Ποιοι είναι οι Λαιστρυγόνες;

 

Ποιοι είναι οι Λαιστρυγόνες;

Οι  Λαιστρυγόνες εν πολλοίς είναι γνωστοί μέσα από την Ελληνική Μυθολογία. Αναφέρονται ως κάτοικοι της Τηλεπύλου μέσα από την Ομηρική  Οδύσσεια.  Η Τηλέπυλος ήταν παραλιακή πόλη της Τυρηνικής θαλάσσης η οποία ιδρύθηκε από τον πρώτο βασιλέα τους τον Λάμο.  Περιγράφονται ως ανθρωποφάγοι και γίγαντες υπό τον Βασιλέα τους Αντιφάτη , κατέστρεψαν πλοία του Οδυσσέα, έφαγαν συντρόφους, πρίν ο Βασιλέας της Ιθάκης καταφέρει να σωθεί με τους συντρόφους του.

Ποιο είναι όμως το οντολογικό και φιλοσοφικό αποτύπωμα της ιστορίας των Λαιστρυγόνων; Πρίν απαντήσουμε θα πρέπει να θεωρήσουμε τις μέγιστες γνωσιολογικές και ηθικές αρχές του Πλάτωνος: της ισορροπίας, της συμμετρίας, της δικαιοσύνης ως ισορροπίας ανάμεσα στο λογιστικό θυμοειδές και επιθυμητικό μέρος της ψυχής: κανένα μέρος του ανθρωπίνου Είναι δεν θα πρέπει να επικαλύπτει γνωστικά ή αξιακά το άλλο διότι με αυτόν τον τρόπο η υφισταμένη ανισορροπία θα προκαλεί κακή ισχύ και μονομερή δύναμη η οποία δεν θα βοηθεί την έλλογη αρμονία κτίσης και δόμησης ενός κόσμου και ανθρώπου συμμετρικού.

Επίσης ο Πλάτων ξεκινώντας από τη φυσική έως την ατομική και πολιτική του φιλοσοφία, διέκρινε την σοβούσα ισορροπία ανάμεσα στον ήλιο τη θάλασσα και τη γή, το νού την ψυχή και το σώμα, τον πολίτη την Πόλη και  τους άλλους. Καμμία ασυμμετρία δεν παρατηρείται: διότι εάν ο Ηλιος καταστή υπερμεγέθης τότε η γή και η ζωή θα καταστραφεί. Ας μην ξεχνούμε και το δαχτυλίδι του Γύγη: δεν πρέπει κανείς να χρησιμοποιεί άδικο δύναμιν ώστε να επιβάλλεται των άλλων ανθρώπων. Όλα πρέπει να γίγνονται ισόρροπα συμμετρικά και δίκαια.

Ο Αριστοτέλης  μάλιστα στα Μεταφυσικά του διεκήρυξε ότι η  ανθρώπινη ουσία είναι η ισορροπία ανάμεσα στην μορφή και στην ύλη: στο είδος και στην εμφάνιση: άρα οι Λαιστρυγόνες του Ομήρου προοιωνίζουν την γεννηθείσα ισορροπία μορφής και είδους, ύλης και πνεύματος, στην συμμετρική ανθρωπίνη ύπαρξη: Η ισορροπία αυτή γεννά την πολυσχιδή ανάπτυξη και εξέλιξη του ανθρώπου: πολλαπλώς και πανταχού: Ο άνθρωπος δεν εκμεταλλεύεται την εμφάνισή του ώστε να μην αναπτύξει τις ειδολογικές και μορφικές δυνάμεις του. Δηλαδή δεν είναι ένα απλό  εξωτεερικά σωματικά υπερδυναμικό όν (σαν τους γίγαντες και τους τιτάνες) ο οποίος περιορίζεται στη σωματική του διάπλαση και δεν τον ενδιαφέρει η πνευματική υπόστασή του. Οι Λαιστρυγόνες του Ομήρου απορρίπτουν οριστικά και αμετάκλητα τους τιτάνες και τους  γίγαντες και υιοθετούν το αριστοτελικό μοντέλο της ισορροπίας σώματος και πνεύματος: ο άνθρωπος θα πρέπει να αναπτύσσει αρμονικά το σώμα του όπως και το μυαλό του: θα πρέπει να στηρίζεται και στα δύο ισόρροπα αυτά μέρη  του Εγώ του: άρα θα πρέπει να στηρίζεται ισόρροπα στις σκέψεις του και στις πράξεις του, στο σώμα και στο πνεύμα του, δεν θα πρέπει να πλάσει ένα  υπερμέγεθες σώμα (χωρίς να σκέπτεται και να υπολογίζει τους Άλλους, το θεό τη φύση) αλλά ούτε και ένα υπερμέγεθες πνεύμα το οποίο αδιαφορεί για όλους και για όλα.

Γιατί οι Εθνικές γαίες, το παράδειγμα του Θεσσαλικού κάμπου, αποδεικνύουν τον αποικιοκρατικό χαρακτήρα του νεοελληνικού κράτους μετά την Επανάσταση του 1821;

 

Γιατί οι Εθνικές γαίες, το παράδειγμα του Θεσσαλικού κάμπου, αποδεικνύουν τον αποικιοκρατικό χαρακτήρα του νεοελληνικού κράτους μετά την Επανάσταση του 1821;

Όλοι θα περιμέναμε ότι ένα Εθνικό κράτος, όπως το Νεοελληνικό κράτος (3/2/1830)  το οποίο μάλιστα προέκυψε μέσα από τη βαθεία σκλαβιά της οθωμανικής αυτοκρατορίας, αυτό το Εθνικό κράτος θα ήταν Ελληνικό υπό την έννοια ότι θα ενδιαφερόταν πραγματικά για την ευημερία των Ελλήνων κατοίκων του. Τηρουμένων των αναλογιών ότι η γή αποτελούσε (στο τέλος του 19^ου και στις απαρχές του 20^ου ) την κυρία πηγή ζωής και παραγωγής πλούτου, το παράδειγμα των Εθνικών γαιών αποκαλύπτει ότι το Νεολλεηνικό κράτος δημιουργήθηκε για να εξυπηρετήσει συγκεκριμένα εξουσιαστικά ευρωπαϊκής υφής δεδομένα, όχι πάντως να υπηρετήσει την πολιτική και ιστορική πρόοδο και ωφέλεια των Ελλήνων Πολιτών του.

Ας θέσουμε μία σειρά στις σκέψεις μας.  Μέσα από την διάσκεψη των πρεσβευτών των Μεγάλων Δυνάμεων στην Κωνσταντινούπολη το 1881 παραχωρήθηκε στο νεόδμητο Ελληνικό κράτος το σύνολο της Θεσσαλίας και της Θεσσαλικής γής. Αρκετή έκταση, η οποία εάν μοιραζόταν ορθολογικά στους ακτήμοντες γεωργούς και αγρότες θα καθιστούσε την Ελλάδα αυτάρκη δύναμη, πρωτοπόρα στα βαλκάνια, ευρωπαϊκή αγροτική υπερδύναμη. Εάν μάλιστα όλη αυτή η αγροτική πρόοδος συνδυαζόταν με την ναυτική Ελληνική υπεροπλία, εάν οι πλούσιοι Έλληνες εργάζονταν πραγματικά για το Ελληνικό κράτος, τότε θα συζητούσαμε για την πραγματοποίηση του κράτους του Ρήγα Φεραίου: της Παμβαλκανικής παγκοσμίου βεληνεκούς Ελληνικής δημοκρατίας.

Τα όμορφα τύμπανα άρχισαν να ηχούν από νωρίς. Μέσα από ειδικές συμφωνίες ανάμεσα σε Ελληνικές αρχές και οθωμανικές αρχές (κατ΄αρχάς) έπειτα μέσα από αποφάσεις των Ελληνικών κυβερνήσεων μεταβιβάσθηκαν οι οθωμανικοί τίτλοι σε γαιοκτήμονες, πλουσίους Έλληνας του εξωτερικού,θρησκευτικά ιδρύματα, υπακούοντας στο διαμοιρασμό γής και στην τιτλότητα της  γής όπως αυτή διαμορφώθηκε κατά το καθεστώς του Αλή πασα. Δηλαδή το νεοσύστατο Ελληνικό κράτος ήταν ανίκανο στην ουσία να προχωρήσει άμεσα σε διαμοιρασμό της γής διαμοιράζοντας το σύνολο των Εθνικών γαιών σε ακτήμονες ώστε να αποκτήσει η γή αξία, οι άνθρωποι ποιότητα ζωής, ο τόπος πρόοδο και εξέλιξη. Πάντως η βιβλιογραφία αναφέρει ότι οι χωρικοί σε αυτό το χρονικό διάστημα (τέλος του 19ου και απαρχές του 20^ου αι) διεκδικούσαν μέρη γής ερχόμενοι σε φανερή αντιπαράθεση με τις προθέσεις του Ελληνικού κράτους το οποίο σκόπευε να καταστήσει τη Θεσσαλική γή αντικείμενο πλουτισμού και εκμετάλλευσης των γαιοκτημόνων, πλουσίων Ελλήνων, θρησκευτικών μονών και  ιδρυμάτων. Θα μπορούσαμε να ισχυρισθούμε ότι δεν επεκράτησε η αρχαία Ελληνική συνείδηση της κοινότητας: το Νεοελληνικό κράτος προσπαθούσε να ομοιάσει με τα δυτικά κράτη όπου οι κοινωνικές διαμάχες ήταν χαρακτηριστικό των νέων Ευρωπαϊκών Εθνών-Κρατών προκειμένου μέσα από τις κοινωνικές διαμάχες πλουσίων και φτωχών να  γιγαντώνεται η πολιτική ισχύς των κυβερνήσεων οι οποίες με αυτόν τον τρόπο διαμοίραζαν τον πλούτο διαιωνίζοντας τους κοινωνικούς εσωτερικούς αγώνες αποφεύγοντας μάλιστα άλλες Εθνικές ή πνευματικές διεκδικήσεις: τα Ευρωπαϊκά κράτη όπως και το Νεοελληνικό έδιδαν όλο και περισσότερο βάση στον πλούτο και στις κοινωνικές διαμάχες περί του πλούτου ώστε ο κόσμος να στραφεί στον υλικό προσδιορισμό ενάντια σε κάθε άλλη μορφή πνευματικού ή αξιακού κράτους η οποία θα γεννούσε αλυτρωτικές και άλλες διεκδικήσεις.

Ας σημειώσουμε ότι στην Πελοπόννησο ο Κομμουνδούρος το 1871 είχει προχωρήσει σε αναδασμό της γής, των Εθνικών γαιών σε ακτήμονες. Φαίνεται όμως ότι στην «παλαιά» λεγομένη Ελλάδα οι συμφωνίες ήταν άλλες, και το σχεδόν φεουδαρχικό καθεστώς της Θεσσαλίας ετοίμαζε άλλες καταστάσεις (επικράτηση της καπιταλιστικής λογικής, αντιΕλληνική πολιτική διεκπεραίωση των πολιτικών πραγμάτων ώστε οι ολίγοι να καθορίζουν τη μοίρα των πολλών σύμφωνα και με τον καπιταλιστικό βιομηχανισμό της δύσης: η Ελλάς έπρεπε να αναπτυχθεί όχι στις δικές της  δημοκρατικές αρχαιοΕλληνικές κοινωνικές κοινοτιικές δομές αλλά έπρεπε να δομηθεί επάνω στο ευρωπαϊκό πλουτοκρατικό σύστημα πλουσίων και φτωχών ώστε να εναρμονισθεί με το ευρωπαϊκό κοινωνικό κράτος).

Η έκταση των 395 τσιφλικίων στη Θεσσαλά κατελάμβανε έκταση 6.000.000 στρεμμάτων.Από τα 658 χωριά τα 450 ήταν τσιφλίκια και μόνον τα υπόλοιπα κεφαλοχώρια: το ότι το Ελληνικό κράτος δεν έκανε σταδιακά τα πάντα κεφαλοχώρια αυτοδιαχειριζόμενα από τους αγρότες φανερώνει ότι ήθελε μία Ελλάδα διακρίσεων, κοινωνικώνανισοτήτων  υπόχρεη σε προστάγματα ευρωπαίων ταγών: εξάλλου πολλοί βουλευτές των κυβερνήσεων ήταν οι ίδιοι τσιφλικούχοι.

Απλές σκέψεις περί της Αναστάσεως.

 

Απλές σκέψεις περί της  Αναστάσεως.

