Απαντήσεις σε ερωτήσεις κριτηρίου Έκθεσης Έκφρασης γ΄λυκείου.

 

Απαντήσεις σε ερωτήσεις  κριτηρίου  Έκθεσης Έκφρασης  γ΄λυκείου.

Δίδεται το παρακάτω κείμενο:

Η ψυχαγωγία, νόμιμο δικαίωμα και δείκτης πολιτισμού.

Η ψυχαγωγία έχει τη θέση της ,  θέση γενικά παραδεκτή, νόμιμη μέσα στη ζωή μας. Αφού του θνητού η μοίρα είναι να βρέχει κάθε έργο του με τον ιδρώτα του προσώπου του, και επειδή ακριβώς αυτός ο κλήρος του έλαχε, δικαίωμά του θεώρησε ο άνθρωπος να κλέβει χρόνο από τη σκληρή θητεία του βιοπορισμού και να τον αφιερώνει στη διασκέδαση για να ελαφρύνει κάπως το φορτίο της ζωής και να ξεχνάει, για λίγο έστω, τα δεινά της. Το δικαίωμα τούτο το έχει αναγνωρίσει με τους άγραφους και γραπτούς νόμους της , η κοινωνία.

Όσο και να ψάξουμε σε τόπους άγριους και σε χρόνους αρχαίους δεν θα βρούμε κοινότητα ανθρώπων που δεν έχει παραδεχθεί και θεσμοθετήσει την ομαδική  διασκέδαση, τις παρενθέσεις της ξεκούρασης και  της χαράς μέσα στον συχνά μονότονο και ατομικό αλλά και συλλογικό βίο. Όλες οι κοινωνίες, από τις πλέον πρωτόγονες έως τις πιο εξελιγμένες, επινοούν και καθιερώνουν, σε συνάρτηση με τις θρησκευτικές τελετές και τις πολιτικές συγκεντρώσεις, ευκαιρίες για να ξεσπάει ανεμπόδιστα και να ικανοποιείται η ανάγκη του πλήθους για ψυχαγωγία.

Τρία θέματα δεσπόζουν πάντοτε στα ενδιαφέροντα της μάζας και στις φροντίδες των αρχηγών τους, ο χορτασμός, ο πόλεμος και η διασκέδαση. Απόκλιση από τη γραμμή αυτή δεν θα βρεί κανείς ούτε στους οικονομικά και πνευματικά πιο ανεπτυγμένους  λαούς  των χρόνων μας, μόνο που στην δική τους περίπτωση το πρόγραμμα ψυχαγωγίας πλουτίζεται  και διαφοροποιείται ανάλογα.

Αν όχι ο βεβαιότερος, ασφαλώς όμως ο παραστατικότερος δείκτης πολιτισμού μιάς κοινωνίας ανθρώπων είναι ο τρόπος της  ψυχαγωγίας της. Λαοί με ένστικτα ανημέρωτα και χαμηλό επίπεδο μόρφωσης διασκεδάζουν βάναυσα. Αντίθετα όσοι εξημέρωσαν τα ήθη τους και καλλιέργησαν το πνεύμα τους, αγαπούν ευγενείς μορφές και λεπτά μέσα ψυχαγωγίας. Ο ίδιος κανόνας ισχύει και για τον χαρακτηρισμό των ατόμων «πές μου πώς διασκεδάζεις να σου πώ ποιος είσαι». Ο αβρός στους τρόπους και πνευματικά προικισμένος άνθρωπος είναι και στην ψυχαγωγία του εκλεκτικός και διακριτικός, ο βάρβαρος και άξεστος αγαπάει τις διασκεδάσεις που τον αποκτηνώνουν.

