Ευήμερος ο Μεσσήνιος.

 

Ο Ευήμερος ο Μεσσήνιος ήταν αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος της Κυρηναϊκής Σχολής, φίλος του βασιλιά Κασσάνδρου (311-298 π.Χ.).

Με παραγγελία του Κασσάνδρου, ο Ευήμερος ταξίδεψε στη νήσο Παγχαία του Περσικού Κόλπου. Στο έργο του Ιερή Αναγραφή περιγράφει τη ζωή των κατοίκων του νησιού αυτού, ισχυριζόμενος ότι ήταν Κρητικοί που μεταφέρθηκαν εκεί με εντολή του ίδιου του Δία, και ζούσαν στην Παγχαία με καθεστώς κοινοκτημοσύνης. Την «αναγραφή» αυτή ο Ευήμερος αφήνει να εννοηθεί ότι τη διάβασε σε βωμό της Πανάρας, της πρωτεύουσας της Παγχαίας, και έγραφε ότι ο Ουρανός, ο Κρόνος και ο Ζεύς υπήρξαν βασιλιάδες της Παγχαίας και θεοποιήθηκαν μετά τον θάνατό τους.

Ξεκινώντας από αυτό, ο Ευήμερος διαμόρφωσε τη θεωρία που έγινε γνωστή ως Ευημερισμός, δηλαδή τη θεωρία ότι οι θεοί ήταν κάποτε άνθρωποι και στη συνέχεια θεοποιήθηκαν. Η θεωρία αυτή μεταφράστηκε από τον Κόιντο Έννιο (Quintus Ennius, 239 - περ. 169 π.Χ.) στα Λατινικά, προκάλεσε ωστόσο αντιδράσεις ιερέων και φιλοσόφων. Ο Ευήμερος δέχθηκε ιδιαίτερη κριτική, συγκεκριμένα ο Πλούταρχος στο έργο του Περί Ίσιδος και Οσίριδος τον αποκαλεί άθεο. Ο Διόδωρος Σικελιώτης (6.1) και ο Λακτάντιος διέσωσαν αποσπάσματα του έργου του.