Αρχαία Ελληνικά από μετάφραση γ΄γυμνασίου. Ελένη Ευριπίδου. Α΄επεισόδιο, σκηνή 1η (437-494).

 

1.Υπόθεση επεισοδίου.

Ο Μενέλαος εμφανίζεται στη σκηνή καταταλαιπωρημένος και βαθιά απογοητευμένος.

Α.Αμφισβητεί το γενεαλογικό του δένδρο.

Β.Ενθυμείται τα περασμένα μεγαλεία του.

Γ.Περιπλανάται στα πελάγη, η μόνη του ανακούφιση είναι το ότι έχει και πάλι τη γυναίκα του.

Προβληματισμός:

1.Πού έγκειται η τραγικότητα του Μενελάου;

Α..Τι κρύβει σε σχέση με την τραγικότητα του Μενελάου ο μύθος του Πέλοπος;

Β.Πώς δομείται σε αυτό το επεισόδιο το ζεύγος φαίνεσθαι και Είναι (αναφορά στο πλατωνικό και αριστοτελικό ανθρωποκεντρικό μοντέλο): ποιος είναι ο Άλλος; Ποιος είμαι ώς απόγονος του Πέλοπος; (ο μύθος της αυτογνωσίας του Ταντάλου).

3.Γιατί το Α΄επεισόδιο ονομάζεται 2^ος πρόλογος;

Α.Ομοιότητες και διαφορές του Μενελάου και του Τεύκρου. Η σειρά του Άλλου στη ζωή μας.Ο Ιησούς και οι Προφήτες.

Β. Ο δραματικός ρόλος του Α΄επεισοδίου. Ο μονόλογος ώς εσωτερική παρουσίαση του Ανθρώπου: ο διάλογος με το σύμπαν, τη φύση, τους θεατές. Από τους προσωκρατικούς έως το Σοφιστή Ευριπίδη ο Άνθρωπος συζητεί με όλους και όλα ώς εσωτερικότητα και εξωτερικότητα.

Γ.Η προσωπικότητα του Μενελάου μέσα από το μονόλογο.

Τα δύο χρονικά επίπεδα:ο Μενέλαος του χθές και ο Μενέλαος του σήμερα.

Άρα εάν η Ελένη είναι η ερώτηση περί του Είναι και τώρα η Ελένη βαθιά ενώνει τα τρία επίπεδα του Μενελάου ανθρώπου:

Το χθές (υποσυνείδητο)

Το σήμερα (συνειδητό)

Το αύριο (υπερσυνειδητό).

Άρα το παιχνίδι φαίνεσθαι και Είναι οδηγεί τους ανθρώπους σε μία ολική θέαση του χθές σήμερα αύριο, σε μία ολική θέαση του ποιος Είμαι Εγώ και ποιος Είναι ο άλλος, από πού έρχομαι και πού πηγαίνω.

Δ. Ο κωμικός Μενέλαος.

Η κωμικότητα ώς είσοδος του νέου στη ζωή μας:

Η διακωμώδηση του Ιησού

Η διακωμώδηση του Σωκράτους

Η διακωμώδηση ώς ευτελισμός του χθές χάριν ενός άλλου μέλλοντος.

Ε.Ποιός είναι ο Μενέλαος;

1. Ο σοφιστής Ευριπίδης διαλύει κάθε έννοια καταγωγικής βασιλείας

2.Βασιλεύς είναι ο νούς και ο κατέχων αυτόν

3.Το 412 σήμανε ο θάνατος της πόλεως κράτους άρα ο Μενέλαος είναι ο ευτελής άνθρωπος σε έναν αχανή κόσμο που ανοίγεται με όπλο μόνο το νού.

Προσοχή: η νοητικοποίηση του Μενελάου ενάντια στην κληρονομική βασιλεία και ραστώνη.Η περιπλάνηση ώς ανακάλυψη της αληθείας (Οδυσσέας).

Στ.Η πραγματική και η ψεύτικη Ελένη: η έρευνα για την ταυτόττηα του Μενελάου: η ανακάλυψη της πραγματικής Ελένης σημαίνει ότι ο νούς οφείλει να αναμνησθεί της αληθείας του χθές ώστε στο μέλλον να ανοίξει έναν πραγματικά αληθή δρόμο. Η Ελένη ώς καινή αλήθεια. Η συνειδητοποίηση του ψεύτικου εαυτού του χθές και η προσπάθεια για την οικοδόμηση του αληθινού εαυτού. Το παράδειγμα του μονοθεϊσμού.

Ζ.Οι ιδέες του Μενελάου:

Φέραν τα ονόματα των σκοτωμένων πίσω: ο Επιτάφιος των νεκρών (452-3)

Ο ευτυχισμένος όταν κακοπάθει νοιώθει πικρότερη τη δυστυχία (474-76): οι μεταλλαγές της τύχης.

Ζ.Πώς θα αποτυπώνατε το Μενέλαο σήμερα; Ποιους ανθρώπους σήμερα θα συσχετίζατε με το Μενέλαο;

Η.Πώς θεωρείτε στη δική σας ζωή όλες τις πλευρές του φαίνεσθαι και του Είναι:

Ως γνώση

Ως ιδέες

Ως βιώματα

Ως πράξεις

Ωε φυσικά πράγματα

Ως επιστήμη

Ως πίστη σε ένα Θεό.

Ως χρήση του χωροχρόνου

Βασίλειος Μακρυπούλιας, φιλόλογος.