Κεφ.3.1. Ανάλυση του ιστορικού παραθέματος με βάση το σχήμα: ιδέα, έννοια, δομή.

 

Κεφ.3.1. Ανάλυση του ιστορικού παραθέματος με βάση το σχήμα: ιδέα, έννοια, δομή.

Απόσπασμα από το βιβλίο μου: "ανάλυση ιστορικών παραθεμάτων".

Στη σύγχρονη πλέον ιστορική επιστήμη έχει υιοθετηθεί η άποψη ότι η Ιστορία στηρίζεται στην μετατροπή των ιδεών και των αξιών σε έννοιες και των εννοιών σε δομές. Αυτό το διαχρονικό σχήμα είναι πολύ σημαντικό να κατανοηθεί από τους μαθητές διότι μέσω αυτού του σχήματος θα κατανοηθεί από τους σπουδαστές το γεγονός ότι τίποτε δεν υπάρχει ως καθεαυτή πραγματικότητα στην επιστήμη της ιστορίας, αλλά όλα αποτελούν ανθρώπινη γένεση, επινόηση, δημιουργία.Oμαθητής πρέπει να κατανοήσει ότι η Ιστορία και τα γεγονότα που αυτή εκθέτει, είναι ανθρώπινες δράσεις και επινοήματα: Πρέπει να κατανοήσει την παρακάτω σειρά: το γεγονός δίδει την Ιδέα, η Ιδέα την Έννοια και η Έννοια δημιουργεί τις δομές.

Ας δώσουμε ένα παράδειγμα σε όλα αυτά: το γεγονός ότι οι άνθρωποι έψαχναν για τροφή και νερό τους οδήγησε στην κατάσταση της σταθερής κατοικίας. Το γεγονός αυτό έφερε την ιδέα της μόνιμης κατοικίας, σταδιακά την έννοια της πόλης, με διαχρονικό αποτέλεσμα τη δημιουργία της πολιτικής δομής.

Πώς όμως ο μαθητής θα μπορέσει να χρησιμοποιήσει όλο αυτό το συλλογιστικό σχήμα στην ανάλυση των ιστορικών παραθεμάτων; Οι τρόποι είναι οι εξής:

1) Εάν στο δοθέν ιστορικό απόσπασμα υπάρχουν ιδέες, έννοιες και δομές, ο μαθητής θα πρέπει να τις παρουσιάσει ως αποτέλεσμα διαχρονικών ιδεών, εννοιών και δομών.

2)Εάν στο δοθέν ιστορικό απόσπασμα υπάρχουν ιδέες, έννοιες και δομές, ο μαθητής θα πρέπει να τις παρουσιάσει ως αιτίες για ορατά ιστορικά γεγονότα και αποτελέσματα.

Ας ιδούμε λοιπόν για κάθε μία από τις παραπάνω περιπτώσεις μία σχετική ανάλυση ιστορικού παραθέματος:

Α)Ανάλυση ιστορικού παραθέματος όπου οι ιδέες, οι έννοιες και οι δομές αποτελούν διαχρονικά αποτελέσματα περασμένων ιδεών, εννοιών και δομών.

Παραδίδεται το παρακάτω ιστορικό παράθεμα:

Η «Νέα Πολιτική Διοίκησις», το σύνταγμα του Ρήγα (1797) 2. Τα φυσικά δίκαια είναι: πρώτον το να είμεθα όλοι Ίσοι και όχι ο ένας ανώτερος από τον άλλον· δεύτερον να είμεθα ελεύθεροι, και όχι ο ένας σκλάβος του αλλουνού· τρίτον να είμεθα σίγουροι εις την ζωήν μας και κανένας να μην ημπορή να μας την πάρη αδίκως και κατά την φαντασίαν του· και τέταρτον, τα κτήματα οπού έχομεν κανένας να μην ημπορή να μας τα εγγίξη, αλλ’ να είναι εδικά μας και των κληρονόμων μας. 3. Όλοι οι άνθρωποι, Χριστιανοί και Τούρκοι, είναι Ίσοι. [...] Π. Κιτρομηλίδη (επιμ.), Ρήγα Βελεστινλή, Άπαντα τα σωζόμενα, Βουλή των Ελλήνων, Αθήνα 2000, τόμ. 5, σ. 36.

