Ιστορία γ΄γυμνασίου. Οι πρωτοπόροι στην πνευματική εξέλιξη:

Α. Φράνσις Μπέϊκον: (Βάκων, 1561-1626) : υποστήριξε ότι για να γίνεται δεκτή μία επιστημονική θέση θα πρέπει να αποδεικνύεται με πείραμα.

Β. Ρενέ Ντεκάρτ: (Καρτέσιος: 1596-1650): υποστήριξε ότι εάν μόνον αμφιβάλλουμε διαρκώς θα οδηγηθούμε στην αληθινή γνώση.

Γ. Τζόν Λόκ ( 1632-1704) : υποστήριξε ότι οι άνθρωποι έχουν απαραβίαστα φυσικά δικαιώματα (ζωής, ελευθερίας, περιουσίας).

Δ. Ισαάκ Νιούτον (Νεύτων, 1642- 1727): διατύπωσε το νόμο της παγκοσμίου έλξεως με την εφαρμογή της επαγωγικής μεθόδου και ισχυρίσθηκε ότι το σύμπαν λειτουργεί βασιζόμενο σε φυσικούς νόμους.

 

Το κίνημα του διαφωτισμού.

Οι θέσεις του κινήματος:

1. δεν υπάρχουν αυθεντίες

2. όλα θα πρέπει να γίνονται αντικείμενο κριτικής

3. ο κόσμος μπορεί να ερμηνευθεί μόνον με τη λογική

4. όλα συνεχώς μπορεί να προοδεύουν

 

Τόπος και χρόνος εμφάνισης και εξάπλωσης του κινήματος.

Ο διαφωτισμός εμφανίσθηκε στην Αγγλία στα τέλη του 17^ου αι. και κορυφώθηκε στη Γαλλία το 18^ο αι. Διαδόθηκε φυσικά σε όλη την ευρώπη.

Εκπρόσωποι: Οι εκπρόσωποι αυτού του κινήματος ονομάσθηκαν διαφωτιστές ή φιλόσοφοι. Οι κυριότεροι ήταν ο Βολταίρος, ο Ρουσώ, ο Ντιντερό, ο Μοντεσκιέ ο Ντ΄Αλαμπέρ κ.α.

 

Διαφωτισμός και πολιτική:

Η ανερχόμενη τότε αστική τάξη άντλησε τα πολιτικά της επιχειρήματα από το διαφωτισμό για να διεκδικήσει τη συμμετοχή της στη λήψη αποφάσεων.

Τα φυσικά δικαιώματα, μία από τια βασικές θέσεις των διαφωτιστών και της αστικής τάξης, είναι τα δικαιώματα που έχει ο άνθρωπος από τη φύση του(ζωής, ιδιοκτησίας, ισότητας απέναντι στο νόμο, ελευθερίας έκφρασης κ.α) τα οποία καμμία εξουσία δεν μπορεί να του τα αφαιρέσει.

Το κοινωνικό συμβόλαιο είναι μία θεωρία την οποία υποστήριξε ο Τζόν Λόκ. Σύμφωνα με το Λόκ ανάμεσα στο λαό και στο κράτος έχει γίνει μία συμφωνία η οποία λέγει ότι οι πολίτες παραχωρούν μέρος της ελευθερίας τους ώστε να συμβιώνουν αρμονικά μεταξύ τους και το κράτος να εξασφαλίζει και να εγγυάται την τήρηση αυτής της συμφωνίας. Αν όμως το κράτος γίνει τυραννικό παραβαίνοντας τη συμφωνία τότε οι πολίτες έχουν δικαίωμα αντίστασης. Ο Ρουσσώ εκφράζοντας μία περισσότερο ριζοσπαστική άποψη πίστευε ότι η εξουσία πρέπει να ασκείται από τον ίδιο το λαό.

Η γενική βούληση πίστευε ο Ρουσσώ ότι φανερώνει το τι είναι καλό για το κοινωνικό σύνολο και εκφράζεται όταν ο λαός μετέχει στη λήψη των αποφάσεων.

Τη διάκριση των εξουσιών υποστήριξε ο Μοντεσκιέ.  Σύμφωνα με αυτόν αν η εκτελεστική εξουσία ασκείται από την κυβέρνηση, η νομοθετική από τη βουλή, και η δικαστική από τους δικαστές, θα αποτραπεί το ενδεχόμενο συγκέντρωσης (άρα και κατάχρησης) εξουσίας από την κυβέρνηση.