Το πάσχα ως πέρασμα φέρει κάθε χρόνο μαζί  του την Ανάσταση   του Ιησού. Η Ανάστασις του Ιησού δια-φημίζεται ως νίκη επί του θανάτου του Υιού του Ανθρώπου,  Χριστός ανέστη εκ νεκτών θανάτω θάνατον πατήσας: μέσω του θανάτου ενίκησε το θάνατον. Τι σημαίνει η λέξις Νίκη; Νικώ σημαίνει ότι καταφέρνω και περνώ  μία δύναμιν δική μου υπεράνω μιάς αντιπάλου δυνάμεως.

Άρα σε μία πρώτη εκτίμηση ο Ιησού επέβαλε μία δική του δύναμη υπεράνω των δυνάμεων που επικρατούσαν έως την εποχή του. Ας ξεκαθαρίσουμε ότι δεν μας ενδιαφέρει εάν υπήρξε ή όχι ιστορικώς ο Ιησούς, διότι ως τάση υπάρχει μιάς και ό,τι λέγεται για τον Ιησού, ό,τι αποδίδεται στον Ιησού φανερώνει τις τάσεις των ανθρώπων και της εποχής που  φέρεται να έζησε και να δραστηριοποιήθηκε ο Ιησούς.

Άρα θα πρέπει να ιδούμε ποία δύναμις υπερίσχυσε ενάντια σε ποια άλλη  δύναμη ώστε να λατρεύουν οι χριστιανοί την Ανάσταση του Ιησού. Ας σημειώσουμε ότι συλλήβδην από τη στιγμή κατά την οποία θεωρείται ότι ο Ιησούς ενίκησε το θάνατο γίνεται παραδεκτό ότι οι άνθρωποι έως εκείνη την εποχή ζούσαν στην άγνοια και στην συμπαντική απομόνωση και δυστυχία. Όμως αυτό δεν αποδεικνύεται: Κατ΄αρχάς δεν εδέχθησαν όλοι οι άνθρωποι την Ανάσταση του Ιησού άρα πολλοί άνθρωποι συνέχισαν και συνεχίζουν να ζούν στους δικο τους πνευματικούς και ηθικούς δρόμους αγνοώντας ή αρνούμενοι την Ανάσταση του Ιησού: πρίν μάλιστα την Ανάσταση του Ιησού παρήχθη η Στωϊκή και Επικούρεια φιλοσοφία η οποία κατά έξοχο τρόπο προσδιορίζει συμπαντικά τον άνθρωπο, επιδεικνύοντας εξαιρετικούς δρόμους οντολογικής προόδου. Έπειτα μάλιστα από την Ανάστασιν του Ιησού ο Νίτσε και η βιταλιστική γενικότερα υπαρξιακή φιλοσοφία ασπάσθηκε το δρόμο του χάους αρνουμένη να δεχθεί την Ανάσταση του Ιησού, θεωρώντας ότι ο δρόμος του ανθρώπου δεν έχει να κάνει με την επαναφορά της μορφής μετά το θάνατο ώστε ο άνθρωπος να ξαναζήσει αλλά με την επιστροφή σε χαοτικές καταστάσεις οι οποίες θα σημάνουν πραγματική εκκίνηση του ανθρώπου προς τις επόμενες οντολογικές στιγμές. Δηλαδή για να αναστηθώ λαμβάνοντας και πάλι την ίδια μορφή, γιατί να ξαναζήσω στη γή; Εάν η οντολογική πορεία είναι μία πορεία στο άπειρο Είναι θα ήθελα μία νέα οντική κατάσταση πέρα από το σώμα και την ανεστημένη μορφή, μία νέα οντική κατάσταση ώστε να ζήσω μία πραγματική οντολογική καινούργια κατάσταση σε μία άλλη εντελώς διάσταση. Διότι η Ανάστασις του Ιησού με κρατεί εμμενώς σε αυτή την σωματική κατάσταση χωρίς να μου προσφέρει μία επομένη οντολογική στιγμή.

Η Ανάστασις του Ιησού σηματοδοτεί το τέλος της κυκλικής περί το γήϊνο Είναι φαντασίωσης του Ανθρώπου, ουσιαστικά κατά φαντασιακό τρόπο κλείνει τον κύκλο της ανθρωπίνης ζωής μιάς και ενώνει το Α του κύκλου με το Ω αυτού, την αρχή και το τέλος του κύκλου μας ο οποίος ξεκινά από τον ουρανό και διά της γής επιστρέφει στον ουρανό. Ουσιαστικά ο χριστιανισμός μέσα από τη δογματική φαντασίωση της Ανάστασης του Ιησού ολοκληρώνει το  πάγιο αίτημα της πλατωνικής αλλά και αριστοτελικής φιλοσοφίας ο άνθρωπος να ολοκληρώσει το γνωστικό του ταξίδι μαθαίνοντας την αρχή και το τέλος της υπάρξεώς του. Ήδη οι σοφιστές  είχαν διατυπώσει την άποψη ότι οι άνθρωποι πεθαίνουν διότι δεν μπορούν να ενώσουν την αρχή και το τέλος του επιγείου κύκλου των. Άρα οι Έλληνες είχαν θέσει την πραγματική αιτία της ανθρωπίνης δυστυχίας: δεν μπορώ να ελέγξω την αρχή και το τέλος του κύκλου μου ως ζών Όν διότι με κατακτά ο Θάνατος χωρίς να το θέλω και οδεύω και πάλι σε κάτι που δεν το επιθυμώ, κυλώ σε άλλες καταστάσεις επειδή δεν μπορώ να βαδίσω ολοκληρωμένα τον κύκλο μου από την αρχή ως το τέλος: Η Ανάστασις του Ιησού απαντά στο σοφιστή Αλκιδάμα ο οποίος διεκήρυξε ότι οι άνθρωποι πεθαίνουν επειδή  δεν μπορούν να ενώσουν την αρχή και το τέλος του κύκλου της υπάρξεώς τους. Συλλήβδην οι Έλληνες σε ένα μυθολογικό και πνευματικό επίπεδο προσπάθησαν να δημιουργήσουν ένα νοερό κύκλο εις τον οποίον κινούμενος ο άνθρωπος θα  μπορούσε να καθορίσει τη ζωή του ως αρχή και τέλος. Το όλο εγχείρημα όμως έμεινε σε δυναμική διάσταση διότι ο Έλληνας δεν έχασε την οντολογική του απειρία και δεν θέλησε να κλεισθεί σε ένα κύκλο ζωής και θανάτου ο οποίος σηματοδοτείται με την ανάσταση του Ιησού. Ο Οδυσσέας ενώ επιστρέφει από τον  Άδη δεν θεωρείται ανάσταση διότι το ταξίδι συνεχίζεται, η ζωή  το σώμα ο θάνατος είναι απλά στάδια στο άπειρο οντολογικό ταξίδι των πολλών  στάσεων προς την Ιθάκη. Ο Ασκληπιός ανέστησε νεκρό, στα Ελευσίνεια μυστήρια οι άνθρωποι χάνονταν από τη γήϊνη  διάσταση και όδευαν σε άλλες διαστάσεις, επέστρεφαν στη γήϊνη διάσταση  αλλά δεν ήταν ανάσταση διότι το κύριο δεν ήταν το να ζήσουν έναν κύκλο ζωής και επιστροφής στη γήίνη ενσώματη ζωή αλλά να συνεχίσουν προς νέες οντολογικές άγνωστες και πρωτοβίωτες ατραπούς. Ακόμα και ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης δημιουργούν δύο πεπερασμένους δικούς τους  κύκλους με σημείο Αρχής Α την ιδέα  του Αγαθού και του Θείου και σημείο τέλους Ω την επιστροφή στον κόσμο του Αγαθού, στην μεγάλη εντελέχεια του πρώτου κινούντος ακινήτου, αλλά ποτέ δεν έθεσαν κάποιον άνθρωπο πραγματικά να βαδίζει αυτό το δρόμο.

Η έννοια της μερίμνης από τον Χάϊντεγγερ έως τον Γιάσπερς.

 

Η έννοια της μερίμνης από τον Χάϊντεγγερ έως τον Γιάσπερς.

Εξαιρετική η επισήμανση του Γιάσπερς στην Εισσαγωγή του στη Φιλοσοφία ότι η Ελληνική φιλοσοφία έδωσε το οντολογικό στίγμα και η Γερμανική φιλοσοφία το πνευματικό εργαλείο ώστε να κινηθεί ο άνθρωπος σε αυτό το οντολογικό πεδίο. Όλα αυτά βέβαια έχουν γίνει αποδεκτά και έχουν επαρκώς δουλευθεί και από την υπαρξιακή φιλοσοφία, η οποία ουσιαστικά λαμβάνει την ύπαρξη ως μόνη και ερριμμένη μέσα στον κόσμο και προσπαθεί να της δώσει τα εργαλεία οντολογικού προσδιορισμού.

Το κύριο εγχείρημα της υπαρξιακής φιλοσοφίας, το οποίο υπάρχει και στο Χάϊντεγγερ και στο Γιάσπερς –η αρχή του οποίου ανιχνεύεται στη θεολογική έννοια της υπόστασης- είναι η απελευθέρωση του ανθρώπου από τις προσφερόμενες ουσίες, η μετατροπή του ανθρώπου σε υπόσταση είναι ένα πρώτο  βήμα. Στην υπαρξιακή φιλοσοφία καταργείται η απόλυτος πρώτη ουσία (ως θεία και αφηρημένη έννοια η οποία πλήρως κατευθύνει τους ανθρώπους)  και οι άνθρωποι απελευθερώνονται ως αυτοτελείς υπάρξεις οι οποίες μέσα από το βίωμα της ύπαρξης και των υπαρξιακών καταστάσεων όλες αυτές οι υπάρξεις συναποτελούν το Είναι, εκ του οποίου απορρέουν τα όντα.

Όμως το Είναι της υπαρξιακής φιλοσοφίας προχωρεί το θεό του μονοθεϊσμού αλλά και το θείο του Πλωτίνου, αλλά και τους θεούς του Ομήρου, ένα υπαρξιακό βήμα παραπέρα: δηλαδή: Το Είναι στο Χάϊντεγγερ και στο Γιάσπερς είναι το αποθετήριο των οντολογικών δυνάμεων  εκ του οποίου αντλούν τα όντα τις δυνάμεις και τις ενέργειες συμπαντικής πορείας ολοκλήρωσης της οντολογικής πορείας των ώστε στο ξέφωτο του Είναι να προχωρήσουν προς την πρώτη και τελευταία και οριστική κατάσταση του Είναι: το Είναι είναι η πλήρης αρμονική και ισόρροπη κατάσταση της πλησμονής και παράδοσης των δυνάμεων των όντων.

Το υπαρξιακό βήμα, απότοκο βήμα  του προτεσταντισμού αλλά και του αφηρημένου οντολογικού θείου των προσωκρατικών, είναι τεράστιο: ουσιαστικά καταργείται η πίστις: η ύπαρξις δεν πιστεύει, αλλά βιώνει. Είναι η ύπαρξις στο Χάϊντεγγερ και στο Γιάσπερς σύνολο βιουμένων  στιγμών: ο Άνθρωπος αποκόπτεται από το θεό ως δημιουργό, ως ιδιοκτήτη της Βασιλείας των Ουρανών, ως τον κοινό παρονομαστή ζωής και θανάτου. Το Είναι των υπαρξιακών αποτυπώνει την πραγματικότητα της ήδη υπαρχούσης οντολογικής πορείας.

Η κατάργησις του Θεού των παραδοσιακών μονοθεϊστικών θρησκειών και η παραδοχή ενός κεντρικού Είναι απελευθερώνει την ύπαρξη: η ύπαρξη δεν χρειάζεται να υπακούει σε μία ουσία διότι το Είναι δεν είναι ουσία αλλά είναι σύνολο απορρεουσών δυνάμεων οι οποίες ουσιώνουν και ουσιώνονται όταν βιωθούν: είναι μία κεντρική τράπεζα δυνάμεων και ενεργειών οι οποίες οδηγούν οντολογικά την ύπαρξη. Το Είναι είναι το ήδη υπάρχον, η ύπαρξις δεν νοιώθει  ως ουσία διότι δεν Είναι αλλά Γίγνεται: Γίγνεται αντλώντας εκ των απορρεουσών δυνάμεων εκ της κεντρικής συμπαντικής τραπέζης  του Είναι : ώστε οι υπαρξιακοί προχωρούν σε μία εξαιρετικά σημαντική αξιολογική κίνηση: επαναφέρουν το Είναι (θεό) στην προτέρα οντολογική και ξεχασμένη κατάστασή  του: το Είναι δεν είναι πρόσωπο, δεν έχει χέρια δεν έχει πόδια, δεν γεννήθηκε δεν έχει Μητέρα και Πατέρα: είναι σύνολο δυνάμεων  και ενεργειών  εν συμπαντική και οντολογική συνεχεία. Η Υπαρξιακή φιλοσοφία επαναφέρει το Πρώτο Όν στην οντολογική αιωνία κατάστασή του: είναι Δύναμις και Ενέργεια η οποία διαμοιράζει οντολογικές δυνάμεις και ενέργειες οι οποίες ολοκληρώνουν το οντολογικό περιπετειώδες ταξίδι των όντων.

