Συνεπτυγμένη θεωρία για την έκθεση έκφραση στο λύκειο.

 

Συνεπτυγμένη θεωρία για την έκθεση έκφραση στο λύκειο.

1.Περίληψη.

Περίληψη.

Σημειώσεις – Περίληψη.

Ο μαθητής ο οποίος    έχει μελετήσει την  ενότητα  «Σημειώσεις-Περίληψη» θα πρέπει :Να

1) Να έχει κατανοήσει ότι η περίληψη είναι ένα δικό του κείμενο που δεν προδίδει όμως το πνεύμα του συγγραφέα.

2)Να έχει αντιληφθεί ότι η περίληψη είναι μία αφαιρετική διαδικασία και συνεπώς πρέπει να εντοπίζει το καίριο με τις σημαντικές λεπτομερειεςτους πλαγιοτίτλους των παραγράφων, τις λέξεις-κλειδιά.

3)Να έχει εντοπίσει τα βασικά στοιχεία που πρέπει να προσέχει στη σύνταξη  της περίληψης.

4)Να έχει ασκηθεί σε ένα λόγο σαφή και νοηματικά πυκνό,οξύνοντας ταυτόχρονα και την κριτική του ικανότητα.

Περιεχόμενο-μεθοδολογία.

Περίληψη και έκταση.

Αν η περίληψη που πρόκειται να γράψει είναι εκτενής τότε βασίζεται στη θεματική περίοδο και στις σημαντικές λεπτομέρειες κάθε παραγράφου του κειμένου, από το οποίο θα προέλθει η περίληψη(όπως και στις σημειώσεις από μία παράγραφο).

Αν η περίληψη είναι συνοπτική τότε βασίζεται στα θεματικά κέντρα των παραγράφων ή των ευρυτέρων νοηματικών ενοτήτων του κειμένου.

Προετοιμάζω την περίληψη.

1) Κατανοώ το κείμενο.

Α) το διαβάζω μία φορά με τους εξής σκοπούς:

Να βρώ το θέμα  του κειμένου

Να αντιληφθώ ποια είναι  η στάση ή η άποψη του συγγραφέα για το θέμα.

Β) το διαβάζω δεύτερη φορά με τους εξής σκοπούς:

Να επιβεβαιώσω αυτά που κατάλαβα με την πρώτη ανάγνωση.

Να μελετήσω την λογική οργάνωση του κειμένου.

2) Εξετάζω τη λογική οργάνωση του κειμένου:

Α) εξετάζω την παράγραφο:Ανιχνεύω τη βασική δομή κάθε παραγράφου θεματική περίοδος, λεπτομέρειες, περίοδος κατακλείδα) και γράφω στο πρόχειρο τον πλαγιότιτλο.

Β)Διακρίνω το ουσιώδες από το επουσιώδες: Σημειώνω στο πρόχειρο τις κυριότερες ιδέες κάθε παραγράφου προσέχοντας το ρόλο που έχουν  μέσα στο κείμενο (υποστηρικτέα θέση, απορριπτέα θέση, επεξήγηση).

Γ) Σημειώνω το είδος των συνδέσμων:  Οι σύνδεσμοι με πληροφορούν για την εσωτερική σύνδεση του κειμένου και τον τρόπο εξέλιξης της επιχειρηματολογίας. Επισημαίνω τις προθέσεις που δηλώνουν πρόθεση, αντίθεση, συνέπεια, παραχώρηση, αιτία,προϋπόθεση, χρονικότητα (χθές, σήμερα, αύριο) συγχρονία ( κατά τά άλλα, εξίσου).

3) Καταστρώνω το πλάνο της περίληψης:

Ιεραρχώ με σαφήνεια τις βασικές ιδέες που σημείωσα από το κείμενο προσπαθώντας να ακολουθήσω πιστά τη δομή και την πορεία σκέψης του συγγρσφέα.

Γράφω την Περίληψη:

1)Bασικές οδηγίες:

Α)Διαμορφώνω κατάλληλα χρησιμοποιώντας τις σωστές τεχνικές πύκνωσης τους πλαγιοτίτλους των παραγράφων και των νοηματικών ενοτήτων.Καθώς και τις ουσιώδεις ιδέες προκειμένου  να δημιουργήσω ένα συντακτικό ορθό και περιεκτικό  κείμενο.

Β) Μεταφέρω σε  πλάγιο λόγο τις βασικές ιδέες και απόψεις του συγγραφέα.

Γ)Τηρώ τη χρονική σειρά : αυτό που αναφέρεται στο παρελθόν ή στο μέλλον από το συγγραφέα πρέπει να τηρείται και στην περίληψη.

Δ) Χρησιμοποιώ προσωπική έκφραση δεν πρέπει να αντιγράφω αυτούσια κομμάτια του κειμένου (αν είναι απαραίτητο να συμπεριληφθούν ,μπαίνουν σε εισαγωγικά). Βέβαια μερικές λέξεις ή φράσεις του συγγραφέα δεν επιδέχονται ισοδύναμες ή συνώνυμες οπότε τις διατηρώ ως έχουν.

Ε) Δεν χρησιμοποιώ τα παραδείγματα και τις αναλογίες.

Στ) Δεν σχολιάζω και δεν κρίνω το περιεχόμενο του κειμένου έστω και αν διαφωνώ με αυτό.

Ζ) Τηρώ το όριο των λέξεων περιορίζομαι στο όριο που μου τίθεται από την εκφώνηση με μία απόκλιση 10-30 λέξεων.

2) Τεχνικές πύκνωσης του αρχικού κειμένου.

Α) Απαλοιφή πληροφοριών: π.χ ένα λιμάνι με καθημερινη μεγάλη επιβατική κίνηση και φασαρία→ένα λιμάνι.

Β)Γενίκευση: Αντικαθιστώ ειδικές με γενικότερες λέξεις ή φράσεις  π.χ.χαρτιά, στυλό ή γόμες,ξίστρες ή χάρακες →γραφική ύλη.

Γ)Αντιπροσώπευσημιάς σειράς προτάσεων από την ενέργεια που τις επιγράφει: π.χ. άνοιξα τον υπολογιστή, συνδέθηκα με το διαδίκτυο, βρήκα την ηλεκτρονική διεύθυνση,πληκτρολόγησα και καταχώρισα την επιστολή →έστειλα ηλεκτρονικό μήνυμα.

