Απόσπασμα από το ετοιμαζόμενο βιβλίο μου: συμβολή στην ανάλυση των ιστορικών παραθεμάτων.

 

Β.Ιστορικά παραθέματα τα οποία στηρίζονται στον επαγωγικό συλλογισμό.

Ως γνωστόν τα χαρακτηριστικά του επαγωγικού συλλογισμού είναι τα εξής:

1.Υπάρχουν προκείμενες οι οποίες παραδίδουν πολλά συγκεκριμένα γεγονότα, συμβάντα, διαπιστώσεις και τεκταινόμενα.

2.Όλα όσα παρατίθενται σε αυτές τις  προτάσεις έχουν κάποιο κοινό στοιχείο: αυτό το κοινό στοιχείο μπορεί να οδηγήσει στη διατύπωση ενός συλλογικού και ολοκληρωτικού συμπεράσματος το οποίο συμπυκνώνει τα δεδομένα του επαγωγικού συλλογισμο.

3.Θα  πρέπει όμως να προσεχθεί η μεταφορά από τα δεδομένα του επαγωγικού σλλογισμού στο τελικό συμπέρασμα να είναι η μεταφορά στηριζομένη  σε λογικά και κυριολεκτικά στοιχεία και όχι σε μεταφορικά ή συειρμικά στοιχεία χωρίς εσωτερικό ειρμό και αποδεικτική λογική ισχύ.

4.Στην τελική κριτική γραφή του ιστορικού παραθέματος ισχύουν όσα παραπάνω σημειώσαμε και στα λοιπά ιστορικά παραθέματα.

Παράδειγμα 1^ον.

(Ιστορία γ΄λυκείου: σελ.98): Η πορεία προς την αναγνώριση των δικαιωμάτων των γυναικών: Τα γερμανικά [...]  πανεπιστήμια δέχονταν φοιτήτριες από το 1909. Στη Γαλλία η πρώτη γυναίκα δικηγόρος διορίστηκε το 1903. Τα κολέγια θηλέων στα βρετανικά πανεπιστήμια καθιστούσαν την ανώτερη μόρφωση προσιτή στις γυναίκες, παρόλο που πολλά επαγγέλματα παρέμεναν κλειστά γι’ αυτές, με εξαίρεση το διδασκαλικό επάγγελμα. Το 1900 υπήρχαν στη Γερμανία 850 οργανώσεις που αγωνίζονταν για παραχώρηση εκλογικών δικαιωμάτων στις γυναίκες. Η Φινλανδία ήταν η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που έδωσε στις γυναίκες δικαίωμα ψήφου, το 1906. Ο αντίστοιχος αγώνας στη Βρετανία απέκτησε δυναμική με τη δημιουργία της Κοινωνικής Πολιτικής Ένωσης Γυναικών, το 1903. Στις παραμονές του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου οι Βρετανίδες είχαν διεξαγάγει μια βίαιη εκστρατεία για να προωθήσουν το αίτημά τους, χωρίς να διαφαίνονται προο- πτικές επιτυχίας. Ωστόσο, ο αγώνας για τα εκλογικά δικαιώματα της γυναίκας ήταν ένα προφανές παράδειγμα πανευρωπαϊκού κινήματος.

 

Πάντα σε σχέση με τις γνώσεις μου από το σχολικό βιβλίο, από άλλα ψηφιακά ή έντυπα αποθετήρια, διαχωρίζω και πάλι το ιστορικό αυτό παράθεμα σε δύο μεγέθη, Α΄και Β΄.Έχω ήδη παρατηρήσει ότι αποτελεί ανάπτυξη επαγωγικού συλλογισμού διότι παρέχει συγκεκριμένα δεδομένα τα οποία έπειτα συλλέγει σε μία συνοπτική αρχή.

Ας αρχίσουμε από την ανάλυση του επαγωγικού συλλογισμού.