Εδώ υπεισέρχεται το μεγάλο ερώτημα: ποια είναι η σχέση των Όντων με το Είναι;  τα Όντα ίστανται υπό το Είναι όχι σε σχέση κατωτερότητας αξιακής ή  γνωσιολογικής  αλλά σε σχέση καθαρά δυναμικής και ενεργειακής: δηλσδή: ίστανται υπό την ατελεύτητη διαμοίραση οντολογικών δυνάμεων εκ μέρους του Είναι άρα υπό ίστανται (υφίστανται) στην πορεία  του Είναι λαμβάνοντας συνεχώς τις αναλογούσες οντολογικές δυνάμεις ώστε διά αυτών  να βιώσουν το αναλογούν στην κάθε ύπαρξη υπαρξιακό ταξίδι προς την αρχέγονη συγκεντρωτική πηγή του Είναι; εκεί όπου όλες οι δυνάμεις ενώνονται διότι δεν έχουν λόγο κινήσεως: Ουσιαστικά το Είναι είναι τα όντα και το Είναι ηρεμεί όταν τα όντα έλθουν σε κατάσταση βιωματικής πλήρωσης και εξάντλησης των αναλογισθεισών δυνάμεων και ενεργειών.

Γιατί οφείλουμε να ομιλούμε την Ελληνική γλώσσα;

 

Γιατί  οφείλουμε να ομιλούμε την  Ελληνική γλώσσα;

Παρατήρηση 1^η.

Η Ελληνική γλώσσα είναι μία και ενιαία. Όπως εξάλλου όλες οι γλώσσες όλου του κόσμου οι οποίες παρουσιάζουν τα χαρακτηριστικά  της Ελληνικής γλώωσσας. Η εξήγηση  και απόδειξη της ενιαίας φύσης της Ελληνικής γλώσσας είναι πολυεπίπεδη.

Κατ΄αρχάς οι λέξεις των Ελλήνων αντιστοιχούν σε οντολογικές συλλήψεις δηλαδή αντιπροσωπεύουν τον τρόπο ενόρασης του Όντος  εκ μέρους των Ελλήνων. Όταν λοιπόν ο Έλληνας εδημιούργησε τη λέξη Ρέα εδόμησε το σύμπαν ως ροή δυνάμεων και αυτό μέσα στα χρόνια δεν άλλαξε.Επίσης δημιουργώντας τη λέξη Κρόνος (εν ροή χρόνου) επέρασε στην Ανθρώπινη διανόηση ότι οι Άνθρωποι κινούνται επί ροής, θεσμοθετήθηκε λοιπόν μέσα από την Ελληνική γλώσσα η κίνηση σε άμεση θέση (χρόνος) αλλά και στη ζωή μας: διότι εδημιουργήθη η λέξη ατρεκής, ο Οδυσσέας είναι ατρεκής, δεν τρέμει, δεν παρεκλίνει του σκοπού του, διότι η αλήθεια είναι κίνησις επί σκοπού, επί Ιθάκης.

Αξίζει λοιπόν μέσα από την Ελληνική λέξη  να μαθαίνομε τις βάσεις και τις απόρροιες του κόσμου μας του εαυτού μας: η Ελληνική λέξη έδωσε το Δία, διότι όλα είναι διαμοίρασις δυνάμεων (δαίω-μοιράζω): εσχάτως η βιολογία θεώρησε ότι διά της μίττωσης του πρώτου κυττάρου όλα είναι διαίρεσις και διάχυσις δυνάμεων  που δημιουργούν τον ανθρώπινο οργανισμό: αυτό όμως έκανε ο Δίας με τις δυνάμεις του κόσμου τις οποίες εμοίρασε αρμονικά ώστε να αρχιτεκτονήσει τον κόσμο και τον άνθρωπο. Επίσης η Ελληνική γλώσσα διαφημίζει χιλιάδες χρόνια τώρα το Φώς: η Σοφία (ίσον Φώς) είναι Θεά και είναι η Θεού νόησις (Αθηνά):

Η Ελληνική γλώσσα εδίδαξε την ισορροπία, τη συμμετρία μορφών, την αρμονία των ήχων άρα ευθυγράμμισε το νού των ανθρώπων με τη φύση και το σύμπαν: από το αραρίσκω (συνταιριάζω) προέρχεται η αρετή, αλλά η αρετή είναι η αρμονική διάθεση των δυνάμεών μου ώστε να προχωρώ σε σχέση με το όν και το Είναι, τους άλλους την Πόλιν. Εκ του αραρίσκω έρχεται το άριστος,  το μόριο αρι-δηλώνει το τέλειο το οποίο λοιπόν είναι και ισόρροπο: διότι η τελειότητα είναι ισορροπία: άρα: αραρίσκω (συνταίριασμα) =άριστος (το τέλειο της ισορροπίας (η συμπαντική και ανθρώπινη ισορροπία διαφημίζεται μέσα από την Ελληνική γλώσσα( η αρετή του Ηλίου είναι η ισορροπία  του να μην καίει και να καταστρέφει το σύμπαν που φωτίζει, όπως η αρετή του ανθρώπου είναι η ισορροπία  του να μην καταστρέφει τον κόσμο και την Πόλιν που ζεί).

Η Ελληνική γλώσσα είναι η γλώσσα της υγιούς αναπνοής, της ευηχίας, της αισθητικής ολοκλήρωσης:  για αυτό και δεν πρέπει να ξεχασθεί διότι περνά στις ζωές μας την ηρεμία, την ευωχία, την ομορφιά αισθήσεων και νόησης: ο μέλλων του πράττω δεν είναι πράττσω: για τους Έλληνες αυτό είναι κακόηχο: είναι πράξω λοιπόν ο μέλλων του πράττω: άρα οι Έλληνες εδίδαξαν  την οικονομία  του  ωραίου διά των λέξεων: όπως και εμείς πράττουμε: δεν  θα φορέσουμε ρούχα μεγαλύτερα αλλά θα τα κόψουμε στα μέτρα μας, όπως το πράττω κόβεται στα μέτρα της ηχητικής ωραιότητας. Επίσης οι Έλληνες μέσα από την προσωδία των λέξεων μετέφεραν τους ηχητικούς ήχους της φύσης: όταν ομιλούσαν ήταν σαν το ποτάμι, ή τα πουλιά ή το θρόϊσμα των φύλλων διότι η γλώσσα των ήταν συνέχεια των φυσικών ήχων: για αυτό εισήγαγον τόσο εκτεταμένα τα φωνήεντα ώστε να θέτουν αέρα στις λέξεις όπως πνεύμα στις σκέψεις των: για αυτό έκαναν μακρά βραχέα και δίχρονα φωνήεντα: στη λέξη αὖλαξ επειδή αυτή προήλθε από το αFλακς το α+F έγιναν μακρό αυ διότι έπρεπε να ειπωθεί για περισσότερο διάστημα από την κατάληξη  αξ η οποία έγινε βραχύχρονη διότι μετά από ένα μακρύ κράτημα της φωνής έπρεπε να ακολουθήσει βραχύ κράτημα της φωνής: άρα το αυ είναι μακρόχρονο και το αξ βραχύχρονο: αυτή η αρμονία στην προφορά περνά και στη ζωή μας, για αυτό και οι Πατέρες μας είναι ήρεμοι, εγκρατείς και συμμετρικοί στις εκφάνσεις της ζωής των, όπως και εμείς μπορούμε να είμαστε.

Η έλαφος του Αισώπου και η Ωραία Ελένη του Ομήρου.

 

Η έλαφος του Αισώπου και η Ωραία Ελένη του Ομήρου.

Διαβαζοντας το μύθο ή αλληγορία του Αισώπου, η οποία αναφέρεται σε μία έλαφο η οποία έπινε νερό και την ώρα εκείνη παρασυρομένη από την αντανάκλαση στο νερό, άρχισε να θαυμάζει τα υπέροχα κέρατά της, μας γεννώνται συγκεκριμένες σκέψεις περί των υπορρήτων εννοιών του κειμένου, οι οποίες είναι πολλές και χρήσιμες.

Κατ΄αρχάς η έννοια της Αισώπειας αλληγορίας στηρίζεται σε μία προαιώνια πίστη ότι μέσα στο σύμπαν, στην Αιωνία Φύση όλα τα όντα και όλες οι οντότητες είναι φτιαγμένες από τις ίδιες δυνάμεις: άρα η Έλαφος και ο Άνθρωπος κινούνται από τις ίδιες οντολογικές δυνάμεις για αυτό το λόγο ό,τι είναι σημαντικό για την Έλαφο (γνωσιολογικά και αξιολογικά) είναι και για τον Άνθρωπο. Για αυτό το λόγο έχουμε και την αλληγορία του σπηλαίου του Πλάτωνος : όλοι οι άνθρωποι συνδέονται με κοινές συμπαντικές και κοσμικές καταβολές: άρα ό,τι ισχύει για τους ανθρώπους του νοητού σπηλαίου ισχύει για τους ανθρώπους που βιώνουν όσα υπονοούνται στο σπήλαιο.

Το ίδιο θα μπορούσαμε να ισχυρισθούμε  και για τις αλληγορίες του Ιησού: οι άνθρωποι των παραβολών είναι φτιαγμένοι από τις ίδιες συμπαντικές δυνάμεις με τους ανθρώπους της καθημερινότητας, της κοινωνικής πραγματικότητας : τα ζώα (αμνός) τα ευλογημένα δένδρα (ελιά) είναι όλα φτιαγμένα από τα ίδια υλικά με τους ανθρώπους, για αυτό και στο Άγιο Όρος υπάρχει αυγό στρουθοκαμήλου: θα πρέπει να δειχθεί ότι όπως η στρουθοκάμηλος φυλάει το αυγό της παρόμοια και ο χριστιανός θα πρέπει να προσέχει την ψυχή του.

Βέβαια μας ενδιαφέρει σε κάθε αλληγορία ποία κεντρική συμπαντική δύναμη προσπαθεί ο δημιουργός της αλληγορίας να τονίσει: Άρα όλες οι βασικές ιδέες και αξίες των αλληγοριών εμπεριέχονται στο σύμπαν είτε αυτό δίδεται υπό την κεκαλυμμένη μορφή των θεών (Δίας – δύναμις, Αθηνά –Σοφία κ.λ.π) είτε υπό τη  μορφή της δογματικής  θεολογίας των αρετών (οι αρετές είναι υπόρρητες έννοιες της αλληγορίας (η ωραιότης της ψυχής, η ταπεινότης της ψυχής κ.λ.π).

 Στην περίπτωση της Ελάφου η συμπαντική δύναμις της Ωραιότητος είναι αυτή η οποία κυριαρχεί. Δεν έχει βέβαια καμμία σχέση με την δύναμη της Ομορφιάς η Ωραιότητα. Άλλη δύναμη η μία άλλη η άλλη: η Ωραιότητα είναι συμπαντική δύναμη ενώ η ομορφιά είναι πνευματική κατάκτηση και εφεύρεση. Ας γίνουμε πιο συγκεκριμένοι.

Η έννοια της Ωραιότητας (ώρα=φροντίδα) έχει να κάνει με την σωστή μέριμνα των όντων την κατάλληλη χρονική στιγμή: άρα Ωραίος είναι ο Άνθρωπος όταν την κατάλληλη χρονική στιγμή εξελίσσει εκείνες τις δυνάμεις στο χρόνο οι οποίες του προσδίδουν γνώση, εμπειρία, αξία, προσωπικότητα, ενδελέχεια: ο Σωκράτης είναι Ωραίος διότι την κατάλληλη χρονική στιγμή εκμαιεύει όλες εκείνες τις δυνάμεις οι οποίες του προσφέρουν προσωπική και κοινωνική αξία. Άρα την πρέπουσα ζωή. Άρα η Έλαφος είναι Ωραία όταν καταλαβαίνει ποιες πραγματικά δυνάμεις της δίδουν γνώση, αξία, ωρίμανση, εξέλιξη, άρα την σωστή ζωή. Η Ωραιότητα του Σωκράτους συνδυάζεται με τις εκμαιευθείσες δυνάμεις: της σοφίας, της  ενόρασης, της ανάμνησης, της διανοίας.Διότι αυτές ωθούν το Σωκράτη σε μία ανωτέρα ζωή. Ποιο μέρος του Σωκρατικού Είναι κυοφορεί αυτές τις δυνάμεις; Το πνεύμα: άρα αυτό στην διαβάθμιση της Σωκρατικής κλίμακος τίθεται ως ανώτερο του σώματος και άλλων μερών του Σωκρατικού Είναι.

