Η διδασκαλία της Ιστορίας μέσα από Εικόνες και σχηματισμούς του διαδραστικού πίνακα.

 

Η διδασκαλία της Ιστορίας μέσα από Εικόνες και σχηματισμούς του διαδραστικού πίνακα.

Η διδασκαλία της μετάβασης από τη Ρώμη προς το Βυζάντιο μέσα από εικονικό ψηφιακό σχηματισμό ο οποίος δείχνει την περιοχή με κάποιο χρώμα Α για τη Ρώμη και την ίδια περιοχή με  κάποιο άλλο χρώμα για το  Βυζάντιο.

Σκοπός:

1.Οι μαθητές θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν την έννοια του χώρου ως στοιχείου μεταβαλλομένου. Η γεωπολιτική του χώρου δεν είναι αυθύπαρκτη αλλά κατασκευάζεται από τον Άνθρωπο: η ίδια θέση της Ρώμης αυτοκρατορίας)  έγινε αντικείμενο εκμετάλλευσης από τη Βυζαντινή αυτοκρατορία με άλλο τρόπο: άρα γίνεται αντιληπτό ότι ο μαθητής κατανοεί ότι ο χώρος που ζεί δύναται να γίνει αντικείμενο γεωπολιτικής , οικονομικής, πολιτικής και άλλης εκμετάλλευσης:

Π.χ το μεγάλο κοινό (σε θέμα Χώρου) ανάμεσα στη  Ρώμη και το Βυζάντιο είναι ότι ως αυτοκρατορίες ο χώρος τους ενώνει τη δύση με την ανατολή: από αυτή την άποψη έπρεπε οπωσδήποτε να αναπτυχθούν όλες εκείνες οι έννοιες (δομές) ώστε να ενωθούν τα έμψυχα μεγέθη ανατολής και δύσης (άνθρωποι) προκειμένου να συζητηθεί η ίδρυση ενός ενιαίου κράτους : η Ρώμη το επέτυχε με την έννοια του Δικαίου (το ρωμαϊκό δίκαιο εννοείται ως ισορροπία ανάμεσα στο φορέα της Δύναμης (Αυτοκράτωρ) και στον δέκτη της δυνάμεως (Ρωμαίοι πολίτες) το Βυζάντιο μετήλλαξε το Δίκαιο της Ρώμης σε θρησκεία (το δίκαιο της θρησκείας εννοείται ως ισορροπία ανάμεσα στο θεό και στους ανθρώπους).

Από την Ελληνιστική εποχή στη Ρώμη.

Ο Περικλής ήδη το 444 π.Χ θέλησε στην Κάτω Ιταλία να ιδρύσει την αποκία των Θουρίων προκειμένου να υλοποιήσει το Πανελλήνιο Αγαθό: ως κύρια  έννοια σε αυτή την κίνηση αλιεύουμε την πνευματική και πολιτική ένωση του δυτικού κόσμου (ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Ιταλία) σε πνευματική και πολιτική βάση: δεν είναι τυχαίο το ποιοι ανέλαβαν την ολοκλήρωση αυτής της αποικίας: το σύνταγμά της ανετέθη στο σοφιστή Πρωταγόρα, ο ρυμοτομικός σχεδιασμός της στον Ιππόδαμο το Μιλήσιο, ακόμα και ο Εμπεδοκλής, ο σπουδαίος φιλόσοφος, συμμετείχε σε όλο αυτό: άρα υπήρχαν κοινοί δεσμοί σκέψης, ήθους, ζωής, θέασης του Ανθρώπου και του Κόσμου ανάμεσα στις Πόλεις-Κράτη του δυτικού κόσμου. Εστιάζουμε στο γεγονός ότι σταδιακά από του Ομηρικούς θεούς οι οποίοι ένωσαν έναν ολόκληρο κόσμο οδηγούμαστε στο ότι η νόηση των συμπαντικών δυνάμεων (αυτές οι συμπαντικές δυνάμεις αντιπροσωπεύουν πνευματικά τους θεούς) μέσω της σοφιστικής και σωκρατικής φιλοσοφίας άρχισαν να ενώνουν το δυτικό κόσμο (η σοφία, η βούληση, η επικοινωνία, η ροή, η δύναμη, το άπειρο, ο σκοπός, η οργάνωση κ.λ.π (όπως αντιπροσωπεύθηκαν συμβολικά  στους θεούς του Ολύμπου).

Ο Αλέξανδροςο μετέφερε αυτό το λόγο στην Ανατολή: μας ενδιαφέρουν οι  υπόρρητες έννοιες (οι οποίες στηρίζονται στα πλατωνικά και αριστοτελικά γραπτά (άρα διαθεματικά δύνανται να διδαχθούν και συνδυαστικά στο μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών).

