Πώς συνέβη η πρωθυπουργοποίηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή το 1955;

 

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής στην πρώτη φάση της πολιτικής του σταδιοδρομίας μεγάλο βάρος έδωσε στο ότι δεν ήθελε να τον αντιμετωπίζουν ώς ευνοούμενο του παλατιού, του Βασιλέως Παύλου: Σε αυτή τη χρονική στιγμή ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έγινε πρωθυπουργός της Ελλάδος, δημιούργησε δική του κυβέρνηση, επειδή ο Βασιλέας Παύλος πήρε δική του πρωτοβουλία αυτός να αναθέσει το σχηματισμό κυβέρνησης στον εκλεκτό του Κωνσταντίνο Καραμανλή. Η κοινοβουλευτική ομάδα του Ελληνικού Συναγερμού ( ο οποίος κυβερνούσε τη χώρα) είχε ώς ηγέτη της τον πρωθυπουργό Αλέξανδρο Παπάγο, ο οποίος λόγω ανίατης ασθένειας δεν μπορούσε να επιτελέσει τα καθήκοντά του, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ήταν υπουργός της κυβέρνησής του. Σημαντικά στελέχη του Ελληνικού Συναγερμού (Κανελλόπουλος, Στεφανόπουλος) συζητούσαν για αναρχία, για ανάγκη διαδοχής (στην οποία οι ίδιοι θεωρούσαν ότι προηγούντο): ο Βασιλέας όμως Παύλος είχε άλλα σχέδια.

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής στην κυβέρνηση του Στρατάρχου Αλεξάνδρου Παπάγου ήταν υπουργός Δημοσίων Έργων , όπως ήδη είπαμε παρακολουθούσε διακριτικά την κούρσα διαδοχής. Σε συνάντηση που είχε με το Βασιλέα Παύλο σημείωσε ότι όποια λύση και αν δρομολογηθεί θα πρέπει να υπάρξει μόνον και εφόσον παραιτηθεί ο Παπάγος. Πάντως στο εσωτερικό του κόμματος ήδη ο Κανελλόπουλος άρχισε να χάνει έδαφος σε σχέση με το Στεφανόπουλο, κσνείς όμως δεν περίμενε την πρωτοβουλία που πήρε σε σχέση με τον Καραμανλή ο Βασιλεύς Παύλος.Ας σημειώσουμε- προσπαθώντας να εξηγήσουμε τις πράξεις του Παύλου- ότι ο Στεφανόπουλος ώς υπουργός εξωτερικών είχε προκαλέσει την οργή των Ελλήνων λόγω της αδράνειάς του στα Σεπτεμβριανά του 1955.

Ο Παύλος επικοινωνούσε συνεχώς (και με επιστολές) με τον Παπάγο, διότι χωρίς την παραίτησή του δεν μπορούσε σε καμμία ενέργεια να προχωρήσει: Έπρεπε να παραιτηθεί ο στρατάρχης για να διορισθεί νέος πρωθυπουργός. Πάντως λίγο πρίν να πεθάνει ο Παπάγος άφησε τελικά την περιπόθητη επιστολή στην οποία όμως όριζε ώς διάδοχό του το Στεφανόπουλο. Τελικά ο Αλέξανδρος Παπάγος, ο νικητής της Πϊνδου, πέθανε στις 4/10/1955, ο ραδιοφωνικός μάλιστα σταθμός των Αθηνών ανακοίνωσε το ίδιο βράδυ ότι ο Στεφανόπουλος τοποθετήθηκε νέος πρωθυπουργός της Ελλάδος. Όμως ο Βασιλίεας Παύλος συνάντησε και τον Κανελλόπουλο και το Στεφανόπουλο την άλλη ημέρα, και όλοι ήξεραν ότι ο Στεφανόπουλος απολάμβανε την εμπιστοσύνη της βουλής, ο Βασιλεύς όμως μπορούσε να το υπερκεράσει αυτό διορίζοντας πρωθυποιυργό της αρεσκείας του, όπερ και εγένετο.

Πάντως ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ήταν ο δημοφιλέστερος άνδρας της κυβερνήσεως: δεν είχε εμπλακεί σε αγώνα διαδοχής με αποτέλεσμα να είναι άφθαρτος: είχε να παρουσιάσει εξαιρετικό έργο ώς υπουργός δημοσίων έργων, επίσης είχε παρουσιαστικό επιβλητικό. Eθεωρείτο μάλιστα ότι ήταν ο άνθρωπος ο οποίος θα μπορούσε να συσπειρώσει τις δυνάμεις της δεξιάς με αυτές του κέντρου: ήταν εξάλλου η εποχή κατά την οποία η Αμερική ενδιαφερόταν πρωτίστως για την κοινωνική ειρήνη στην Ελλάδα μέσα από την συνύπαρξη της δεξιάς παρατάξεως και του κέντρου. Εξάλλου ο σταθμάρχης της CIA στην Ελλάδα, Άλμερ, φανερά εξέφραζε την προτίμησή του (και των εργοδοτών του) στο πρόσωπο του Καραμανλή. Ο Άλμερ είναι αυτός ο οποίος συμβούλευσε τον Παύλο να πρωθυπουργοποιήσει τον Καραμανλή, ο Παύλος είχε δώσει διορία στο να κάνει τον Καραμανλή πρωθυπουργό έως το Νοέμβριο του 1955.

