Νεοελληνική γλώσσα α΄γυμνασίου. Συνταγματικός και παραδειγματικός άξονας. 9Η ΕΝΟΤΗΤΑ

 

Β

ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ: Οι λέξεις και οι φράσεις συνδυάζονται μέσα στην πρόταση με βάση τους κανόνες της γλώσσας πάνω σε έναν οριζόντιο άξονα από τα αριστερά προς τα δεξιά.

-          Η οριζόντια μετακίνηση λέξεων σε μια πρόταση πρέπει να γίνεται με προσοχή μέσα σε συγκεκριμένα όρια.

-          Η οριζόντια μετακίνηση λέξεων σε μια πρόταση αποκαλύπτει πού θέλει ο συγγραφέας να δώσει έμφαση.

π.χ.    Η κοπέλα στάθηκε μπροστά σε ένα ανθοπωλείο.                                                    

Στάθηκε η κοπέλα μπροστά σε ένα ανθοπωλείο.

Μπροστά σε ένα ανθοπωλείο στάθηκε η κοπέλα.

Στάθηκε μπροστά σε ένα ανθοπωλείο η κοπέλα.

Μπροστά σε ένα ανθοπωλείο η κοπέλα στάθηκε.

 

 

Γ

 

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΙΚΟΣ ΑΞΟΝΑΣ: Μπορούμε να αλλάξουμε ορισμένες λέξεις ή φράσεις σε μια πρόταση με άλλες που παίζουν τον ίδιο ρόλο στην πρόταση. Αυτό δε γίνεται οριζόντια αλλά κάθετα με την αλλαγή κάθε φορά των λέξεων.                                    π.χ. Η Αργυρώ σκούπισε τα χείλη της. -> Η Αργυρώ καθάρισε τα χείλη της.

 

 

Ασκήσεις:

1) Να αλλάξετε τη σειρά των όρων  των παρακάτω προτάσεων, σημειώνοντας εάν παραμένουν κατανοητές:

Α) Οι κυνηγοί πυροβολούν τα θηράματά τους.

Β) Ο συγγραφέας καθημερινά γράφει το καινούργιο βιβλίο του.

Γ) Οι άνθρωποι στις μεγαλουπόλεις αντιμετωπίζουν περισσότερο άγχος.

Δ) Ο δάσκαλος παραδίδει τα μαθήματά του στον διαδραστικό πίνακα.

Ε) ο καθηγητής των μαθηματικών μας εξήγησε ικανοποιητικά τις εξισώσεις.

 

2) Να δώσετε άλλες συναφείς νοηματικά λέξεις στη θέση των υπογραμμισμένων.

Α) Η Κατερίνα ήλθε να διαβάσει μαζί μας

Β) Ο Νίκος παίζει ποδόσφαιρο κάθε απόγευμα

Γ) Ο δάσκαλος προσπαθεί να γίνει κατανοητός

Δ) Ο πατέρας εργάζεται σκληρά κάθε μέρα

Ε) Η μητέρα παραδίδει τα μαθήματά της.

 

3) Να σχηματίσετε προτάσεις με τις παρακάτω λέξεις:

Θηρευτής, θύρα, θυροκόλληση.