Βλέποντας λοιπόν σε ψηφιακή εικόνα ο μαθητής τον Ελληνιστικό κόσμο δύναται να κατανοήσει τις υπόρρητες έννοιες:

1.Όλοι οι άνθρωποι είναι κοινότητα έναντι του Κοινού Λόγου (είναι η συνέχεια της Πλατωνικής και Αριστοτελικής φιλοσοφίας η οποία θεωρεί ότι η διδασκαλία του Λόγου μπορεί να διαμορφώσει τη νέα ανθρωπίνη φύση του Λόγου, του Ήθους, της κοινής πράξης (άρα οι μαθητές βλέποντας τον Ελληνιστικό κόσμο σε ψηφιακή αποτύπωση κατανοούν ότι σταδιακά προωθείται το μοντέλο του κοινού και Ενός Ελλόγου Ανθρώπου (το οποίο στο ν έσχατο βαθμό θα εκφρασθούν με το δόγμα του Ενυποστάτου Θεανθρώπου Ιησού ο οποίος συνδυάζει το Λόγο και την Πράξη κατά τέλειο τρόπο: άρα ενδιαφέρει ένας Λογικός κόσμος να αποφέρει ένα Λογικό Υποκείμενο.

2.Άρα υποχωρεί η έννοια της τυχαιότητας και επεισέρχεται η έννοια της αναγκαιότητας: επάνω σε αυτή την αναγκαιότητα (ο κόσμος να ενωθεί έναντι του Λόγου και των Ελλόγων Ιδεών και αξιών) εξηγούνται ότι το μέσον και του Αλεξάνδρου, των  Ρωμαίων, των Βυζαντινών, ήταν οι πόλεμοι: πώς αλλοιώς τόσοι άλλοι πολιτισμοί θα περιεχωρούντο στον κοινό Έλλογο πολιτισμό της Ρώμης  και του χριστιανικού Βυζαντίου; Δεν είναι τυχαίο ότι ελάχιστα ασχολούμεθα  με τους πολιτισμούς οι οποίοι εχάθησαν και έδωσαν τη θέση τους στη Ρώμη και στο Βυζάντιο.

3. Πλέον ο κόσμος κινείται με βάση κοινές Αρχές και Σκοπούς, πλάθεται ο ενιαίος Ανθρώπινος χαρακτήρας, άρα η Ιστορία δεν είναι  απλή περιγραφή γεγονότων, ούτε μία απλή συνέχεια της Πολιτικής φιλοσοφίας του Θουκυδίδου: η Ιστορία γίγνεται τόπος εκτύλιξης των εφαρμογών της Φιλοσοφίας: πώς ο  Νοήμων  Άνθρωπος θα επιβάλλει τους Νοήμονες νόμους προκειμένου να οδηγηθούμε σε μία Έλλογο κοινωνία και κόσμο. Επάνω στην ψηφιακή εικόνα θα φανεί όλη αυτή η πνευματική και αξιακή μετατόπιση του ανθρώπου. Σε μία υπερχρονική θέαση ο μαθητής θα κατανοήσει ότι στην Αναγέννηση και στην Μεταρρύθμιση η Ιστορία έγινε τρόπος και τόπος εκτύλιξης του τύπου του Πολιτικού μοντέλου  (ποιο πολίτευμα θα οδηγήσει στον μεταβιομηχανικό κόσμο (για αυτό και έχουμε 3 μεγάλες πολιτικές κατά βάση επαναστάσεις (Γαλλική, Αγγλική, Αμερικανική) και τη δημιουργία Εθνών μέσα από ανάλογες Επαναστάσεις (1821, 1848 κ.λ.π).Σήμερα (αναλογικά) η Ιστορία είναι ο τόπος εκτύλιξης του αστικού  κοινωνικού μοντέλου, πώς ο άνθρωπος της Πόλης, της ψηφιακής εποχής, θα παράξει τρόπο ζωής.

