Απόσπασμα από το ετοιμαζόμενο βιβλίο μου: Ανάλυση ιστορικών παραθεμάτων: Α)Ανάλυση ιστορικού παραθέματος όπου οι ιδέες, οι έννοιες και οι δομές αποτελούν διαχρονικά αποτελέσματα περασμένων ιδεών, εννοιών και δομών.

 

Παραδίδεται το παρακάτω ιστορικό παράθεμα:

Η «Νέα Πολιτική Διοίκησις», το σύνταγμα του Ρήγα (1797) 2. Τα φυσικά δίκαια είναι: πρώτον το να είμεθα όλοι Ίσοι και όχι ο ένας ανώτερος από τον άλλον· δεύτερον να είμεθα ελεύθεροι, και όχι ο ένας σκλάβος του αλλουνού· τρίτον να είμεθα σίγουροι εις την ζωήν μας και κανένας να μην ημπορή να μας την πάρη αδίκως και κατά την φαντασίαν του· και τέταρτον, τα κτήματα οπού έχομεν κανένας να μην ημπορή να μας τα εγγίξη, αλλ’ να είναι εδικά μας και των κληρονόμων μας. 3. Όλοι οι άνθρωποι, Χριστιανοί και Τούρκοι, είναι Ίσοι. [...] Π. Κιτρομηλίδη (επιμ.), Ρήγα Βελεστινλή, Άπαντα τα σωζόμενα, Βουλή των Ελλήνων, Αθήνα 2000, τόμ. 5, σ. 36.

1^ο βήμα ανάλυσης:

Α)οι ιδέες του κειμένου:

1.Η ιδέα του φυσικού δικαίου.

2. Η ιδέα της Ελευθερίας.

3. Η ιδέα της ασφαλείας.

4.Η ιδέα της ιδιοκτησίας.

Β) Οι ιδέες αυτές γεννούν τις παρακάτω έννοιες:

1. Την έννοια του συντάγματος.

2.Την έννοια της ισότητας.

3.Την έννοια της δικαιοσύνης.

4.Την έννοια της θρησκευτικής ελευθερίας.

Γ) Οι δομές οι οποίες αναφύουν από όλα τα παραπάνω είναι οι εξής:

1.Η δομή ενός κράτους το οποίον θα στηρίζεται στο σύνταγμα, στις αρχές του δικαίου, στην εφαρμογή του φυσικού δικαίου, στα αγαθά των νόμων και της δικαιοσύνης.

Δ) Ο μαθητής λοιπόν καλείται να καταλάβει ότι η διαχρονική σύλληψη των ιδεών του φυσικού δικαίου, των εννοιών της ισότητας και της ελευθερίας, της δομής ενός κράτους δικαίου και εξέλιξης, όλα αυτά εφαρμόσθηκαν και στο νεόκοπο Ελληνικό κράτος μετά την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Συμπέρασμα: ο μαθητής στο κείμενό του λοιπόν θα πρέπει να παρουσιάσει το γεγονός ότι το Νέο Ελληνικό κράτος είναι απόρροια της διαρκούς κατάκτησης του ανθρώπου να δημιουργεί κράτη τα οποία στηρίζονται στις αρχές του συντάγματος, της καθολικότητας που αυτό αποπνέει, της δικαιοσύνης και της ισότητας.

 

Ανάλυση του παραπάνω δοθέντος ιστορικού αποσπάσματος:

Το απόσπασμα αυτό από την Πολιτική διοίκηση του Ρήγα αναφέρεται στις λογικές προϋποθέσεις ίδρυσης και ορθής παγίωσης και εξέλιξης του Νέου Ελληνικού κράτους όπως αυτό έμελλε να προκύψει από την επανάσταση του 1821. Ο Ρήγας αντλεί τις προϋποθέσεις του υγιούς κράτους που διακηρύσσει από τα γραπτά του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη αλλά και από τις σύγχρονες ευρωπαϊκές επαναστάσεις: της Γαλλίας, της Αγγλίας, της Αμερικής. Στηρίζεται στις διαχρονικές ιδέες του φυσικού δικαίου, της ισότητας, του συντάγματος, της δικαιοσύνης, της ιδιοκτησίας. Θεωρεί ότι υπό αυτές τις προϋποθέσεις οι έννοιες των θρησκευτικών και Εθνικών χαρακτηριστικών (χριστιανοί και τούρκοι) θα ενωθούν κάτω από την κοινή δομή ενός δικαίου και καθολικά ισχυρού βάσει συντάγματος Εθνικού κράτους που θα καλύπτει τις επιθυμίες και τα θέλω όλων των ανθρώπων. ( συνδυασμός με το βιβλίο): Ξέρουμε ότι οι Έλληνες υποστηρικτές του διαφωτισμού θαύμαζαν τον αρχαίο Ελληνικό πολιτισμό διότι τον συνέδεαν με τις πανάρχαιες αξίες της ελευθερίας, πίστευαν ότι μέσω της εκπαίδευσης οι άνθρωποι μπορούν να ζήσουν σε ένα κράτος δικαίου και καθολικής ανάπτυξης με κριτήριο το λόγο και όχι απλά άλλα θρησκευτικά χαρακτηριστικά.Σε αυτή τη διαχρονική δομή ενός κράτους δικαίου, ελευθερίας και καθολικής ατομικής και κοινωνικής εξέλιξης ο Ρήγας Βελεστινλής πρότεινε στη Νέα Πολιτική Διοίκηση (έργο το οποίο βαθύτατα είχε επηρεασθεί από τις ριζοσπαστικές ιδέες των Γάλλων Ιακωβίνων) τη δημιουργία μίας Ελληνικής δημοκρατίας η οποία θα απλωνόταν σε όλη τη Βαλκανική αντικαθιστώντας την οθωμανική αυτοκρατορία , εξασφαλίζοντας ισονομία και ισοπολιτεία στους κατοίκους της. Βέβαια όλο αυτό το εγχείρημα ο Έλληνας διαφωτιστής το πλήρωσε με τη ζωή του. (κατακλείδα): O Ρήγας Φεραίος επηρεασμένος από τις κρατικές πολιτειακές δομές της αρχαίας Ελλάδος και της δύσης στην εποχή του, προσπάθησε να αναστήσει  ένα σύγχρονο κράτους δικαίου και νόμου στην Ελληνική επικράτεια: δυστυχώς οι εξελίξεις τον διέψευσαν.