Διδάσκοντας τη Θεματική Ιστορία.

 

Διδάσκοντας τη Θεματική Ιστορία.

Θα μπορούσαμε να διδάξουμε το μάθημα της Ιστορίας  (απομονώνοντας κάποια ιστορικά θέματα) όχι ανά μεμονωμένη εποχή αλλά με βάση ένα ιστορικό θέμα στη διαχρονική του θέαση και εξέλιξη. Προκειμένου οι μαθητές να κατανοήσουν ότι η ανθρώπινη Ιστορία και εξέλιξη στηρίζεται σε κοινές έννοιες και δομές οι οποίες μεταλλάσσονται ως μορφές και εμφανίσεις (πολιτικές,  κοινωνικές, θρησκευτικές, φιλοσοφικές εμφανίσεις) ανά εποχή. Επίσης μέσα από τη διδασκαλία της Ιστορίας με τη λογική της θεματικότητας μπορούμε ανά  εποχή να εμπλουτίσουμε τις ήδη υπάρχουσες έννοιε  και δομές δείχνοντας στους μαθητές μας ότι δεν  είχαν πάντοτε τη δομή, την εννοιολόγηση, την γνωσιολογία και την αισθητική που έχουν σήμερα. Επίσης (σημαντικό) μπορούμε να δείξουμε στους μαθητές μας ότι και αυτοί συμμετέχουν σε αυτό το μεταρρυθμιστικό παιχνίδι της Ιστορίας ώστε να τους κινητοποιήσουμε να αναπτύξουν ενεργό ρόλο στο δικό τους τρόπο εξέλιξης και προόδου των εννοιών και δομών που υπάρουν στην εποχή μας. Με αυτό τον τρόπο οι μαθητές νοιώθουν μέρος της Ιστορίας και παρακινούνται θεωρητικά αλλά και βιωματικά να ανακαλύψουν τον ιστορικό τους  ρόλο.

Εννοείται επίσης ότι η θεματική ιστορία λαμβάνει υπ΄όψιν τα πάντα: την εποχή, τον κόσμο, τις ανθρώπινες σχέσεις, τη σχέση με τη φύση τον  Άλλον και το θείο, διότι όλα μετατρέπονται σε κάτι το επόμενο ευρισκόμενα όμως πάντοτε επάνω στο κοινό υπόβαθρο που δεν είναι άλλο από τις ανθρώπινες έννοιες και δομές: αυτές, η προσπάθεια επιβίωσης, εξέλιξης και δημιουργίας δεν αλλάζουν ποτέ απλά μετατρέπονται σε νέες εικόνες.

Α. Η έννοια του θεού.

Διαχρονικά η έννοια του Θεού (Θείου) καταδεικνύει την προσπάθεια του νοήμονος ανθρώπου να προσδιορισθεί  σε σχέση με τον ευρύτερο κόσμο, τη φύση, το άπειρο σύμπαν, τους Άλλους, τα όντα γενικότερα.

Για αυτό η πρώτη θεά της γονιμότητας (στη Μινωϊκή και όχι μόνον Κρήτη) είναι θήλεια θεά, υπάρχει μία προσπάθεια του νοήμονος ανθρώπου να μεταφέρει αθρόως τις συμπαντικές δυνάμεις, ζωής, γονιμότητας, σκέψης, προσδιορισμού, προόδου, σε σχέση με τη φύση ως δύναμη ενσυναισθητική, ενορατική, διαισθητική, ώστε ο άνθρωπος να νοιώσει ότι και αυτός μπορεί να κινηθεί από τις ίδιες δυνάμεις  με τις οποίες κινείται η Φύσις: με αυτόν τον τρόπο σταδιακά και αυτός θα δημιουργήσει τη δική του έλλογο Φύσιν, την Πολιτεία.

Αυτή η διαπίστωση προβάλλει την επομένη εμφάνιση του Θείου, μέσα από τον Όμηρο (ως συνέχεια της Ελληνικής Μυθολογίας ( ο Μύθος αντιμετωπίζεται ως λόγος φαντασιακός χωρίς αισθητές αποδείξεις ο οποίος όμως ανοίγει τα όρια της ανθρωπίνης  σκέψης).  Πλέον οι άνθρωποι έχουν δημιουργήσει τα Βασίλειά των, έχουν προχωρήσει σε κοινωνικές και οικονομικές και πολιτικές δομές. Το θείο ακολουθεί αυτή τη διαδρομή: η Αθηνά Σοφία προτρέπει τον Τηλέμαχο σε κοινωνικές, ατομικές, πολιτικές δράσεις. Ο Ερμής και ο Δίας σταθεροποιούν την ανθρωπίνη ταυτότητα του ήρωα Οδυσσέα: είναι Άνθρωπος και πρέπει να επιστρέψει στην Ιθάκη. Ο Ποσειδώνας προσδιορίζει και αυτός τον Άνθρωπο: ο Ενοσίγαιος Ποσειδών δεν μπορεί να παρασύρει τον Οδυσσέα στην άβυσσο του χάους: από εκεί διά της Αθηνάς ο Οδυσσέας θέλει να φύγει και να ξεκινήσει την πορεία  του ανθρωπίνου ελλόγου νόστου : άρα πλέον το θείο  αναλαμβάνει τα ηνία της Σοφίας εντός Πόλεως, Κοινωνίας, θεσμών: γίνεται ο Φίλος και Συμβουλευτής των Ανθρώπων. Γίνεται το  μέτρο νόμιμης συμπεριφοράς των Ανθρώπων σε σχέση με τη Φύση, τους Άλλους, το Σύμπαν. Πλέον ο Θεός αναλαμβάνει το ρόλο του διδασκάλου,εμπροσώπου καθοδηγητού.

Διδάσκοντας το κεφάλαιο του διαφωτισμού στο μάθημα της Ιστορίας.

 

Διδάσκοντας το κεφάλαιο του διαφωτισμού στο μάθημα της Ιστορίας.

Μέσα από το εξαιρετικό βιβλίο του Αλθουσέρ: Μοντεσκιέ: Πολιτική και Ιστορία, ανοίγουν κάποιοι νέοι δρόμοι νοημάτων και εννοιών όταν διδάσκουμε το κεφάλαιο του διαφωτισμού. Οι εκπρόσωποι του διαφωτισμού, στους ποικίλους τομείς στους οποίους δραστηριοποιήθηκαν, από τη θεολογία έως την οικονομία, δεν εθέλησαν απλά να προσφέρουν σκέψεις και ιδέες, εθέλησαν κάτι το πολύ βαθύτερο: να διαμορφώσουν νέες φιλοσοφίες αρχών και ιδεών και αξιών, ώστε κυριολεκτικά να αντικαταστήσουν τις αρχές ιδέες και αξίες του κόσμου που παρέλαβον με τις δικές τους. Ουσιαστικά οι διαφωτιστές αντικατέστησαν τις αρχές αιτίες και αξίες του προηγουμένου θεολογικού κόσμου με τις δικές τους οικοδομώντας τον καινό κόσμο του νεωτερικού ανθρωπιστικού Λόγου όπου όλα άρχιζαν και συνεχίζονταν από τον Άνθρωπο και το λόγο του.

Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Μοντεσκιέ, μέσα από το εμβληματικό έργο του : το πνεύμα των Νόμων.  Σε αυτό το έργο ο Γάλλος διανοητής δεν διαχωρίζει απλά τις εξουσίες, ούτε βέβαια απλά επαναλαμβάνει τη διάκριση των εξουσιών όπως το έπραξε ο Αριστοτέλης: κάνει κάτι το πολύ πιο ουσιώδες και σημαντικό. Εξετάζοντας την έννοια του κράτους , της Πολιτείας, των λαών, θέτει ως πρώτο κριτήριο επιλογής του πολιτεύματος το λόγο: πώς ορίζεται ο λόγος; Ως ικανότητα γνώσης: της ιστορίας του κάθε κράτους, των ηθων και εθίμων, της νοοτροπίας και της κουλτούρας, του χώρου, των επιθυμιών των ορμεμφύτων της κάθε Πολιτείας, τις προλήψεις, τις επιθυμίες τις επιδιώξεις του κάθε λαού.

Ουσιαστικά ο Μοντεσκιέ αντικαθιστά την εξουσία ως πηγάζουσα από κάποια θεία πηγή, η οποία είχε επιβάλει ως θεία εξουσία (μέσα από τις αυτοκρατορίες) την έννοια της εξουσίας ως άλογης απολυταρχικότητας (όπως την εγνώρισαν και την απέρριψαν οι Γάλλοι στο πρόσωπο του Λουδοβίκου ΙΣΤ΄) αντικαθιστά αυτήν την εξουσία με την έλλογο εξουσία της νέας εποχής λογικότητας του ανθρώπου, αυτή η έλλογος εξουσία πλέον ερείδεται και στηρίζεται σε έλλογα δεδομένα: στις γνώσεις και επιθυμίες των ελλόγων υποκειμένων τα οποία συναποτελούν την Πολιτεία: άρα θα πρέπει να τονισθεί ότι η Πολιτεία του Μοντεσκιέ συνεχίζει το ντεϊσμό του Βολταίρου, αντικαθιστά την θεία εξουσία  του αυτοκράτορα με την έλλογη εξουσία των ανθρώπων ώστε πλέον η κάθε Πολιτεία  να στηρίζεται σε γήϊνα δεδομένα  όπως αυτά φιλτράρονται στο Νού των Πολιτών.

Περί κάποιων θεμάτων της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.

 

Περί κάποιων θεμάτων  της Ελληνικής Επανάστασης   του 1821.

Θέμα 1^ον.

Ο Γεώργιος Γεμιστός Πλήθων είχε δώσει στους αυτοκράτορες της δυναστείας των Παλαιολόγων ολοκληρωμένο σχέδιο όταν πλέον εφαίνετο η πτώση της Κωνσταντινουπόλεως. Τους είχε προτείνει να μεταφερθεί η πρωτεύουσα του Βυζαντίου στην Πελοπόννησο, να οχυρωθεί η Πελοπόννησος και να αποτελέσει τη συνέχεια του Ελληνισμού. Η αόρατος χείρ, η οποία κυβερνά και κατευθύνει την ιστορία, αυτή που δεν ευρίσκεται ούτε σε πηγές ούτε σε έγγραφα, αλλά κατανοείται πολύ αργότερα μέσα από τα γεγονότα, δεν το εδέχθη. Έπρεπε η ανατολή να σκλαβωθεί στους οθωμανούς και η δύση να συνεζίσει τον χριστιανικό ανθρωπισμό του βυζαντίου. Εξάλλου όλος ο δρόμος και όλος ο χάρτης του τότε γνωστού κόσμου είχε προσεκτικά σχεδιασθεί. Από τον ιουδαϊσμό έως το χριστιανισμό και τον μωαμεθανισμό όλοι οι άνθρωποι οι οποίοι διέμειναν σε περιοχές ιστορικού ενδιαφέροντος είχαν μάθει να υποτάσσονται σε μία θεϊκή δύναμη και σε μία πολιτική  δύναμη απεσταλμένη της πρώτης.

Σε παγκόσμια βάση λοιπόν είχε δημιουργηθεί ένα κράτος ίδιας δομής και εννοίας: από το οθωμανικό έως το βυζαντινό και το δυτικό: το μόνο που έπρεπε να γίνει είναι να χαραχθούν τα δήθεν σύνορα για τα μάτια της ιστορίας: το βυζάντιο δεν χρειαζόταν πλέον: καλλίτερα: δεν χρειαζόταν η ορθοδοξία του. Διότι η ορθοδοξία παρουσίαζε ένα δομικό πρόβλημα. Σταδιακά έπρεπε να εξαφανισθεί ο θεός από τη ζωή  των ανθρώπων, διότι έπρεπε να εμφανισθεί ο άνθρωπος της σκέψης και πράξης που θα διαχειριζόταν μόνος του τα περιβάλλοντα και τις υποθέσεις της γής. Μία προσεκτική ματιά στο μεγάλο σχίσμα της ανατολικής και δυτικής εκκλησίας αποκαλύπτει κάτι το πολύ ενδιαφέρον: οι βάρβαροι δυτικοί οι οποίοι έφεραν μέσα τους βόρειο παγανισμό, πίστη σε μορφές οι οποίες για το χριστιανισμό ήταν δαιμονικές, επίσης είχαν μάθει το χριστιανισμό από τον Άρειο (ο οποίος ξεχωρίζοντας τον κτίστη θεό από το κτίσμα Ιησού έδιωχνε το θεό στο σύμπαν και κρατούσε τον άνθρωπο Υιό στη  γή) οι βάρβαροι λοιπόν δυτικοί δεν μπορούσαν να  αποδεχθούν την ορθοδοξία η οποία τελείως αρμονικά δεχόταν το θεό και τον Ιησού ως μία ουσία με δύο πρόσωπα, ο Ιησούς ήταν το ίδιο θεός και άνθρωπος. Αυτό δούλευσε μία χαρά μέχρι οι άνθρωποι να υποταχθούν πλήρως στο θαύμα της ενανθρωπήσεως του Θεού, κάτι  το πρωτόγνωρο στα παγκόσμια έλλογα ιστορικά χρονικά.

