Ιστορία α΄γυμνασίου : 8.2 – 4 Η κλασική τέχνη (σε περίληψη)

Η κλασική τέχνη (480 – 323 π.Χ.) υπήρξε για πολλούς αιώνες το πρότυπο και το μέτρο σύγκρισης κάθε καλλιτεχνικού έργου. Κλασικό είναι το αξεπέραστο, αυτό που έχει αιώνια αξία και αναγνώριση.

Βασικά γνωρίσματα της κλασικής τέχνης είναι το μ………., η α………….. και το κ…………. Η κλασική τέχνη αποφεύγει κάθε υπερβολή στις στάσεις, τις κινήσεις, τις χειρονομίες, την έκφραση του προσώπου. Θεοί, ήρωες και άνθρωποι παριστάνονταν σαν τ………… όντα, με ιδανική ομορφιά, με συγκρατημένη εκδήλωση του ψυχικού τους κόσμου, μεγαλόπρεποι, σε μια εικόνα μακριά από την καθημερινότητα, την ασχήμια, τον πόνο και τα βάσανα της ζωής και της πραγματικότητας, δηλαδή εξιδανικευμένα.

Η τέχνη της κλασικής εποχής διακρίνεται σε τ………. περιόδους (πρώιμη κλασική τέχνη ή τέχνη του αυστηρού ρυθμού, ώριμη κλασική περίοδο και ύστερη κλασική εποχή), κατά τις οποίες μεγαλώνει η κίνηση των σωμάτων, τα χτενίσματα και τα ενδύματα γίνονται πιο πολύπλοκα και η έκφραση των συναισθημάτων πιο έντονη.

Η κλασική τέχνη παρίστανε θέματα κυρίως από τη μ………………, που πολλές φορές απεικόνιζαν με αλληγορικό τρόπο τη σ……………… πραγματικότητα, αλλά και θέματα από τη δημόσια θρησκευτική ζωή. Σύγχρονα γεγονότα ή πρόσωπα πολύ σπάνια απεικονίζονταν και μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις. Στην ύστερη κλασική περίοδο αρχίζουν να στήνονται σε δημόσιους χώρους πορτρέτα σημαντικών πολιτών, πολιτικών και πνευματικών ανθρώπων. Στα ερυθρόμορφα αγγεία όμως απεικονίζονταν και σκηνές από την κ……………….. ζωή στο σπίτι, στο σχολείο, στο γυμναστήριο, στο εργαστήριο.

Η κλασική τέχνη επηρέασε έντονα την ευρωπαϊκή και παγκόσμια τέχνη διαμέσου της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Η τάση απομίμησης της κλασικής τέχνης ονομάστηκε κ…………………….. 

Αρχιτεκτονική

Σε ολόκληρο τον ελληνικό χώρο κτίζονται λαμπροί ναοί και δημόσια κτίρια –θόλοι, στοές, γυμνάσια, παλαίστρες, θέατρα– στον δωρικό και ιωνικό ρυθμό, που έχουν αποκτήσει τις ιδανικές αναλογίες. Την ίδια εποχή εφευρίσκεται και το κ……………………. κιονόκρανο που μοιάζει με καλάθι περιτυλιγμένο από αγκάθια.

Πάνω στην Α………………. της Αθήνας κτίζονται τα λαμπρότερα κλασικά κτίρια της αρχαιότητας, όπως τα Π…………….., η μεγαλοπρεπής, δηλαδή, είσοδος της Ακρόπολης. Την ίδια περίοδο, κτίστηκε ο Παρθενώνας με αρχιτέκτονες τους Ι……… και …………….. Ο δ…………. αυτός ναός, που συνδύαζε στο σχέδιό του και ι……….. αρχιτεκτονικά στοιχεία, όπως η μεγάλη ζωφόρος με την παράσταση της πομπής των Παναθηναίων, αποτέλεσε το σήμα κατατεθέν της αθηναϊκής δημοκρατίας. Εκτός από το αρχιτεκτονικό του σχέδιο, είναι ονομαστός και για τον πλούσιο γλυπτό διάκοσμό του που φιλοτέχνησαν ο φίλος του Περικλή Φ………….. με τους μαθητές του και ένα πλήθος γλυπτών από όλα τα μέρη της Ελλάδας. Σε σχέδια του Καλλικράτη οικοδομήθηκε επίσης την ίδια εποχή στην Ακρόπολη ο ναός της Αθηνάς Νίκης, ενώ τότε κτίστηκε και το Ε……………..

Από τον 5ο αιώνα π.Χ. αρχίζουν να κτίζονται με λίθο τα αρχαία θέατρα. Το πιο ονομαστό ανάμεσά τους είναι το θέατρο της Ε……………...

Γλυπτική - Ζωγραφική

Το μάρμαρο και ο ορείχαλκος αποτελούν τα κυριότερα υλικά της γλυπτικής. Για τα λατρευτικά αγάλματα των θεών, που μερικές φορές είχαν κολοσσιαίο μέγεθος, χρησιμοποιούνταν το ελεφαντοστό για τα γυμνά μέρη των μορφών και φύλλα από χρυσάφι για τα ενδύματά τους. Τέτοια χ……………….. αγάλματα ήταν το άγαλμα της Αθηνάς Παρθένου στον Παρθενώνα και του Δία στην Ολυμπία, και τα δύο έργα του Φειδία.

Τους κούρους της αρχαϊκής περιόδου αντικαθιστούν τα αγάλματα των γυμνών αθλητών σε ποικίλες στάσεις, πολύ συχνά παριστάνονται πολεμιστές, κυρίως όμως ήρωες, άλλοτε ντυμένοι και άλλοτε γυμνοί. Πολύ συχνές είναι οι απεικονίσεις μυθολογικών μορφών, ανδρικών και γυναικείων, ιδιαίτερα του Ηρακλή, και βέβαια οι θεοί του Ολύμπου.

Γνωστοί καλλιτέχνες των κλασικών χρόνων είναι οι γλύπτες Μ…………,  Φ………, Πολύκλειτος, Πραξιτέλης. Ζωγράφοι των οποίων οι μεγάλοι πίνακες στόλιζαν δημόσια κτίρια είναι ο  Πολύγνωτος, ο Απολλόδωρος, ο Ζ…………, ο Α…………….