Κριτική του Πλατωνικού Παρμενίδου.

 

Κριτική του Πλατωνικού Παρμενίδου.

Ο διάλογος του Πλάτωνος «Παρμενίδης» είναι ένας εξαιρετικά σημαντικός Πλατωνικός διάλογος διότι είναι αυτός ο οποίος αντιπροσωπεύει την κορυφαία μεταφυσική στιγμή του φιλοσόφου: σε αυτόν τον διάλογο ο Πλάτων κατασκευάζει το λογικό επινόημα του Ενός το οποίο θα αποτελέσει τη βάση των επερχομένων μονοθεϊσμών και του Νεοπλατωνισμού, των συστημάτων δηλαδή τα οποία θα κυβερνήσουν τον άνθρωπο και τον κόσμο.

Ο Πλάτων απαρνείται τον Ελληνικό Οντολογισμό και συντάσσεται με την υφέρπουσα ανατολική δοξασία νοητικής κατασκευής ενός ανυπάρκτου οντολογικώς μεγέθους του Ενός. Τι πραγματικά σημαίνει το Έν; Οντολογικώς τίποτε. Για τον κόσμο μας όμως (αυτό το γνωρίζει ο Πλάτων) σημαίνει πολλά: τα οποία όλα φαίνονται μέσα στον «Παρμενίδη»: ακινητοποιεί την οντολογική πορεία, αποθεώνει την παρούσα διάσταση, καθιστά τον άνθρωπο κέντρο ενός δικού του κατασκευασμένου  Ενός, αποκόπτει τον άνθρωπο και τον κόσμο από τη συμπαντική ροή, κατασκευάζει μία Γαία κέντρο ενός αυθαιρέτου μεταφυσικού Ενός, σκλαβώνει τον άνθρωπο σε ένα ανύπαρκτο Έν, στερώντας του τη συμπαντική συνέχεια (αυθύπαρκτος Ελευθερία).

Ο Ελληνικός οντολογισμός απλώνεται στο σύνολο του Όλου, στη διαδοχή των κόσμων, στον πολυμορφισμό των ανθρώπων, στην πολυδιάσταση του Όντος (στον κόσμο όπως αυτό ανοίγεται στην Ελληνική Μυθολογία η οποία αποτελεί ισχυρά ανάμνηση του Οντολογικού Ελληνισμού). Ο Πλάτων μέσα από τον Παρμενίδη διαλύει αυτή την Οντολογική διαλεκτική, εξαφανίζει την πολυμορφία του Όλου, καλύπτει την έννοια του οντολογικώς διαφορετικού, αποθεώνει την αρχή της ομοιότητας. Το κριτήριό του σε αυτόν τον διάλογο είναι η ομοιότης (το Έν  είναι το μεγεθος το οποίο συναποτελείται από όντα όμοια μεταξύ τους).

Επειδή όμως θα πρέπει να προσδιορισθεί αυτή  η αρχή της ομοιότητας (σε σχέση με τι μέγεθος δύο όντα είναι και θεωρούνται όμοια μεταξύ τους;) ο Πλάτωνας ανακαλύπτει και αναλύει (και στο διάλογο αυτόν) τη θεωρία των ιδεών (η οποία δεν έχει κανένα οντολογικό έρεισμα, έρχεται από τα βάθη της Ανατολής, μέσα από την έννοια της ανατολικής δεσποτείας η οποία στηρίχθηκε στην ιδέα ότι ο Έν επικρατεί των πολλών όπως ο Ήλιος επικρατεί των όντων της  Γής): στον Ελληνικό Οντολογισμό, στον Ελληνικό Παγανιστικό  Οντολογισμό δεν υπάρχει ή έννοια της  ιδέας, υπάρχει η έννοια της άμεσης ενορατικής μέθεξης στο Ήδη υπάρχον το οποίο ως δύναμις σε κατευθύνει στη συμπαντική ροή.

Τι είναι όμως ιδέα; Εκ του ρήματος ορώ: ιδέα είναι η αυθαίρετος αισθητική διαδικασία διά της οποίας οι άνθρωποι λαμβάνει στο νού του όσα βλέπει αισθητικώς, τα ενοποιεί σε σχέση με κοινά μεγέθη (100 κόκκινα τριαντάφυλλα γεννούν  την ιδέα του κοκκίνου) αυτό το κοινό μέγεθος εισέρχεται στο νού και εκεί διαχρονικά καθιερώνεται ως πνευματικό μέγεθος το οποίο στηρίζεται στην όραση άρα εκ του ορώ=ιδέα.

