Αρχαία Ελληνικά από το πρωτότυπο, α΄γυμνασίου, β΄κλίση.

 

1. Θεωρία

1.      Η β’ κλίση ουσιαστικών

Η β’ κλίση ουσιαστικών περιλαμβάνει όλα τα αρσενικά και θηλυκά ουσιαστικά που στην ονομαστική ενικού λήγουν σε -ος και τα ουδέτερα που λήγουν σε -ον. Είναι η κλίση που παρουσιάζει τις περισσότερες ομοιότητες με τη ν.ε.

αρσενικό
	ενικός		πληθυντικός
πτώση	α.ε.	ν.ε.	α.ε.	ν.ε.
ονομ.	ἄνθρωπος	άνθρωπος	ἄνθρωποι	άνθρωποι
γεν.	ἀνθρώπου	ανθρώπου	ἀνθρώπων	ανθρώπων
δοτ.	ἀνθρώπῳ	―	ἀνθρώποις	―
αιτιατ.	ἄνθρωπον	ἀνθρωπο	ἀνθρώπους	ανθρώπους
κλητ.	ἄνθρωπε	άνθρωπε	ἄνθρωποι	άνθρωποι

 

Θηλυκό				Ουδέτερο
	ενικός		πληθυντικός		ενικός		πληθυντικός
πτώση	α.ε.	ν.ε.	α.ε.	ν.ε.	α.ε.	ν.ε.	α.ε.	ν.ε.
ονομ.	ὁδὸς	οδός	ὁδοί	οδοί	δῶρον	δώρο	δῶρα	δώρα
γεν.	ὁδοῦ	οδού	ὁδῶν	οδών	δώρου	δώρου	δώρων	δώρων
δοτ.	ὁδῷ	―	ὁδοῖς	―	δώρῳ	―	δώροις	―
αιτιατ.	ὁδὸν	οδό	ὁδούς	οδούς	δῶρον	δώρο	δῶρα	δώρα
κλητ.	ὁδὲ	(οδέ)	ὁδοί	οδοί	δῶρον	δώρο	δῶρα	δώρα

 ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

• Οι καταλήξεις των αρσενικών και των θηλυκών είναι πανομοιότυπες και μάλιστα ακολουθούν σε μεγάλο βαθμό το σχηματισμό του αρσενικού άρθρου.
• Οι καταλήξεις των ουδετέρων ακολουθούν το σχηματισμό του άρθρου στο ουδέτερο γένος. Προσοχή στο -ν!
• Τα ουδέτερα δευτερόκλιτα έχουν όμοιες την ονομαστική, την αιτιατική και την κλητική και των δύο αριθμών.
• Τα οξύτονα και παροξύτονα δευτερόκλιτα ουσιαστικά διατηρούν τον τόνο τους στην ίδια συλλαβή καθ’ όλη την κλίση τους.
• Γενική και δοτική ενικού και πληθυντικού που τονίζονται στη λήγουσα περισπώνται.
• Το -α των ουδετέρων (σε όλες τις κλίσεις) είναι πάντοτε βραχύ.
• Το -οι ακάλυπτο στο τέλος των κλιτών λέξεων είναι βραχύ. Όταν όμως καλύπτεται από -ς, ξαναγίνεται μακρό.
• Τα προπαροξύτονα δευτερόκλιτα ουσιαστικά μετακινούν τον τόνο τους ανάλογα με τη λήγουσα:

α) Αν αυτή είναι βραχεία, τονίζονται στην προπαραλήγουσα, π.χ. ἄνθρωπος.

β) Αν είναι μακρά, τονίζονται στην παραλήγουσα, π.χ. ἀνθρώπου.

 

 

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ Α ́ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ (Α ́

ΜΕΡΟΣ)

 

Β ́ΚΛΙΣΗ

 

1. Να συμπληρώσεις στην κατάλληλη πτώση τις λέξεις της παρένθεσης:

Πιστεύω τῷ ...................... (ὁ φίλος).

Πιστὸν ...................... (ὁ φίλος) ἐν τοῖς ...................... (ὁ κίνδυνος) γιγνώσκεις.

Τοῖς τῶν φίλων ...................... (ὁ λόγος) ἀεὶ πιστεύομεν.