Δ) Αναγωγή σε υπερκείμενη έννοια: (επινόηση θεματικής πρότασης) π.χ. ο Έλληνας δεν αισθάνθηκε ποτέ ότι το κράτος είναι δική του υπόθεση όχι επειδή έχει τάσεις αναρχισμού αλλά επειδή οι κυβερνήσεις οι οποίες του επιβλήθηκαν κατά καιρούς ήταν αποτέλεσμα ξένων επεμβάσεων με αυταρχική συμπεριφορά→ο Έλληνας αποξενώθηκε από το κράτος επειδή ήταν ξενόφερτο και αυταρχικό.

Ε) Αντικατάσταση απαρίθμησης με περιεκτικό  όριο: π.χ.οιεφημερίδες,ητηλεόραση,τοραδιόφωνο,το διαδίκτυο: → τα Μ.Μ.Ε.

Στ) Κατάργηση συμπληρωματικών προτάσεων: π.χ.είναι φανερό  ότι  πρέπει να περιμένουμε πώς η εξέλιξη της Ευρώπης θα αλλάξει τις νοοτροπίες: η εξέλιξη της Ευρώπης θα αλλάξει τις νοοτροπίες.

Ζ) Αντικατάσταση ονοματικής φράσης με προθετικό σύνολο ή με μετοχή ή  με επίθετο: π.χ.

Με το απλό πάτημα ενός πλήκτρου →με το πλήκτρο.

Ο  πάπυρος είχε στοιχεία αυθεντικότητας →ο πάπυρος ήταν αυθεντικός.

3) Πίνακας ρημάτων παρουσίασης του αρχικού κειμένου:

Αφήγηση:  Αφηγείται, εκθέτει, αναπαριστά,παρακολουθεί, διηγείται, εξιστορεί κ.λ.π.

Περιγραφή: περιγράφει,παρουσιάζει,εξετάζει, εντοπίζει,ξεχωρίζει, διακρίνει,κοιτάζει,κ.λ.π.

Επιχειρηματολογία: εκθέτει, συμβουλεύει,εξετάζει, σχολιάζει,έχει τη γνώμη, έχει την εντύπωση,έχει την πεποίθηση, έχει την άποψη, παρουσιάζει, καταθέτει,γνωστοποιεί, διατυπώνει, συνιστά,προτείνει, πιστεύει, θεωρεί, επιδοκιμάζει,αποδοκιμάζει, απορρίπτει,αμφισβητεί, αντιτίθεται, μέμφεται,κρίνει,εκτιμά, εξηγεί,υποστηρίζει, κ.λ.π.

Ελέγχω και αξιολογώ την περίληψη.

1)Τι πρέπει να ελέγξω μετά τη γραφή της περίληψης:

Α) Ως προς τη  μορφή:

→έχω ορθογραφικά, συντακτικά καια γραμματικά σφάλματα;

→χρησιμοποιώ τα σωστά σημεία στίξης;

→διατυπώνω με σαφήνεια και ακρίβεια τα ουσιώδη σημεία του αρχικού κειμένου;

Β) Ως προς τη δομή:

→Υπάρχουν ασύνδετα σημεία που δημιουργούν πρόβλημα στην  κατανόηση;

→ακολουθείται ο τρόπος οργάνωσης και η σειρά παρουσίασης των ιδεών του αρχικού κειμένου;

→οι συνδετικές λέξεις απεικονίζουν τις λογικές σχέσεις των πληροφοριών του αρχικού κειμένου;

Γ) Ως προς το περιεχόμενο:

→χρησιμοποίησα τις βασικές πληροφορίες του αρχικού κειμένου και όχι κάποιες ασήμαντες;

→διατύπωσα με δικά μου λόγια τις βασικές ιδέες;

→διαγράφεται με σαφήνεια το θέμα του κειμένου και η θέση του συγγραφέα;

→έχω αποφύγει προσωπικά σχόλια και αξιολογικά σχόλια/κρίσεις;

→έχω τηρήσει το όριο των λέξεων;

Οι παράμετροι  της αξιολόγησης στην περίληψη:

Περιεχόμενο:Πρέπει να είναι σύμφωνο με το αρχικό κείμενο χωρίς σχόλια των αρχικών απόψεων και να περιέχονται τα ουσιώδη σημεία.

Οργάνωση:  Πρέπει να παρουσιάζονται με τη λογική ακολουθία του αρχικού κειμένου τα λογικά επιχειρήματα του συγγραφέα.

Γλώσσα: Πρέπει να χρησιμοποιούμε τις κατάλληλες λέξεις και τις συνδετικές λέξεις ώστε να αποφεύγουμε την αντιγραφή συγκεκριμένων αποσπασμάτων του αρχικού κειμένου.Αποφυγήγραμματοσυντακτικών λαθών.

Αποτελεσματικότητα:  Δεν μιμούμαστε το ύφος του αρχικού κειμένου δεν χάνουμε τον κεντρικό νοηματικό άξονα του αρχικού κειμένου, η περίληψή μας μπορεί να σταθεί ως αυτόνομο κείμενο.

Τα τρία βήματα προετοιμασίας μιάς σωστής περίληψης:

1)Διαβάζω με προσοχή το κείμενο για να βρώ το θέμα του και να αντιληφθώ ποια είναι η στάση ή η άποψη του συγγραφέα για το θέμα. Ανιχνεύω τη βασική δομή της κάθε παραγράφου και γράφω στο πρόχειρο τον πλαγιότιτλο.

2)Διακρίνω το ουσιώδες από το επουδιώδες και σημειώνω στο πρόχειρο τις σημαντικότερες ιδέες κάθε παραγράφου καθώς και το είδος των συνδέσμων.Οι σύνδεσμοι με πληροφορούν για την εσωτερική σύνδεση του κειμένου και τον τρόπο εξέλιξης της επιχειρηματολογίας.

3)Καταστρώνω το διάγραμμα της περίληψης ακολουθώντας πιστά τη δομή και την πορεία της σκέψης του συγγραφέα.

 

2.Θέμα Β.

Κειμενικοί δείκτες( σε σχέση με την επικοινωνιακότητα του κειμενικού πλαισίου, είναι αυτά τα οποία διεγείρουν σκέψεις και συναισθήματα και ηθικές αξίες).

Τι είναι οι κειμενικοί δείκτες; Σε ποιες ερωτήσεις απαντούν;

Είναι όλοι εκείνοι οι εκφραστικοί τρόποι που χρησιμοποιεί ένας πεζογράφος ή ένας ποιητής στο κείμενό του για να δώσει μορφή στο περιεχόμενο.

