Έκθεση-έκφραση β΄λυκείου. Θέμα έκθεσης: Ως νέοι μιάς τεχνοκρατικής εποχής διαπιστώνετε ότι η τεχνολογική πρόοδος και η άνοδος του βιοτικού επιπέδου δεν συμβαδίζουν πάντοτε με τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής. Αρθρογραφώντας στη σχολικήσας εφημερίδα να αναζητήσετε τις αιτίες του φαινομένου και να παρουσιάσετε τις προϋποθέσεις που πρέπει να υπάρχουν ώστε ο άνθρωπος να αξιοποιήσει την τεχνολογία προς όφελός του, διατηρώντας όμως την ανθρωπιά και την αξιοπρέπειά του (350-400 λέξεις).

  

Το αδιέξοδο της τεχνοκρατικής αντίληψης:

Σε περιόδους οικονομικής και πολιτικής κρίσης έναν από τους πλέον προβαλλομένους τρόπους ανάλυσης και διαχείρισης των οικονομικών και πολιτικών ζητημάτων αποτελεί η τεχνοκρατική αντίληψη. Ο όρος αυτός αναφέρεται στην εργαλειακή χρήση της επιστήμης με κυρίαρχο κριτήριο όχι τις συλλογικές ανάγκες και την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος αλλά τη μεγιστοποίηση του κέρδους και την προσωπική ευδοκίμηση του επιστήμονος. Στη σημερινή εποχή η οποία χαρακτηρίζεται από ιδεολογική σύγχυση καθίσταται αναγκαίο να προσδιορισθούν οι επιπτώσεις της τεχνοκρατικής αντίληψης αλλά και να αναζητηθούν οι απαραίτητες προϋποθέσεις για την αντιμετώπισή τους.

Η μεγιστοποίηση του κέρδους αποτελεί βασική επιδίωξη του οικονομικού συστήματος. Σε αυτήν την κατεύθυνση επιδιώκεται η μείωση του κόστους παραγωγής με την υιοθέτηση της τεχνοκρατικής αντίληψης στον σχεδιασμό της παραγωγικής διαδικασίας, άρα αντιμετωπίζονται οι απολύσεις ως τρόπος επίτευξης της κερδοφορίας των επιχειρήσεων.

‘Όταν στη διαμόρφωση της πολιτικής κυριαρχεί η τεχνοκρατική αντίληψη επιδιώκεται η μεγιστοποίηση του κέρδους όμως αν και ευημερούν οι δείκτες της οικονομίας αυξάνεται η ανεργία και διευρύνεται ο κοινωνικός αποκλεισμός.  Οξύνεται η κοινωνική ανισότητα, αναβιώνουν απάνθρωπες συμπεριφορές και αντιλήψεις καθώς επέρχονται κοινωνικές και άλλες διαμάχες.

Η επικράτηση της τεχνοκρατικής αντίληψης συνδέεται με τον προσανατολισμό των επιστημονικών ερευνών στην εξυπηρέτηση οικονομικών σκοπιμοτήτων. Η επιστήμη αναπτύσσεται σε κλάδους και κατευθύνσεις που χρηματοδοτούνται από μεγάλες εταιρείες, ενώ συχνά οι επιστημονικές έρευνες χειραγωγούνται από αυτές ώστε δεν αντιμετωπίζονται τα οξυμμένα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα, εντείνεται μάλιστα η οικολογική καταστροφή και προκαλούνται σοβαρά σωματικά  και ψυχικά προβλήματα.

Η επικράτηση της τεχνοκρατικής αντίληψης στην εκπαίδευση συνδέεται με τη μονοδιάστατη μηχανιστική προσέγγιση της γνώσης και την τυποποίηση της διδακτέας ύλης. Σε αυτήν την κατεύθυνση κινείται η αποσπασματική προσέγγιση των γνωστικών αντικειμένων η αποδοχή του μύθου της ουδετερότητας της επιστήμης η απουσια της αισθητικής αγωγής η εργαλειακή αντιμετώπιση της γνώσης προκειμένου να αντεπεξέλθουν οι μαθητές και οι μαθήτριες στις απαιτήσεις του εξεταστοκεντρικού συστήματος με αποτέλεσμα οι νέοι να μην προσεγγίζουν πολυδιάστατα τη γνώση να μην επιδιώκουν την απελευθέρωση της σκέψης την καλλιτεχνική έκφραση την καλλιέργεια δημιουργικής φαντασίας αλλά και τη διαμόρφωση της ιστορικής συνείδησης.

Όμως οι νέοι μπορούν να εναντιωθούν στην τεχνοκρατική αντίληψη. Αν η ανιδιοτέλεια και η αλληλεγγύη χαρακτηρίζουν τη στάση της ζωής τους θα μπορέσουν να διαμορφώσουν τους όρους για μία άλλη κοινωνική πραγματικότητα προς την αποδόμηση της τεχνοκρατικής αντίληψης ως τρόπου ανάλυσης οικονομικών και πολιτικών ζητημάτων.

Η ελεύθερη συνολική βιωματική προσέγγιση της γνώσης με τη σύνδεση των γνωστικών αντικειμένων αποτελεί θεμελιώδη προϋπόθεση για την υπέρβαση της τεχνοκρατικής αντίληψης.  Η διαμόρφωση της ιστορικής συνείδησης η όξυνση της κριτικής ικανότητας οδηγούν στη συλλογικότητα στην ευαισθητοποίηση για τα κοινωνικά προβλήματα.

Οι επιστήμες χρειάζεται να συνειδητοποιήσουν την κοινωνική τους ευθύνη προς την κατεύθυνση της απελευθέρωσης του ανθρώπου. Οι επιστημονικές έρευνες έχουν συγκεκριμένη εφαρμογή δεν γίνονται έξω από την κοινωνική πραγματικότητα και σε όλα αυτά η απομυθοποίηση της ουδετερότητας της επιστήμης είναι προϋπόθεση ώστε οι ανάγκες της κοινωνίας και η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος να βρίσκονται στο επίκεντρο των επιστημονικών ερευνών.

Η αλλαγή των όρων εργασίας των εργαζομένων με τη συμμετοχή τους στον καθορισμό του τρόπου και του περιεχομένου της παραγωγικής διαδικασίας αποτελεί προϋπόθεση για την υπέρβαση της τεχνοκρατικής αντίληψης. Η δημιουργική σχέση με το αντικείμενο της εργασίας η συλλογικότητα και η αλληλεγγύη αυμβάλλουν στη διαμόρφωση ενός άλλου παραδείγματος οργάνωσης της παραγωγής στα οποία οι εργαζόμενοι δεν θα αλλοτριώνονται από την καταναγκαστική μηχανιστική σχέση με την εργασία.

Οι διανοούμενοι με το καλλιτεχνικό και επιστημονικό τους έργο μπορούν να ασκήσουν κριτική στην τεχνοκρατική αντίληψη. Με την απομυθοποίηση της ουδετερότητας της επιστήμης χρειάζεται να αποδομήσουν τις επιστημονικοφανείς αναλύσεις της κοινωνικής πραγματικότητας με τις οποίες επιδιώκεται η εξυπηρέτηση των συμφερόντων των οικονομικά ισχυρών.

Η τεχνοκρατική αντίληψη αποτελεί επικίνδυνη προσέγγιση της πραγματικότητας. Ενώ οι επιπτώσεις της συνήθως θα εντείνονται όσο οι άνθρωποι θα αδυνατούν να κατανοήσουν ότι η ιδιοτέλεια και ο αμοραλισμός αποτελού θεμελιώδη στοιχεία της και όσο οι άνθρωποι θα εκχωρούν τα δικαιώματά τους σε ειδικούς που λειτουργούν ανεξέλεγκτα πέρα και έξω από την κοινωνία και τις ανάγκες της. Η συλλογική οργάνωση της κοινωνίας που αυτοκαθορίζεται αποτελεί την προοπτική για την υπέρβαση αυτής της κατάστασης.