Ιστορία γ΄γυμνασίου. Αναλύοντας την εικόνα.

 

Δίδοντας στους μαθητές μία εικόνα, θα πρέπει να προσδιορίσω τα παρακάτω μεγέθη.

1.χώρος – χρόνος.

2.δράση η οποία αποτυπώνεται στην εικόνα.

3.αίτια δράσης όπως και αποτελέσματα.

4.συνέπειες.

5.αξιολόγηση – σημασία.

6. υπαγωγή σε θεματική σειρά αρχών.

7.διαχρονική σύγκριση με παρόμοιες δράσεις.

Ο συγκεκριμένος λοιπόν πίνακας του Ν.Λύτρα αποτυπώνει τη δράση των μπουρλοτιέρηδων, του Ανδρέα Πιπίνου και του Κωνσταντίνου Κανάρη (και των ανδρών των) οι οποίοι εκδικούμενοι την τουρκική σφαγή στη Χίο ανατίναξαν την τουρκική ναυαρχίδα σκοτώνοντας μάλιστα και τον αρχηγό του τουρκικού στόλου, τον Καρά – Αλή. Ο χώρος λοιπόν είναι το Αιγαίο πέλαγος, ο χρόνος είναι ο χρόνος κατά τον οποίο ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση του 1821, συγκεκριμένα ο χρόνος κατά τον οποίο η σφαγή της Χίου έφερε ως συνέπεια την παραπάνω κίνηση των Ελλήνων πυρπολητών.

Πέρα λοιπόν από τη συναισθηματική ανάλυση και αξιολόγηση (οι Έλληνες εκδικήθηκαν τους σφαγιασθέντες Έλληνες της Χίου) υπάρχει και η ιστορική σημασία: οι Έλληνες έδειξαν ότι διαθέτουν τον ναυτικό τρόπο τους να ελέγχουν το Αιγαίο πέλαγος ώστε ούτε στη θάλασσα οι οθωμανοί να μην νοιώθουν ισχυροί. Εξάλλου αυτή η κίνηση του Κανάρη του Πιπίνου και των λοιπών καταδεικνύει τη θέλησή τους ο αγώνας της Επαναστάσεως να είναι και στην ξηρά και στη θάλασσα, για αυτό και σταδιακά κοντά στους μεγάλους πολεμιστές της ξηράς είχαμε και μεγάλους ναυάρχους (Κανάρης, Μιαούλης κ.λ.π).

Δηλώνεται λοιπόν μέσα από αυτή τη φωτογραφία ο διπλός χαρακτήρας της Ελληνικής Επαναστάσεως και από ξηράς και από θαλάσσης. Εννοείται ότι η αναγγελία της καταστροφής της τουρκικής ναυραρχίδας γέμισε με θάρρος και αισιοδοξία τις ψυχές των Ελλήνων αγωνιστών βοηθώντας τους να ατενίσουν με αισιοδοξία τη συνέχεια, έδειξε ότι ούτε ο στόλος ούτε τα στρατεύματα των τούρκων δεν είναι άτρωτα αντιθέτως μπορούν να βληθούν.

Παραδοσιακά στη θάλασσα υπήρξε χρήση της φωτιάς ώστε να καταστρέφονται τα αντίπαλα πλοία. Ας θυμηθούμε το βυζαντινό υγρό πύρ, τα πυρακτωμένα βέλη των αρχαίων ναυτικών πληρωμάτων όπως και τις πυρακτωμένες μπάλλες οι οποίες πετάγονταν στα αντίπαλα πλοία. Τα πυρπολικά ήταν ένας πανέξυπνος τρόπος να υπερκερασθεί η διαφορά δυναμικότητας ανάμεσα στα μεγάλα οθωμανικά πλοία και στον Ελληνικό στόλο ο οποίος σταδιακά εξοπλιζόταν. Για πρώτη φορά αναφέρονται στην πολιορκία της Τύρου από το Μεγάλο Αλέξανδρο, όπως πρίν χρησιμοποιήθηκαν και από τους Συρακουσίους εναντίον των Αθηναίων στη Σικελική εκστρατεία.