Έκφραση-έκθεση Γ΄Λυκείου. Πώς χειριζόμαστε τις ερωτήσεις γύρω από την πειθώ στον δικανικό λόγο;

1.Προσπαθούμε να διαπιστώσουμε το γενικότερο ιδεολογικό πλαίσιο του συγγραφέα και την όλη επιχειρηματολογία που εντάσσεται σε αυτό το ιδεολογικό πλαίσιο.Π.χ ο ρήτορας προσπαθεί να υπερασπισθεί την ελευθερία της σκέψης διότι αυτή είναι η βάση επάνω στην οποία στηρίζεται ο ανθρωπισμός και η ανθρώπινη πολιτιστική εξέλιξη.Η  όποια κριτική ασκείται σε θέματα που αντιβαίνουν στην ελευθερία της σκέψης σκοπεύει ακριβώς στο να δείξει ότι αυτό το οποίο περιορίζει την ελευθερία της σκέψης είναι μεμπτό και απορριπτέο από τον πολιτισμένο άνθρωπο.Μπορούμε να αναφέρουμε ότι οι συνήγοροι στο κείμενο προσπαθούν να υπερασπισθούν τους κατηγορούμενους διότι στο πρόσωπό τους υπερασπίζονται την ελευθερία και την εξέλιξη του λόγου.

Εάν στο κείμενο υπάρχει αναλογία τότε προσπαθούμε να την χαρακτηρίσουμε ως κυριολεκτική ή μη.Στην αναλογία δηλαδή ότι ο νόμος είναι σαν τον ιστό της αράχνης ο οποίος πιάνει τους αδυνάμους αλλά αφήνει τους ισχυρούς καταλαβαίνουμε ότι η αναλογία είναι μεταφορική και απλά θέλει να δείξει ότι κάποιοι άνθρωποι καταφέρνουν  και τοποθετούν εαυτούς υπεράνω του νόμου.

Πρότυπη απάντηση σε συλλογισμό γύρω από το δικανικό λόγο εάν  μας ζητήσουν να τον κρίνουμε:

«Το συμπέρασμα  δε συνάγεται με απόλυτη βεβαιότητα από τις προκείμενες.Από τα προτερήματα δηλαδή που αναφέρει ο συνήγορος δεν απορρέει υποχρεωτικά η αθωότητα των κατηγορουμένων για τη συγκεκριμένη κατηγορία.Η αποτελεσματικότητα ωστόσο των επιχειρημάτων είναι αρκετά ισχυρή:προβάλλεται το κύρος και η ηθική ποιότητα των κατηγορουμένων και έτσι η πειθώ λειτουργεί με την επίκληση στο συναίσθημα του ακροατηρίου και των ενόρκων(αιδώς,λύπη και οργή για τους κατηγορουμένους κ.λ.π).».

Προσέχουμε στις απαντήσεις μας όσον αφορά την κρίση για φράσεις και προτάσεις του κειμένου αναφέρουμε:

1.Γραμματικά στοιχεία(α΄πρόσωπο,ενεργητική φωνή,σημεία στίξης,παθητική φωνή, κ.λ.π).

2.Συντακτικά στοιχεία (ενεργητική σύνταξη,χρήση υποκειμένου,κ.λ.π).

3.Λεξιλογικά στοιχεία(σύνθετες λέξεις,απλές λέξεις κ.λ.π).Σημειώνουμε επίσης εάν οι λέξεις συνάδουν με το ύφος και το είδος του κειμένου(π.χ σε ένα επιστημονικό κείμενο οι λέξεις θα είναι ανάλογα σοβαρές π.χ σε ένα επιστημονικό ιατρικό συνέδριο θα αναφέρονται λέξεις όπως λαμπαροσκόπηση,επινεφρίδιον κ.λ.π.

4.Σημειώνουμε το συλλογισμό και  τον χαρακτηρίζουμε(π.χ παραγωγικός ,λογικά ορθός κ.λ.π).

5.Σημειώνουμε τις επικλήσεις και τις κρίνουμε(π.χ. επίκληση στην λογική μέσα από τα σχετικά επιχειρήματα κ.λ.π).

6.Ανακαλύπτουμε τις μεθόδους ανάπτυξης του κειμένου και επίσης τις χαρακτηρίζουμε(π.χ. αίτιο αποτέλεσμα επιτυχημένο διότι η αιτία στηρίζεται σε πραγματικά δεδομένα κ.λ.π).