Η Μακιαβελική απόρριψη του πλατωνικού βασιλέως.

 

Ο Καζαντζάκης σε κανένα έργο του δεν απορρίπτει τον Ιησού Χριστό. Άρα η εκκλησία δεν τον απέρριψε για αυτό το λόγο: ο Νικόλαος Καζαντζάκης κατέδειξε τον Ιησού ως μία οντολογική αναπόφευκτη συνέχεια στην αλυσίδα των μυστών (από το Βούδα έως το Νίτσε): για αυτό και η εκκλησία δεν μπόρεσε να τον αντιμετωπίσει: είτε πιστεύεις ότι δεν είναι ούτως το θέμα είτε όχι. Μεταφέρεις το όλο θέμα στο πεδίο της πίστης και όχι της γνώσης: στο πεδίο της γνώσης οι πνευματικές γροθιές του Καζαντζάκη φάνηκαν ανίκητες.

Το ίδιο έπραξε και ο Μακιαβέλι με τον Πλατωνικό Βασιλέα: όχι βέβαια άμεσα αλλά έμμεσα: έμμεσα ευτελίζει τον πλατωνικό βασιλέα, καθιστώντας τον ένα καθαρά φαντασιακό μέγεθος ανυπόστατο στην πραγματική οντολογική αλλά και πραγματική ιστορία του ανθρώπου και του κόσμου. Ο Μακιαβέλι επειδή είναι οντολόγος, αναζητεί τον Ηγεμόνα έπειτα από την τελειότητά του και προσπαθεί να είπει ότι κάτι πρέπει να γίνει για να επανέλθει ο ηγεμών στη χαμένη τελειότητά του, εξετάζοντας όλες τις πλευρές του πεσμένου Ηγεμόνος αναδεικνύει ταυτόχρονα όλες τις αντίθετες τέλειες πλευρές του οι οποίες ξεχάσθηκαν αλλά θα πρέπει να επανέλθουν: συγχρόνως καταργεί την πλατωνική πολιτεία και το πρότυπο του βασιλέως- φιλοσόφου. Ως ακολούθως:

Πάντα στα έργα του ο Μακιαβέλι παραδίδει κατά ζεύγη διάφορα πρότυπα ηγεμόνων και βασιλέων και αρχόντων: κατά ζεύγη παραδίδει πράξεις καλές οι οποίες καταργήθηκαν από πράξεις κακές, σκέψεις καλές οι οποίες καταργήθηκαν από πράξεις κακές: στις επιστολές του στον Τίτο Λίβιο εξετάζει ζευγαρωτά το ζεύγος της συγκλήτου με τους πληβείους για να δείξει ότι δεν υπήρχε περίπτωση να εγκατασταθεί καμμία τελεία πολιτεία όπως την ονειρευόταν ο Πλάτων (έμμεσα συμπεράσματα): όταν οι Φλωρεντίνοι υπερασπίζονταν την πατρίδα τους έναντι των Γάλλων οι καλές τους πράξεις καταργήθηκαν από αυτούς οι οποίοι συμπορεύθηκαν με τους Γάλλους: διότι μέσα στην οντολογική λειτουργία της γής ο Ηγεμών (Βασιλεύς) είναι σύνολο αντιφάσεων, πρόσκαιρων επιβολών, έκφραση της εκάστοτε εξουσίας): δεν υπάρχει περίπτωση καθολικού Ηγεμόνος ο οποίος να ηγείται σοφής κοινωνίας διότι ποτέ δεν πρόκειται ελεύθερα σκεπτόμενοι άνθρωποι να υποταχθούν σε ένα ηγεμόνα εκτός και εάν μέσω ανηθίκων επιβολών ένθεν κακείθεν επιβληθεί στυγνή εξουσία, ή εκτός και εάν σε κάποια εποχή όπως η ηλεκτρονική επιβληθεί ένας ψηφιακός ηγεμών σε ψηφιακά ελεγχομένους ανθρώπους.