Στις εκφωνήσεις οι κειμενικοί δείκτες μπορεί να ορίζονται εναλλακτικά ως:

αναφορές στο κείμενο

μηχανισμοί του κειμένου

στοιχεία του κειμένου

εκφραστικά μέσα

γλωσσικές/ σημειωτικές επιλογές

αλλά ακόμη και το ρήμα τεκμηριώστε/ να τεκμηριώσετε ή η φράση ερμηνευτικό σχόλιο παραπέμπουν στους κειμενικούς δείκτες.

Είδη κειμενικών δεικτών στη λογοτεχνία:

Σύνδεση προτάσεων (παρατακτική, υποτακτική σύνδεση, ασύνδετο σχήμα)

Μικροπερίοδος ή Μακροπερίοδος λόγος

Εγκλίσεις και Ερωτήσεις (εκφράζουν τη στάση του ομιλητή απέναντι στο λογικό νόημα[i])

Σημεία στίξης

Ρηματικά πρόσωπα

Σχήματα λόγου (επαναλήψεις, αντιθέσεις, μεταφορές, προσωποποιήσεις, υπερβολές, κ.ο.κ.)

Εικόνες

Αφηγηματικοί τρόποι [αφήγηση, περιγραφή[ii], (εσωτερικός) μονόλογος, (εσωτερικός) διάλογος]

Αναφορική-ποιητική λειτουργία γλώσσας

Σχολιασμός τίτλου

Σημεία στίξης

Ενεργητική και παθητική  σύνταξη

Ευθύς και πλάγιος λόγος

Περιγραφή και αφήγηση

Λεξιλόγιο

 

Πώς διδάσκονται και πώς αξιολογούνται οι κειμενικοί δείκτες στη λογοτεχνία και γενικότερα στα κείμενα λογοτεχνικά και μη;

Οι κειμενικοί δείκτες δε διδάσκονται αυτοτελώς. Ενδιαφέρουν μόνο στον βαθμό που βοηθούν να αποδοθεί νόημα στο κείμενο. Οι αναφορές στο κείμενο ή σε συγκεκριμένους κειμενικούς δείκτες αξιολογούνται στον βαθμό που υποστηρίζουν επιτυχώς την ερμηνευτική προσέγγιση του μαθητή ή της μαθήτριας. (ΝΕΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ10/1/20, Β3. Αξιολόγηση του ερμηνευτικού σχολίου)

Πώς εντοπίζω τους κατάλληλους κάθε φορά κειμενικούς δείκτες;

Ένα μη λογοτεχνικό κείμενο, ή ένα λογοτεχνικό κείμενο πεζό ή ποιητικό είναι προϊόν σύζευξης περιεχομένου και μορφής. Αυτό σημαίνει ότι σχεδόν κάθε λέξη ή φράση αποτελεί έναν εν δυνάμει κειμενικό δείκτη. Το είδος της ερώτησης καθορίζει την επιλογή και την ενεργοποίηση των κατάλληλων κειμενικών δεικτών. Συνεπώς, εντοπίζω κάθε φορά τις κατάλληλες αναφορές στο κείμενο που θα με οδηγήσουν στη σωστή τεκμηρίωση της απάντησής μου.

Πώς συνδέονται οι κειμενικοί δείκτες με τον ερμηνευτικό διάλογο και το ερμηνευτικό σχόλιο;

Το μη λογοτεχνικό ή το λογοτεχνικό κείμενο είτε πεζό είτε ποιητικό είναι ένα επικοινωνιακό γεγονός. Δεν είναι ένα «γράμμα χωρίς αποδέκτη», δε γράφεται μόνο για να γραφεί ή για να εκφραστεί συγκινησιακά και αισθητικά ο δημιουργός. Γράφεται για να δημιουργηθεί μια «γέφυρα» επικοινωνίας ανάμεσα στον δημιουργό και τον αναγνώστη.

Πάνω σε αυτή τη βάση διεξάγεται ο ερμηνευτικός διάλογος, ο οποίος προάγει το άκουσμα και τη διασταύρωση διαφορετικών απόψεων για την ερμηνεία του κειμένου. Οι διαφορετικές «φωνές» των μαθητών/ τριών προέρχονται από τη διαφορετική προσληπτική κλίση και τα διαφορετικά βιώματα. Ωστόσο, η ελευθερία του ερμηνευτικού διαλόγου τιθασεύεται από τους κειμενικούς δείκτες.

Το ερμηνευτικό σχόλιο είναι το επιστέγασμα του ερμηνευτικού διαλόγου και αποτελεί ατομική εργασία. Σε αυτό ο μαθητής/ τρια εκφράζει την προσωπική  του θέση, εμπλουτισμένη – ίσως –  από τη διαδικασία του ερμηνευτικού διαλόγου. Σε κάθε περίπτωση, η υποκειμενικότητα της απάντησής του οριοθετείται από τους κειμενικούς δείκτες του εκάστοτε πεζού ή ποιητικού κειμένου.(ΝΕΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ 10/1/20, Β1. και Β2. Για τη Λογοτεχνία (ως προς το ερμηνευτικό σχόλιο)

[i] Γ. Μπαμπινιώτη, Γλωσσολογία και Λογοτεχνία:Lyons, Η έννοια της τροπικότητας, σελ.226-227

[ii] Ν. Παρίσης, «Η εικόνα ως εκφραστικό μέσο ή ως εκφραστικός τρόπος ανήκει στο είδος της περιγραφής».

Να σχολιάσετε εκείνο το θέμα, από όσα θέτει το κείμενο, που κρίνετε το πιο σημαντικό. Να τεκμηριώσετε τη θέση σας.

 

Πώς θα χαρακτηρίζατε το ύφος του διηγήματος; Για την τεκμηρίωση της απάντησής σας να αναφερθείτε σε τέσσερις κειμενικούς δείκτες.

 

2.Περιεχόμενο-νόημα-δομή-ύφος/γλώσσα.

Πώς σχετίζεται το περιεχόμενο το νόημα ή δομή με την πρόθεση του συγγραφέα;

(ερευνώ: απόψεις συγγρφέως, θέμα κειμένου, θέση σγγραφέα, σχόλια συγγραφέως, προσωπική άποψη, σκοπός συγγραφής, η μορφή.

Τρόποι:

Επικλήσεις (και όλοι οι τρόποι τους).

Τρόποι ανάπτυξης παραγράφου

Συνοχή, συνεκτικότητα, αλληλουχία, επάρκεια.

Παραγραφοποίηση +κειμενικοί δείκτες

Οργάνωση κειμένου.Είδος κειμένου (επιστημονικό κ.λ.π.).

 

3.Η συνάφεια των στοιχείων μεταξύ τους και η σχέση  τους με το προκείμενο( εισαγωγικό σημείωμα του κειμένου, τίτλος, συγγραφέας, χρόνος έκδοσης κ.λ.π).

4.Η επικοινωνιακή περίσταση (όλα τα παραπάνω).

5.Το συγκείμενο.

6.Στόχος του συγγραφέως (όλα τα παραπάνω).

7.Να αποδώσετε νόημα  άποψης (όλα τα παραπάνω σε βάση αιτίας και αποτελέσματος).

8.Νοηματική  σχέση τίτλου με υπόλοιπο κείμενο.

9.Τεκμηρίωση θέσης συγγραφέως +πρόθεση (όλα τα παραπάνω).

10. Αποδίσω μήνυμα (όλα τα παραπάνω).

11.παράδειγμα, ορισμός, αντίθεση, αιτιολόγηση, σχήμα λόγου, μεταφορά ή παρομοίωση  σημεία στίξης , πώς συνδέεται με το θέμα του κειμένου (γίγνεται τεκμήριο, αποκτά πραγματικότητα, συνδέεται με τη φύση την πόλη τον άνθρωπο τη ζωή μας, με ιδέες παραστατικά, αποκτά μορφή και είδος και ύλη+αξιολόγηση συλλογισμών).

12.Και τα δύο μη λογοτεχνικά κείμενα αναφέρονται στο ίδιο θέμα. Έχουν όμως διαφορές στο περιεχόμενο τους που οφείλονται στην οπτική γωνία από την οποία ο συγγραφέας του κάθε έργου εξετάζει το θέμα του. Ποιο είναι το θέμα και ποια η κάθε μία οπτική γωνία;Να εντοπίσετε διαφορές στην οπτική γωνία και το περιεχόμενο.

13.Γλωσσικές επιλογές-.Εκφραστικές επιλογές:

γλωσσικές ποικιλίες – λεξιλόγιο (κοινό/καθημερινό, εξειδικευμένο/τεχνικό, λαϊκό, λόγιο)

γραμματικοί χρόνοι

εγκλίσεις

ρηματικά πρόσωπα 

στίξη  (συντακτικά και σχολιαστικά σημεία στίξης)

σχήματα λόγου

σύνδεση των προτάσεων (παρατακτική, υποτακτική)

ασύνδετο σχήμα

ρητορικά ερωτήματα

αναφορική-ποιητική λειτουργία

ονοματοποίηση (στα επιστημονικά κείμενα και τα  «ακαδημαϊκά» είδη λόγου, όπως το δοκίμιο ή οι τεχνικές αναφορές )

τροπικότητες (επιστημική και δεοντική)

προσωπική-απρόσωπη σύνταξη

βραχυπερίοδος-μακροπερίοδος λόγος

ενεργητική-παθητική σύνταξη

ευθύς-πλάγιος λόγος

 

14..Αφηγηματικές επιλογές.

Αφηγηματικές τεχνικές – Αφηγηματικοί τρόποι

 

Αφηγηματικές τεχνικές είναι οι ακόλουθες:

- Ο αφηγητής

- Το είδος της αφήγησης (δηλαδή, οι αφηγηματικοί τρόποι)

- Η οπτική γωνία

- Η εστίαση

- Ο χρόνος της αφήγησης

- Ο ρυθμός της αφήγησης

 

Αφηγηματικοί τρόποι είναι οι ακόλουθοι:

- Αφήγηση (= διήγηση των γεγονότων από τον αφηγητή)

- Διάλογος

- Περιγραφή (= περιγραφή τοπίων, τόπων και προσώπων)

- Σχόλια

- Ελεύθερος Πλάγιος Λόγος

- Εσωτερικός μονόλογος

 

Διήγηση – Μίμηση

Όταν ο τριτοπρόσωπος αφηγητής ενσωματώνει τις φωνές όλων των προσώπων στη δική του, μεταφέροντας τα λόγια τους σε πλάγιο λόγο ή σε ελεύθερο πλάγιο λόγο, και αποφεύγει την καταγραφή διαλόγων ή έστω την παράθεση σε ευθύ λόγο όσων λένε τα άλλα πρόσωπα, έχουμε διήγηση. Ενώ όταν ο αφηγητής είναι πρωτοπρόσωπος ή τριτοπρόσωπος αλλά παραθέτει σε ευθύ λόγο τα όσα λένε τα άλλα πρόσωπα, έχουμε μίμηση, εφόσον ακούγονται αυτούσιες οι φωνές των πρωταγωνιστών της ιστορίας.   

 

Οι αφηγηματικοί τρόποι θα πρέπει να διακρίνονται από τους εκφραστικούς τρόπους. Όταν αναζητούμε τους εκφραστικούς τρόπους, αναζητούμε ουσιαστικά το πώς λέγεται κάτι, τα σχήματα λόγου δηλαδή που χρησιμοποιεί ο αφηγητής, και ό,τι άλλο σχετίζεται με την ιδιαιτερότητα της έκφρασής του. 

 

Αφηγηματικές τεχνικές

 

Είδος αφηγητή ανάλογα με τη συμμετοχή του στα γεγονότα:

Ομοδιηγητικός αφηγητής: Ο αφηγητής αυτού του είδους αποτελεί ένα από τα πρόσωπα της ιστορίας. Μπορεί να είναι είτε ο πρωταγωνιστής της ιστορίας, ο βασικός, δηλαδή, ήρωας, είτε ένα από τα δευτερεύοντα πρόσωπα. Σε περίπτωση που ο αφηγητής αυτός είναι ο πρωταγωνιστής της ιστορίας, τότε χαρακτηρίζεται αυτοδιηγητικός.

Ετεροδιηγητικός αφηγητής: Ο αφηγητής αυτού του είδους αφηγείται μια ιστορία στην οποία δεν έχει καμία συμμετοχή. Αφηγείται συνήθως σε τρίτο πρόσωπο και συμπίπτει με τον «παντογνώστη αφηγητή».

 

Είδος αφηγητή ανάλογα με την οπτική γωνία:

Αφηγητής-Θεός:  Είναι ο παντογνώστης αφηγητής που εποπτεύει τα πάντα, αλλά δεν μετέχει στη δράση, δεν είναι δηλαδή ένα από τα πρόσωπα της ιστορίας.

Αφηγητής-άνθρωπος: Ο αφηγητής αυτού του είδους έχει περιορισμένη γνώση των πραγμάτων, εφόσον γνωρίζει τόσα μόνο όσα μπορεί να γνωρίζει ένα από τα πρόσωπα της ιστορίας.

 

Είδος αφηγητή ανάλογα με το αφηγηματικό επίπεδο στο οποίο ανήκει:

Εξωδιηγητικός αφηγητής: Εξωδιηγητικός ονομάζεται ο κύριος αφηγητής της ιστορίας -αφηγητής πρώτου βαθμού- ο οποίος είτε διηγείται μια ιστορία στην οποία δεν έχει συμμετοχή εξωδιηγητικός-ετεροδιηγητικός, είτε τη δική του ιστορία εξωδιηγητικός-ομοδιηγητικός.

Ενδοδιηγητικός αφηγητής: Ενδοδιηγητικός ονομάζεται ο αφηγητής που αποτελεί πρόσωπο της κύριας ιστορίας και μέσα στο πλαίσιο αυτής διηγείται μια άλλη εγκιβωτισμένη ιστορία, και κατ’ αυτό τον τρόπο γίνεται αφηγητής δεύτερου βαθμού. Η εγκιβωτισμένη αυτή ιστορία μπορεί να αφορά το ίδιο το πρόσωπο, οπότε να λειτουργεί ως ομοδιηγητικός αφηγητής, ή να αποτελεί μια ιστορία στην οποία δεν έχει καμία προσωπική συμμετοχή, οπότε να λειτουργεί ως ετεροδιηγητικός αφηγητής.

 

Οπτική γωνία

Η έννοια της οπτικής γωνίας αφορά το «ποιος βλέπει» την ιστορία, μέσα, δηλαδή, από τα μάτια ποιου προσώπου παρακολουθούμε τα γεγονότα.

 

Εστίαση

Η εστίαση σχετίζεται με την απόσταση που παίρνει ο αφηγητής από τα πρόσωπα της αφήγησης.

Αφήγηση χωρίς εστίαση (μηδενική εστίαση): Σε μια τέτοια αφήγηση ο αναγνώστης έχει πρόσβαση σε κάθε πιθανή πληροφορία είτε αυτή αφορά τις σκέψεις των ηρώων είτε των γεγονότων. Ο αφηγητής είναι παντογνώστης και γνωρίζει περισσότερα από οποιοδήποτε πρόσωπο της ιστορίας.

Αφήγηση με εσωτερική εστίαση: Η θέαση της ιστορίας είναι περιορισμένη και ανήκει σε ένα από τα πρόσωπα του έργου. Η εστίαση αυτού του είδους μπορεί να είναι: «σταθερή», με το σύνολο του αφηγηματικού υλικού να δίνεται από ένα μόνο πρόσωπο, «μεταβλητή», με εναλλαγή των προσώπων που αφηγούνται, και «πολλαπλή», με το ίδιο γεγονός να παρουσιάζεται από διάφορα πρόσωπα της ιστορίας.

Αφήγηση με εξωτερική εστίαση: Σε αυτού του είδους την αφήγηση ο αφηγητής «λέει» λιγότερα από όσα πιθανώς γνωρίζει κάποιο από τα αφηγηματικά πρόσωπα, ως εκ τούτου, οι ήρωες της ιστορίας δρουν χωρίς ο αναγνώστης να έχει πρόσβαση στις σκέψεις ή στις προθέσεις τους. Πρόκειται για ένα είδος αφήγησης που επιλέγεται σε αστυνομικά μυθιστορήματα και έργα μυστηρίου.

 

Χρόνος της ιστορίας – Χρόνος της αφήγησης

Σε κάθε λογοτεχνικό κείμενο υπάρχουν δύο μορφές χρόνου: ο χρόνος της ιστορίας, που συνιστά τον πραγματικό χρόνο στο πλαίσιο του οποίου εκτυλίχθηκαν τα γεγονότα της αφήγησης και αντιστοιχεί στην πραγματική τους διάρκεια, και ο χρόνος της αφήγησης που περιλαμβάνει τη διάρκεια που αποκτούν τα ίδια γεγονότα στο πλαίσιο της αφήγησης και τη σειρά με την οποία παρουσιάζονται.

 

Ο χρόνος ως προς τη σειρά παρουσίασης των γεγονότων:

Ευθύγραμμη αφήγηση: Τα γεγονότα παρουσιάζονται στην αφήγηση με τη σειρά που συνέβησαν. Πρόκειται για μια επιλογή που δεν είναι ιδιαίτερα συνηθισμένη, εφόσον καθιστά την αφήγηση μονότονη και λιγότερο ενδιαφέρουσα.

Αφήγηση με αναχρονίες: Η παρουσίαση των γεγονότων δεν ακολουθεί την πραγματική τους σειρά και στην αφήγηση παρατηρούνται αναλήψεις και προλήψεις.

Ανάληψη (ή αναδρομή): Ο αφηγητής προχωρά σε αναδρομική αφήγηση γεγονότων του παρελθόντος, διακόπτοντας την πορεία της αφήγησης (flashback).

Πρόληψη: Ο αφηγητής παραβιάζει τη χρονική σειρά και παρουσιάζει γεγονότα που θα γίνουν σε κάποιο μελλοντικό σημείο, προοικονομώντας κατ’ αυτό τον τρόπο μεταγενέστερες εξελίξεις.

 

Ο χρόνος ως προς τη διάρκεια των γεγονότων

Στο πλαίσιο της αφήγησης παρατηρείται συνήθως ανισοχρονία ανάμεσα στον χρόνο της ιστορίας και τον χρόνο της αφήγησης.

1. Ο χρόνος της αφήγησης είναι μικρότερος από το χρόνο της ιστορίας.

Οι τεχνικές που σχετίζονται με τον περιορισμό του χρόνου της αφήγησης είναι οι ακόλουθες:

Επιτάχυνση: Ο χρόνος της αφήγησης διαρκεί λιγότερο από τον χρόνο της ιστορίας είτε γιατί ο αφηγητής παρουσιάζει με συντομία γεγονότα που έχουν μεγάλη διάρκεια (περίληψη), είτε γιατί δεν τα αναφέρει καθόλου (έλλειψη).

Περίληψη: Ο αφηγητής παρουσιάζει συνοπτικά κάποια γεγονότα που μεσολαβούν ανάμεσα σε κρίσιμα σημεία της ιστορίας. 

Έλλειψη ή αφηγηματικό κενό: Ο αφηγητής επιλέγει να παραλείψει ένα μέρος της ιστορίας ή κάποια γεγονότα, που είτε εννοούνται εύκολα είτε δεν συμβάλλουν ιδιαίτερα στην πλοκή.

 

2. Ο χρόνος της αφήγησης είναι μεγαλύτερος από τον χρόνο της ιστορίας. 

Οι τεχνικές που σχετίζονται με τη διεύρυνση του χρόνου της αφήγησης είναι οι ακόλουθες:

Επιβράδυνση: Ο αφηγητής επιβραδύνει την αφήγηση των γεγονότων είτε παρεμβάλλοντας στοιχεία περιγραφής ή σχόλια, είτε παρουσιάζοντας διεξοδικά τις σκέψεις και τις αντιδράσεις των προσώπων σε ό,τι αφορά ένα γεγονός που πιθανώς διήρκεσε ελάχιστες μόλις στιγμές. Ειδικότερα, στο πλαίσιο της αφήγησης ενδέχεται να έχουμε «παύση» ή «επιμήκυνση».

Παύση έχουμε όταν ο αφηγηματικός χρόνος συνεχίζεται, ενώ ο χρόνος της ιστορίας έχει διακοπεί πλήρως. Ο αφηγητής, δηλαδή, διακόπτει την εξέλιξη της ιστορίας και συνεχίζει την αφήγηση με περιγραφές (τοπίων / προσώπων), με προσωπικές σκέψεις και σχόλια ή με παρεκβάσεις που δεν σχετίζονται με την εξέλιξη της ιστορίας.

Επιμήκυνση έχουμε όταν ο αφηγητής χωρίς να έχει διακόψει την αφήγηση της ιστορίας προχωρά ωστόσο στην αναλυτική παρουσίαση άλλων εσωτερικών κυρίως διαδικασιών που επεκτείνουν αρκετά το χρόνο της αφήγησης έναντι του χρόνου της ιστορίας.

 

3. Σκηνή: Ο χρόνος της αφήγησης και ο χρόνος της ιστορίας εξισώνονται όταν καταγράφεται ο διάλογος μεταξύ προσώπων ή ο εσωτερικός μονόλογος ενός ήρωα.

 

Ο χρόνος ως προς τη συχνότητα παρουσίασης των γεγονότων

Μοναδική αφήγηση: Στην αφήγηση παρουσιάζονται μία φορά γεγονότα της ιστορίας που συνέβησαν μία φορά.

Θαμιστική αφήγηση: Με τη χρήση κυρίως Παρατατικού ο αφηγητής παρουσιάζει μία φορά γεγονότα που γίνονταν κατ’ επανάληψη στο παρελθόν.

Επαναληπτική αφήγηση: Γεγονότα που συνέβησαν μία φορά δίνονται αφηγηματικά περισσότερες φορές είτε από τον ίδιο αφηγητή είτε από διαφορετικά πρόσωπα της ιστορίας με διαφοροποιήσεις στην εστίαση.

 

16.Να βρείτε στο κείμενο και να σημειώσετε λέξεις ή φράσεις που έχουν ενότητα με τον τίτλο ή καθορίζουν την ενότητα ή κάποια άλλη νέα χώριση των παραγράφων(σε σχέση με όλους τους κειμενικούς δείκτες (χωρισμός νοήματος,ύφους, αφηγητή κ.λ.΄π), (ή και για επανένωση παραγράφων).

17.Ποιός είναι ο ρόλος του προλόγου ή άλλης παραγράφου στο κείμενο;

(με βάση τους κειμενικούς δείκτες).

Προσέχω ότι η κάθε παράγραφος περνά κάποια επίκληση, τρόπο ανάπτυξης παραγράφου, θέση για το άτομο και την κοινωνία σε σχέση με τις απόψεις του συγγραφέως κ.λ.π.

 

18.Ποιά νομίζετε ότι είναι η πρόθεση του συγγραφέα (στην 3^η παράγραφο του κειμένου): Με ποιόν τρόπο το καταφέρνει;

Απάντηση: αναφέρω την πρόθεση του συγγραφέως: ουσιαστικά την κύρια ιδέα,αξία, σκοπό και στόχο. Ο τρόπος επιτυχίας της προθέσεως, ο τρόπος σύμφωνα με τον οποίο μας πείθει για την πρόθεσή του είναι οι κειμενικοί δείκτες:

Επιχειρήματα-τεκμήρια (επίκληση στη λογική)

Τεχνικές της επικλήσεως στο συναίσθημα κ.λ.π. (οι άλλες επικλήσεις),

Τρόποι ανάπτυξης

Γλωσσικές εκφραστικές και αφηγηματικές τεχνικές

Λοιποί κειμενικοί δείκτες, (διότι μέσα από όλα αυτά απελευθερώνονται οι σκέψεις και τα συναισθήματα των υποκειμένων του κειμένου, τα οποία οδηγούν σε απόψεις θέσεις για το άτομο  και τον κόσμο σε σχέση με το θέμα του κειμένου).

 

19.Σύγκριση παραγράφων (σε σχέση με κειμενικούς δείκτες).

20. Με θεματική πρόταση το παραπάνω απόσπασμα να αναπτύξετε την άποψη που εκφράζεται σε αυτό με παραδείγματα (λοιποί κειμενικοί τρόποι (δείκτες κειμενικοί) σε έκταση 70-80 λέξεων.

21.Αλληλουχία και συνοχή (όλοι οι κειμενικοί δείκτες).

22. Διαρθρωτικές λέξεις και νοητικές κατηγορίες που αυτές κρύβουν.

23.Ποιούς τρόπους πειθούς χρησιμοποιεί ο συγγραφέας; Να αξιολογήσετε την πειστικότητά τους: πόσο πειστικές είναι;

Προσέχω όταν αποδώσω τα επιχειρήματα να τα αξιολογήσω:

Έγκυρα

Αληθή

Ορθά

Καθολικές αποδεικτέες αρχές

Αιτίες και αποτελέσματα λογικά

Γενικεύσεις λογικές

Αναλογίες λογικές

Γενικά η λογικότητα  και η κρίση και η εμπειρία επικρατεί της αλογίας, του μεταφορικού,του επιθυμητού.

(σχετική με όλα αυτά είναι η ερώτηση: πόσο βεβαία πόσο βέβαιος είναι ο συγγραφέας για τις απόψεις του (το βέβαιος σημαίνει ότι χρησιμοποιεί ατράνταχτα επιχειρήματα και τεκμήρια και διατύπωση σταθερών συμπερασμάτων (ολοκληρωμένοι συλλογισμοί).

Οργάνωση επιχειρήματος: από γενικό σε ειδικό,από ειδικό σε γενικό.

Πώς εξυπηρετεί την πρόθεση του συγγραφέως συγκεριμένες αναφορές (λεκτικές ή άλλες;).

Τεκμηρίωση απάντησης.Πώς τεκμηριώνεται η απάντηση: (όλοι οι κειμενικοί δείκτες).

Να σχολιάσετε την άποψη.(οι απόψεις μου με τους κειμενικούς μου δείκτες).

Συμφωνείτε ή διαφωνείτε με την άποψη του συγγραφέως: κείμενο επιχειρηματολογίας.

Πώς  επιχειρηματολογώ:

Φιλοσοφία

Επιστήμη

Ιστορία

Θεολογία

Πολιτική

Οικονομία

Καθημερινότητα.

→ευαισθητοποίηση συγγραφέως ( όλοι οι κειμενικοί δείκτες).

→τι κάνει το κείμενο αντικειμενικό;

Επίκληση στη λογική

Αναφορικός λόγος

Ονοματικά σύνολα (ιδεών και αξιών).

Οριστική

Γ΄πρόσωπο

Παθητική σύνταξη

Ευθύς λόγος

Παρατακτική σύνδεση-οι κύριες αποφαντικές προτάσεις.

Η τελεία ως σημείο στίξης

Απρόσωπη σύνταξη

Μακροπερίοδος λόγος

 

→τι κάνει το κείμενο υποκειμενικό;

Επίκληση στο συναίσθημα (μέσα από εικόνες και σχήματα λόγου)

Μεταφορικός λόγος

Λέξεις που προβάλλουν συναισθήματα

Υποτακτική

Σχήματα λόγου

Α΄πρόσωπο

Ενεργητική σύνταξη

Πλάγιος λόγος

Υποτακτική σύνδεση

Θαυμαστικά, αποσιωπητικά, κ.λ.π….

Προσωπική σύνταξη

Μικροπερίοδος λόγος.

 

Πώς αναλύω σχήματα λόγου (παρομοιώσεις, μεταφορές, προσωποποιήσεις κ.λ.π).

Πού φαίνεται κείμενο καταγγελίας; (κειμενικοί δείκτες (επικλήσεις κ.λ.π):

Επικληση στον πομπό και στο δέκτη

Υποτακτική ,προστακτική (όχι επιστημική αλλά δεοντική συστημικότητα)

Β΄εν.

Ονοματικά σύνολα

Επιχειρήματα και τεκμήρια

Ενεργητική φωνή

Σχήματα λόγουκ.λ.π.

 

Ποια είναι η επικοινωνιακή λειτουργία του ερωτήματος;

Το ερώτημα αντιστοιχεί στην επίκληση στο συναίσθημα. Άρα έχει στόχο και σκοπό την ανάδειξη συναισθημάτων (σε σχέση με την υπόθεση του κειμένου).

Η επικοινωνιακότητα ενός κειμένου είναι:

Πληροφορεί

Συγκινεί

Πείθει

Αφυπνίζει

Ενημερώνει

Ενθαρρύνει

Απογοητεύει

Παραπληροφορεί

Διδάσκει

Ευχαριστεί

Προβληματίζει

Διαλεκτική προσέγγιση

(ειδικά το ερώτημα διαλέγεται, σε α΄β΄πρόσωπο κ.λ.π).

Όλη η δοθείσα θεωρία (κειμενικοί δείκτες) απαντουν στην ερώτηση επικοινωνιακότητας.

Ερ:(σε αυτή τη βάση τι επιτυγχάνει ο συγγραφέας με τη χρήση ερωτήματος ως προς την οργάνωση του κειμένου και ως προς την αντίδραση του αναγνώστη (συνοχή, απάντηση σε κάτι πρίν, σε διαλεκτικότητα, αφύπνιση συναισθημάτων  κ.λ.π).

Άρα όλη η θεωρία σε σχέση:

Οργάνωση

Επικοινωνιακότητα

 

(ως ερωτήσεις εννοούμε: κλειστές,ανοικτές, ρητορικές ερωτήσεις).

Σύνδεση ύφους με κείμενο:

Αφού χαρακτηρίσω το ύφος στηρίζομαι στους κειμενικούς δείκτες  για να δικαιολογήσω την επιλογή μου (οργάνωση, λεξιλόγιο, περιεχόμενο κ.λ.π): π.χ διδακτικό ύφος 1) πρέπει,2) ειδικό λεξιλόγιο (λέξεις νουθεσίας),3) πομπός (καθηγητής ) δέκτης (μαθητές) 4) είδος κειμένου (μαθητικό) (όλο το επικοινωνιακό πλαίσιο) (αλλάζω ύφος).

 

Ερ: να βρείτε Α)δύο γλωσσικές επιλογές με τις οποίες ο συντάκτης επιδιώκει να κάνει το δέκτη να προσέξει το παράδειγμα , Β)πώς το παράδειγμα συνδέεται με το θέμα του κειμένου και την Γ)πρόθεσή του;

Α) γλωσσικές επιλογές: υποτακτική (ας δώσουμε)

Υποτακτική σύνδεση (πρέπει να δώσουμε ένα παράδειγμα)

Διαρθρωτικές λέξεις έμφασης που καταλήγουν στο παράδειγμα (τόσο σημαντικό είναι ώστε πρέπει να δώσουμε παράδειγμα)

Σχήματα λόγου (εικόνα, παρομοίωση, μεταφορά)

Μεταφορικός λόγος

Περιγραφή και αφήγηση και μονόλογος.

Αφηρημένες λέξεις που θέλουν συγκεκριμενοποίηση

Χρήση αριθμητικών προσδιορισμών και αριθμητικών επιθέτων (αντωνυμιών).

 

Β) το παράδειγμα αποτελεί συνέχεια του επιχειρήματος που υπονοείται ή δίδεται με το θέμα.

Γ) το παράδειγμα ολοκληρώνει το επιχείρημα το οποίο ικανοποιεί τηνπρόθεση του συγγραφέως να πείσει διότι ολοκληρώνει την πειθώ (ως τεκμήριο)  του παρασχεθέντος επιχειρήματος.

 

Η Λειτουργία γλωσσικών-εκφραστικών –αφηγηματικών τρόπων.

Ολοκληρώνουν το επικοινωνιακό πλαίσιο

Δίδουν ύφος και τα χαρακτηριστικά του (ζωντάνια, παραστατικότητα κ.λ.π)

Θεατρικότητα και δραματικότητα

Αποσαφηνίζουν, επεξηγούν,ολοκληρώνουν.

Συνοχή, συνεκτικότητα, αλληλουχία, επάρκεια, αλληλοσύνδεση.

Δίδουν το αιτιατό και τα στοιχεία ολοκλήρωσης της άποψης του συγγραφέως.

 

Τι δηλώνουν (επικοινωνιακοτητα,ύφος)  τα γραμματικά πρόσωπα;

Α΄πρόσωπο: εξομολόγηση κ.λ.π.αμεσότητα, προσωπικό ύφος κ.λ.π.

 

Ονοματοποιείσθε τα ρηματικά σύνολα: τι παρατηρείτε στο επικοινωνιακό ύφος;

Π.χ παίζω κιθάρα=το παιχνίδι της κιθάρας (αντικειμενικότητα, απροσωπκότητα, ουσιαστικότητα, θεωρητικότητα, επικοινωνιακότητα(διαλεκτικότητα).

 

Δικαιολογώ την άποψη του συγγραφέα: επειδή έχει αυτήν την οπτική γωνία, επειδή το κείμενο είναι αυτού του είδους, επειδή υπάρχει αυτό το επικοινωνιακό πλαίσιο κ.λ.π.

 

Ευθύς λόγος: άμεσο ύφος

                        Εξομολογητικό

                        Ζωντανό-παραστασιακό

                        Δραματικό

                        Επιδραστικό

                        υποκειμενικότητα

 

Πλάγιος λόγος:  επίσημο ύφος

                             Θεατρικότητα

                            Αντικειμενικότητα

                             Εμμεσότητα

                             Επιστημονικότητα

                             Ολιστικότητα.

 

 

Ο συγγραφέας του κειμένου δείχνει βέβαιος  για τις επιλογές του. Να δώσετε τρείς γλωσσικές επιλογές για αυτό.

1.διαρθρωτικές λέξεις βεβαιότητας (βεβαια κ.λ.π)

2.απρόσωπα ρήματα διδακτισμού (πρέπει, βεβαιούται, λέγεται, είναι σίγουρο κ.λ.π).

3.η ονοματοποίηση των ιδεών και αξιών (η αναγκαιότητα της πράξης).

4. η χρήση οριστικής έγκλισης.

5.ανάλογα επιρρήματα (βεβαίως, σίγουρα)

6.ολιστικές αντωνυμίες (όλοι μας κάνουμε αυτό, κ.λ.π.).

7. α΄γ΄πρόσωπο: όλοι θα το ανεχθούμε.

8.σχήματα λόγου (θέση –άρση: όχι αυτό αλλά το άλλο)(έμφαση: όλοι μπορούμε να το κάνουμε) (επανάληψη: αυτός και αυτός και ο άλλος)(ετυμολογικό σχήμα: η λέξη άδικος δείχνει ότι ο  άδικος είναι μη-δίκαιος)(οι μεταφορές και οι παρομοιώσεις)(η αποστροφή –ο λόγος σε β΄πρόσωπο). Μετωνυμία (η Κιουρί χρησιμοποιείται)(πλεονασμός)(κατά το νοούμενο, υπερβολή, ασύνδετο, αποσιώπηση).

 

Η μη βεβαιότητα του ποιητού δείχνεται από ανάλογα μέσα

Διαρθρωτικές λέξεις αβεβαιότητας (ίσως)

Υποτακτική έγκλισης (θα έλπιζα να)

Ανάλογα επιρρήματα (ίσως)

Παθητική φωνή (ίσως εννοείται ότι)

Ανάλογα ρήματα (μπορεί να)

Γ πρόσωπο (οι άνθρωποι προσπαθούν)

Αντωνυμίες αόριστες, ερωτηματικές κ.λ.π (ποίος μπορεί να βεβαιώσει )

Ανάλογα σχήματα λόγου (ερωταποκρίσεις, ρητορικά ερωτήματα, ειρωνεία,λιτότητα (όχι πολύ)(αποσιώπηση).

 

Ποιο επικοινωνιακό αποτέλεσμα δημιουργεί η λέξη και η επανάληψή της…

Ο πομπός επίτηδες επαναλαμβάνει  την τάδε λέξη: άρα πειθώμεθα, ή συναισθανώμεθα, η απογοητευόμαστε, η συνειδητοποιούμε.

Επίσης: κατανοούμε την κυρία ιδέα ή την πλευρά της αυτή…

Μας γίνεται βίωμα ότι η ιδέα που κρύβεται πίσω από αυτή  τη λέξη…

Γεννάται το καθήκον και η υποχρέωση…

Αντιλαμβανόμαστε για εμάς και τον κόσμο ότι….

Ατιλαμβανόμεθα  τη βασική αιτία, ή αυτήν την πτυχήν του θέματος κ.λ.π.

 

Με βάση το είδος του κειμένου, το αντικείμενο που διαπραγματεύεται, ποια χρήση της γλώσσας πιστεύετε ότι είναι επιδραστικότερη: η μεταφορική ή η κυριολεκτική;

Απάντηση: ανάλογα με το είδος του κειμένου (στοχαστικό ή αποδεικτικό κείμενο, επίκληση στη λογική ή στο συναίσθημα, επιστημονικό κείμενο ήπολιτικό, ο πομπός ή  ο δέκτης, ανάλογα με την επίκληση αναλύουμε την επιδραστικότερη κυριολεκτική ή μεταφορική χρήση  της γλώσσας. (f) ok

 

Χρήση σημείων στίξης και επικοινωνιακό αποτέλεσμα.

Να αποδώσετε λεκτικά τα σχόλια που εκφράζονται μέσα από τα σημεία στίξης.

 

Χαρακτηριστικό γλώσσας δοκιμίου και άρθρου:

Η σύνθετη δομή  του λόγου (υποτακτική σύνδεση)

Λόγιες λέξεις

Λέξεις ή φράσεις προσωπικής υφής και στάσης

Επιχειρήματα και τεκμήρια.

 

Ανάλογα με το σκοπό (να πληροφορήσει, να ενημερώσει, να στενοχωρήσει) πώς το επιτυγχάνει (όλοι οι κειμενικοί δείκτες).

 

Λαμβάνοντας τη μορφή και το περιεχόμενο της τελευταιας στροφής του ποιήματος (γενικότερα του κειμένου) να σχολιάσετε το ρόλο του σε σχέση με όλη τη ροή του ποιήματος (γενικοτερα του κειμένου).

 

Επί της εκθέσεως:

Ποια ή γνώμη σας σχετικά με την άποψη που διατυπώθηκε από τον ομιλητή …ότι…

Είδος κειμένου : επιχειρηματολογικό

Περίσταση επικοινωνίας: αγώνας επιχειρηματολογίας

Ιδιότητα : μαθητής/μαθήτρια (άρθρο-δοκίμιο).

 

Βασίλειος Μακρυπούλιας, φιλόλογος.