1^ο βήμα ανάλυσης:

Α)οι ιδέες του κειμένου:

1.Η ιδέα του φυσικού δικαίου.

2.Η ιδέα της Ελευθερίας.

3. Η ιδέα της ασφαλείας.

4.Η ιδέα της ιδιοκτησίας.

Β) Οι ιδέες αυτές γεννούν τις παρακάτω έννοιες:

1. Την έννοια του συντάγματος.

2.Την έννοια της ισότητας.

3.Την έννοια της δικαιοσύνης.

4.Την έννοια της θρησκευτικής ελευθερίας.

Γ) Οι δομές οι οποίες αναφύουν από όλα τα παραπάνω είναι οι εξής:

1.Η δομή ενός κράτους το οποίον θα στηρίζεται στο σύνταγμα, στις αρχές του δικαίου, στην εφαρμογή του φυσικού δικαίου, στα αγαθά των νόμων και της δικαιοσύνης.

Δ) Ο μαθητής λοιπόν καλείται να καταλάβει ότι η διαχρονική σύλληψη των ιδεών του φυσικού δικαίου, των εννοιών της ισότητας και της ελευθερίας, της δομής ενός κράτους δικαίου και εξέλιξης, όλα αυτά εφαρμόσθηκαν και στο νεόκοπο Ελληνικό κράτος μετά την Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Συμπέρασμα: ο μαθητής στο κείμενό του λοιπόν θα πρέπει να παρουσιάσει το γεγονός ότι το Νέο Ελληνικό κράτος είναι απόρροια της διαρκούς κατάκτησης του ανθρώπου να δημιουργεί κράτη τα οποία στηρίζονται στις αρχές του συντάγματος, της καθολικότητας που αυτό αποπνέει, της δικαιοσύνης και της ισότητας.

 

Ανάλυση του παραπάνω δοθέντος ιστορικού αποσπάσματος:

Το απόσπασμα αυτό από την Πολιτική διοίκηση του Ρήγα αναφέρεται στις λογικές προϋποθέσεις ίδρυσης και ορθής παγίωσης και εξέλιξης του Νέου Ελληνικού κράτους όπως αυτό έμελλε να προκύψει από την επανάσταση του 1821. Ο Ρήγας αντλεί τις προϋποθέσεις του υγιούς κράτους που διακηρύσσει από τα γραπτά του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη αλλά και από τις σύγχρονες ευρωπαϊκές επαναστάσεις: της Γαλλίας, της Αγγλίας, της Αμερικής. Στηρίζεται στις διαχρονικές ιδέες του φυσικού δικαίου, της ισότητας, του συντάγματος, της δικαιοσύνης, της ιδιοκτησίας. Θεωρεί ότι υπό αυτές τις προϋποθέσεις οι έννοιες των θρησκευτικών και Εθνικών χαρακτηριστικών (χριστιανοί και τούρκοι) θα ενωθούν κάτω από την κοινή δομή ενός δικαίου και καθολικά ισχυρού βάσει συντάγματος Εθνικού κράτους που θα καλύπτει τις επιθυμίες και τα θέλω όλων των ανθρώπων. ( συνδυασμός με το βιβλίο): Ξέρουμε ότι οι Έλληνες υποστηρικτές του διαφωτισμού θαύμαζαν τον αρχαίο Ελληνικό πολιτισμό διότι τον συνέδεαν με τις πανάρχαιες αξίες της ελευθερίας, πίστευαν ότι μέσω της εκπαίδευσης οι άνθρωποι μπορούν να ζήσουν σε ένα κράτος δικαίου και καθολικής ανάπτυξης με κριτήριο το λόγο και όχι απλά άλλα θρησκευτικά χαρακτηριστικά.Σε αυτή τη διαχρονική δομή ενός κράτους δικαίου, ελευθερίας και καθολικής ατομικής και κοινωνικής εξέλιξης ο Ρήγας Βελεστινλής πρότεινε στη Νέα Πολιτική Διοίκηση (έργο το οποίο βαθύτατα είχε επηρεασθεί από τις ριζοσπαστικές ιδέες των Γάλλων Ιακωβίνων) τη δημιουργία μίας Ελληνικής δημοκρατίας η οποία θα απλωνόταν σε όλη τη Βαλκανική αντικαθιστώντας την οθωμανική αυτοκρατορία , εξασφαλίζοντας ισονομία και ισοπολιτεία στους κατοίκους της. Βέβαια όλο αυτό το εγχείρημα ο Έλληνας διαφωτιστής το πλήρωσε με τη ζωή του. (κατακλείδα): OΡήγας Φεραίος επηρεασμένος από τις κρατικές πολιτειακές δομές της αρχαίας Ελλάδος και της δύσης στην εποχή του, προσπάθησε να αναστήσει  ένα σύγχρονο κράτους δικαίου και νόμου στην Ελληνική επικράτεια: δυστυχώς οι εξελίξεις τον διέψευσαν.