Ας προσέξουμε τούτο: Μέσα από τις αυτοκρατορίες, μέσα από την εμπορική, οικονομική, πνευματική επαφή  για πρώτη φορά οι άνθρωποι άρχισαν να βλέπουν τη γή ως τόπο κοινής εκμετάλλευσης και συνύπαρξης: το θαύμα του βυζαντίου είχε αποδείξει κάτι το εκπληκτικό: για πρώτη φορά οι άνθρωποι μπορούν να ενωθούν κάτω από  μία δύναμη: για πρώτη φορά εκατομμύρια ανθρώπων (περίπου 250 εκατομμύρια πλησίασε στο απόγειό της η βυζαντινή αυτοκρατορία) ενώθηκαν κάτω από τον Ιησού και τον εν Χριστώ αυτοκράτορα: αυτό άνοιξε τους ιστορικούς ασκούς του Αιόλου: οι άνθρωποι ένοιωσαν την συλλογική δύναμή τους, άρα άρχισαν να μην θέλουν τον Ιησού ως θεό όσο ως άνθρωπο, επίσης άρχισαν να μην θέλουν τον αυτοκράτορα διότι σταδιακά άρχισαν να νοιώθουν ότι ο Ιησούς ήταν φίλος όλων άρα όλους τους  φώτισε: δεν είναι τυχαίο ότι ολίγα χρόνια αργότερα εμφανίσθηκε  ο Καρτέσιος λέγοντας ότι όποιος σκέπτεται υπάρχει.

Άρα αυτός ο άνθρωπος ο οποίος άρχισε να σκέπτεται και να αντικαθιστά διά της σκεπτικής του ικανότητος το θεό εθέλησε να μείνει σταδιακά μόνος του στη γή. Η ιστορική κατανομή των μονοθεϊστικών περιοχών μετά την πτώση της Πόλης δεν είναι τυχαία: το βυζάντιο εξαφανίσθηκε διότι έπρεπε να εεξαφανισθεί η ορθοδοξία του, η ισότητα του Ιησού ως θεού  και ανθρώπου: αυτό όπως είδαμε δεν εβόλευε πλέον. Άρα η σκυτάλη εδόθη στη δύση (η οποία χαρούμενη παρακολούθησε την υπαγωγή της Πόλης στο μωάμεθ) και στην ανατολή: πώς όμως; Η δύση κληρονόμησε την επομένη ιστορική αποστολή: έπρεπε να αποδείξει ότι ο άνθρωπος είχε πάρει από τον ενανθρωπήσαντα θεό όλες εκείνες τις ικανότητες ώστε να αυτοϋπάρξει: συλλήβδην η πλατωνική και η αριστοτελική κοσμοθεωρία και ανθρωποθεωρία ξεχύθηκαν ως θύελλα στη δύση και εδημιούργησαν διά του χριστιανισμού την επιστήμη, την βιομηχανία, την πολιτική.

Διδάσκοντας τις Θερμοπύλες του Κ.Καβάφη.

 

Διδάσκοντας τις  Θερμοπύλες του Κ.Καβάφη.

1.Το ιστορικό υπόβαθρο του ποιήματος.

Η ιστορική αντίσταση του Βασιλέως της Σπάρτης Λεωνίδα στον Πέρση Βασιλέα Ξέρξη, στα στενά των Θερμοπυλών το 480 π.Χ.

2.Η ιστορία ως πηγή ιδεών και αξιών.

Τα γεγονότα αντιμετωπίζονται ως πηγές εννοιών, ιδεών και αξιών. Αυτό έπραξε ο Όμηρος, ο Ηρόδοτος, ο Θουκυδίδηης. Άρα ο Καβάφης έρχεται ως  συνέπεια όλων αυτών. Γιατί όμως το γεγονός αντιμετωπίζεται κατά αυτόν τον τρόπο; Διότι στην Σπαρτιατική Κοινωνία τα γεγονότα εδημιουργούντο ως γεννήματα συγκεκριμένης κοινωνικής και πολιτικής κουλτούρας. Άρα ο Καβάφης εστιάζει στην συνειδητότητα του Λεωνίδα (όπως και ο Αριστοτέλης στα Ηθικά Νικομάχεια εστιάζει σε αυτήν την συνειδητότητα ότι ο άνθρωπος  του λόγου δεν πράττει με βάση την τυχαιότητα  αλλά έχει ήδη συνειδητοποιήσει, δομήσει χαρακτήρα, πράττει με βάση παγιωμένες έλλογες αρχές και αξίες.

Για αυτούς τους λόγους ο Καβάφης επιλέγει το Λεωνίδα:

Είναι συνειδητοποιημένος

Δεν πράττει ως εκ της τύχης

Κινείται μέσα από το ζεύγος: ιδέες-αξίες→πράξεις.

Άρα ο Καβάφης παραδίδει το έλλογο υποκείμενο το οποίο από τον Οδυσσέα και έπειτα έχει θέσει τη ζωή του σε έλλογες κατηγορίες:

Σκέψης

Ανάμνησης

Αξίας

Βούλησης

Περί της τέχνης και της αντιμετώπισής της αλλά και της θεώρησής της.

 

Περί της τέχνης και της αντιμετώπισής της αλλά και της θεώρησής της.

Η Τέχνη δεν υπήρχε πάντοτε. Αυτή είναι μία σημαντική παρατήρηση: Άρα δεν είναι απαραίτητη για την ανωτέρα μορφή ζωής του Ανθρώπου.  Πότε ακριβώς εγεννήθη η τέχνη; Η απάντηση φαντάζει απλή, αρκεί να θυμηθούμε τον Ησίοδο και τον Όμηρο και τους άλλους Τιτάνας της τέχνης: η Τέχνη εγεννήθη όταν ο Άνθρωπος στο νού του έπλασε ένα νοητικό κύκλο στον οποίο εχώρεσε ιδέες, θεούς, αξίες, πρότυπα ανθρώπων. Αλλά και πάλι πρίν την Τέχνη ανάμεσα σε Σύμπαν, Θεούς, και τον Άνθρωπο δεν εμφανίσθηκε η Τέχνη: καμμία τέχνη δεν υπήρχε την εποχή της  Γιγαντομαχίας όταν επλάθετο ο κόσμος μας και το μοντέλο ανθρώπου που επεκράτησε. Όταν διαμορφώθηκαν Θεοί και άνθρωποι ανάμεσά τους εισήλθε η Φύσις ως σύνολο επικοινωνουσών δυνάμεων και ενεργειών ανάμεσα σε θεούς και ανθρώπους.

Άρα η Τέχνη, και θα συμφωνήσουμε σε αυτό με τον Πλατωνικό Γοργία είναι η τρίτη μορφή εμφάνισης των Αληθειών που συνελήφθησαν από τον ανθρώπινο Νού: πρώτα εμφανίζονται Θεοί και Άνθρωποι, δεν χρειάζονται την τέχνη( κανείς δεν έκανε τέχνη την εποχή της μυθολογίας όταν διαμορφωνόταν ο κόσμος μας) έπειτα εμφανίζεται  η Φύσις (κανείς δεν κάνει τέχνη όταν διανέμονται μέσα στον κατακλυσμό οι φυσικές δυνάμεις οι οποίες θα δομήσουν την γαία): όταν όμως ο άνθρωπος προσανατολίσθηκε σε σχέση με αυτά τα μεγέθη και σταθεροποιήθηκε πνευματικά και ηθικά στη γή τότε ξεκίνησε η Τέχνη: η οποία αποτυπώνει, μιμείται, μεταφέρει τα μηνύματα, τις δυνάμεις, τις ενέργειες, τους τρόπους όλων  των  συμπαντικών μεγεθών (Θεών, φύσεως και ανθρώπων) ώστε μέσα από την εκτύλιξη όλων αυτών να δομηθεί από γενεά σε  γενεά η ανθρώπινη ζωή. Εκ του ρήματος τίκτω η τέχνη γεννά, γεννά όσα κρύβουν οι θεοί, η φύσις, η βαθεία ανθρωπίνη  φύσις: η τέχνη η οποία αποχωρίζεται από τα συμπαντικά κληρονομήματα δεν είναι τέχνη αλλά αποκύημα λήθης και απελπισίας: για αυτό το σύνολο της μεταδιαφωτιστικής τέχνης, μέσα από τα κινήματα του υπερρεαλισμού, του φουτουρισμού, από τον Πικάσο έως σημερινούς εκπροσώπους, δεν είναι Τέχνη (δύναμις που δε οδηγεί στο ξέφωτο του όντος διά της μεγάλης μεταφοράς δυνάμεων από τα πρώτα όντα ως τα τελευταία και την οντολογική συνέχεια) αλλά είναι αποκύημα απελπισίας και λήθης κρυφτούλι με την αλήθεια και την ξεχασμένη οντολογική συνέχεια, μορφές και είδη αποκομμένα από κάθε οντολογική συνέχεια και διαδοχή: όταν λαμβάνεις το θεό κάποιας θρησκείας και τον παραλλάσσεις ώστε να  δηλώσεις τα υπαρξιακά κενά και τα δικά σου και της εποχής, όταν δομείς τέχνη όχι ως τρίτη βαθμίδα των μεγάλων αληθειών αλλά ως αποκομμένη απελπιστική πορεία λήθης, απελπισίας, και υπαρξιακού κενού, αυτό όχι μόνον δεν είναι τέχνη, αλλά κατάσταση η οποία σταδιακά θα υπερβαθεί διότι οι άνθρωποι όλο και θα πλησιάζουν στην δική τους οντολογική αλήθεια ξεχνώντας τις απομιμητικές δήθεν τέχνες.

Η Ιστορία της Γυναίκας.

 

Η Ιστορία της Γυναίκας.

Ο Κόσμος μας, ο πολιτισμός μας, ξεκίνησε μέσα από την παράκληση του Ανδρός προς την Γυναίκα, να του αποκαλύψει συμπαντικές οδούς και μυστικά. Συζητούμε για τις λησμονηθείσες εποχές της Μητριαρχίας, της Θεάς της Γονιμότητας η οποία μέσα από την αποτύπωσή της ομιλούσε για την Επιθυμία, την  Ευχή, την Ωραιότητα. Οι Μαστοί της Θεάς της Γονιμότητας συμβόλιζαν τις δύο πύλες διά των οποίων ο Άνθρωπος έρχεται στη γή και φεύγει από αυτή. Το βάρος δεν έπεφτε κατά τη θεά της γονιμότητας στο δίπολο ζωής και θανάτου αλλά στο ταξίδι διά της γής, αυτό προσπαθούσαν οι Άνδρες να εξιχνιάσουν μέσα από τη λατρεία της Γυναικός θεάς.  Οι Άνδρες εκλιπαρούσαν την θεά της Γονιμότητας να  τους αποκαλύψει τους τρόπους της Φύσης, της Ζωής, τα μυστικά περάσματα του Σώματος ώστε αυτό να συνδεθεί με ατραπούς πνεύμσττος,  ψυχής, συνεχείας: αυτό είναι μία επαναλαμβανομένη Αλήθεια η οποία ποτέ δεν ελησμονήθη: διαχρονικά μέσα από την Ωραία Ελένη, την Περσεφόνη, την Παναγία, την Αντιγόνη, την Αθηνά, οι Άνθρωποι έχουν τη Γυναίκα ως μετάλη δεξαμενή ώστε να ξεδιψούν τον οντολογικό τους ζόφο και την συμπαντική τους απορία.