Ο Πλάτων αποθεώνοντας  την κίνησιν, προσπαθεί να ενοποιήσει τα πολλά. Ο σκοπός του είναι φανερός: ζεί στην εποχή  των επαγωγικών και οριστικών λόγων του δασκάλου του Σωκράτους: η Ανατολή (την οποία γνωρίζει πολύ καλά) έχει καταλήξει στην έννοια ενός κεντρικού μεγέθους όπως είναι ο Θεός: ο Όμηρος επίσης έχει καταλήξει και αυτός σε τρείς βασικές δυνάμεις (οι οποίες εύκολα ενοποιούνται σε μία: Δίας (δύναμις) Ερμής (πληροφορία συνεκτική) Αθηνά(Σοφία): ο Πλάτων προχωρεί στονΠαρμενίδη σε αυτό το οποίο θα αποτελέσει την εξουσιαστικά βάση των επερχομένων μονοθεϊσμών: ενοποιεί με κριτήριο την ομοιότητα των αρχών και αξιών όλες τις δοξασίες, τις πίστεις, τις αισθήσεις, τις αναμνήσεις και ελπίδες των ανθρώπων: γεννά στο μυαλό του (διότι οντολογικώς δεν υπάρχει) το Έν. Απροσδιόριστο μέγεθος, για το οποίο στο διάλογο γίγνεται ένας ατέρμων αγών να υπάρξει: το Πλατωνικό  Έν είναι ανυπόστατο οντολογικά διότι δεν έχει καμμία δυνατότητα ο άνθρωπος να γνωρίσει όλα τα όντα ώστε να τα ενώσει ενώπιον ενός φαντασιακού Ενός: ο Πλάτων θεωρεί ότι κάποια μεγέθη μπορεί να τα ενώσει ως Εν  κρυπτόμενος πίσω από  τη θεωρία των Ιδεών η οποία αντιπροσωπεύει ως θεωρητικό μέγεθος το όλον: όμως μπορώ να γνωρίσω το πάν, μπορώ να έχω άποψη όλων των ιδεών; Σαφώς όχι: άρα ο Πλάτων (στρώνοντας το έδαφος στους μονοθεϊσμούς) κινείται κυρίως αρνητικά: δεν γνωρίζει το όλον ώστε να το μετατρέψει σε Έν, γνωρίζει κάποια όντα τα οποία μετατρέπει σε Έν, με βάση την αρχή της ομοιότητας απορρίπτει ότι δεν του  είναι όμοιο σε σχέση με κάτι (μας θυμίζει την παλαιά διαθήκη η οποία απορρίπτει ως ανόμοιο κάθε τι το οποίο ονομάζει διαβολικό (στην ουσία ως διαβολικό ορίζεται το πλατωνικό μη-ον , το πλατωνικό ανόμοιο): ο Πλάτων λοιπόν στον Παρμενίδη κατασκευάζει έναν κόσμο το οποίο εύκολα και πρόθυμα υιοθέτησαν όλοι οι μετέπειτα μονοθεϊσμοί.

Ό,τι συμμετέχει στη θεωρία των ιδεών, είναι όμοιο  σε σχέση του ενός όντος με το άλλο, άρα το σύνολο των ομοίων σε σχέση με την ύπαρξη των ιδεών μεγεθών συναποτελούν το Έν. Η ερώτηση έρχεται από μόνη της: γιατί θα πρέπει να υπάρχει ένα μέγεθος όπως το Έν; Γιατί θα πρέπει ο άνθρωπος να νοιώθει μέρος ενός φαντασιακού τέτοιου  μεγέθους;