 

Β)Ανάλυση ιστορικού παραθέματος με βάση τα παρακάτω ιστορικά δεδομένα:

1. Ιστορική περίοδο

2. Αιτία και αποτέλεσμα

3. Αφορμή

4.Ιστορικά τεκμήρια

5. Αλλαγή και συνέχεια

6. Ιστορική σπουδαιότητα

Είναι σημαντικό ο μαθητής να γνωρίζει τη θεωρία της θεματικής ιστορίας, τις έννοιες οι οποίες συναποτελούν την ιστορική επιστήμη, όπως εξάλλου αυτή διδάσκεται στις σχολικές αίθουσες. Η Ιστορική περίοδος είναι σημαντικός παράγοντας, ο οποίος θα πρέπει να ληφθεί υπ΄όψιν από το μαθητή κατά την ανάλυση του ιστορικού παραθέματος. Διότι η κάθε ιστορική περίοδος φέρει τα δικά της μοναδικά χαρακτηριστικά τα οποία πρέπει να δίδονται στο ιστορικό κείμενο των μαθητών είτε ως αιτίες είτε ως αποτελέσμτα, είτε ως θεματικές περίοδοι, λεπτομέρειες, κατακλείδα. Εάν αναλύεται λοιπόν η έννοια της πόλης στη βυζαντινή αυτοκρατορία ο μαθητής θα πρέπει να λάβει υπ΄όψιν ότι η πόλις στη βυζαντινή αυτοκρατορία έχει κάποια καινά και διαφορεικά χαρακτηριστικά από την πόλη του Αριστοτέλη: ο πολίτης πλέον αναφέρεται σε κάποιες θείες υποχρεώσεις του, η πόλη σε μία αυτοκρατορία είναι πιο διαπολιτισμική σε σχέση με την πόλη-κράτος. Επίσης ο πολίτης στην βυζαντινή αυτοκρατορία προσδιοριζόταν από τη σχέση του με το θεό, τον αυτοκράτορα, η ανάμειξη με άλλους λαούς ήταν πολύ μεγαλύτερη σε σχέση με την πόλη-κράτος της εποχής του Περικλέους.

Το νοητικό ζεύγος αιτίας και αποτελέσματος είναι θεμελιώδες για την επιστήμη της ιστορίας και θα πρέπει να αναλύεται στα ιστορικά κείμενα των μαθητών. Ως αιτία θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε τα εξής:

1. Επικρατούσες ιδέες και αξίες

2. Επικρατούσες έννοιες και δομές

3. Θεολογικά, φιλοσοφικά, πολιτικά συστήματα.

4. Επιστημονικές και άλλες θεωρίες.

5.Γεγονότα και συμβάντα.

6.Τεκμήρια.

7. Στατιστικές μελέτες και έρευνες.

8.Σημαντικές ανθρώπινες προσωπικότητες.

Ως αποτελέσματα θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε τα εξής:

1. Διαμόρφωση νέων ιδεών και αξιών.

2. Διαμόρφωση νέων πολιτειακών και συναφών δομών.

3. Διαμόρφωση νέων θεολογικών, πολιτικών, φιλοσοφικών και επιστημονικών θεωριών.

4. Νέες ανθρώπινες τάσεις ζωής , σκέψης και πράξης.

5. Διαμόρφωση καινούργιων γεωπολιτικών ισορροπιών.

6. Διαμόρφωση νέων ανθρωπίνων στάσεων, όπως και νέες ανακαλύψεις (θεωρητικές, πρακτικές και επιστημονικές).