Το ιστορικό λοιπόν παράθεμα μου παρέχει τις εξής συγκεκριμένες πληροφορίες για την εμπεριστατωμένη θέση των γυναικών στην Ευρώπη τις παραμονές του Α΄παγκοσμίου πολέμου. Ας σημειώσουμε ότι είναι αρκετά βοηθητικό το να θέσουμε πλαγιότιτλο στην παράγραφο (η θέση της γυναίκας στην Ευρώπη λίγο πρίν ο ξέσπασμα του Α΄παγκοσμίου πολέμου και η τελική επιρροή του πολέμου στα γυναικεία θέματα χειραφέτησης). Ο πλαγιότιτλος αρκετά θα βοηθήσει διότι ο μαθητής θα έχει συνεχώς στο μυαλό του το κεντρικό θέμα γύρω από το οποίο θα κινηθεί στην αναλυτική και κριτική του ανάπτυξη του κειμένου.

(Ας σημειώσουμε εδώ ότι η καλή παράγραφος θέλει και το σχόλιο και τη θέση μας όπως ένα καλό ιστορικό κριτικό κείμενο).

Α)Τα δεδομένα λοιπόν του επαγωγικού συλλογισμού του ιστορικού αυτού παραθέματος είναι τα εξής:

Συγκεκριμένα δεδομένα:

1. Τα γερμανικά πανεπιστήμια δέχονται φοιτήτριες μόνον από το 1909.

2. Στη Γαλλία η πρώτη γυναίκα δικηγόρος ανέλαβε υπηρεσία το 1903.

3.Τα κολλέγια θηλέων στην Μεγάλη Βρεττανία έδιδαν στις γυναίκες τις γνώσεις για μία επιτυχημένη επαγγελματική καριέρα αλλά οι επιχειρήσεις της χώρας δεν προχωρούσαν στις ανάλογες προσλήψεις.

4.Το 1900 υπήρχαν στη Γερμανία ενώσεις που αγωνίζονταν για τα γυναικεία δικαιώματα, η Φινλανδία πάντως ήταν η πρώτη χώρα η οποία έδωσε δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες το 1906. Για τον ίδιο σκοπό και η Βρεττανία ξεκίνησε να αγωνίζεται μέσα από οργανώσεις το 1903.

Το επαγωγικό συμπέρασμα:

Ο αγώνας των γυναικών είχε λάβει το χαρακτήρα της ευρωπαϊκής κινητοποίησης, αφύπνισης και δράσης.

 

Β) Ας δημιουργήσουμε λοιπόν τώρα τα δύο μεγέθη Α΄και Β΄προκειμένου να κινηθώ κριτικά έπειτα στην ανάλυσή τους:

Μέγεθος Α : το μέγεθος Α΄αποτελείται από τα συγκεκριμένα δεδομένα του επαγωγικού συλλογισμού.

Μέγεθος Β: το μέγεθος Β αποτελείται από το επαγωγικό συμπέρασμα του συλλογισμού.

Ας σημειώσουμε ότι σε κάθε συλλογισμό (παραγωγικό, επαγωγικό, αναλογικό) θα πρέπει πρίν να αναλύσω το ιστορικό παράθεμα, να προχωρήσω στην αξιολόγησή του. Παρατηρώ λοιπόν ότι σε αυτό το ιστορικό παράθεμα η επαγωγή αναπτύσσεται με την μέθοδο του αιτίου και αποτελέσματος, τα δεδομένα είναι κυριολεκτικά και πολλά και πραγματικά, άρα οι αιτίες είναι επαρκείς και αναγκαίες: ώστε το συμπέρασμα είναι τέλειο επαγωγικά και μπορούμε λογικά να στηριχθούμε σε αυτό.