Αυτή είναι η κρίσιμη ερώτηση: η απάντηση είναι ότι η φιλοσοφία αποτελεί εξουσιαστικό μοχλό η οποία δεν απελευθερώνει συμπαντικώς τον άνθρωπο αλλά τον υποτάσσει σε φαντασιακά μεγέθη αποκόπτοντάς τον από την ελευθέρα συμαντική ροή του. Διότι με  βάση το Έν αναπτύχθηκε συλλήβδην η έννοια του ενός θεού, του ηγεμόνος, του επιστήμονος, του οικονομικά ισχυρού, μεγέθη τα οποία συγκεντρώνουν όλα τα όμοια μεγέθη ως Έν και κυβερνούν τον κόσμον και τον άνθρωπον (μεγέθη τα οποία ήδη έχουν θεωρηθεί ως Έν και έχουν αποκοπεί από τον άπειρο συμπαντικό και απροσδιόριστο χαρακτήρα τους). Η Πλατωνική φαντασιακότητα του Ενός στηρίζεται στο διπολισμό της Στάσεως και της κινήσεως: ο Πλάτων ακινητοποιεί το Όν (όπως έκανε και ο μονοθεϊσμός) και το επανεκκινεί  ως δήθεν άρμα των ιδεών (αυτοκίνηση): όμως η επανεκκίνησις προϋποθέτει ότι το μικρό όλον που εξάγεται μέσα από το άπειρο όν κατασκευάζεται από τον Πλάτωνα ως Έν και πλέον ο άνθρωπος ζεί και κινείται όχι σε σχέση με το Όν αλλά σε σχέση με το μικρομέρος αυτού το φαντασιακό Έν.

Διότι σε όλο το  διάλογο συνεχώς το Έν δεν θεωρείται ως Όν (ο Πλάτων γνωρίζει ότι εάν το πράξει αυτό θα πρέπει να γνωρίζει κάθε πλευρά του Όντος , θα πρέπει να δεχθεί κάθε όν του Όντος (ερπετοειδείς ανθρώπους, λυκόμορφους ανθρώπους, ζώα άλλων ιδιοτήτων κ.λ.π, άρα πονηρά ξεφεύγει από το να ταυτίσει το Έν με το Όν, το Έν είναι όσα όμοια του Όντος μπορούν να γίνουν Έν, άρα στην ουσία ο Πλάτων είναι ένας κακός κατασκευαστής ενός ανυπάρκτου Ενός το οποίο δεν είναι  Έν,δεν μπορεί να  είναι Έν, είναι Έν μερικών πραγμάτων τα οποία αυθαίρετα  ενώνονται ενώπιον της Πλατωνικής ομοιότητας (είναι Έν σε σχέση με κάποιες φαντασιακές Πλατωνικές ιδέες).

Το μεγάλο πρόβλημα του Πλατωνικού Παρμενίδου είναι το ζεύγος Εν-πολλά, το οποίο το επιλύει με τη φαντασιακότητα της μέθεξης: Πώς τα πολλά θα αποτελέσουν το Έν; Δεν απαντά όμως στο θεμελιώδες ερώτημα γιατί και «πολλά» τα οποία δεν γνωρίζουμε, γιατί «πολλά» τα οποία δεν πληρούν τις πλατωνικές προϋποθεσεις, απορρίπτονται: η απάντηση έρχεται: αυτό το οποίο ενώνει το Έν με τα πολλά είναι η μέθεξη: η πλατωνική ικανότητα να κρύπτει το Όν ως Όν  είναι εξαιρετική: τα πολλά εάν μετέχουν των ιδεών, εάν με αυτόν τον τρόπο είναι όμοια σε σχέση με κάποια ιδέα, σε αυτήν την περίπτωση μπορούν να μετέχουν του Ενός, άρα το Έν είναι όχι αυθύπαρκτο οντολογικό μέγεθος αλλά μετοχή (μέθεξη): δηλαδή πρώτα υπάρχουν τα πολλά καιέπειτα το Έν: ωραία: γιατί όμως να μην γίγνονται  Έν και άλλα πολλά; Άρα κατασκευάζεται ένα αυθαίρετο Όν και μη Όν: έννοιες οι οποίες είναι οντολογικά άγνωστες (διότι στη ροή του όλου όλα Είναι) : ο Πλάτων προσπαθεί να ξεφύγει από τις άπειρες αντιφάσεις του: καταργεί τα όρια του όντος και του μη όντος εάν τα πολλά μπορούν να μεθέξουν των ιδεών και σε σχέση με όμοια  ιδέα να αποτελέσουν μέρος του Όντος Ενός.

Άρα όλα είναι θέμα γνώσης: η προκρούστεια τακτική του Πλάτωνος είναι ασύλληπτος. Όσα γνωρίσω, τα προσδιορίζω σε σχέση με  τις ιδέες, τα ομοιοποιώ και τα ενώνω ως Εν: έρχονται οι μονοθεϊσμοί και οι πάσης φύσεωςς ηγεμονισμοί και με βάση αυτό το Έν οργανώνουν τον κόσμο ως Έν και πολλοί , με αποτέλεσμα τον  εύκολο εξουσιασμό των ανθρώπων. Χάνοντας ο άνθρωπος τον οντολογικό ατομικό προσανατολισμό του κρύπτεται στο ανύπαρκτο πλατωνικό Έν ακολουθώντας κοινές ατραπούς ζωής και θανάτου.

