Iλιάδα Ομήρου Η μονομαχία Έκτορα και Αχιλλέα. Ραψωδία Χ(247-305) Σχέδιο μαθήματος.

Α.Σύνδεση με τα προηγούμενα.

Παρόλο που ο Αχιλλέας ζήτησε από τον Αγαμέμνονα να μπούν στη μάχη χωρίς καθυστέρηση ο Οδυσσέας προτείνει πρώτα να γευματίσουν ,πρόταση που βρίσκει σύμφωνο τον Αγαμέμνονα.Στον Όλυμπο ο Δίας συγκαλεί τους θεούς και τους ανακοινώνει ότι είναι ελεύθεροι να υποστηρίξουν στην επερχομένη μονομαχία είτε τον Αχιλλέα είτε τον Έκτορα.Στη χρυσή ζυγαριά φαίνεται ότι θα πεθάνει ο Έκτορας.Η Αθηνά ξεγελά υπό τη μορφή του Δηϊφόβου(αδελφού του Έκτορα)τον Έκτορα.Η μονομαχά αρχίζει με τη γνωστή έκβαση.

Β.Δομή-Θεματικοί άξονες.

Η πρώτη φάση της μονομαχίας(στ.247-295)

Ο λόγος του Έκτορα

Η απάντηση του Αχιλλέα

Η κονταρομαχία.

Γ.Ο δόλος της Αθηνάς.

Η Αθηνά διττώς εκδηλώνει την εύνοιά της προς τον Αχιλλέα.Αφ΄ενός λέει στον Πηλείδη ότι θα νικήσουν μαζί τον Τρώα ήρωα,αφ΄ετέρου παίρνοντας τη μορφή του Δηϊφόβου(αδελφού του Έκτορα)πηγαίνει δήθεν να συμπαρασταθεί στον Έκτορα,ο οποίος είναι μόνος και όταν το αντιλαμβάνεται είναι αργά για να αντιμετωπίσει τη νέα κατάσταση.

Δ.Ο λόγος του Έκτορα.

Ο ήρωας μιλώντας απλά παραδέχεται ότι πρίν φοβήθηκε,τώρα όμως είναι έτοιμος να μονομαχήσει με το γιό του Πηλέα.Προτείνει στον Αχιλλέα ο ένας να σεβασθεί τον άλλο όταν όλα θα έχουν τελειώσει και κάποιος από τους δύο θα κείτεται νεκρός.Ο  Έκτορας αναφέρεται σε ένα κώδικα τιμής όπου οι νεκροί γίνονται αντικείμενο τιμής.Έχουμε σε σχέση με τη σκληρή απάντηση του Αχιλλέα δραματική αντίθεση,σαφώς ο Έκτορας είναι σε δεινή θέση έναντι του Αχιλλέα.

Ε.Η απάντηση του Αχιλλέα.

Με διττή παρομοίωση ο Αχιλλέας παρουσιάζει το αγεφύρωτο χάσμα που τον χωρίζει από τον  Πάτροκλο.Όπως οι άνθρωποι με τα λιοντάρια και οι λύκοι με τα πρόβατα δεν έχουν καμμία απολύτως σχέση έτσι και  αυτός με τον Έκτορα μόνο μία σχέση μπορεί να έχουν.Αυτή του αγώνα και του θανάτου.Στις δύο παρομοιώσεις έχουμε βέβαια το σχήμα του αδυνάτου.Ο Αχιλλέας ωθεί τον  Έκτορα να αγωνισθεί σύμφωνα με τους κανόνες της μάχης και προβλέπει σίγουρη νίκη.Βασικό κίνητρο του Αχιλλέα παραμένει η εκδίκηση του Πατρόκλου.

Στ.Το θέμα του θεϊκού δόλου-Ο άνθρωπος ως θύμα του θεού.

Σε αυτούς τους στίχους  του Ομήρου επανέρχεται με τον πλέον δραματικό τρόπο το θέμα της ανθρώπινης ελευθερίας ,και της ζωής και της βούλησης.Είμαστε όργανα θεϊκών αποφάσεων ή πραγματικά ελεύθεροι να προσδιοριζόμαστε όχι μόνο σε αυτή τη ζωή αλλά και στην αιωνιότητα;Οι χριστιανοί αιώνες αργότερα θα υποστηρίξουν ότι οι άνθρωποι είναι ελεύθεροι να αποδεχθούν το θεό ,από εκεί και  πέρα κάθε άλλη απόφασή τους είναι δική τους ευθύνη.Ουσιαστικά είμαστε ελεύθεροι να δεχθούμε τη θεία μας σκλαβιά.Οι προτεστάντες μάλιστα διεκήρυξαν την πίστη τους στον απόλυτο προορισμό-όλοι έχουν προκαθορισμένη ζωή και σωτηρία από το δημιουργό.Ο Ελληνικός Λόγος όπως αναπτύχθηκε από τους προσωκρατικούς όμως πιστεύει ότι οι άνθρωπο είναι οντολογικά ελεύθεροι φθάνει να γνωρίσουν από πού έρχονται και που οδεύουν.

Ασκήσεις.

1.Να αποδώσετε τον αγώνα λόγων του Αχιλλέα και του Έκτορος.

2.Γιατί η μονομαχία του Αχιλλέα και του Έκτορα παρομοιάζεται με τις σχέσεις που υπάρχουν στη φύση ανάμεσα σε λιοντάρια και ανθρώπους,λύκους και αρνιά;

Βασίλειος Μακρυπούλιας,φιλόλογος.