Η Πλατωνική πολιτεία λοιπόν είναι τελείως φαντασιακό μέγεθος το οποίο όμως έχει ένα τρομερό ελάττωμα: το οποίο ο Μακιαβέλι παρουσιάζοντας ποικιλίες ανθρώπων και εξουσιών το επισημαίνει : έμμεσα: γίνεται επιγραφή η οποία επικολλάται σε κάθε είδους φαντασιακή πολιτεία: αρκεί κάποιος να φτιάξει μία φαντασιακή πολιτεία θέτει ως επιγραφή : η τελεία πολιτεία: ο Μακιαβέλι με αυτόν τον τρόπο στις επιστολές στον Λίβιο αντιμετωπίζει και τους Αθηναίους και τους Ρωμαίους: από πίσω όμως τίποτε τέτοιο τέλειο δεν ισχύει: οι άνθρωποι παρασύρονται από το ότι θα μπορούσαν να φτιάξουν μία τελεία πολιτεία, υποτάσσονται σε έναν άρχοντα και στο τέλος τους μένει ο Ηγεμών που τους ελέγχει και η υποταγή: διότι ο Πλάτων απλά προσπάθησε στο χάος του Όντος να στεριώσει μία παράγκα την οποία ονόμασε Πολιτεία, μη υπολογίζοντας όλες αυτές τις άπειρες δυνάμεις οι οποίες τονίζονται από το Μακιαβέλι ως ανήθικες ικανές να καταστρέψουν κάθε πόλη. Ο Μακιβέλι παραθέτει τον ευεργέτη της Ρώμης Κάμιλλο ο οποίος τόσα καλά έκανε για τη Ρώμη ώστε στο τέλος να βασανισθεί από τους ρωμαίους: η ιδανική πολιτεία του Πλάτωνος δεν υπολογίζει ότι δεν πρόκειται οι άνθρωποι να ενωθούν κάτω από ένα αγαθό διότι ούτε αγαθό δεν υπάρχει ούτε κοινά μυαλά δεν υπάρχουν: συνεχείς αποκαλύψεις χαοτικών δυνάμεων υπάρχουν οι οποίες όπως αποκαλύπτονται από το Μακιαβέλι διαλύουν κάθε μελλοντική πλατωνική πολιτεία και κάθε σοβαρό πρότυπο ηγεμόνος πολεμιστού εργάτου. Είναι τόσες πολλές οι οντολογικές δυνάμεις οι οποίες κινούνται στα μακιαβελικά έργα ώστε νοιώθουμε ενεοί με την πλατωνική αφέλεια να προσπαθεί να μειώσει όλο αυτό το οντολογικό εύρος προκειμένου να ιδρύσει τον φαντασιακό κόσμο του. Έθεσε το Σωκράτη ως ένα πρό Χριστού Χριστό ώστε να προσφέρει ένα πρότυπο ανθρώπου τελείου , ο οποίος όμως πόσο κοντά είναι στο Μακιαβελικό επιφανειακά τέλειο άνθρωπο; Ο οποίος απλά πρέπει να  φαίνεται και ας μην είναι; διότι πόσο πραγματικά ήταν ο Σωκράτης, διότι δεν μπορεί να μη εγνώριζε ότι μέσα στο χάος όλα όσα κτίζει είναι αέρας άμμου στον ωκεανό του όλου: εκεί όπου το καλό και το κακό είναι άγνωστα: ο Οντολόγος Μακιαβέλι είναι εκπληκτικός: γνωρίζει ότι καλό και κακό δεν υπάρχει στην κίνηση του όλου: για αυτό και παραδίδει τις μέν και τις δε δυνάμεις για να φανερώσει την ενιαία εμφάνιση του Όντος: λέγοντας ότι πάντα έτσι θα είναι: μέχρι την μία ενική συνέχεια του όλου: καταργώντας την πλατωνική ευτέλεια ότι το καλό υπερισχύει στην τελεία πολιτεία του κακού αν και πάντα θα υπάρχουν αντίρροπες δυνάμεις που θα διαλύουν την όποια πολιτεία μέχρι τη στιγμή της ενιαίας συνεχείας του όντος.

Το  χειρότερο όμως από όλα είναι ότι ο συνεπής μελετητής του Μακιαβέλι έμμεσα κατανοεί για τον Πλάτωνα κάποιες τραγικές διαπιστώσεις: δίδοντας ένα τέτοιο φαντασιακό μέγεθος όπως η Πολιτεία, ουσιαστικά προσφέρεται στον εκάστοτε  αδίστακτο πολιτικό , επιστήμονα, τεχνολόγο, ένα όπλο οργάνωσης και υποταγής των μαζών: έχουμε την αίσθηση ότι ειδικά στις επιστολές στον Τίτο Λίβιο προβάλλεται αυτό από το Μακιαβέλι: ότι πάντα η Πολιτεία είναι φυλακή αντιρρόπως δυνάμεων οι οποίες δεν ισορροπούν και καταλήγουν κάποιοι να κυβερνούν κάποιους: άρα ο Πλάτων έδωσε τον τρόπο που οι χριστιανοί μέσω της εκκλησίας, οι πολιτικοί μέσω του κράτους, οι επιστήμονες μέσω της υγιούς πόλης, θα κυβερνούν τους ανθρώπους. Επίσης κατέδειξε ότι ένα τέτοιο φαντασιακό μέγεθος όπως ο βασιλέας θα μεταμορφώνεται αναλόγως των ιστορικών εποχών, από ηγεμών (πολιτικός) σε θεό και επιστήμονα (τεχνολόγο) επίσης οικονομικό άρχοντα: διότι πρέπει στο χάος του όλου να κτισθεί μία οικία όπου οι άνθρωποι εκεί θα κρυφθούν για να αποφύγουν τη νύκτα του όλου (εκεί όμως όπου κινείται το πραγματικό αφανές φώς της συνεχείας).

Ο Μακιαβέλι διαλύει τον Πλατωνικό κύκλο ότι όλα αρχίζουν από την ιδέα και τελειώνουν σε αυτή διότι ο Ιταλός φιλόσοφος διαβλέπει ότι σε μία οντολογική ευθεία όλες οι οντολογικές δυνάμεις συνεχώς διαλύουν κάθε θεολογικό ή πολιτικό ή κοινωνικό πρότυπο και καμμία ιδέα κυκλικά δεν πρόκεται να αναπαυθεί σε μία τελεία πολιτεία ή σε καμμία τελεία εκκλησία ώστε όταν έλθει κυκλικά μετά τη Δευτέρα παρουσία ένας φαντασιακός θεός ηγεμόνας να επέλθει ευτυχία επί της γής: ο Μακιαβέλι σωστά δεν προσπαθεί (όπως ανοήτως έκανε ο Πλάτων) να ισορροπήσει τις άπειρες δυνάμεις οι οποίες ξεσπούν στη  γή, τις καταγράφει όταν αυτές εισέρχονται σε ανθρώπους και συμπεριφορές, σε πόλεις και αυτοκρατορίες, και μέχρι εκεί: με αυτόν τον τρόπο δείχνει κάτι το οποίο η Πλατωνική ευήθεια το έκρυψε: η γή είναι πέρασμα χαοτικών δυνάμεων οι οποίες δημιουργούν Καρόλους και Βοργίες οι οποίοι πρέπει να δικαιολογηθούν λέγοντας ότι δεν υπάρχει κακία ή καλωσύνη αλλά άπειρες δυνάμεις οι οποίες μπαίνουν μέσα μας και θα πρέπει να δικαολογηθούμε είτε ως είναι είτε ως φαίνεσθαι: με αυτόν τον τρόπο ευθέως αφήνει όλα να εξελιχθούν οντολογικώς: όχι να κλεισθούν σε φαντασιακά οικοδομήματα τύπου Πλατωνικής πολιτείας.