Η Μυθολογία θα πρέπει να θεωρηθεί ως όριο ανάμεσα στην Μητριαρχία και στην επερχομένη κυριαρχία της Άρρενος συμπαντικής σειράς. Όλα διαδραματίσθηκαν στις σχέσεις ανάμεσα στον Άνδρα και στη Γυναίκα στο επίπεδο του σύμπαντος και της Μυθολογίας και έπειτα πραγματοποιήθηκαν, εφαρμόσθηκαν στη γή. Άρα Μύθος είναι η μετάπλαση της Επιθυμίας και της Γλυκύτητας της Οντολογικής συνεχείας η οποία αντιπροσωπεύεται από τη γυναικεία φύση σε ανδρική δύναμη δόμησης μορφών και πράξεων  επί της γής. Για αυτό θεωρούμε το Μύθο ως ψέμμα: διότι δεν μπορούμε να συνδέσουμε τα δεδομένα του με εικόνες, γεγονότα, σειρά λογικής συνεχείας. Δεν μπορούμε να συνδέσουμε την Ρέα και την Ήρα του μύθου με την Ρέα και την Ήρα της προμυθικής εποχής, για αυτό και μόνη της η μορφή της Ήρας και της  Ρέας θεωρείται ως μυθική (σταδιακά ο μύθος ταυτίστηκε με κάτι το μυθώδες, ψεύτικο): ενώ μπορούμε να συνδέσουμε όλες τις ιστορικές μορφές με προηγούμενες και επόμενες για αυτό και ο Θουκυδίδης και ο Κολοκοτρώνης είναι ιστορικές άρα αληθινές μορφές.

Τι πραγματικά συνέβη και διά μέσου του Μύθου η Γυναίκα εξαφανίσθηκε ως χαοτική προμυθική μορφή και εμφανίσθηκε ο Άνδρας ως δομική δύναμις αυτού του κόσμου; Ουσιαστικά ο Μύθος είναι το όριο ανάμεσα στην Μητριαρχία και στην Πατριαρχία, στην εποχή της Σεληνιακής επιθυμίας η οποία αντιπροσωπεύεται από τη γυναίκα και στην εποχή της γήϊνης δομικής δυνάμεως η οποία αντιπροσωπεύεται από την ανδρική ισχύ. Αυτό το όριο προσωποποιείται βέβαια στις σπουδαίες μυθικές μορφές της Αρτέμιδος, της Αθηνάς, της Περσεφόνης και της Ωραίας Ελένης. Οριακότητα επίσης ανάμεσα στο γυναικείο στάδιο της οντολογικής πορείας και στο ανδρικό στάδιο αυτής εκφράζουν οι τραγωδίες του Αισχύλου , ειδικά η  τραγωδία Προμηθεύς  Δεσμώτης, αλλά και η Αντιγόνη του Ευριπίδου. Ας γίνουμε πιο συγκεκριμένοι: Μέσα από το μύθο μαθαίνουμε ότι η γιγαντομαχία και η τιτανομαχία έδωσε ως νικητή το Δία. Εάν προσέξουμε θα καταλάβουμε ότι η εποχή των Γιγάντων και των Τιτάνων είναι εποχή οντολογικής σύσσώρευσης πρίν  την κυριαρχία του Δία: γιατί όμως; Διότι πρίν το τέλος της μητριαρχικής περιόδου και την απαρχή της Πατριαρχικής εποχής του Διός οι επιθυμίες, η ωραιότητα της Γυναικείας οντολογικής περιόδου αντιστέκονται ως κάτι το Γιγάντιο και Τιτάνιο: για αυτό και ο Προμηθέας, ένας από τους τελευταίους απολογητές της θηλείας επιθυμητικής εποχής, διαφοροποιείται από τον Πατριαρχικό Δία: θέλει σε όλους τους ανθρώπους να προσφέρει τη φωτιά, την γυναικεία έφεση προς την δημιουργικότητα, την οποία όμως ο Πατριαρχικός Δίας θέλει να την διαμοιράσει με τον Άρρενα πλέον τρόπο:

Διδάσκοντας την ιστορία στο γυμνάσιο.

 

Διδάσκοντας την ιστορία στο γυμνάσιο.

1) Aυτό το οποίο μας ενδιαφέρει στο μάθημα της  Ιστορίας είναι να επισημαίνονται τα μεγέθη με την κάτωθι σειρά:

Α) οι δομές

Β) οι έννοιες

Γ) η έννοια της συνεχείας

Δ) το μοντέλο ανθρώπου και κοινωνίας τα οποία γεννώνται ή δημιουργούνται.

Στο κεφάλαιο του διαφωτισμού παρατηρείται η διαλεκτική σύνθεση του αριστοτελικού και πλατωνικού χριστιανικού ανθρωπισμού με την γένεση της αστικής (βιομηχανικής δύσεως): σε άλλες εποχές θα συζητούσαμε ότι οι Βασιλείς ως οι πλούσιοι ισχυροί του κόσμου αυτού θα κυβερνούσαν τον κόσμο: δεν συνέβη όμως αυτό με τους αστούς. Διότι μέσα από τον προτεσταντικό χριστιανισμό , τις αριστοτελικές πολιτικές αξίες και την πλατωνική αίσθηση της δικαιοσύνης και του Πολίτου ως γνωσιολογικού παράγοντος, επετεύχθη το μέγεθος του Ευρωπαϊκού Λαού: ο λαός της δύσης έχει ισχυρή την αίσθηση του λόγου διότι με αυτό το μέγεθος προσέγγισε το θεάνθρωπο Ιησού, τον έκανε προτεσταντικά  μεταβλητή πίστεως και τίποτε άλλο, αναλαμβάνοντας τα ηνία της γής. Αυτός ο λόγος ο οποίος απογειώθηκε στο διαφωτισμό συνδυάσθηκε με τις αρετές του Αριστοτέλους και του Πλάτωνος (όπως αφομοιώθηκαν από τη χριστιανική θεολογία) με αποτέλεσμα στο διαφωτισμό να συζητούμε ότι εδημιουργήθη η δομή ενός λαού ο οποίος στηρίζεται στο λόγο, στις αρετές (προεξαρχούσης της δικαιοσύνης (για αυτό εξάλλου συζητήθηκε τόσο έντονα  το θέμα των εξουσιών, της ανεξιθρησκείας, των πολιτικών δικαιωμάτων, του οικονομικού φιλευθερισμού) στην έννοια του πολίτη σε μία γηραιά ήπειρο η οποία ενώνεται ενώπιον του χριστινικού (αριστοτελικού και πλατωνικού) παρελθόντος της.

Ήταν έτοιμη η ευρώπη να υποστηρίξει τον οικονομικό φιλελευθερισμό, τα ανθρώπινα δικαιώματα κ.λ.π. Το θεανθρώπινο χριστιανικό της υπόβαθρο, η φιλοσοφία των γερμανών κλασσικών απελευθερωμένη από το ζόφο της μεταφυσικής (ο θεάνθρωπος έγινε άνθρωπος άρα ο άνθρωπος αναβαθμίζεται) έδωσαν την έννοια του οικουμενικού ανθρώπου ο οποίος ως τέτοιος ενώπιον των ιερών και οσίων της θρησκείας και της φιλοσοφίας είναι  Έν με πολλές μορφές ανά χώρα και κράτος: άρα η λογική οικουμενικότητα του διαφωτισμού επετεύχθη μέσα από την παγκοσμιότητα της χριστιανικής προτεσταντικότητας του πιστεύοντος ανθρώπου, του ανθρώπου ο οποίος μόνον με την πίστη προσπελαύνει το θείον και με την πράξη  αφήνεται ελεύθερος στη γή έχων το λόγο του θεού ανθρώπου Ιησού: αυτό το οικουμενικό υποκείμενο εδημιούργησε το διαφωτισμό του καθολικού λόγου υπό την σκέπη  του οποίου απογειώθηκε η τεχνολογία η επιστήμη η ψηφιακότητα καθιστώντας τον άνθρωπο μόνον κυρίαρχο επί της  γής.

Από που προήλθε η λέξη: κούλουμα;

 Για την ετυμολογία του ονόματος που παραμένει άγνωστη, όπως και η αρχή του εορτασμού, υπάρχουν πολλές απόψεις. Κατά μερικούς προήλθε από τον αναγραμματισμό της λατινικής λέξης cumulus που σημαίνει σωρός, αφθονία ή επίλογος, υποδηλώνοντας έτσι το πολύ φαγοπότι με πολύ χορό, ή το τέλος της εορταστικής περιόδου της αποκριάς. Ειδικότερα όμως θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο όρος είναι καθαρά αθηναϊκός και προέρχεται από τις κολώνες του ναού του Ολυμπίου Διός που τις αποκαλούσαν στη νεότερη ιστορία οι Αθηναίοι columna, κόλουμνα, κούλoυμνα, κούλουμα, χωρίς όμως αυτό και να προσδιορίζει την αρχή της εορτής που πιθανολογείται κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας (υπό την έννοια ότι εκεί στο τέλος της αποκριάς εμαζεύοντο για να εορτάσουν το τέλος της αποκριάς αλλά και  την απαρχή  της τεσσαρακοστής) . Δεν θα πρεπει να λησμονειται  ότι ο λόφος επί του οποίου βρίσκεται το Θησείο ονομαζόταν, στην αρχή της εποχής του Όθωνα, «τριάντα δυο κολώνες».

Γιατί δημιουργήθηκε η Ευρωπαϊκή Ένωση;

 

Γιατί δημιουργήθηκε η Ευρωπαϊκή Ένωση;

Είναι ένα ασφαλές ιστορικό συμπέρασμα ότι μέσα από τους δύο (2) παγκοσμίους πολέμους του 20^ου αι. κατά σεισμικό τρόπο άλλαξε η μορφική πολιτειακή γεωγραφία και της Ευρώπης. Όπως όμως  συμβαίνει σε κάθε σεισμική δόνηση τα ίδια πράγματα διανέμονται και κατανέμονται με διαφορετική σειρά: Είναι ένα επίσης ασφαλές συμπέρασμα ότι ο κόσμος μας (κατά τη διάρκεια της ιστορίας) δομείται από τα ίδια και ίδια συστατικά, απλά η εμφάνισή τους και ο τρόπος κατανομής τους αλλάζει. Η εσωτερική υποστρωματική δομή είναι ή ίδια εδώ και χιλιάδες χρόνια. Οι ίδιες δυνάμεις και ενέργειες ταξιδεύουν μέσα στο χρόνο και δίδουν νέες μορφές, νέα κράτη, νέες πολιτικές, στηριζόμενες όμως σε πανάρχαιες κοινές δυνάμεις και αξίες.

Αυτό συμβαίνει και στην περίπτωση της Ευρώπης, της Ευρωπαϊκής ένωσης εάν επιθυμείτε. Ας ενθυμήσουμε ότι μέσα από τους δύο (2) παγκοσμίους πολέμους εξαφανίσθηκαν από τον ιστορικό χάρτη οι πάλαι ποτέ κραταιές αυτοκρατορίες (από την αυστροουγγαρία έως την οθωμανική αυτοκρατορία) επίσης εξαφανίσθηκε η αποικιοκρατία (ως εμφανής τρόπος κατοχής κρατών (εννοείται ότι έμεινε ο οικονομικός και γεωπολιτικός έμμεσος τρόπος κατοχής από τους πάλαι ποτέ κραταιούς κρατιστές προς τους νεοφανείς κρατιστές), έχουμε μάλιστα την ίδρυση πολλών Εθνών –Κρατών.

Η πραγματικά εμβριθής έρευνα και παρατήρηση πρέπει να εκτυλιχθεί γύρω από το εξής  ερώτημα: Στην Ευρωπαϊκή επικράτεια μετά τους δύο παγκοσμίους πολέμους ποιες ήταν οι προϋπάρχουσες δυνάμεις και πώς αυτές εμφανίσθηκαν μετά τους δύο (2) παγκοσμίους πολέμους υπό το προσωπείο της Ευρωπαϊκής ενώσεως. Αυτό είναι ένα βεβαιωμένο ιστορικό συμπέρασμα ότι η Ευρωπαϊκή ένωση μετά τους δύο (2) παγκοσμίους πολέμους δεν είναι ένα νέο ιστορικό μέγεθος, σε καμμία των  περιπτώσεων: Είναι η παλαι ποτέ Ευρώπη απλά με μία νέα κατανομή μορφών  και δυνάμεων όπως αυτές διαμοιράσθηκαν μέσα από τους δύο παγκοσμίους πολέμους: η ευρωπαϊκή ένωση στην οποία σήμερα ανήκουμε είναι η πάλαι ποτέ ευρώπη με μία νέα διαμοίραση δυνάμεων και ενεργειών της προπολεμικης ευρώπης (μοιραία μέσα από τους δύο παγκοσμίους πολέμους). Άρα η ευρωπαϊκή ένωση καλείται να συνεχίσει όσα  έπρεπε να συνεχίσει η προπολεμική ευρώπη.

