Τα είδη του αναρχισμού στην Αρχαία Ελλάδα.

 

Ο  Όμηρος είναι ο ποιητής των συμπαντικών αρχών: στα έπη του διά των θεών εισάγονται οι αρχές που θεμελιακά σταθερά θα εισαχθούν –ειδικά από τον Πλάτωνα και μετά- στην κοινωνία και στην πολιτεία: δικαιοσύνη, δύναμη, λογική, ισορροπία, σοφία, γνώση, ενημέρωση. Όμως ο Όμηρος γνωρίζει ότι ο κόσμος του είναι μία απλή παραγκούλα μέσα στο Όν για αυτό και γρήγορα θέτει ώς ένα από τα χαρακτηριστικά της Ωραίας Ελένης (της Ωραιότητας) την οργή: ο Αχιλλέας είναι ο πρώτος αναρχικός της Επικής ποιήσεως, είναι αυτός ο οποίος αναδεικνύει ώς Ωραίο το να διαλύει ο άνθρωπος τις αρχές που συγκρατούν την παραγκούλα αυτής της διάστασης και να καθυστερούν την πλημμύρα του Όντος. Ο Αχιλλέας διαλύει κάθε εξουσία, ευτελίζει τον Αγαμέμνονα, δεν παραδέχεται καμμία εξουσία, πεθαίνει νέος, δεν υπολογίζει τίποτε, η οργή του είναι η αναρχική φύση της ωραιότητας, η οποία αντικατοπτρίζει την ικανότητα του ανθρώπου να τα διαλύει όλα με την ο(έ)ργή του και να πορεύεται στο χάος. Ο αναρχισμός του Αχιλλέως δεν κατευθύνεται προς τη γή (όπως ο σημερινός αναρχισμός ο οποίος είναι ένας από τους τρόπους της κρύφιας εξουσίας ώς εξουσία των μαζών) αλλά προς το χάος. Ο Αχιλλέας είναι αναρχικός διότι διαλύει όλες τις πολιτικές αρχές, δεν υπολογίζει τον Βασιλέα όλων (Αγαμέμνονα) και πορεύεται στον εαυτού κόσμο: ας μην ξεχνούμε ότι αυτή η πορεία απεδόθη ώς δικαιοσύνη στην Πλατωνική Πολιτεία.

Ο Οδυσσέας ( ή άλλη πλευρά του Ωραίου, ο Νούς ο οποίος διανοίγει συμπαντικούς δρόμους και ώς Νόστος επιστρέφει στην Πατρίδα είναι ή άλλη πλευρά της Ωραιότητας, η ψυχή (Ελένη) είναι ωραία διότι διά της οργής και του νοός διαλύει το τώρα , κάθε πόλη (Τροία) του τώρα και ανοίγεται στα συμπαντικά παλάτια) είναι επίσης Αναρχικός στην Οδύσσεια: δεν σέβεται κανέναν όποιον προσπαθεί να τον εμποδίσει στην μεγάλη επιστροφή του στην Πατρίδα του. Ενάντια σε κάθε αρχή σεβασμού και υποταγής αρνείται την ησυχία της Καλυψούς, την απάθεια του Ποσειδώνος, τη λήθη των Λωτοφάγων, την ησυχία της Κίρκης, επιστρέφει στην Πατρίδα του όπου και εκεί σκοτώνει όλους τους αριστοκρατικούς πολίτες – άρχοντες οι οποίοι καταχράσθηκαν το βιός του. Άρα ο Ομηρικός αναρχισμός είναι η ατομική διαλυτική αλλά και εποικοδομητική χρήση του Νοός ώστε ο άνθρωπος να φθάσει στον κόσμο του και να δημιουργήσει το αύριο του κίσμου του. Καμμία σχέση με το σημερινό αναρχισμό της αλογίας και της αδολεσχίας. Άρα ο Οδυσσεϊκός αναρχισμός είναι η νοητική συμπαντική απελευθέρωση του ανθρώπου στην Ιθάκη του, προς την Ιθάκη του.

Ο Θερσίτης αντιπροσωπεύει τον α-νόητο και ά-νευρο αναρχισμό ενός ανθρώπου ο οποίος απλά διαφωνεί: ο αναρχισμός του Θερσίτη αμφισβητεί τα πάντα αλλά είναι παθητικός, δεν μπορεί να ανοίξει δρόμους ούτε να αποτελέσει πρότυπο και παράδειγμα για κάθε άνθρωπο ακόλουθο. Σε αντίθεση ο αναρχισμός του Οδυσσέα και του Αχιλλέα είναι οδοί που καλούν σε κουστωδία και ενδελεχή πορεία κάθε νουνεχές όν.