Εννοείται ότι στις παραπάνω αιτίες χωρεί και η αφορμή: όμως η αφορμή χαρακτηρίζεται από μία ποιοτική διαφορά: μπορεί να είναι οποιαδήποτε από τις κατηγορίες της αιτίας: αλλά θα ανήκει αποκλειστικά στις συνθήκες και στα συμβαίνοντα της εποχής, χωρίς να διαθέτει το θεωρητικό άνοιγμα και υπόβαθρο της αιτίας. Π.χ: για τον Πελοποννησιακό πόλεμο αιτία είναι η διαρκής εξέλιξη των Αθηνών (διαχρονική εξέλιξη) αφορμή όμως τα Κερκυραϊκά γεγονότα (συμβάντα της εποχής αποκλειστικά).

Επίσης όλα όσα αναφέραμε παραπάνω ως αιτίες και αποτελέσματα θα μπορούσαν κάλλιστα να είναι ιστορικά τεκμήρια. Ως τεκμήρια θα μπορούσαμε να ορίσουμε όλα εκείνα τα τεκταινόμενα τα οποία σταθεροποιήθηκαν σε κάποια ιστορική περίοδο και καθόρισαν τις εξελίξεις της εποχής τους: όλες οι αιτίες και τα αποτελέσματα θα μπορούσαν να είναι ιστορικά τεκμήρια αρκεί να αποτελούν σταθερές ιδέες και αξίες οι οποίες επεβλήθηκαν και καθόρισαν την εξέλιξη της εποχής τους: οι απόψεις του Λέοντος του Γ΄για τις εικόνες είναι τεκμήριο, όπως και η αναστύλωση των εικόνων το 843 μ.Χ.

Η αλλαγή και η συνέχεια, καθώς και η ιστορική σπουδαιότητα, αποτελούν ιστορικούς δείκτες οι οποίοι θα πρέπει πολύ σοβαρά να υπολογισθούν από τους μαθητές στην ανάλυση των ιστορικών παραθεμάτων. Η έννοια της αλλαγής ενέχει σημαντική θέση στην ιστορική επιστήμη. Οι αλλαγές μπορεί να αφορούν:

1) παραγωγή νέων ιδεών και αξιών

2) παραγωγή νέων πνευματικών και ηθικών στάσεων

3) νέες γεωπολιτικές ισορροπίες

4) νέες στάσεις απέναντι στη φύση τον κόσμο το θεό

5) νέο ανθρωποκεντρικό μοντέλο.

 

Η συνέχεια εξίσου αποτελεί πολύ σημαντική ιστορική έννοια: Αποτελεί μία ιστορική έννοια η οποία πρέπει οπωσδήποτε να συλληφθεί και να κατανοηθεί από τους μαθητές: η έννοια της ιστορικής συνεχείας έχει ως εξής: όλα τα ιστορικά γεγονότα όπως και οι ιστορικές εποχές συνδέονται μεταξύ τους με κρυφές ή φανερές ιδέες, με κρυφές ή φανερές αιτίες και αποτελέσματα, αξίες και συμβάντα. Είναι σημαντικό για το μαθητή στην ανάλυση του ιστορικού παραθέματος να συνυπολογίσει τη διαχρονική συνέχεια όλων όσων αναφέρονται μέσα στο ιστορικό κείμενο. Αποτελεί ζητούμενο ο μαθητής να μπορεί να διαβλέπει πώς εξελίσσονται διαχρονικά οι έννοιες του θεού, της φύσης, του ανθρώπου από εποχή σε εποχή: Πώς το κράτος μεταλλάσσεται από εποχή σε εποχή, πώς οι θεσμοί και οι εποχές μετεξελίσσονται από χρόνο σε χρόνο. Π.χ η συνέχεια ανάμεσα στο βυζάντιο και στο νέο Ελληνικό κράτος υπάρχει στη βάση ότι το θεοκρατικό κράτος του βυζαντίου σταθεροποίησε την έννοια του κράτους και στην απελευθερωμένη Ελλάδα του 1821. Στη θέση του θεού βέβαια σταθεροποιήθηκε ο νόμος ώςυπερτάτη αρχή (σύνταγμα): αυτή όμως η θεώρηση συλλαμβάνει την έννοια της ιστορικής συνέχειας ανά εποχή.