Οι ιδέες του Πλάτωνος δεν υπάρχουν μέσα μας, δεν είναι αυθύπαρκτεσ: αυτό αναφέρεται από το Σωκράτη, αλλά εξάγεται μέσα από όλη τη ροή του διαλόγου: διότι εάν οι ιδέες ήταν αυθύπαρκτες μέσα μας τότε θα ήμασταν ήδη Έν και δεν θα υπήρχε καμμία ανάγκη ερεύνης για την ποιότητα και ποσότητα του Ενός: άρα αυθαίρετα ο Πλάτων σχετίζει και προσδιορίζει τον άνθρωπο με  φαντασιακές ιδέες (αγαθό, αρετές) προκειμένου  να κλείσει τους ανθρώπους στο φαντασιακό του Έν: εξάλλου  θεωρεί στον διάλογο την ιδέα ως μεσάζουσα ανάμεσα σε ό,τι δεν είναι Έν και σε αυτό το οποίο είναι Έν.

Ο πολίτης όπως και ο θεός είναι οι κύριες μεσάζουσες πλατωνικές έννοιες: διότι η έννοια δεν είναι τίποτε άλλο παρά η αυθαίρετη κατασκευή κριτής, η δυνατότητα της ιδέας να συσχετισθεί με τα πράγματα ώστε αυτά εν τω νοΐ (μέσα στο νού μας=έννοια) να ενωθούν και ο άνθρωπος να γίνει μέρος του Ενός. Ο θεός και ο πολίτης είναι η σταθερά ομοιότης όλων των όντων: σε σχέση με αυτά τα δύο μεγέθη  έχει κατασκευασθεί  το ανύπαρκτο πλατωνικό Έν:  για αυτό και οι μονοθεϊσμοί (μετά τον Πλάτωνα) έδωσαν τόση μεγάλη σημασία στο θεό και τον άνθρωπο): έπρεπε οπωσδήποτε οι άνθρωποι να προσδιορισθούν   ως άνθρωποι σε σχέση με κάποιο θεό προκειμένου σε σχέση με όλα αυτά να αποτελέσουν Έν αποκοπτόμενοι από τη συμπαντική απειρία  τους.

Ο Πλάτων δέχεται το όν όσο και το μη ον: μάλλον τα συνδέει μέσα από την κίνηση του γνωσιολογικώς ομοίου: ό,τι μπορεί να ξεφύγει από το μη όν να αποτελέσει ιδέα και να συσχετισθεί με τα άλλα όμοια ιδεατά μεγέθη, αυτό μπορεί να αποτελέσει μέρος του Ενός: άρα το μη ον είναι το όν όταν κλεισθεί στην ιδέα του Αγαθού: άρα μη όν είναι το όν  εκτός της ιδέας. Άρα η ιδέα είναι το  όριο ανάμεσα στο όν και μη ον. Σε αυτό το σημείο στηρίχθηκε η Εκκλησία και ιδεοποίησε το θεό ως όριο ανάμεσα στο όν και μη όν ώστε να κυβερνήσει τον κόσμο: σε αυτό το σημείο στηρίχθηκε η πολιτική ώστε ανάμεσα στο όν της ιδέας της πολης και στο μη ον της αναρχίας να κυβερνήσει τους ανθρώπους: σε αυτό στηρίχθηκε και η επιστήμη: ανάμεσα στο όν της ιδέας της σωματικής ισορροπίας και στο μη ον της σωματικής ανυπαρξίας επελέχθη το Έν του υγιούς σώματος.

Το Πλατωνικό Έν είναι η κατασκευασθείσα Τροία, ο δούρειος ίππος του οντολογικού εαυτού μας καλείται να τη διαλύσει και να επιστρέψει στην Πατρίδα του κάθε ενός , στην Ιθακη. Ο Πλάτων έκλεψε την ωραία Ελένη (ατομικός εαυτός) και τον φυλάκισε στο Έν (σύνολο ατομικών εαυτών): η ατομική επιστροφή στον δικό μας κόσμο είναι αναγκαιότητα οντολογική.