Ο Αρχίλοχος ήταν α-πολιτικά και ατομικά αναρχικός: Ζώντας σε μία μεταβατική εποχή, τότε που η Ελλάδα ήταν στη χρονική στιγμή της ανάπτυξης, του πλούτου, του μικρασιατικού θαύματος, του εμπορίου το οποίο συνάμα ήταν και εμπόριο ιδεών, ο Αρχίλοχος εκφράζει την πρώτη διάλυση της πόλεως –κράτους, είναι ο πρώτος Σωκράτης ο οποίος αμφισβητεί κάθε κοινό θέσφατο. Έχασε την ασπίδα του και δεν νοιάζεται, ο αναρχισμός του Αρχιλόχου δεν έχει τα συμπαντικά χαρακτηριστικά του αναρχισμού του Αχιλλέα και του Οδυσσέα, αλλά προσγειώνεται στη γή: αμφισβητεί τις ισορροπίες που κληρονομήθηκαν από το έπος, τον ηρωϊσμό και την ατομική ηρωϊκή ξεχωριστότητα, διαλύει τις επικές αρχές του ήρωα, της τιμής, θέτει τις συμπαντικές δυνάμεις των θεών σε μία θέση ουδετέρας υπάρξεως , κάτι σαν εμπορικό μαγαζί από το οποίο ο άνθρωπος επιλέγει όποια δύναμη θέλει: ο αναρχισμός του Αρχιλόχου είναι η προσπάθεια του αρχαϊκού ανθρώπου να υπάρξει ώς τέτοιος στην πόλη-κράτος χωρίς να νοιώθει γιός του Δία και Ήρωας. Ο αναρχισμός του Αρχιλόχου είναι η αυτοσυνείδηση ότι είμαι άνθρωπος και δεν είναι ντροπή να φοβούμαι, να αγαπώ την σάρκα, τη ζωούλα μου: είναι ειλικρινής όχι με τον τρόπο του Διομήδη αλλά με τον τρόπο του απλού ανθρώπου: σε κάθε περίπτωση ο αναρχισμός του Αρχιλόχου επιτυγχάνει κάτι φοβερό: εξαφανίζει τον ήρωα, τη σχέση του ανθρώπου με τον Όλυμπο, και εμφανίζει τον άνθρωπο επί γής όπως είναι.

Από αυτό το σημείο ακριβώς ξεκινά ο φυσικός αναρχισμός των σοφιστών και ο πολιτικός αναρχισμός των δραματικών ποιητών και του Σωκράτους. Είναι άξιο θαυμασμού πώς μία αναρχική Ελλάδα διαφήμισε μόνον τον καλό δημοκρατικό διαλειμματικό εαυτό της στην Αθήνα του 5^ου αι. Η Δημοκρατία των Αθηνών ήταν η εξαίρεση, η οποία διά του Πελοποννησιακού πολέμου σταμάτησε τον αναρχικό κανόνα: οι Έλληνες και ο Ελληνισμός επειδή ακριβώς ήξεραν ότι η πόλη τους είναι σκηνή στο χάος ποτέ δεν υποτάχθηκαν στην πόλη, πάντα εμφυλίως ή ενάντια σε κάθε εχθρό εύρισκαν τρόπο να πολεμούν, και ώς ο χείμμαρος παρασύρει τα πάντα, πάντα και αυτοί διά του πολέμου να διαλύουν κάθε αρχή και να διασκεδάζουν την χαοτική αναρχία στην οποία πίστευαν και για λίγο έπαυαν διά της δημοκρατίας ή κάποιας άλλης πολιτικής ηρεμίας (τύπου σπαρτιατικής αγωγής και τα τοιαύτα).

Ο φυσικός αναρχισμός του Αντιφώντος είναι δεδομένος: η φύση ώς μέρος του χάους είναι Ελευθέρα σε αντίθεση με την πολιτική κοινωνία  του νόμου η οποία περιορίζει τα άτομα: ο Γοργίας το συνέχισε και το έφθασε στην πύλη της πόλης, αμφισβητώντας θεούς και ανθρώπους, στο Ελένης εγκώμιον δεν ξέρει ό,τι υπάρχει και αυτό που ξέρει είναι ό,τι άμεσα μπροστά του υπάρχει :  ο αναρχισμός είναι φυσικός , είναι πέρασμα στην εποχή της λογικής, εντάξει ας διαλύσουμε την ενορατικότητα και την φαντασία αλλά ας μην το παρακάνουμε και με τη λογική, τη μεταφυσική, τη νοησιοκρατική παντοδυναμία: ας είμαστε κοντά στα αγνά ζώα και όχι στους θεούς που τα ξέρουν όλα: οι αναρχικοί σοφιστές δημιουργούν έναν   αντιΟμηρικό άνθρωπο έναν αντίστροφο ήρωα ο οποίος είναι γενναίος στο να δειλιάζει όταν πρέπει προκειμένου να χαίρεται τη ζωή παρά με γενναιότητα να τη χάνει πολεμώντας για αυτή.

