Έκθεση-Έκφραση Γ΄Λυκείου. Θέμα έκθεσης: Ο καταναλωτισμός καταστρέφει το φυσικό περιβάλλον, διαβρώνει τις ανθρώπινες σχέσεις, υποδουλώνει τον άνθρωπο και υπονομεύει τελικά τη δημοκρατία.

 

Ανάπτυξη:

Από τη στιγμή κατά την οποία ο ανθρώπινος πολιτισμός στηρίζεται στη φύση, στις σχέσεις αλληλοβοήθειας ανάμεσα στους νοήμονες ανθρώπους, και στον ελεύθερο Άνθρωπο ο οποίος μέσα στην κοινωνία αναπτύσσεται, γίνεται κατανοητό ότι η κατανάλωση ως αποθέωση του εγωϊσμού και της άκρατης βουλιμίας υπονομεύει τον ανθρώπινο πολιτισμό. Σωστά ο Αριστοτέλης στα Πολιτικά του συζήτησε ότι η Πόλη αποτελεί το ύψιστο αγαθό εάν στηρίζεται στις φυσικές ικανότητες του ανθρώπου να επιφέρει την αυτάρκεια και την καθολική ευδαιμονία. Στο βαθμό όμως που ο καταναλωτισμός καθιστά τον άνθρωπο δούλο των παθών του ατομισμού και της προσωπικής απόλαυσης, καταλαβαίνουμε ότι η μανία του ακρίτου έχειν οδηγεί σε μία κοινωνία κρίσης και υποανάπτυξης.

Ο  Άνθρωπος αλληλοεπιδρά σε σχέση με τη φύση. Η φύση διδάσκει τις πιο όμορφες αρχές και αξίες της ζωής. Ο Ήλιος προσφέρει την ενέργειά του σε όλους τους ανθρώπους, όπως και τα φυσικά αγαθά (το νερό) ανήκει σε όλους τους ανθρώπους. Η υιοθέτηση αυτών των αξιών εκ μέρους της ανθρώπινης κοινωνίας οδηγεί σε ένα κόσμο αλληλεγγύης, ευδαιμονίας και κοινής ανάπτυξης. Σε μία κατάσταση όπου η φυσική μίμηση ανοίγει το εγώ στο εμείς. Αντίθετα όμως η επικράτηση του καταναλωτισμού σταματά την υγιή σχέση του ανθρώπου με τη φύση, ο καταναλωτικός άνθρωπος βλέπει τη φύση ως αντικείμενο εκμετάλλευσης και προσπαθεί να την απομυζήσει, βλάπτοντας στην ουσία τον εαυτό του. Απομακρυνόμενος από τη Φύση το άτομο χάνει τι υγιές περιβάλλον που πάντα του προσέφερε όλα εκείνα τα αγαθά μιάς ολοκληρωμένης και ευδαίμονος ζωής.

Έχοντας ο μαζάνθρωπος ο οποίος απλά όλο θέλει να ξοδεύει την εγωϊστική νοοτροπία του έχειν διαλύει σταδικά τον κοινωνικό ιστό γύρω του. Οι κοινωνικές αρετές οι οποίες στηρίζονται στην αλληλεγγύη και αλληλοπροσφορά καταρρίπτονται μέσα από την τάση του ανθρώπου να βλέπει τα πάντα ως δυνάμει δικά του. Ο καταναλωτικός άνθρωπος δεν μπορεί να κρίνει τον κόσμο και τους ανθρώπους γύρω του ως πνευματικές και αξιακές οντότητες αλλά μόνον ως χρηστικές δυνατότητες οι οποίες είτε τον συμφέρουν είτε όχι. Υπό αυτές τις προϋποθέσεις απομονώνει τον εαυτό του, πλήττει την κοινωνική ολοκλήρωση, το όνειρο για μία κοινωνία όπου όλοι οι άνθρωποι θα μπορούν ευτυχείς και ευδαίμονες να απολαμβάνουν τα αγαθά μιάς αυτάρκους κοινωνίας.

Δυστυχώς η πρακτική της Δημοκρατίας πλήττεται και αυτή μέσα από το πάθος της κατανάλωσης. Η Δημοκρατία στηρίζεται στην ελεύθερη βούληση και ισονομία των πολιτών, η μανία όμως του έχειν διαρρηγνύει αυτή την έννοια  του σεβασμού του άλλου στην πράξη. Ο άνθρωπος του αποκτάν έχει σαν νόμο του το να κατέχει όσο το δυνατόν περισσότερα, αυτό και μόνο τον καθιστά τυραννικό στον εαυτό του και στους άλλους. Δύσκολα μέσα από το πάθος του να κατακτήσει όλα όσα θέλει θα αποδέχεται τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις έναντι των άλλων, η Δημοκρατία όμως έχει ανάγκη από άτομα τα οποία προσφέρουν το Εγώ στο Εμείς γνωρίζοντας τα όρια του δικαιώματος και της υποχρέωσης.

Η κατανάλωση αποτελεί παθογόνο κατάσταση η οποία διαλύει τα θεμέλια της κοινωνίας, της φυσικής υπόστασης του ανθρώπου, της Δημοκρατίας. Όμως κανείς δεν θα  ήθελε να δεί πραγματικά στην πράξη ένα κόσμο διαλυμένο, ζούγκλα ανεξέλεγκτη όπου οι άνθρωποι πολεμά ο ένας τον άλλο προκειμένου να αποκτήσουν όλα όσα θέλουν. Η ανάγκη υγιούς ενδοσκόπησης, παιδείας και επικράτησης αλτρουϊσμού κρίνεται ως απαραίτητη προκειμένου η κοινωνία και ο κόσμος μας τουλάχιστον να μην χάσουν όσες ανθρωπιστικές αξίες  μέσα στους αιώνες απέκτησαν.