τις συμπαντικές δυνάμεις από τις οποίες τρέφεται δημιουργώντας την Υποκειμενική Εσωτερική αλλά και πρακτική (όχι ηθική) προσωπικότητά του.

Η Πηνελόπη υπερήφανη και αγέρωχη, αλλά στενοχωρημένη και πικραμένη, καταβαίνει εκ του υπερώου: εκεί βλέπει και ακούει το Φήμιο τον αοιδό να τραγουδά τα πάθη του Οδυσσέως, τον παρακαλεί να σταματήσει: δεν αντέχει: και τότε κατανοεί την πνευματική και συναισθηματική ωρίμανση του υιού της Τηλεμάχου, ο οποίος με έναν απίστευτο για αυτόν συμπαντικό τρόπο σκέψης, της εξηγεί ότι δεν φταίει ο Φήμιος για το ότι ο πατέρας περνά όσα περνά, ο Δίας είναι αυτός ο οποίος προσφέρει ανάλογες δυνάμεις στους ανθρώπους, και προτρέπει το Φήμιο να συνεχίσει και την μητέρα του να επιστρέψει στην καμαρή της: το παλάτι τώρα κανονίζεται από αυτόν: ήδη η πνευματική ανάταση του Τηλεμάχου είχε γίνει γνωστή στους μνηστήρες όταν τους διετύπωσε τις τέσσαρες αρχές του, να γίνει λαϊκή συνέλευση, η μητέρα του να φύγει, αυτοί να φύγουν, και αν είναι να καθορίσει τις βουλές της η μητέρα του.

Ο Τηλέμαχος πρόκειται να ερευνήσει για τον πατέρα του. Πρόκειται να ανοιχθεί στο πέλαγος και να ταξιδεύσει προς τον λιγύν αγορητή Νέστορα, επίσης προς τον Μενέλαο στα παλάται των Μυκηνών και της Σπάρτης. Η ωρίμανση της Θεάς Σοφίας είναι όχι μόνον πνευματική και συναισθηματική αλλά και πρακτική: Ο άνθρωπος κινείται στον κόσμο, ερευνά, ερωτά, επιθυμεί της μαθήσεως, της ερεύνης και της γνώσεως: Εάν ο Οδυσσεύς είναι πολύτροπος και πολύπαθος, ο υιός της, η αφημένη δύναμίς του στον κόσμο, είναι η συνέχειά του επί της γνώσεως, πλέον ο Όμηρος θεωρεί την πνευματικότητα και τη γνώση αγαθό όλων και όχι μόνον ενός, ο Τηλέμαχος διά της Σοφίας αφυπνίζεται, ο Τηλέμαχος αποτυπώνει ότι χαρακτηριστικό όλων πλέον των ανθρώπων θα πρέπει να είναι η φώτισις, η έρευνα και η γνώση.

Φθάνει μάλιστα στο σημείο τόσο πολύ να ελέγξει το μυαλό του και την ψυχή του ώστε να αναφωνήσει ότι δεν πέθανε μόνον ο πατέρας του, δεν χάθηκε μόνον ο δικός του άνθρωπος, αλλά τόσοι και τόσοι Ήρωες Αχαιοί Βασιλείς: η Σοφία Αθηνά προσφέρει στον Άνθρωπο την άποψιν του Όλου, ο άνθρωπος μέσω της Σοφίας βιώνει την ανοικτότητα του πνεύματος, τη συμπαντική ανοικτότητα, διαβλέπει τα γεγονότα, τα θέτει σε σειρά, τα αξιολογεί και επί των αρχών των τα ελέγχει και τα ξεπερνά, εξάγοντας χρήσιμες ιδέες και συμπεράσματα.

Μέσω λοιπόν της Σοφίας -  Αθηνάς ο Όμηρος ανθρωποκεντρικά προσαρμόζει τους Θεούς στον Άνθρωπο: οι Θεοί ως συμπαντικές δυνάμεις σμιλεύονται και σμιλεύουν το πρότυπο του Ανθρώπου που γνωρίζει, ελέγχει την ψυχή του, πράττει, και εσωτερικά ως νοούν και πράττων Υποκείμενο αποκτά υπαρξιακή λάμψη και νόηση και βίωμα. Οι Θεοί είναι η αντανάκλαση της ανθρωπίνης δύναμης στο Όλον, είναι το συμπαντικό αντικαθρέπτισμα του ανθρωπίνου οφθαλμού, όπως ο Ήλιος φωτίζει τους ανθρώπους, παρόμοια και αυτή η αντανακλώσα δύναμις των Θεών επιδρά και ζεσταίνει και δημιουργεί την ανθρωπίνην ύπαρξιν. Η εξαφάνισις αυτών των θεών και η υιοθέτησις του θεού της επιβολής και της ηθικής και της εξαφάνίσεως της εσωτερικής υποκειμενικής αφυπνίσεως εβύθισε τον άνθρωπο στην υποδούλωση και την Ελλάδα στην εδώ εξαφάνιση. Ο Τηλέμαχος ούτε υποταγή υποσχέθηκε ούτε υπακοή σε κανόνες ηθικής: ο Τηλέμαχος εβίωσε το πιο όμορφο υπαρξιακό εσωτερικό υποκειμενικό αφύπνισμα: ο δρόμος των Ελλήνων στην συμπαντική τους πορεία περνά μέσα από την επαναδραστηριοποίηση της συμπαντικής ικανότητας όρασης των θεών, των συμπαντικών εκείνων δυνάμεων οι οποίες θα ξανααφυπνίσουν εσωτερικά και οντολογικά τον άνθρωπο, θα τον καταστήσουν ώριμο συμπαντικά, ώστε ως ο Τηλέμαχος να απορρίψει τους μνηστήρες αυτού του κόσμου και να πλεύσει προς την Πύλο και τη Σπάρτη των επομένων οντολογικών κόσμων, επιβάτες είναι οι Έλληνες, ταξιδευτές είναι οι ΈΛληνες, και μία από τις πολλές στάσεις ήταν και η Γή.