Ας σημειώσουμε και το εξής: καλό είναι κατά τη διάρκεια της ανάλυσης του ιστορικού παραθέματος ο μαθητής να εισαγάγει το δοθέν απόσπασμα στο συγκείμενό του, μέσα στον κόσμο, στις ιστορικές συνθήκες στις οποίες ανήκει. Ώστε να προχωρεί έπειτα προς την συγκεκριμένη ανάλυσή του. Με αυτόν τον τρόπο θα υπάρξει γνώση χώρου και χρόνου, τα γεγονότα θα συνδεθούν με την εποχή τους, θα αναφανεί όλο το ιστορικό πλαίσιο δράσης και θα υπάρξει και η κατάλληλη κριτική απόδοση του κειμένου.

(Δεν ξεχνώ ότι η παράγραφός μου έχει όλες τις αρετές της παραγράφου: η θεματική πρόταση περιέχει τη θέση μου, το σχόλιό μου, το τι θα πώ). Οι λεπτομέρειες έχουν τρόπο ανάπτυξης και η κατακλείδα περιέχει την τελική κρίση του μαθητή).

Σημαντική παρατήρηση: Επειδή τα νέα προγράμματα σπουδών επιμένουν στη θεματική προσπέλαση της Ιστορίας, θα πρέπει να παρουσιάσω στην ανάλυση του ιστορικού μου παραθέματος πώς η ιδέα της ισότητας των δύο φύλων προσπαθεί να γίνει έννοια και από εκεί κοινωνική και πολιτική δομή.

Ανάλυση του παραθέματος:

 