4.  Σε μία διαχρονική θέαση ο μαθητής μπορεί να κατανοήσει ότι και ο κόσμος μας σήμερα (ειδικά στην ψηφιακή εποχή) κινείται στην ενικότητα , στην κοινή  φύση των ανθρώπων, στην κοινή θέαση του κόσμου και του Ανθρώπου εκ μέρους όλων: όλοι έχουν κοινή άποψη περί  του καλού, του κακού, του φυσικώς καλού, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων: η πορεία από τον ενωμένο θρησκευτικό κόσμο  του βυζαντίου έναντι του θεού, στον ενωμένο πολιτικό κόσμο της δύσης έναντι του νόμου και του Ηγεμόνος, στο σημερινό εικονικό κόσμο (όπου οι άνθρωποι ενώνονται έναντι της εικόνας και της κοινής ψηφιακής πληροφορίας) μπορεί να απελευθερώσει ποικίλες σκέψεις και συνδυασμούς πραγμάτων στο μυαλό των μαθητών (η Ιστορία ως συνέχεια και εξωτερική μεταβολή κοινών ιδεών και αξιών).

Η  Ρώμη.

Ο μαθητής στην προβληθείσα εικόνα θα διαπιστώσει ότι εκεί όπου υπήρξε ο Ελληνιστικός κόσμος θεμελιώθηκε η Ρώμη.Ως ένωση του δυτικού και ανατολικού κόσμου. Άρα η Ρώμη στηρίχθηκε στον κοινό λόγο των ανθρώπων, στην κοινή θέαση του ανθρώπου και του κόσμου, στην κοινή υιοθέτηση ιδεών και αξιών οι οποίες προάγουν το κοινό Καλό και Ωραίο (δυνητικά όλα αυτά, διότι εάν μελετήσουμε το Λουκιανό και άλλους θα διαπιστώσουμε πολλά προβλήματα): ο κόσμος ενώθηκε κάτω από τον κοινό Λόγο ότι ο Ανθρώπινος Νούς μπορεί να παράξει Ιδέες καλού και ωραίου, ήθος και πράξη, σκοπό και ενδελέχεια: αυτά ακριβώς εκλήθη να επιβάλει η Ρώμη, τα επέβαλε μέσα από την έννοια του Δικαίου.

Ας συζητήσουμε ότι στην εποχή του Ρωμαϊκού συγκρητισμού ο Ελληνιστικός κοινός λόγος έπρεπε να κυριαρχήσει σε πανάρχαιες θρησκείες, σε πλήθοες δοξασιών, σε πάμπολλες διαφορετικές θεάσεις του ανθρώπου και του κόσμου: Προκειμένου ο κόσμος να ενωθεί υπό τον κοινό Λόγο (σαν και αυτόν που έστρωσε το δρόμο στο βυζαντινό κοινό χριστιανικό ανθρωπισμό, στο ένα πρότυπο ανθρώπου, σε αυτό το οποίο στηρίχθηκε ο Κωνσταντίνος ώστε να διαφημίσει την Αυτοκρατορία του ως  Ένωση ιδεών και αξιών και τρόπων) η Ρώμη (συνδυάζουμε το φιλοσοφικό υπόβαθρο) χρησιμοποίησε από τον Πλατωνικό και Αριστοτελικό Λόγο (όπως αυτός περιχωρήθηκε στους ιδιαιτέρως αγαπητούς Στωϊκούς και Επικουρείους) την έννοια του Δικαίου: ο Πλάτων στην Πολιτεία θεωρεί τη δικαιοσύνη ως εσωτερική ισορροπία του λογιστικού του θυμοειδούς  και του επιθυμητικού: εάν προσέξουμε τη Ρωμαϊκή πειθαρχία, αλλά και το βίο σημαντικών Ρωμαίων (όπως παραδίδεται στους Βίους παραλλήλους του Πλουτάρχου) ο Ιούλιος Καίσαρας, ο Σκαιόλας, επίσης άλλοι, είχαν θαυμαστή ισορροπία ανάμεσα σε λόγο συναίσθημα και πράξη.

Αυτά σε ατομικό επίπεδο: σε συλλογικό επίπεδο επεκράτησε πλήρως το Αριστοτελικό δικαιϊκό σύστημα: ο νόμος και οι τρείς εξουσίες του: η εκτελεστική, η νομοθετική και η δικαστική: η Ρώμη έμεινε ξακουστή για την άτεγκτη δικαιοσύνη της και την εφαρμογή των νόμων (ειδικά στους χρόνους της ακμής): ως αποτέλεσμα ήταν η για  πρώτη φορά στην παγκόσμιο Ιστορία:

1.Η απόδοση του Ρωμαίου πολίτου από τον αυτοκράτορα Καρακάλλα (212 μ.Χ) σε όλους τους υπηκόους της Ρώμης: το βήμα αυτό, είναι τεραστίας ιστορικής σημασίας , ετοιμάζει το δρόμο στον ενιαίο χριστιανό άνθρωπο και πολίτη του Βυζαντίου, στον ενιαίο Ευρωπαίο του σήμερα, καταδεικνύει ότι οι άνθρωποι πλέον είχαν Λόγο, κοινή ατομική και κοινωνική αντίληψη της ζωής, κοινή θέαση του καλού και του κακού, πίστη στους νόμους και στο δίκαιο: Επάνω στην ψηφιακή εικόνα μπορεί να φανεί ότι και στο βυζάντιο όλα αυτά ίσχυαν απλά υπό το φώς του Ορθοδόξου Ενυποστάτου δόγματος του Θεανθρώπου Ιησού.

2. Η για πρώτη φορά ένωση  του κόσμου υπό τον Οκταβιανό Αύγουστο: και αυτό συνιστά βήμα τεραστίας πνευματικής και ηθικής σημασίας: Η ταυτόχρονη επίδειξη στους μαθητές εικόνος στο διαδραστικό πίνακα μπορεί να καταδείξει ότι η Ρώμη κατέληξε στον Ένα Αυτοκράτορα όπως και το Βυζάντιο στον Ένα Θεό και στον Ελέω θεού Αυτοκράτορα. Υπό την Έννοια ότι η Ρώμη επέτυχε την δημιουργία του Ενός δικαίου Προσώπου το οποίο πλήρως υιοθετήθηκε από τη Βυζαντινή Ορθοδοξία.

Βυζάντιο:

Άρα στο Βυζάντιο έχουμε την επομένη σημαντική Έννοια δομής: πώς μπορεί το Ενιαίο Πρόσωπο να αποκτήσει θεία και ανθρώπινα χαρακτηριστικά ώστε να καλύψει όλο το εύρος των Ανθρωπίνων χαρακτηριστικών: Πλέον η Αυτοκρατορία δεν έχει σκοπό τις κατακτήσεις (μόνον) αλλά και την δημιουργία πολιτισμού και συγκεκριμένου Ανθρωπίνου Μοντέλου: η Ρώμη περιχωρείται στο Βυζάντιο ως μοντέλο Ωλοκληρωμένου Θείου Ανθρώπου: είναι η διαδοχή των Εποχών: αυτή η επιτυχία έχει μία σημαντική συνέπεια: πλέον οι Αυτοκρατορίες , τα Κράτη, οι Θεσμοί, δεν έχουν αποκομμένους  ανθρώπους, δεν έχουν ανθρώπους (σταδιακά) χωρίς δικαιώματα: γεννάται η έννοια του Κράτους του προάγοντος τον Άνθρωπο, τον Πολιτισμό, τα δικαιώματα: υπό την προϋπόθεσιν ότι δέχεται κανείς τα Κρατικά θέσφατα.

Άρα ο μαθητής μπορεί να αντιληφθεί ότι διαχρονικά στο Βυζάντιο υπό τον Ένα Θεόν γεννάται το Ένα Υποκείμενο: πλέον οι Αυτοκρατορίες δεν είναι σύνολο Υποκειμένων ατάκτως ερριμμένων: όλα αυτά αποτελούν πρότυπο για τους Ανθρώπους οι οποίοι πλέον αποκτούν αξία, δικαιώματα και υποχρεώσεις: είναι οι  συγκεκριμένοι χριστιανοί Βυζαντινοί πολίτες, τους οποίους ο Βασίλειος ο Β΄προσπάθησε φορολογικά να τους ελαφρύνει, ή οι Οικουμενικές Σύνοδοι να τους φωτίσει: Οδεύουμε για το σημερινό πολιτισμικό και πολιτικό  Υποκείμενο: ο άνθρωπος έχει αξία δικαιώματα και υποχρεώσεις φθάνει να γνωρίζει  και να υιοθετεί τα ιερά και τα όσια της εποχής του: Μέσα από τη διάχυση του Λόγου σε όλους, και την υιοθέτησή του ως Θεανθρωπίνου Προσώπου οι άνθρωποι ως μιμηταί αποκτούν προσωπική αξία: στην εποχή μας αυτό θα μεταφρασθεί ότι ο καθείς είναι αυτόνομος ελευθέρα προσωπικότης έχουσα δικαιώματα και υποχρεώσεις, φθάνει να γνωρίζει το Λόγο και τις εντολές του.

Ώστε επί της φωτογραφίας της περιοχής του Βυζαντίου δύναται ο Μαθητής  να συνειδητοποιήσει ότι σταδιακά ο Άνθρωπος απέκτησε προσωπικότητα, αυτοφυή ύπαρξη, δικαιώματα και υποχρεώσεις, φθάνει να εξελίξει τις έλλογες δυνατότητές του (πνευματικά και ηθικά).

Βασίλειος Μακρυπούλιας, φιλόλογος.