Οι περιπέτειες του β΄αορίστου.’

1. Οι προστακτικές των  παρακάτω ρημάτων στον β΄αόριστο τονίζονται στη  λήγουσα:

Λαμβάνω           ἔλαβον    λαβέ.

Λέγω                   εἶπον          εἰπέ

ὁρῶ                      εἶδον        ἰδέ 

εὑρίσκω               ηὗρον       εὑρέ

 εἶμι (έρχομαι)  ἦλθον         ἐλθέ 

δεται ως:

εἰπέ  

εἰπάτω

εἴπατε

εἰπόντων ή εἰπάτωσαν.

3.Σύνθετα τα ρήματα του β΄αορίστου αναβιβάζουν τον τόνο στις παρακάτω περιπτώσεις.

Α) ως σύνθετα στην προστακτική της ενεργητικής φωνής:

Παρέτυχον ……………..παράτυχε

Παρέσχον………………..παράσχες

καταλέγω…………………κάτειπε

κατέλαβον………………..κατάλαβε

καθορώ…………………….κάτιδε

Β) ως σύνθετα του έχω στην υποτακτική και ευκτική (πέρα από την ενεργητική προστακτική) της αλλά και στην υποτακτική μέσης  φωνής (πάντα στο β΄αόριστο).

Παρέσχον , παράσχω (υποτακτική ενεργητικής φωνής)

                       Παράσχοιμι (ευκτική ενεργητικής φωνής)

                        Παράσχες (προστακτική ενεργητικής φωνής)

                         Παράσχωμαι (υποτακτική μέσης φωνής). 

Γ) Στην προστακτική μέσης φωνής  αναβιβάζουν τον τόνο (πάντα στο  β΄αόριστο) οι μονοσύλλαβες προστακτικές όταν είναι σύνθετες με δισύλλαβες προθέσεις.

σχοῦ- παράσχου (έχομαι)

θοῦ- παράθου (τίθεμαι)

δοῦ- παράδου (δίδομαι)

σποῦ- παράσπου(έπομαι)

αλλά: οὗ- παράου=παροῦ (ίεμαι).      

Δ)

π	κ	τ	1
β	γ	δ	2
φ	χ	θ	3

 

Εάν οι προθέσεις τελειώνουν στην γραμμή 1 τότε εάν το ρήμα δασύνεται το σύμφωνο μετατρέπεται στη γραμμή 3

ἁμαρτάνω- ἥμαρτον-κατάημαρτον-κατήμαρτον-καθήμαρτον-καθαμάρτω.

Ε) Ο παραπάνω πίνακας είναι βοηθητικός για το σχηματισμό παρακειμένου και υπερσυντελίκου:

Εάν το ρήμα ξεκινά από τη γραμμή 3 συμφώνων τότε στον παρακείμενο και υπερσυντέλικο μετατρέπεται  το ανάλογο σύμφωνο στην γραμμή 1

Χορεύω-κεχόρευκα

Θύω-     τέθυκα

Φαίνω-   πέφαγκα.

Εάν το ρήμα τελειώνει στις γραμμές συμφώνων 1 και 2 τότε η κατάληξη παρακειμένου και υπερσυντελίκου γίγνεται ανάλογα με τη γραμμή 3 Εξαιρούνται τα λήγοντα σε τ,δ, θ, αυτά σχηματίζουν παρακείμενο και υπερσυντέλικο κανονικά σε –κα, κειν.

Πράττω(πράγω): πέπραχα,επεπράχειν

Βλάπτω –βέβλαφα, εβεβλάφειν.

Βασίλειος Μακρυπούλιας , φιλόλογος.