 

Ασκήσεις (από το κεφάλαιο για την αμερικανική επανάσταση).

1. Σε ποιο ιστορικό γεγονός αναφέρεται το παρακάτω κείμενο και ποιες πληροφορίες παρέχει;

Η δυσφορία για τα φορολογικά μέτρα αρχικά αλλά κυρίως για το φόρο του τσαγιού, που διατηρήθηκε για λόγους γοήτρου έπειτα από τις πρώτες αντιδράσεις των αποίκων, οδήγησε τους Αμερικανούς όχι μόνο να σταματήσουν να αγοράζουν τσάι, αλλά και να καταστρέψουν τα μεγάλα φορτία τσαγιού, πετώντας τα στη θάλασσα του λιμανιού της Βοστόνης, στις 16 Δεκεμβρίου 1773. Η κίνηση αυτή δημιούργησε το Κίνημα του Τσαγιού.Οι Άγγλοι αντέδρασαν, στέλνοντας 4.000 στρατιώτες να καταλάβουν τη Βοστόνη. Όταν αγγλικές δυνάμεις στάλθηκαν για να πάρουν στρατιωτικό υλικό από την πόλη Κόνκορντ της Μασαχουσέτης στις 19 Απριλίου 1775, συνάντησαν αντίσταση από την πολιτοφυλακή της Μασαχουσέτης στο Λέξινγκτον, και έπειτα στο Κόνκορντ. Οι Αμερικανοί κατάφεραν να σταματήσουν τους Άγγλους και να τους αναγκάσουν να γυρίσουν πίσω στη Μεγάλη Βρετανία έχοντας βαριές απώλειες. Η σύγκρουση είχε αρχίσει.Στη συνέχεια, όλες οι αποικίες συγκέντρωσαν τις πολιτοφυλακές τους και τις έστειλαν στη Βοστώνη. Οι αμερικανικές δυνάμεις περικύκλωσαν τη Βοστώνη από Βορρά, Νότο και Δύση, όμως άφησαν το λιμάνι υπό αγγλικό έλεγχο, με αποτέλεσμα να έρθουν ενισχύσεις και πολεμοφόδια. Ακολούθησαν πολλές μάχες μεταξύ του ηπειρωτικού στρατού των επαναστατημένων αποικιών, του οποίου Αρχιστράτηγος ορίστηκε ο Τζωρτζ Ουάσινγκτον και των αγγλικών δυνάμεων. Η πολιορκία έληξε στις 17 Μαρτίου 1776 με νίκη των αποικιακών δυνάμεων και εκκένωση της πόλης από τους Άγγλους.Στις 4 Ιουλίου 1776 συγκαλείται συνέλευση των Αμερικανών στη Φιλαδέλφεια, όπου ψηφίζεται η Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας, η οποία στηρίζεται στις πολιτικές ιδέες του Διαφωτισμού. Πρωταγωνιστές στη σύνταξη της Διακήρυξης υπήρξαν ο Τόμας Τζέφερσον και ο Βενιαμίν Φραγκλίνος.Στα χρόνια που ακολούθησαν ο πόλεμος γενικεύθηκε. Οι Άγγλοι έστελναν συνεχώς ενισχύσεις και οι Αμερικανοί προσπαθούσαν να κρατήσουν την επανάσταση ζωντανή. Η Γαλλία έστειλε οικονομική ενίσχυση στους επαναστατημένους Αμερικανούς καθώς και στρατεύματα. Ο αγγλικός στρατός, υπό την ηγεσία του στρατηγού Κορνουάλις, τελικά παραδόθηκε στο Γιόρκταουν στη Βιρτζίνια στις 19 Οκτωβρίου 1781. Ο πόλεμος έληξε επίσημα με τη συνθήκη του Παρισιού στις 3 Σεπτεμβρίου 1783. Με αυτήν η Αγγλία παραχωρούσε τα εδάφη της στις ΗΠΑ. Τα τελευταία αγγλικά στρατεύματα εγκατέλειψαν την ήπειρο στις 25 Νοεμβρίου 1783.

2.Σε ποια σημεία του Αμερικανικού πολιτεύματος και συντάγματος διαπιστώνετε επιρροές του κινήματος του διαφωτισμού;

Βασίλειος Μακρυπούλιας, φιλόλογος.