Ώστε η ευρωπαϊκή ένωση είναι η συνέχεια της πάλαι ποτέ ευρώπης, οι δομές και οι έννοιες ανά ιστορική εποχή  δεν αλλάζουν λόγω των πολέμων, απλά τροποποιούνται και εμφανίζονται με νέο προσωπείο, τηρουμένου του γεγονότος ποιος είναι ο νικητής και ο ηττημένος ενός μεγάλου πολέμου (ως ήτο ο β΄παγκόσμιος πόλεμος).

Ποιός ακριβώς ήταν ο θεός του Καζαντζάκη;

 

Ποιός ακριβώς  ήταν ο θεός του Καζαντζάκη;

Ο Νικόλαος  Καζαντζάκης  ήταν  ένας  μύστης. Πώς  εννοούμε τη λέξη μύστης (εκ του μυώ): μυεί, εισαγάγει τον εαυτό του και τους άλλους σε καινούργιες ατραπούς. Σε καινούργιες θεωρήσεις του Όλου, του Όντος, και του Τρόπου αυτών. Δεν ήταν βέβαια άθεος. Κάθε άλλο. Ήταν βαθιά ένθεος. Αλλά ο θεός του είναι παντού, ο θεός του Καζαντζάκη είναι το Είναι ως  Όν σειρά, πορεία και συνέχεια. Για αυτό και οι χριστιανοί δεν μπόρεσαν να τον αντιμετωπίσουν. Διότι κατέδειξε ότι ο Ιησούς είναι μίαι επομένη στιγμή στην άπειρο σειρά των μυστών, μέρος της θείας δυνάμεως η οποία ερευνά και ψάχνει εκπροσώπους επί της  γής. Ο Θεός του Καζαντζάκη είναι η δύναμις η οποία στην εκτύλιξή της χρησιμοποιεί τους μύστες ως μορφές και είδος της ποιότητάς της: από τον Βούδα έως τον Ιησού έως τους φωτισμένους συμπαντικά ανθρώπους.

Η οντολογική συνέχεια είναι το μεγάλο όπλο του Καζαντζάκη. Διαπιστώνουμε ότι στο «ο Χριστός ξανασταυρώνεται» ατενίζει την οντολογική δύναμη ως τρόπο δικαιοσύνης μέσα στο απλό κόσμο. Υπό αυτήν την έννοια ο Ιησούς είναι η διαρκής ανάγκη της δικαιοσύνης και της ισορροπίας ανάμεσα στις ανθρώπινες σχέσεις, δεν χρειάζεται ο Ιησούς να μείνει στα πλαίσια της Εκκλησίας, του Ουρανού του δόγματος, δεν χρειάζεται ο Ιησούς να μείνει στα μυαλά των Πατέρων και των λοιπών μορφωμένων χριστιανών: ως δύναμις ο Ιησούς του Καζαντζάκη είναι οντολογική δύναμις συνεχείας των μεγάλων  μυστών: συνεχίζει την πορεία από το Λάο Τσέ το Βούδα έως την σύγχρονη εποχή: άρα ο Ιησούς ως καθημερινή δύναμις φωτισμού των μαζών ξεχύνεται στους δρόμους και στα βουνά του «ο Χριστός ξανασταυρώνεται» είναι η δύναμις που εισχωρεί σε ξεχωριστούς ανθρώπους (Μανωλιός) ώστε και αυτοί με τη σειρά τους να καταστούν μύστες, υποδοχείς ανωτέρων δυνάμεων, συνεχιστές της διηνεκούς οντολογικής δυνάμεως: Μέσα από το «ο Χριστός ξανασταυρώνεται» ο Καζαντζάκης απελευθέρωσε τον Ιησού από τα βάρη του ουρανού και τις επιταγές του θεού της παλαιάς διαθήκης: τον κατέβασε στη γή ώστε να είναι ένας από εμάς, ένας άνθρωπος ο οποίος ως συνεχιστής ανωτέρων οντολογικών δυνάμεων μπορεί να είναι ο άνθρωπος της διπλανής πόρτας, κάθε άνθρωπος με οντολογική κλήση συνεχείας. Ο Ιησούς του Καζαντζάκη είναι η συνέχεια των μυστών , υπήρξαν πολλοί σαν και αυτόν και μέσα από το «ο Χριστός ξανασταυρώνεται» έρχεται η σιγουριά ότι θα υπάρξουν και άλλοι σαν και αυτόν, διότι όλοι οι μύστες είναι στιγμές της μιάς ανωλέθρου και αιωνίου αδιάφθορης οντολογικής δυνάμεως.

Ο Ιησούς του «Τελευταίου πειρασμού» είναι ο Ιησούς της Οντολογικής συνεχείας αλλά σε σχέση με το θήλυ. Ο Καζαντζάκης θεωρώντας τους μύστες ως επιβάτες επί της οντολογικής δυνάμεως συζητεί το πώς αντιμετωπίζουν τα είδη, τις μορφές και την ύλη. Ο νούς του Καζαντζάκη είναι καθαρά συμπαντικός: ο Κρητικός φιλόσοφος γνωρίζει την οντολογική συέχεια πολύ καλά: υπήρχαν εποχές όπου η σύζευξη  άρρενος και θήλεος ήταν κάτι το οντολογικό: υπήρξαν εποχές όπου η συνουσία άρρενος και θήλεος ήταν  κάτι το υπερβατικό: μέσα στο  πέρασμα του χρόνου όλα αυτά πνευματικοποιήθηκαν έγιναν έννοιες και ιδέες: η συνουσία από σωματικό οντολογικό μέρισμα έγινε πνευματική υπόθεση συνεχείας:

Κριτήριο Έκθεσης – Έκφρασης με απαντήσεις (γ΄λυκείου).

 

Κριτήριο  Έκθεσης – Έκφρασης με απαντήσεις (γ΄λυκείου).

Α΄Κείμενα.

Κείμενο 1.

Ανθρωποκεντρική περιβαλλοντική Ηθική.

Η νοοτροπία η οποία μέχρι σήμερα επικρατεί στη σχέση του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον είναι η ανθρωποκεντρική. Σύμφωνα με την ανθρωποκεντρική θεωρία ο άνθρωπος είναι το σημαντικότερο όν του σύμπαντος , το κέντρο του κόσμου, αποτελεί υπέρτατη αξία , αυτοσκοπό και μέτρο όλων των πραγμάτων. Αποτέλεσμα της θεωρίας αυτής είναι η άποψη πώς μόνον ο άνθρωπος διαθέτει το προνόμιο να έχει ηθική αξία. Έτσι διαμορφώθηκε η ανθρωποκεντρική περιβαλλοντική ηθική.

Κατά την ανθρωποκεντρική περιβαλλοντική ηθική ο άνθρωπος βαρύνεται με ηθικές υποχρεώσεις απέναντι στον φυσικό κόσμο, για να μην κινδυνεύσουν ο ίδιος και οι μελλοντικές ανθρώπινες γενιές. Οι ηθικές υποχρεώσεις του ανθρώπου προς τη φύση είναι επέκταση των ηθικών του υποχρεώσεων προς τους ανθρώπους. Αν δηλαδή στο πλαίσιο μίας μη αειφόρου  εκμετάλλευσης κατασπαταληθούν οι φυσικοί πόροι σήμερα, δεν θα είναι διαθέσιμοι για τους ανθρώπους αύριο και αυτός προκρίνεται ως λόγος για τον οποίο είναι επιβεβλημένο να διατηρηθούν και στο μέλλον μη ανθρώπινα είδη και φυσικά όντα.

Έκφραση της περιβαλλοντικής περιβαλλοντικής ηθικής είναι και η συμπερίληψη του δικαιώματος στο καθαρό φυσικό περιβάλλον στην τρίτη γενιά ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αφού ο σεβασμός προς τη  φύση θεωρείται αναγκαίος για τη ζωή, την υγεία, την ευημερία, την πνευματική, ηθική και κοινωνική ανάπτυξη του ανθρώπου.  « Ο άνθρωπος έχει το θεμελιώδες δικαίωμα της ελευθερίας, της ισότητας και των καταλλήλων συνθηκών της ζωής σε ένα περιβάλλον ποιότητας που επιτρέπει μία αξιοπρεπή  ζωή και ευημερία».

Θα πρέπει ωστόσο να σημειωθεί ότι η ανθρωποκεντρική αντίληψη στην σχέση ανθρώπου-φύσης δεν ίσχυε πάντοτε. Στην παγανιστική αρχαιότητα, στα δένδρα, τα βουνά, στα νερά και στις θάλασσες και στα ποτάμια κατοικούσαν πνεύματα, και ο άνθρωπος θεοποιούσε και λάτρευε τα στοιχεία της φύσης σε ιερά εντός της. Ο ανιμισμός (η πίστη ότι έχουν ψυχή) των στοιχείων και των φαινομένων της φύσης χάθηκε με την καθιέρωση του μονοθεϊσμού. Η φύση χάνοντας την ιερότητά της εξέπεσε σε απλό φυσικό πόρο ο οποίος είναι στη διάθεση του ανθρώπου για να ικανοποιήσει τις ανάγκες του.  Η φύση θεωρείται ως αποθήκη υλικών από την οποία ο άνθρωπος μπορεί να παίρνει ό,τι χρειάζεται για την ευημερία του, και αποδέκτης των αποβλήτων και των λυμάτων του.  Για αυτό η ανθρωποκεντρική ηθική στην ακραία εκδοχή της θεωρήθηκε υπεύθυνη για την κυριαρχία του ανθρώπου στη φύση, την καταστροφή της χλωρίδος, και την εξαφάνιση πολλών ειδών της πανίδας.

Σπυρίδων Κούτρας, Πειστικός λόγος, Σαββάλας , Αθήνα, 2020.

Προτεινόμενο διαγώνισμα στο μάθημα Νέων Ελληνικών Κειμένων γ ΄γυμνασίου.

 

Προτεινόμενο διαγώνισμα στο μάθημα  Νέων  Ελληνικών  Κειμένων  γ ΄γυμνασίου.

Έστω ότι δίδεται το παρακάτω ποίημα:

ΝΙΚΟΣ ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ   

Kuro Siwo

Η δύσκολη αλλά γοητευτική ζωή των ναυτικών αποτελεί το αυτοβιογραφικό υλικό των ποιημάτων του Ν. Καββαδία. Στο «Kuro Siwo» τα στοιχεία αυτά διαπλέκονται γύρω από μια μακρινή ερωτική μορφή, η μνήμη της οποίας συντροφεύει τις μοναχικές ώρες του ποιητή. Το ποίημα προέρχεται από τη συλλογή Πούσι (1947).

Πρώτο ταξίδι έτυχε ναύλος* για το Νότο δύσκολες βάρδιες*, κακός ύπνος και μαλάρια*. Είναι παράξενα της Ίντιας τα φανάρια και δεν τα βλέπεις, καθώς λένε, με το πρώτο. Πέρ' απ' τη γέφυρα του Αδάμ, στη Νότιο Κίνα, χιλιάδες παραλάβαινες τσουβάλια σόγια. Μα ούτε στιγμή δεν ελησμόνησες τα λόγια που σου 'πανε μιαν κούφια ώρα στην Αθήνα.

Παρατηρήσεις επί των διδασκαλιών μας.

 

Παρατηρήσεις επί των διδασκαλιών μας.

1.Παρατηρήσεις στο ποίημα του Ν.Καββαδία: «Kuro Siwo”.

Διδάσκοντας  το ποίημα του Ν.Καββαδία : «Kuro Siwo” σημειώνουμε ότι  η κυρία έννοια του λογοτεχνικού αυτού κειμένου είναι η κίνηση, η κίνηση ως ταξίδι. Σημειώνουμε ότι η ετυμολογία της λέξης: νέος, είναι το ρ.νέομαι= κινούμαι. Άρα ο Νέος είναι αυτός ο οποίος κινείται συνεχώς και δεν σταματά ποτέ.Άρα μπορούμε να σημειώσουμε στους μαθητές ότι η κίνηση, το ταξίδι, είναι αυτό το οποίο κρατεί πάντοτε Νέον τον Άνθρωπον. Διότι συνεχώς μαθαίνει, πλουτίζει το μυαλό του και την καρδιά του με νέα ερεθίσματα και εντυπώσεις. Ώστε γίνεται ένας πολύπλαγκτος, πολυγνώστης Οδυσσέας ο οποίος μέσα από την κίνηση γνωρίζει τον Εαυτό του, τους Άλλους και τον Κόσμον. Άρα το ταξίδι ως κίνηση είναι η ουσία  του Ανθρωποκεντρισμού, διότι αναδεικνύει τον Άνθρωπο ως γνωστικό, αξιολογικό, νέο κέντρο του κόσμου μας.