Ο πολιτικός αναρχισμός του Σοφοκλή είναι απλά δεδομένος πρίν ολοκληρωθεί στον Ευριπίδη. O αναρχισμός του Σοφοκλέους είναι η πορεία του ατόμου διά της πόλεως προς τη συμπαντική απελευθέρωση αλλά όχι με τον τρόπο του Αχιλλέως αλλά με τον τρόπο του Οιδίποδος και της Αντιγόνης: ενώ στο έπος δεν υπάρχει νούς αλλά όλα έγκεινται ανάμεσα στον εξωτερικό Νού (Δίας) και στον άνθρωπο, τώρα ο εσωτερικός νούς (σκέψη) (ο κρυφός Δίας) οδηγεί τους ανθρώπους (Αντιγόνη (Ήθος) και Οιδίποδα (γνώση) στην απάρνηση των αρχών του κόσμου και στην υπόλοιπη συμπαντική πορεία τους, άρα ο αναρχισμός του Σοφοκλέους είναι το άθροισμα νοός (σκέψης) και ήθους (πράξης): πόσο ανόητο: η στείρα πλατωνική πολιτεία και η αριστοτελική συμβιβαστική πόλη που οδήγησε στην μονοθεϊστική πολιτεία θα στηριχθούν σε αυτά τα αναρχικά χαρακτηριστικά του Οιδίποδος και της Αντιγόνης: στην γνώση και ήθος (τα οποία θα προσγειώσουν μεταφυσικώς άρα γηΐνως(διότι η πλατωνική μεταφυσική επεκράτησε επειδή δεν υπήρξε συνέχεια του Ελληνικού αναρχισμού(αυτό εξάλλου προσπάθησαν να κρύψουν μέσα από την ψευτοηρεμία τους στωϊκοί και επικούρειοι εξαφανίζοντας την υγιά Ελληνική συμπαντική αναρχικότητα).

Ο πολιτικός αναρχισμός του Ευριπίδου είναι ασύλληπτος: διαφέρει από τον Σοφοκλή μόνον ώς κατεύθυνση, ώς όχημα είναι ακριβώς το ίδιο: ο αναρχικός Ευριπίδης δεν κατευθύνει τον άνθρωπο στον Όλυμπο (Σοφοκλής) στους αγνώστους αλλά  διά των αγράφων νόμων γνωστούς θεούς) αλλά τον αναρχικό άνθρωπό του ο Ευριπίδης τον οδηγεί όπου  θέλει ο νούς  του επί της γής ή αλλού: δεν μας λέγει.

Ο Σωκράτης, παμπόνηρος και κρύφιος ώς το έμβρυο που εκμαίευε από την πνευματική μήτρα των ανθρώπων είναι ο πρώτος πολιτικός καθαρά νοητικός αναρχικός (σε αντίθεση με την άλογη σημερινή αναρχικότητα η οποία είναι ή άλογος συνέχεια του κράτους επί των αβούλων ανθρώπων προκειμένου απλά να τους καταστήσει μέσω της δήθεν υλιστικά δικαίας κοινωνίας ανενεργούς, κρύβοντάς τους κάθε πνευματικό συμπαντικό προσδιορισμό) . Ο Σωκράτης κατήργησε κάθε εξωτερική αρχή πέραν αυτής που ώς «τσιπάκι» έβαλε μέσα στον άνθρωπο :το νού: διέλυσε κάθε συμβατικότητα της πόλεως-κράτους διότι επέτρεψε στον άνθρωπο του Νοός (και όχι της πόλης) να κάνει ό,τι θέλει αρκεί να συνδέσει το Νού του με το δίκαιο και το πρέπον (τα οποία επειδή ένοιωσαν τέτοια συμπαντική μοναξιά όταν διαλύθηκε η Αθήνα και ήλθε η ελληνιστική εποχή πήγαν και δέθηκαν στο άρμα του Ιησού). Ο Σωκράτης είναι ο πρώτος  «Έλληνας» ο οποίος δεν προσδιορίζεται ώς Αθηναίος ή Σπαρτιάτης ή ό,τι άλλο αλλά ώς νοήμον άτομο. Διέλυσε κάθε συνεκτικότητα της πόλεως – κράτους, ώστε όταν το κατάλαβαν οι Αθηναίοι τον εξόντωσαν: αλλά δεν μπορούσαν να εξοντώσουν ότι ο Σωκράτης ήταν έκφραση της εποχής του: οι άνθρωποι αγάπησαν το νού, το να κάνουν ό,τι θέλουν: η διαλυθείσα  πόλη-κράτος το αποδεκνύει, ο στωϊκισμός και ο επικουρισμός είναι απλά η αποκορύφωση της νοητικής α-νοησίας: οι άνθρωποι προσπαθούν να περάσουν τα παντα από τη βελόνη του νοός και χάνουν το ποτάμι του Όντος στο οποίο ούτε νούς ούτε αρχή ούτε τίποτε δεν υπάρχει: διότι ο έσχατος αναρχικός είναι το Όν το οποίο διαλύει τα πάντα αναδιανέμοντας τα πάντα.