Στην Ευρώπη του Α΄παγκοσμίου πολέμου, όπου όλες οι ισορροπίες ανατρέπονταν για να φθάσουμε σε ένα νέο κόσμο σε κάποια πράγματα και δομές, μία από αυτές τις δομές η οποία προσπαθούσε για τις δικές της νέες ισορροπίες σε ένα κόσμο που άλλαζε, ήταν η γυναίκα και η θέση που αυτή διεκδικούσε  στην εκπαιδευτική και εργασιακή πραγματικότητα. Τα τεκμήρια είναι συγκεκριμένα και αποδεικνύουν τον τιτάνιο αγώνα του γυναικείου φύλου να καταξιωθεί στον ευρύτερο κοινωνικό παράγοντα: στη Γερμανία επιτέλους το 1909 άρχισαν να γίνονται δεκτές οι γυναίκες στα πανεπιστήμια ως φοιτήτριες. Στη Γαλλία, τη χώρα του λογικού διαφωτισμού, η πρώτη γυναίκα δικηγόρος εμφανίσθηκε το 1903 μόλις (σχόλιο). Τα βρεττανικά κολέγια πρόσφεραν στις γυναίκες μάθηση αλλά οι επαγγελματικές πόρτες ήταν κλειστές, εξαίρεση αποτελούσε το διδασκαλικό επάγγελμα. Ένδειξη του γυναικείου αγώνα για χειραφέτηση αποτελεί το γεγονός ότι την ίδια εποχή στη Γερμανία υπήρξαν 850 πολιτικές οργανώσεις οι οποίες αγωνίζονταν για τη γυναικεία χειραφέτηση και την παροχή του εκλογικού δικαιώματος. Είναι σε κάθε περίπτωση χαρακτηριστικό ότι η Φινλανδία ήταν η πρώτη χώρα η οποία έδωσε εκλογικό δικαίωμα στις γυναίκες το 1906. Η κοινωνική και πολιτική ένωση γυναικών στη Βρεττανία το 1903 είχε μία ανάλογη λογική και δυναμική διεκδικήσεων. Οι Βρεττανίδες κλιμάκωναν τον αγώνα τους, ο οποίος πλέον αυξανόταν και επεκτεινόταν σε όλη την Ευρώπη (σε αυτό το σημείο θα πρέπει να συνδεθώ με το βιβλίο στη βάση όμως του συμπεράσματος του επαγωγικού συλλογισμού «ότι πλέον ήταν ευρωπαϊκό και όχι Εθνικό θέμα η γυναικεία χειραφέτηση», λαμβάνοντας αυτό ως αιτία πρέπει να επεκταθώ στα αποτελέσματα τα σχετικά του βιβλίου: επίσης σε συμπόρευση με τα Νέα προγράμματα σπουδών θα πρέπει να παρουσιάσω στον άξονα του ιστορικού χρόνου και στο χώρο που εκτυλίχθηκαν όλα τα παραπάνω την ιστορική τους εξέλιξη και πορεία σε σχέση με άλλες εποχές και ως προάγγελο σημερινών αλλαγών σε αυτό το θέμα). Μία ευρώπη η οποία με βάση την κοινωνία των Εθνών στη δεκαετία του 1920-1930 προσπαθούσε να διατηρήσει την ειρήνη: σε αυτό το πλαίσιο οι γυναικείες διεκδικήσεις παρουσιάζονταν σαν ένας παράγοντας που θα προέβαλε την κοινωνική ειρήνη (εξέλιξη ιστορικά της βασικής έννοιας του κειμένου: η γυναικεία διεκδίκηση των δικαιωμάτων). Συνολικά η ευρώπη απεχθανόταν μία νέα αιματοχυσία, στα πλαίσια αυτά οι γυναικείες διεκδικήσεις φάνταζαν ως ένας δίκαιος παράγοντας διότι πλέον είχε γίνει συνείδηση ότι όλοι οι άνθρωποι πρέπει και μπορούν να ζήσουν καλύτερα, μετά ειδικά την μάστιγα του Α΄παγκοσμίου πολέμου. Η ειρήνη την οποία προσπαθούσε να επιτύχει η Γερμανία με τα λοιπά ευρωπαϊκά κράτη συνέτεινε στην κοινή πανευρωπαϊκή προσπάθεια όλων των γυναικών: υπό την καθοδήγηση του Γουσταύου Στρέζεμαν η Γερμανία εντάχθηκε στην Κοινωνία των Εθνών, ενώ ένα χρόνο πρίν στο Λοκάρνο με τη Γαλλία το Βέλγιο και τη Μεγάλη Βρεττανία αλλά και την Ιταλία συνομολόγησε να διατηρηθούν τα εδάφη όπως καθορίσθηκαν με τη συνθηκη των Βερσαλλιών(κριτική αποτίμηση αυτού του δεδομένου, της επίτευξης της ευρωπαϊκής ειρήνης): υπό αυτό το πρίσμα της ευρωπαϊκής ειρήνης και δεδομένου του γεγονότος ότι η ευρώπη πλέον εκινείτο στα πλαίσια της βιομηχανικής ανάπτυξης οι γυναίκες έκριναν ότι θα έπρεπε να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους. Μετά από κάθε πόλεμο τα αντίπαλα στρατόπεδα θέτουν επί τάπητος τα δεδομένα τα οποία θα πρέπει να επαναξιολογηθούν. Το γυναικείο ζήτημα ήταν ένα από αυτά, σε ένα κόσμο που άλλαζε και είχε ανάγκη τη  γυναίκα και τις ικανότητές της. Εξάλλου ο Αριστειδης Μπριόν, ο Γάλλος υπουργός εξωτερικών, διατύπωσε την άποψή του ότι θα μπορούσε να ιδρυθεί για πρώτη φορά ένας τύπος ευρωπαϊκής ένωσης, προάγγελος της σημερινής, όπου εκεί όλοι , άνδρες και γυναίκες θα μπορούσαν να εύρουν τον αναβαθμισμένο ρόλο τους. Σε κάθε περίπτωση η πρώτη δεκαετία μετά το πέρας του α΄παγκοσμίου πολέμου συνοδεύθηκε από οικονομική ανάκαμψη, η βιομηχανική ανάπτυξη αυξήθηκε κατά 50% στην ευρώπη και την αμερική (κριτικήη ανάλυση του όρου: οικονομική ανάπτυξη): άρα από τη μία πλευρά η ειρήνη και από την άλλη πλευρά η οικονομική ανάπτυξη  , διαμόρφωσαν ένα κλίμα ευνοϊκό για την χειραφέτηση και την κοινωνική ισότητα των γυναικών.