Υπογράμμισα ήδη ότι λαοί και πολιτικοί χαρακτηρίζονται ακόμα και από τους τρόπους ψυχαγωγίας που έχουν επινοήσει και καθιερώσει στους χώρους της ατομικής και συλλογικής ζωής. Πολύ ορθώς λοιπόν ανθρωπολόγοι και ιστορικοί μελετούν τις διασκεδάσεις και  τους αστεϊσμούς τους. Δεν είναι λ.χ άσχετο προς το χαρακτήρα των αρχαίων Ελλήνων και προς τον τύπο του πολιτισμού που δημιούργησαν το γεγονός ότι από τους Ομηρικούς χρόνους έως το δείλι της ιστορικής  τους ζωής είχαν θεσμοθετήσει μαζί με τα αθλητικά και ποιητικά αγωνίσματα, και στις πανηγύρεις τους επευφημούσαν με τον ίδιο ενθουσιασμό τους νικητές των αγώνων του στίβου και του θεάτρου.

Ευάγγελος Παπανούτσος, Πρακτική φιλοσοφία.

Ερωτήσεις.

1.Να αποδώσετε  συνοπτικά με 60-70 λέξεις,  τα επιχειρήματα με τα οποία ο συγγραφέας υποστηρίζει στις 3  (τρείς) πρώτες παραγράφους του κειμένου 2 («η ψυχαγωγία….διαφοροποιείται ανάλογα») την άποψή του ότι η ψυχαγωγία είναι αναγκαία για τον άνθρωπο.

Απάντηση:

Άποψη του συγγραφέα είναι ότι η ψυχαγωγία αποτελεί ανάγκη για τον άνθρωπο. Τεκμηριώνει την άποψή του αυτή αναφέροντας ότι είναι νόμιμο δικαίωμά του, για να ξεκουράζεται από τον κάματο της καθημερινής του δουλειάς να ξεφεύγει από τα βάσανα της ζωής και να έχει διαλείμματα χαράς. Αναφέρει επίσης ότι η ψυχαγωγία είναι φαινόμενο καθολικό και διαχρονικό και ότι είναι ένα από τα ενδιαφέροντα της μάζας.

2.Πρόθεση του συγγραφέως στην  τέταρτη (4^η) παράγραφο του κειμένου 2 («αν όχι ο βεβαιότερος …..αποκτηνώνουν») είναι να δείξει γιατί ο τρόπος ψυχαγωγίας αποτελεί τον παραστατικότερο δείκτη του πολιτισμού μιάς κοινωνίας. Να βρείτε και να γράψετε στο τετράδιό σας (2) δύο τρόπους ανάπτυξης της παραγράφου αυτής που εξυπηρετούν την πρόθεσή του.

Απάντηση.

Δύο τρόπους με τους οποίους αναπτύσσεται η παράγραφος αυτή είναι τα παραδείγματα και η σύγκριση αντίθεση. Με τα παραδείγματα (« Λαοί με ένστικτα ανημέρωτα…διασκεδάζουν βάναυσα» και « βάρβαρος και άξεστος αγαπάει τις διασκεδάσεις που τον αποκτηνώνουν») ο συγγραφέας επεξηγεί και αποδεικνύει την άποψή του συνδέοντας τον δείκτη πολιτισμού με τον τρόπο διασκέδασης των ανθρώπων είτε ως κοινωνίας  είτε ως ατόμων και με το μορφωτικό τους επίπεδο. Με τη σύγκριση και αντίθεση (« αντίθετα όσοι ημέρωσαν τα ήθη τους ..λεπτά μέσα ψυχαγωγίας», και « ο αβρός στους τρόπους….είναι και στην ψυχαγωγία του εκλεκτικός και διακριτικός») κάνει πιο εναργή, πιο σαφή, μέσω του διαφορετικού πνευματικού επιπέδου και της καλλιεργείας, όχι μόνον τη διαφορά στον τρόπο ψυχαγωγίας αλλά και τη διαφορά στο επίπεδο πολιτισμού που έχουν αυτοί οι άνθρωποι. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο πλαίσιο της σύγκρισης αντίθεσης για τους αμορφώτους ανθρώπους και λαούς ο συγγραφέας χρησιμοποιεί τη λέξη «διασκέδαση» ενώ για τους μορφωμένους χρησιμοποιεί τη λέξη «ψυχαγωγία». Έτσι η πρόθεσή του εξυπηρετείται και από τη διαφορά στη σημασία που έχουν οι δύο λέξεις από την αντιδιαστολή τους.