Οἱ   γὰρ   ἄπιστοι   ......................   (ὁ   φίλος)   οὐ   μετέχουσι   τοῦ   ......................   (ὁ

κίνδυνος).

Τοὺς τῶν ἀνθρώπων ......................(ὁ τρόπος) γιγνώσκετε. Τῷ γὰρ ......................

(ὁ θεός) πιστεύουσιν.

Ὦ ...................... (ὁ φίλος), ὁ θεὸς τοὺς ἀγαθοὺς ...................... (ὁ ἄνθρωπος) οὐ

λείπει.

Πολλοὶ ἄνθρωποι τῷ ...................... (ὁ πλοῦτος) μᾶλλον ἤ τῷ ...................... (ὁ

θεός) πιστεύουσιν

 

2. Συμπλήρωσε τις καταλήξεις των ουσιαστικών:

- Ὁ Κῦρος ἀποπέμπει τοὺς δασμ__ τῷ ἀδελφ__.

- Ἐνταῦθά εἰσι μεγάλοι κῆπ__ πλήρεις ἀγρίων ζῴ__.

- Ἡμεῖς τῶν ἄκρων ἐσμὲν φρουρ__ τοῖς τοξ__ καὶ ἀκοντί__.

- Τὰ δένδρ__ ἄνευ τοῦ ὄμβρ__ καὶ τοῦ ἡλί__ οὐ φέρουσι καρπ__.

- Ὁ κυνηγὸς τὴν ἔλαφ__ ἐν τῇ ἀμπέλ__ εὑρίσκει.

- Οἱ γεωργ__ τοὺς ἀγρ__ θεραπεύουσιν.

- Ἀλέξανδρος παρὰ τοῦ διδασκάλ__ ἐμάνθανε τοξεύειν.

- Δόξα τῷ θε__ πάντων ἕνεκεν.

- Δίδασκε ὦ διδάσκαλ__ τὴν ἀρετήν.

- Ὁ Αἴσωπος τοῖς ζῴ__ φωνὴν ἔδωκε

 

3. Να συμπληρωθούν με τον κατάλληλο τύπο του ουσιαστικού στην

παρένθεση οι παρακάτω προτάσεις :

 ̓Ιατρὸς τῶν ______ (ἄνθρωπος) ὁ χρὸνος ἐστὶ.

Οὔτως οἱ νὲοι ἐν _________ (δῶρον) διὰγουσιν.

 ̓Εν ταῖς _______ (τρὶοδος) ποτὲ οἱ ἡμὲτεροι _______ (πρὸγονος) δεῖπνον _______

(πτωχὸς).

 ̔Ημεῖς ________ (κίνδυνος) ________ (ἄνθρωπος) τῆς _______ (νῆσος) νομὶζομεν.

 

4.Στο παρακάτω κείμενο να σημειώσετε τα δευτερόκλιτα ουσιαστικά:

Ἐντεῦθεν ἡμᾶς ὑπεδέχετο πέλαγος προσηνὲς καὶ νῆσος οὐ μεγάλη͵ εὐπρόσιτος͵ συνοικουμένη· ἐνέμοντο δὲ αὐτὴν ἄνθρωποι ἄγριοι͵ Βουκέφαλοι͵ κέρατα ἔχοντες͵ οἷον παρ΄ ἡμῖν τὸν Μινώταυρον ἀναπλάττουσιν. Ἀποβάντες δὲ προῄειμεν ὑδρευσόμενοι καὶ σιτία ληψόμενοι͵ εἴ ποθεν δυνηθείημεν· οὐκέτι γὰρ εἴχομεν. Καὶ ὕδωρ μὲν αὐτοῦ πλησίον εὕρομεν͵ ἄλλο δὲ οὐδὲν ἐφαίνετο͵ πλὴν μυκηθμὸς πολὺς οὐ πόρρωθεν ἠκούετο. Δόξαντες οὖν ἀγέλην εἶναι βοῶν͵ κατ΄ ὀλίγον προχωροῦντες ἐπέστημεν τοῖς ἀνθρώποις. Οἱ δὲ ἰδόντες ἡμᾶς ἐδίωκον͵ καὶ τρεῖς μὲν τῶν ἑταίρων λαμβάνουσιν͵ οἱ δὲ λοιποὶ πρὸς τὴν θάλατταν καταφεύγομεν.