Ουσιαστικά Α΄ κλίσης Αρχαία ελληνικά Α Γυμνασίου (θεωρία- ασκήσεις) Ουσιαστικά Α΄ κλίσης (θεωρία- ασκήσεις)

 Πε­ρι­λαμ­βά­νουν αρ­σε­νι­κά  σε -ας και -ης και θη­λυ­κά σε -α και -η.

  Δεν πε­ρι­λαμ­βά­νουν ου­δέ­τε­ρα.

 

Αρσενικά      (καταλήξεις –ας και –ης )

Ενικός  Αριθμός	Ενικός  Αριθμός
νε­α­νί­ας νε­α­νί­ου νε­α­νί­ᾳ νε­α­νί­αν νε­α­νί­α	στρα­τι­ώ­της στρα­τι­ώ­του στρα­τι­ώ­τῃ στρα­τι­ώ­την στρα­τι­ῶ­τα
Πληθυντικός Αριθμός	Πληθυντικός Αριθμός
νε­α­νί­αι νε­α­νι­ῶν νε­α­νί­αις νε­α­νί­ας νε­α­νί­αι	στρα­τι­ῶ­ται στρα­τι­ω­τῶν στρα­τι­ώ­ταις στρα­τι­ώ­τας στρα­τι­ῶ­ται

 

Θηλυκά :     Καταλήξεις:      σε  -α     και       σε  -η                                                                

α)    Τα θη­λυ­κά σε -α έ­χουν το –α– της κα­τά­λη­ξης κα­θα­ρό (μα­κρό) και το δι­α­τη­ρούν σε ό­λη την κλί­ση, αν πριν α­πό το –α στην ο­νο­μα­στι­κή ε­νι­κού έ­χουν φω­νή­εν ή –ρ– (βλ. χώ­ρα).

 

Ε­ξαι­ρού­νται τα: ἀλήθεια, εὐσέβεια, βοήθεια, ἀσέβεια,  γαῖ­α, γραῖ­α, μοῖ­ρα, πεῖ­ρα, 

σφαῖ­ρα και σφῦ­ρα, που έ­χουν το –α βρα­χύ.

β)  Αν πριν α­πό το –α– της κα­τά­λη­ξης στην ο­νο­μα­στι­κή ε­νι­κού υ­πάρ­χει σύμ­φω­νο πλην –ρ-, έ­χουν το –α μη κα­θα­ρό (βρα­χύ) και το με­τα­τρέ­πουν στη γε­νι­κή και δο­τι­κή ε­νι­κού σε ης και ῃ α­ντί­στοι­χα       (βλ. θά­λατ­τα). 

 

Ενικός  Αριθμός	Ενικός   Αριθμός	Ενικός  Αριθμός
τι­μὴ τι­μῆς τι­μῇ τι­μὴν τι­μὴ	χώ­ρα χώ­ρας χώ­ρᾳ χώ­ραν χώ­ρα	θά­λατ­τα θα­λάτ­της θα­λάτ­τῃ θά­λατ­ταν θά­λατ­τα
Πληθυντικός Αριθμός	Πληθυντικός Αριθμός	Πληθυντικός Αριθμός
τι­μαὶ τι­μῶν τι­μαῖς τι­μὰς τι­μαὶ	χῶραι χωρῶν χώ­ραις χώ­ρας χῶραι	θά­λατ­ται θα­λατ­τῶν θα­λάτ­ταις θα­λάτ­τας θά­λατ­ται

Παρατηρήσεις:

·                  Η γε­νι­κή πλη­θυ­ντι­κού το­νί­ζε­ται πά­ντα στη λή­γου­σα και πε­ρι­σπά­ται.

·                  Γε­νι­κή και δο­τι­κή ε­νι­κού και πλη­θυ­ντι­κού όταν το­νί­ζε­ται στη λή­γου­σα παίρ­νει πε­ρι­σπω­μέ­νη.

·                  Τα  πρω­τό­κλι­τα έ­χουν, α­νε­ξαρ­τή­τως γέ­νους και κα­τα­λή­ξε­ως, ί­δι­ες κα­τα­λή­ξεις στον πλη­θυ­ντι­κό, οι ο­ποί­ες μά­λι­στα ταυ­τί­ζο­νται με αυ­τές του πλη­θυ­ντι­κού του θη­λυ­κού άρ­θρου.

·                  Η κα­τά­λη­ξη -ας, ό­που εμ­φα­νί­ζε­ται, εί­ναι πά­ντο­τε μα­κρά.

