Συνεξέταση έκφρασης- έκθεσης και νέων Ελληνικών κειμένων. Η φιλοσοφία των θεμάτων:

 

1) Ζητείται από τους  / τις  μαθητές / ιες να αποδώσουν περιληπτικά μέρος του κειμένου ή να παρουσιάσουν συνοπτικά συγκεκριμένες απόψεις του/της συγγραφέως.

Παραδείγματος χάριν:

Α) να γραφεί η περίληψη του συγκεκριμένου κειμένου: η περίληψη ξεκινά με το θεματικό κέντρο του κειμένου και στη συνέχεια γράφονται οι κυριώτερες ιδέες και έννοιες τηρουμένων των υφολογικών και άλλων τεχνικών πύκνωσης.

Β) ο συγγραφέας του κειμένου παραθέτει την τάδε  έννοια, να σημειώσετε τα κυριότερα χαρακτηριστικά της σύμφωνα με το κείμενο: Παρατηρούμε ότι σε αυτήν την περίπτωση δίδεται το θεματικό κέντρο της περιλήψεως θα πρέπει όμως να «ανακαλύψουμε» σε ποιες παραγράφους αναφέρεται το παραδοθέν θεματικό κέντρο ώστε να σημειώσουμε τα σωστά χαρακτηριστικά. Την εκφώνηση της ασκήσεως τη χρησιμοποιούμε ως θεματικό κέντρο στην περίληψη.

Π.χ παρατίθεται το κείμενο:

Το γιατρικό της αμόλυντης λογοτεχνίας (Πανελλαδικές εξετάσεις 2021).

Το διάβασμα είναι μία από τις πιο μοναχικές τέχνες. Προσωπικά το θεωρώ μία δημιουργική ενασχόληση. Να μπορείς να συγκεντρώνεσαι πάνω σε ένα κείμενο, να το αφουγκράζεσαι αλλά και να το κάνεις δικό σου. Η προσωπική ανάγνωση απαιτεί συνήθως μία εσωτερική απομόνωση και όχι να σου επιβάλλεται εξωτερικά.

Έφηβος , όταν αρρώσταινα, καθόμουν στο σπίτι και αποτελείωνα ένα ολόκληρο μυθιστόρημα. Μάλιστα μία φορά «ανέβασα πυρετό» παραπάνω, για να τελειώσω το «Ανθρώπινο κτήνος» του Ζολά- το θυμάμαι ακόμη.

Στα κοινωνικά δίκτυα πολλοί αναφέρουν ότι δεν μπορούν να συγκεντρωθούν σε ένα βιβλίο. Για εμένα, που το διάβασμα ήταν μία καθημερινότητα, εξακολουθεί να παραμένει, αλλά οι περιστάσεις, το καθιστούν ακόμη πιο αδέσμευτο.

Τώρα, περισσότερο από ποτέ, αναζητώ την ουσία της ανάγνωσης. Αυτή η ουσιαστική ανάγνωση δεν έχει ανάγκη καμμίας επίδειξης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Δεν ασκώ πρωταθλητισμό ανάγνωσης ούτε διεκδικώ τον τίτλο του εκλεκτού αναγνώστη. Επανέρχομαι στην εφηβεία μου, χάνομαι μέσα στο κείμενο και ας είναι ό,τι θέλει.

Κρατώντας το βιβλίο στο χέρι αισθάνομαι μία τρυφερότητα, μία σιγουριά, λές και εγείρονται οι συγγραφείς και συνομιλούν μαζί μου. Δεν βιάζομαι να αποτελειώσω πολλά βιβλία. Οι ώρες του διαβάσματος είναι διάσπαρτες σε όλη τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας που τείνουν να ενοποιηθούν σε ένα αλλόκοτο χωρόχρονο.

Αφοσιώνομαι στο κείμενο. Αν στην εφηβεία μου έκλεβα χρόνο για διάβασμα, τώρα- τι ειρωνεία!- ο χρόνος αυτός ξανακερδίζεται.

Και να η θαυματουργή ίαση της λογοτεχνίας. Τέτοια κείμενα έρχονται και γιατρεύουν την ψυχή. Χαμένοι και σωσμένοι χαρακτήρες σε παρασύρουν με τις ιστορίες τους. Γιατί η λογοτεχνία είναι αμόλυντη, κανένας ιός δεν θα τη μεταλλάξει., θα είναι πάντα εκεί και τα λογοτεχνικά αντισώματα θα μεταμορφώνουν τις ψυχές μας και θα μας οπλίζουν με κουράγιο.

Ερώτηση:

Να αποδώσετε συνοπτικά τους λόγους για τους οποίους η λογοτεχνική ανάγνωση συνιστά λυτρωτική απόλαυση για το συγγραφέα στο κείμενο Ι(60-70 λέξεις).

Απάντηση: Η εκφώνηση της ζητουμένης περιλήψεως συνιστά και το θεματικό κέντρο των δεδομένων που ζητούνται. Ως εκ τούτου η πρώτη πρόταση της περίληψης είναι αυτή η πρόταση που αποδίδει το θεματικό κέντρο και θα πρέπει να γράψουμε σύμφωνα με τις τεχνικές της περίληψης τους λόγους για τους οποίους η λογοτεχνία είναι λυτρωτική απόλαυση σημειώνοντας σε ποιες παραγράφους βρίσκονται τα στοιχεία που χρειάζομαι:

«Στο δοθέν απόσπασμα τονίζεται ο ευεργετικός χαρακτήρας της λογοτεχνίας, η οποία θεωρείται παραγωγική απασχόληση που απαιτεί πνευματική διαύγεια. Η ουσιαστική ανάγνωση αντιτίθεται στην αυτοπροβολή από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τη διεκδίκηση του τίτλου του ιδανικού αναγνώστη. Προσφέρει οικειότητα και ασφάλεια και καταργεί χρονικούς περιορισμούς προϋποθέτοντας αφοσίωση. Ο θεραπευτικός χαρακτήρας της έγκειται στη δυνατότητα να παρασύρει τον αναγνώστη σε έναν αγνό και ανεπηρέαστο από τις εκάστοτε συνθήκες κόσμο».