Ο Παύλος λοιπόν επέτρεψε την διά του Κωνσταντίνου Καραλαμανλή διάλυση της βουλής και την ανάθεση και δημιουργία νέας κυβερνήσεως. Ο Καραμανλής πλήρως αποδέχθηκε τις εντολές του Παύλου και δεσμεύθηκε ότι μέχρι την επομένη θα ήταν έτοιμη η κυβέρνησή του. Συγχρόνως ο μελλοντικός πρωθυπουργός της Ελλάδος αρνήθηκε να κάνει χρήση του δικαιώματός του να διαλύσει τη βουλή διότι ήθελε τους βουλευτές να υπάρχουν ενεργοί και να ψηφίζουν ελεύθερα.

Πάντως οι αντιδράσεις υπήρξαν και ήταν πολλές, θεωρήθηκε ότι η συμπεριφορά του Παύλου επιβάλλει στην Ελλάδα ανεπιστρεπτί ευνοιοκρατία, η οποία θα εχαρακτήριζε και τα επόμενα χρόνια. Θεώρησε η αντιπολίτευση ότι όλο αυτό δεν αντιπροσωπεύει τη θέληση του Ελληνικού λαού.

Βέβαια και μέσα στους κόλπους του Δημοκρατικού Συναγερμού υπήρξαν αντιδράσεις, προεξάρχοντος του Στεφανοπούλου, ακολουθούντος πιο ηπίως του Κανελλοπούλου. Πάντως ο Κανελλόπουλος σχεδόν άμεσα συντάχθηκε με τον Καραμανλή. Πάντως ο Κωνσταντίνος Τσάτσος, κεντρώος πολιτικός διετύπωσε την άποψη ότι ο Καραμανλής εκέρδισε τη θέση αυτή ώς έχων να παρουσιάσει έργο και προσωπικότητα, θεώρησε ότι δεν υπήρξε καμμία εύνοια.

Σημαντική σε όλα αυτά ήταν και η θέση του Τύπου: το προπύργιο της δεξιάς παρατάξεως, η βραδυνή, ναι μεν δεν συνεφώνησε ολοκληρωτικά με τις επιλογές του Βασιλέως, όμως θεώρησε ότι ο Καραμανλής ήταν ικανώτατος και με  έργο, σιγά-σιγά έθεσε ώς προτεραιότητά της την ενότητα της συντηρητικής παρατάξεως.

Κάποια χρόνια αργότερα, ο ίδιος ο Καραμανλής σε συνέντευξη που παραχώρησε, θεώρησε ότι μέσα από τις συζητήσεις του με το Βασιλέα Παύλο έπρεπε να ακολουθήσει το δρόμο αυτό, διότι ο Παύλος τον θεωρούσε ώς τον πλέον ικανό, και έχοντα παρουσιάσει έργο, ήταν μάλιστα η καλύτερη εγγύηση για την ομαλή πολιτική πορεία των πράγμάτων. Έφερε μάλιστα ώς παράδειγμα τον Ελευθέριο Βενιζέλο ο οποίος αν και μη βουλευτής το 1910 έγινε πρωθυπουργός όπως και ο Χαρίλαος Τρικούπης το 1876. Θεώρησε μάλιστα ότι ο Κανελλόπουλος και ο Στεφανόπουλος ήταν βαθύτατα φθαρμένοι μέσα από την πολιτική ροή των πραγμάτων.

Τελικά στις εκλογές του 1956 δεν φάνηκε ότι ο Ελληνικός λαός επεδοκίμασε πλήρως όλες αυτές τις πολιτειακές κινήσεις: η ΕΡΕ που ίδρυσε ο Καραμανλής είχε να αντιμετωπίσει τη Δημοκρατικη Ένωση (ας σημειώσουμε ότι στις εκλογές του 1956 για πρώτη φορά εψήφισαν και οι γυναίκες): Η Δημοκρατική Ένωση έλαβε περισσότερες ψήφους αλλά τελικά έχασε διότι σε κάποιες περιοχές πολυπληθείς έλαβε περισσότερες ψήφους η ΕΡΕ: εξάλλου οι εκλογές έγιναν σύμφωνα με το τριφασικό σύστημα: στα αστικά κέντρα όπου η ΕΡΕ ήταν αδύναμη ίσχυσε η απλή αναλογική, ενώ στα μικρότερα κέντρα (αγροτικές περιοχές) όπου ήταν η ΕΡΕ  ίσχυρότερη ίσχυσε η ενισχυμένη αναλογική. Ως αποτέλεσμα η ΕΡΕ έλαβε 165 έδρες και σχημάτισε κυβέρνηση.