·                  Το -αι στο τέ­λος κλι­τών λέ­ξε­ων, ό­ταν δεν α­κο­λου­θεί­ται α­πό άλ­λο γράμ­μα, εί­ναι βρα­χύ.

·                  Τα -ᾳ και -ῃ εί­ναι δί­φθογ­γοι, ά­ρα μα­κρά.

·                  Τα αρ­σε­νι­κά σε -ης έ­χουν στην κλη­τι­κή ε­νι­κού κα­τά­λη­ξη -α βρα­χύ (βλ. στρα­τι­ῶ­τα).

·                                      τα εθνικά, π.χ. Πέρσης- Πέρσα.

·                                      όσα λήγουν σε –της, π.χ. ὁπλίτης- ὁπλῖτα.

·                                      τα σύνθετα με β’ συνθετικό που λήγει σε –άρχης, –μέτρης, –πώλης, –ώνης, τρίβης.

·                  Ε­ξαι­ρού­νται τα ου­σι­α­στι­κά σε –δης, που δι­α­τη­ρούν το -η.

 

 

Ασκήσεις:

 

1)Να σχηματίσετε τις πτώσεις που σας ζητούνται για κάθε ουσιαστικό.

 

ουσιαστικό	άσκηση	απάντηση
ἡ μορφή	δοτική ενικού  αιτιατική πληθυντικού
ἡ λήθη	γενική ενικού  ονομαστική πληθυντικού
ὁ κοχλίας	γενική ενικού δοτική ενικού
ὁ μανδύας	γενική πληθυντικού αιτιατική πληθυντικού
ἡ ἀσθένεια	δοτική ενικού ονομαστική πληθυντικού αιτιατική πληθυντικού
ἡ τράπεζα	γενική ενικού  ονομαστική πληθυντικού. δοτική πληθυντικού
ὁ καθηγητής	γενική ενικού κλητική ενικού
ὁ ἡγέτης	ονομαστική πληθυντικού  δοτική πληθυντικού αιτιατική πληθυντικού

 

 

2)   Να βάλετε στη σωστή πτώση του ενικού ή του πληθυντικού τα ονόματα που είναι σε παρένθεση:

 

1.                Ἐν τοῖς γυμνασίοις οἱ …………………..…………(θεατής) τὰς …………………..………… (ἀρετή) τῶν …………………..…………(νεανίας) θαυμάζουσιν.

 

2.               Οἱ …………………..………… (πολίτης) πείθονται τοῖς λόγοις τῶν …………………..………… (νομοθέτης) καὶ τῶν …………………..………… (δικαστής).

 

3.               Σωκράτης ἐδίδασκε τοὺς …………………..………… (νεανίας) τὴν …………………..………… (ἀρετή), τὴν …………………..………… (ἀλήθεια) καὶ τὴν …………………..………… (δικαιοσύνη) οὐκ ἐν τῇ …………………..………… (οἰκία) οὐδ’ ἔν τινι …………………..………… (σχολή) ἀλλ’ ἐν τῇ …………………..………… (ἀγορά) δ’ ὅλης τῆς …………………..………… (ἡμέρα) εἰς τὴν …………………..………… (ἑσπέρα).

 

4.               Μέγα τὸ τῆς…………………..…………κράτος (θάλασσα).

 

5.               Σύν…………………..…………καὶ χεῖρα κίνει (Ἀθηνά, δοτ. εν.).

 

6.               …………………..…………ἀδελφή ἐστι λύπη(χαρά, γεν. εν.).

 

7.               …………………..…………ἦλθον παμπληθεῖ στόλῳ (Πέρσης, ονομ. πληθ.).

 

 

3)         Να βάλετε την ίδια πτώση του άλλου αριθμού στα παρακάτω ουσιαστικά :

 

τοῦ νεανὶου,  (ὦ) πελτασταὶ   ,

 τοὺς δεσμὼτας,   τῶν μηνυτῶν,

  (ὦ) γυμνασιὰρχα,    

         

       τῆς κλὶνης ,  τὴν   ἅμιλλαν

τῶν δαφνῶν,  τὴν μὲλισσαν,  τῆς γαὶας

 

(ὦ) τεχνῖτα,      τοὺς δὺτας ,

            τὸν προδὸτην  ,         τῷ πατριὼτῃ ,

  τοῖς ἱππὸταις  ,

 

  τὴν τρὶαιναν ,  τῶν  μαζῶν ,

 (ὦ) σκαπὰνη ,  τῇ δρακαὶνῃ  ,

 τῶν σφαιρῶν   ,       ταῖς ἀληθεὶαις

 

 

πηγή: http://filologosab.blogspot.com/