Έκθεση Έκφραση γ΄λυκείου. Απάντηση στην ερώτηση: ποια είναι η πρόθεση του συγγραφέα και με ποιους τρόπους επιτυγχάνει το σκοπό του;

 

Α. Ο σκοπός του δοκιμιογράφου είναι:

Α1.Στο αποδεικτικό δοκίμιο: α)να πείσει με επιχειρήματα και τεκμήρια

                                                    Β)να πληροφορήσει (δίδοντας πληροφορίες για το θέμα του)

                                                    Γ)να διδάξει έμμεσα (προτροπές με υποτακτική : να πράξετε ή προστατική : γράψετε.

Α2.Στο στοχαστικό δοκίμιο : α) να συγκινήσει (λογοτεχνικό ύφος, συναισθηματικά ή ιδεολογικά φορτισμένες λέξεις).

                                                          Β)να τέρψει (το στοχαστικό δοκίμιο πλησιάζει σε πολλά το λογοτεχνικό κείμενο).

                                                         Γ) να εκφράσει ιδέες, να προβληματίσει (απουσιάζει η προσπάθεια τεκμηρίωσης).

 

Β. Ο σκοπός του αρθρογράφου είναι:

B1: πληροφόρηση και ενημέρωση των αναγνωστών για τα καθημερινά γεγονότα.

Β2: διαμόρφωση γνώμης και άποψης των αναγνωστών για την επικαιρότητα.

 

Γ)Ποια πρόθεση εξυπηρετεί η συγγραφή του κειμένου;

Η συγγραφή του κειμένου μπορεί να υπηρετεί:

1.Τον προβληματισμό, τον στοχασμό, την τέρψη.

2.Τη διαφώτιση , την πειθώ.

3. Την ενημέρωση και την διαμόρφωση άποψης.

Η απάντηση πρέπει να περιλαμβάνει:

Α. την πρόθεση του συγγραφέα

Β. τη θέση του κειμένου

Γ.το είδος του κειμένου

Δ.το κοινό στο οποίο απευθύνεται

Ε.τα χαρακτηριστικά του περιεχομένου και της γλώσσας.

 

Έστω ότι δίδεται το ακόλουθο κείμενο:

Ο λαϊκισμός στην πολιτική.

Αρκετά συχνά στη χώρα μας, οι πολιτικοί στην προσπάθειά τους να διασφαλίσουν την ψήφο και τη στήριξη των πολιτών καταφεύγουν σε μια σειρά τακτικών που έχουν ως στόχο να πείσουν για την «αγνή» και «άδολη» φιλολαϊκή τους διάθεση. Πρόκειται, φυσικά, για μια καλά οργανωμένη επικοινωνιακή χειραγώγηση της κοινής γνώμης, που ωθεί τους παραπλανημένους πολίτες σε λανθασμένες πολιτικές επιλογές.

 

-  Ένα πρώτο ζητούμενο για τον λαϊκιστή πολιτικό είναι να δημιουργήσει στους πολίτες την εντύπωση πως είναι κι ο ίδιος μέρος του απλού λαού, με λιτό τρόπο ζωής και λαϊκή καταγωγή∙ ένας απλός άνθρωπος, με τα ίδια προβλήματα και τις ίδιες ανησυχίες, όπως κι εκείνοι. Προκειμένου να το επιτύχει αυτό υιοθετεί λαϊκούς εκφραστικούς τρόπους και απλούστερες ενδυματολογικές επιλογές, ενώ για τις δημόσιες εμφανίσεις του διαλέγει χώρους που δημιουργούν ευνοϊκές συσχετίσεις στη σκέψη του πολίτη.

Εκείνο, βέβαια, που αποκρύπτει επιμελώς είναι πως στην πραγματικότητα ο ίδιος έχει πολύ μεγάλη περιουσία και, φυσικά, βλέψεις και φιλοδοξίες που θα του αποδώσουν ακόμη σημαντικότερα οικονομικά οφέλη, αλλά και ακόμη μεγαλύτερη πολιτική δύναμη.

 

- Επόμενο και ιδιαίτερα σημαντικό βήμα για τον λαϊκιστή πολιτικό είναι η εκμετάλλευση προς όφελός του των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η πλειονότητα των πολιτών. Ξεκινά, έτσι, μια σειρά εξαγγελιών για μιαν υποτιθέμενη μελλοντική αποκατάσταση όλων των αδικιών με γενναιόδωρες παροχές -που προφανώς δεν μπορούν να υλοποιηθούν- και με νέα σωτήρια μέτρα, τα οποία -υποτίθεται- πως θα αποκαταστήσουν χρόνιες κοινωνικές και οικονομικές ανισορροπίες.

Οι υποσχέσεις αυτές, μάλιστα, εντείνονται και γίνονται ολοένα και πιο πληθωρικές, όσο πλησιάζει η εκλογική περίοδος. Χαρακτηριστικό, άλλωστε, αυτών των υποσχέσεων είναι πως παρουσιάζουν στους πολίτες την ύπαρξη μιας «εύκολης λύσης» για ποικίλα προβλήματα, την οποία οι άλλοι, οι αντίπαλοι πολιτικοί, επιχειρούν -δολίως υποτίθεται- να την αποκρύψουν.