Η διαχρονική έννοια της κίνησης (ταξιδιού) ως πηγαίας και σημαντικής δυνάμεως γένεσης του γνωστικού και αξιακού Ανθρώπου θα πρέπει να συνδυασθεί  με το έπος της κινήσεως: την Οδύσσεια. Ο Οδυσσέας κινείται, περιπλανάται, μέσα από την κίνησή του γνωρίζει, ελπίζει, πιστεύει, φθάνει στο σκοπό του. Μέσα από την κίνηση εκτυλίσσει τις δυνάμεις του, αυτογνωρίζεται, αυτοκατανοεί ποιο είναι το εσωτερικό του (δυνάμεις, ενέργειες, σκέψεις, συναισθήματα, αξίες) ώστε να εξωτερικευθούν ως πράξεις προσδιορισμού του Ανθρωπίνου προσώπου: θα πρέπει να τονισθεί ότι το ταξίδι είναι το όριο (ως κίνησης εξωτερίκευσης των εσωτερικών δυνάμεων του ανθρώπου) ανάμεσα στο θεωρητικό και πρακτικό άνθρωπο: διά της κινήσεως, ταξιδίου, ο άνθρωπος κατανοεί τι έχει και τι μπορεί να γίνει. Στο ποίημα αυτό του Καββαδία βλέπουμε τις άπειρες δυσκολίες (κακός ύπνος, μαλάρια, κατράμι,λαμαρίνα κ.λ.π) όπως και στο Οδυσσέα (Κύκλωπας, Κίρκη, Σειρήνες, Λωτοφάγοι κ.λ.π) : οι δυνάμεις που αποκαλύπτονται εκ του Οδυσσέως και εκ  του Καββαδία είναι ίδιες: αυτογνωσία, ανάμνηση, σκέψη, πράξη, αιτία, σκοπός, τέλος, ολοκλήρωση, ενδελέχεια.Δεν είναι τυχαίο ότι και η Οδύσσεια και ο Καββαδίας κινούνται επί της θαλάσσης, ρεούσης κινήσεως.

Απαντήσεις σε ερωτήσεις κριτηρίου Έκθεσης Έκφρασης γ΄λυκείου.

 

Απαντήσεις σε ερωτήσεις  κριτηρίου  Έκθεσης Έκφρασης  γ΄λυκείου.

Δίδεται το παρακάτω κείμενο:

Η ψυχαγωγία, νόμιμο δικαίωμα και δείκτης πολιτισμού.

Η ψυχαγωγία έχει τη θέση της ,  θέση γενικά παραδεκτή, νόμιμη μέσα στη ζωή μας. Αφού του θνητού η μοίρα είναι να βρέχει κάθε έργο του με τον ιδρώτα του προσώπου του, και επειδή ακριβώς αυτός ο κλήρος του έλαχε, δικαίωμά του θεώρησε ο άνθρωπος να κλέβει χρόνο από τη σκληρή θητεία του βιοπορισμού και να τον αφιερώνει στη διασκέδαση για να ελαφρύνει κάπως το φορτίο της ζωής και να ξεχνάει, για λίγο έστω, τα δεινά της. Το δικαίωμα τούτο το έχει αναγνωρίσει με τους άγραφους και γραπτούς νόμους της , η κοινωνία.

Όσο και να ψάξουμε σε τόπους άγριους και σε χρόνους αρχαίους δεν θα βρούμε κοινότητα ανθρώπων που δεν έχει παραδεχθεί και θεσμοθετήσει την ομαδική  διασκέδαση, τις παρενθέσεις της ξεκούρασης και  της χαράς μέσα στον συχνά μονότονο και ατομικό αλλά και συλλογικό βίο. Όλες οι κοινωνίες, από τις πλέον πρωτόγονες έως τις πιο εξελιγμένες, επινοούν και καθιερώνουν, σε συνάρτηση με τις θρησκευτικές τελετές και τις πολιτικές συγκεντρώσεις, ευκαιρίες για να ξεσπάει ανεμπόδιστα και να ικανοποιείται η ανάγκη του πλήθους για ψυχαγωγία.

Τρία θέματα δεσπόζουν πάντοτε στα ενδιαφέροντα της μάζας και στις φροντίδες των αρχηγών τους, ο χορτασμός, ο πόλεμος και η διασκέδαση. Απόκλιση από τη γραμμή αυτή δεν θα βρεί κανείς ούτε στους οικονομικά και πνευματικά πιο ανεπτυγμένους  λαούς  των χρόνων μας, μόνο που στην δική τους περίπτωση το πρόγραμμα ψυχαγωγίας πλουτίζεται  και διαφοροποιείται ανάλογα.

Πληρωνόταν ο Πίνδαρος για τα ποιήματά του;

 

Πληρωνόταν ο Πίνδαρος για τα ποιήματά του;

Αναμφισβήτητα ο Πίνδαρος είναι ο λαμπρότερος χορικός λυρικός ποιητής της αρχαιότητας. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν διάφορα ανέκδοτα τα οποία συνοδεύουν τη ζωή του τα οποία αφορούν την ποιητική του μεγαλοφυΐα η οποία εκδηλώθηκε νωρίς. Σε μία λοιπόν αρχαία βιογραφία διαβάζουμε ότι παιδί ακόμα καθώς κυνηγούσε στον Ελικώνα κουράσθηκε και έπεσε και αποκοιμήθηκε.  Τότε εκεί όπου αποκοιμήθηκε ένα μελίσσι κάθισε στο στόμα του και έφτιαξε μία κηρύθρα ένδειξη πώς από το στόμα του Πινδάρου θα τρέχει μόνον μέλι, λόγος μελίρρυτος.

Το χορικό λυρικό άσμα του Πινδάρου φθάνει στο αποκορύφωμά του το πρώτο μισό του 5^ου αι. α.κ.χ. Η μεγάλη ανάπτυξη αυτή την εποχή του χορικού άσματος έχει να κάνει με τις κοσμοϊστορικές (οικονομικές, φιλοσοφικές, κοινωνικές κ.α) αλλαγές οι οποίες συντελούνται ειδικά στο κλεινόν άστυ. Με την κατίσχυση του θεσμού της Πόλεως-Κράτους, την γένεση της Δημοκρατίας, την εξελιξη των δημοσίων αθηναϊκών εορτών, των Παναθηναίων και των Διονυσίων. Επίσης με την άνοδο στην εξουσία (ειδικά στη Σικελία) ισχυρών αρχόντων, οι οποίοι πλέον μπορούν και συνδυάζουν τον πλούτο με την πολιτική και άλλη δύναμίν των. Ύμνοι, παιάνες, διθύραμβοι, παρθένεια εκτελούνταν σε δημόσιες τελετές,στις αυλές μεγάλων δωρητών και ευεργετών, σε οίκους καλλιεργημένων τυράννων, οι οποίοι με αυτόν τον τρόπο προωθούσαν το πνεύμα, την καλλιέργεια και την πολιτιστική και πνευματική ανάπτυξη.

Παρατηρήσεις στα ερμηνευτικά σχόλια επί Αρχαιοελληνικού κειμένου.

 

Παρατηρήσεις στα ερμηνευτικά σχόλια επί  Αρχαιοελληνικού  κειμένου.

Παραδίδεται το παρακάτω   κείμενο:

Ὦ Σώκρατες, πάντα τὰ φυτὰ κινδυνεύει τὸν αὐτὸν τρόπον ἔχειν, καὶ τὰ ἐκ τῆς γῆς φυόμενα καὶ τὰ ζῷα τά τε ἄλλα καὶ ἅνθρωπος. καὶ γὰρ ἐν τοῖς φυτοῖς ῥᾷστον ἡμῖν τοῦτο γίγνεται, ὅσοι τὴν γῆν γεωργοῦμεν, τὸ
παρασκευάσασθαι πάντα τὰ πρὸ τοῦ φυτεύειν καὶ αὐτὸ τὸ φυτεῦσαι·ἐπειδὰν δὲ τὸ φυτευθὲν βιῷ, μετὰτοῦτο θεραπεία τοῦ φύντος καὶ πολλὴ καὶ χαλεπὴ καὶ δύσκολος γίγνεται. οὕτω δὲ ἔχειν ἔοικε καὶ τὸ περὶ τῶν ἀνθρώπων· ἀπὸ τῶν ἐμαυτοῦ ἐγὼ πραγμάτων τεκμαίρομαι καὶ ἐς τἆλλα.καὶ γὰρ ἐμοὶ ἡ τοῦ ὑέος τουτουΐ, εἴτε φυτείαν εἴτε παιδοποιίαν δεῖ αὐτὴν ὀνομάζειν, πάντων ῥᾴστη γέγονεν, ἡ δὲ τροφὴ δύσκολός τε καὶ ἀεὶ ἐν φόβῳ περὶ αὐτοῦ δεδιότι. τὰ μὲν οὖν ἄλλα πολλὰ ἂν εἴη λέγειν, ἡ δὲ νῦν παροῦσα ἐπιθυμία τούτῳ πάνυ με φοβεῖ –ἔστι μὲν γὰρ οὐκ ἀγεννής,σφαλερὰ δέ– ἐπιθυμεῖ γὰρ δὴ οὗτος ἡμῖν, ὦ Σώκρατες, ὥς φησι, σοφὸς γενέσθαι. δοκῶ γάρ μοι, τῶν ἡλικιωτῶν τινες αὐτοῦ καὶ δημοτῶν, εἰς τὸ ἄστυ καταβαίνοντες, λόγους τινὰς ἀπομνημονεύοντες διαταράττουσιν αὐτόν, οὕς ἐζήλωκεν καὶ πάλαι μοι πράγματα παρέχει, ἀξιῶν ἐπιμεληθῆναί με ἑαυτοῦ καὶ χρήματα τελέσαι τινὶ τῶν σοφιστῶν, ὅστις
αὐτὸν σοφὸν ποιήσει.

θεραπεία τοῦφύντος : φροντίδα του βλασταριού

περὶαὐτοῦδεδιότι: (εμένα) που φοβάμαι γι’ αυτόν

οὐκἀγεννής : αρχοντικήτῶν ἡ λικιωτῶν: των συνομηλίκων

(Πλάτωνος , Θεάγης, 121a-d).

 

επίσης παραδίδεται η μετάφρασή του:

1 Σωκράτη, όλα τα φυτά κατά πάσα πιθανότητα έχουν τον ίδιο τρόπο ανάπτυξης, δηλαδή και όσα φυτρώνουν από τη γη και τα ζώα τα υπόλοιπα και ο άνθρωπος. Και μάλιστα στα φυτά ευκολότερα γίνεται αυτό φανερό για εμάς, που καλλιεργούμε τη γη. Δηλαδή το να προετοιμάζουμε όλα τα σχετικά πριν από το φύτευμα και αυτό το ίδιο το φύτευμα. Όταν όμως τυχόν αυτό που φυτεύτηκε αναπτυχθεί, μετά από αυτό η φροντίδα του βλασταριού αποβαίνει μακροχρόνια, σκληρή και δύσκολη. Έτσι, λοιπόν, φαίνεται ότι συμβαίνει και με τους ανθρώπους. Από τη δική μου περίπτωση εγώ συμπεραίνω και για τις άλλες περιπτώσεις. Και πράγματι του γιου μου αυτού εδώ, είτε πρέπει να την ονομάζουμε γέννηση είτε ανατροφή, έχει υπάρξει η πιο εύκολη για εμένα από όλα. Η ανατροφή όμως είναι και δύσκολη (για μένα) επειδή βρίσκομαι διαρκώς σε φόβο για αυτόν (δηλ. για τον γιο μου). Υπάρχουν πολλά ακόμη που θα μπορούσα να σου είπω,τα οποία και θα ήταν ατελείωτα,με τρομάζει πολύ όμως η αξίωσις  την οποία μου προβάλει σήμερα. Διότι δεν είναι κάποια αισχρά αξίωσις, είναι όμως εσφαλμένη. Μας απαιτεί λοιπόν Σωκράτη τώρα να γίνη καθώς λέγει σοφός. Καθώς δε αντελήφθην κάποιοι χωριανοί μας και συνομηλικοί του, καταβαίνοντας στην Αθήνα του ετάραξαν το μυαλό λέγοντες εις αυτόν κάποια λόγια που  άκουσαν  εδώ, και τα οποία του άρεσαν ζωηρά, και κάμποσο καιρό τώρα με ενοχλεί απαιτών να φροντίσω δι΄αυτόν και να πληρώσω χρήματα  σε κάποιον από τους σοφιστές για να τον κάνει σοφόν.

 

Η ερμηνευτική η οποία τίθεται έχει ως εξής: