η πορεία του Οδυσσέως στον Άδη (απόσπασμα από ετοιμαζόμενο βιβλίο μου: Όψεις της Φιλοσοφίας).

 

Η πορεία του Οδυσσέα (στη νέκυια) προς τον Άδη, προς το βασίλειο του Κάτω κόσμου, έρχεται ως αναγκαία προϋπόθεση της λογικής ωρίμανσής του. Τι πραγματικά συμβολίζει η επίσκεψη στον κάτω κόσμο; Τι πραγματικά αντιπροσωπεύει ο κάτω κόσμος; Γιατί αυτός ο κόσμος δεν εμφανίζεται όπως ο άνω κόσμος των θεών  (υπό τη Σοφία (Αθηνά), ύπό τη δύναμη του αυτεξουσίου (Δίας) υπό  την πληροφορία που ενώνει  τον ουρανό με τη γή (Ερμής;): Διότι ο νοήμων άνθρωπος ζεί υπό το φώς του Ηλίου με τον φανερό εαυτό του ο οποίος εξελίσσεται μέσα από τη συναναστροφή με τους άλλους. Υπάρχει όμως και μία πλευρά αθέατη του εαυτού μας η οποία ξεκινά από ατομικές ρίζες στο χάος και προχωρεί πέρα από τον κόσμο αυτόν: είναι ο βαθύς εαυτός μας:  αυτόν προσπαθεί να συναντήσει στον Άδη ο Οδυσσέας: δεν είναι τυχαίο ότι η τριμερής διάκριση της ψυχής σε μετέπειτα ψυχολόγους και φιλοσόφους καθιερώθηκε, ο Όμηρος δηλαδή εγκαινιάζει μία τριμερή διχοτόμηση του ανθρωπίνου εαυτού η οποία θεωρήθηκε με βάση το Λόγο: υπάρχει δηλαδή  ένα λογικό μέρος του εαυτού μας το οποίο ως Εγώ  στο παρών αντιλαμβάνεται τον κόσμο, τους Άλλους, τις εμπειρίες και τις σκέψεις που προκύπτουν από αυτές τις εμπειρίες. Υπάρχει ένα μέρος του εαυτού μας το οποίο αναλογεί στα όνειρά μας, στις φιλοδοξίες μας, στο μέλλον, είναι το Υπερεγώ: αλλά υπάρχει και η σκοτεινή παρελθοντική προύπαρξη του εαυτού μας η οποία αντιστοιχει στο χάος που περιβάλλει τον κόσμο του λόγου: είναι η επαφή με το χάος , το Έρεβος: είναι το Αυτό; Το Εγώ είναι η συνείδηση, το υπερεγώ η υπερσυνείδηση, το Αυτό είναι το υποσυνείδητο: και τα τρία αυτά δίδονται στην Οδύσσεια: το υπερεγώ ως Ουράνιοι θεοί (Δίας, Αθηνά και Ερμής) ανοίγεται ως σκοπός στον Οδυσσέα, το Εγώ είναι αυτό το οποίο παλεύει να καταφέρει τι νόστο, το υποσυνείδητο είναι οι κρύφιες γνωστές και άγνωστες επιθυμίες και απωθημένες σκέψεις του Βασιλέα της Ιθάκης ,οι οποίες έρχονται στο φώς μέσα από τη συναναστροφή του με τους νεκρούς: εάν ο Δίας και η Αθηνά και ο Ερμής προσδιορίζουν τον Οδυσσέα σε σχέση με το Φώς του Ηλίου, ο Άδης τον προσδιορίζει σε σχέση με τη Νύκτα, το άγνωστο, το μακρινό: ο Οδυσσέας κατανοεί τι τον περιμένει πέρα από αυτόν τον κόσμο, πέρα από αυτόν τον Λόγο, νοιώθει που θα καταλήξει και κατανοεί την χαρά της ζωής και του Ηλίου.