 

Ερώτηση: ποια είναι η πρόθεση του συγγραφέα, με ποια μέσα επιτυγχάνει ο συγγραφέας το σκοπό του.

Απάντηση:

1.Ο αρθρογράφος σε αυτό το κείμενο προσπαθεί να πείσει τους αναγνώστες του περί της νοσηρότητας του φαινομένου  του λαϊκισμού. Επίσης θέλει να πληροφορήσει τους αναγνώστες του για τον τρόπο και το βάθος των μέσων που χρησιμοποιούνται (ειδικά από πολιτικούς) προκειμένου διά του λαϊκισμού ο λαός να χειραγωγηθεί και άκων να ακολουθεί κρύφιες πολιτικές θελήσεις και βουλήσεις. Άρα θέλει να αφυπνίσει τις ανθρώπινες συνειδήσεις ώστε να αντιλαμβάνονται τα φαινόμενα του λαϊκισμού έστω και εάν αυτός έρχεται ώς ο Δούρειος Ίππος και πολλές φορές είναι δύσκολο να γίνει αντιληπτός.

2.Το κείμενο ώς άρθρο ασχολείται με το επικαιρικό φαινόμενο του λαϊκισμού και ο συγγραφέας διατυπώνει την άποψη ότι ο λαϊκισμός ώς νοσηρό φαινόμενο προσφέρεται κεκαλυμμένος με πολλούς και παραδόπιστους τρόπους.

3.Είναι σημαντικό το ότι απευθύνεται στο Λαό , στο σύνολο των πολιτών διότι γνωρίζει ότι οι ενεργοί πολίτες θα προσφέρουν και θα διαμορφώνουν την κοινή γνώμη μόνον και εφόσον γνωρίζουν την αλήθεια και όσα πραγματικά καλούνται να πράξουν και να αντιμετωπίσουν, ο λαϊκισμός αποκρύπτει την αλήθεια ή την προσφέρει κεκαλυμμένη προκειμένου ο λαός να στρέφει το ενδιαφέρον του αλλού έχοντας παρασυρθεί σε άλλα λιγότερο σημαντικά προβλήματα ή έχοντας την ψευδαίσθηση ότι όλα γύρω του είναι καλά επειδή κάποιοι φροντίζουν για αυτό.Άρα η υπόρρητη έννοια είναι η ανάγκη γνώσης της Αλήθειας η οποία αποτελεί και το θεμέλιο της Δημοκρατίας.

4.Ο αρθρογράφος χρησιμοποιεί:

Α.επιχειρήματα και τεκμήρια (επίκληση στη λογική διότι ώς άρθρο επικαιρικό θέλει να απευθυνθεί στο λογιστικό μέρος των αναγνωστών του για ένα φλέγον θέμα το οποίο απαιτεί γνώση και λύσεις σκέψης):

Επιχειρήματα:

…πρόκειται για μία καλά οργανωμένη επικοινωνιακή χειραγώγηση της κοινής γνώμης…

…ο λαϊκιστής είναι μέρος του απλού λαού….

Τεκμήρια:

…υιοθετεί λαϊκούς εκφραστικούς τρόπους…

…μελλοντική αποκατάστσση όλων των αδικιών…

 

Β.σημαντικά ονοματικά σύνολα τα οποία αποκαλύπτουν τους τρόπους των πολιτικών:

… υιοθετεί λαϊκούς εκφραστικούς τρόπους και απλούστερες ενδυματολογικές επιλογές…

… χρόνιες κοινωνικές και οικονομικές ανισορροπίες….

 

Γ. η επανάληψη της φράσης:  …λαϊκιστής πολιτικός…

 

Δ. η παράδοση όλων των χαρακτηριστικών και των πράξεων ενός λαϊκιστή πολιτικού.

 

Ε.Επιρρήματα βεβαιότητας: βέβαια, ιδιαίτερα (σημαντικό)…

Ε1. Ο έντονος υποτακτικός λόγος ο οποίος πυκνώνει το κείμενο και παρέχει αιτίες, τρόπους, επισημάνσεις, βουλήσεις, επιθυμίες, είδη και άλλες πληροφορίες απαραίτητες για την αντίληψη του φαινομένου του λαϊκισμού: … Ένα πρώτο ζητούμενο για τον λαϊκιστή πολιτικό είναι να δημιουργήσει στους πολίτες την εντύπωση πως είναι κι ο ίδιος μέρος του απλού λαού.

 

Στ. Η συνεκτικότητα του κειμένου προχωρεί από την πρόθεση του λαϊκιστή ( είναι να δημιουργήσει στους πολίτες την εντύπωση πως είναι κι ο ίδιος μέρος του απλού λαού) επιδεικνύοντας στη συνέχεια τους τρόπους : (η εκμετάλλευσή του προς όφελός του των προβλημάτων…). Δείχνει πλήρη γνώση του θέματος καταφέρνοντας να επιτύχει τους σκοπούς του.

Βασίλειος Μακρυπούλιας, φιλόλογος.