Η έννοια της ιστορικής σπουδαιότητας είναι εξίσου σημαντική και έχει να κάνει με τη συγκεκριμένη δυναμική της ιστορίας. Ο μαθητής θα πρέπει να είναι ικανός να απαντήσει: γιατί υπάρχει η ιστορία, γιατί πρέπει να υπάρχει ιστορία; Ποιες ιδέες, αξίες, πολιτισμοί, πληροφορίες, μεταφέρονται μέσω της ιστορίας οι οποίες όχι απλά πληροφορούν αλλά ωριμάζουν τους ανθρώπους ώστε και καλύτεροι να γίνουν (ώς άτομα και κοινωνία) αλλά και να καταστούν ικανοί να κατανοήσουν ποια γεγονότα θα επαναληφθούν και με ποιο τρόπο θα μπορέσουν να επέμβουν ώστε να καλυτερεύσουν τον Εαυτό τους και τον κόσμο. Προκειμένου ο μαθητής να εκτιμήσει την ιστορική σπουδαιότητα του ιστορικού παραθέματος που θα κληθεί να αναλύσει πρέπει να κατανοήσει και να κατανείμει τις ιδέες και αξίες, τις πλείστες όποιες ποικίλες πληροφορίες οι οποίες περιέχονται σε αυτό το ιστορικό παράθεμα. Με αυτόν τον τρόπο θα κατανοήσει πόσες και ποιες ιδέες και αξίες μεταφέρθηκαν ώς την εποχή του ώστε να κατανοήσει με ποιο τρόπο θα καταστή δυνατόν αυτές οι ιδέες και αξίες να επηρεάσουν και την δική του ζωή και εποχή. Η ιστορική σπουδαιότητα έχει να κάνει με τις μεταφερόμενες διαχρονικά ιδέες και αξίες οι οποίες κάτω από τη μορφή νέων μεγεθών και παραγόντων ανά εποχή, μπορούν να υποδύονται ένα συνεχώς σημαντικό ρόλο στο αέναο ιστορικό γίγνεσθαι. Π.χ. Ένα κείμενο το οποίο ομιλεί για το Σύνταγμα είναι σημαντικό γιατί μεταφέρει την έννοια της υπακοής σε μία δύναμη η οποία κάποτε ήταν θεός, τώρα είναι το Σύνταγμα.

Ανάλυση ιστορικού παραθέματος το οποίο στηρίζεται στα παραπάνω αναλυθέντα μεγέθη:

Δίδεται το παρακάτω κείμενο:

«Η ναυτική κυριαρχία του Μίνωα και η πειρατεία Ο πρώτος που καθώς ξέρουμε απ’ την προφορική παράδοση, απόκτησε ναυτικό ήταν ο Μίνως, που κυριαρχούσε στο μεγαλύτερο μέρος της σημερινής ελληνικής θάλασσας. Κυρίεψε τις Κυκλάδες και ίδρυσε αποικίες στα περισσότερα νησιά, από όπου έδιωξε τους Κάρες και εγκατέστησε άρχοντες τους γιους του. Φυσικό ήταν να καταδιώξει την πειρατεία όσο μπορούσε, ώστε να του περιέρχονται ασφαλέστερα τα εισοδήματα των νησιών. Την παλιά εποχή οι Έλληνες, και όσοι βάρβαροι κατοικούσαν στα παράλια ή στα νησιά, επιδόθηκαν στην πειρατεία μόλις άρχισε ν’ αναπτύσσεται η θαλάσσια επικοινωνία. Είχαν αρχηγούς ανθρώπους ισχυρούς που είχαν κίνητρο και το προσωπικό τους κέρδος, αλλά και την ανάγκη να εξασφαλίσουν τροφή για τους πιο φτωχούς. Χτυπούσαν ατείχιστες πολιτείες, που ήσαν μάλλον συγκροτήματα οικισμών, και τις λεηλατούσαν εξασφαλίζοντας μ’ αυτόν τον τρόπο το βιοπορισμό τους. Η ληστεία τότε, δεν ήταν ακόμα ντροπή, αλλά αντίθετα έδινε κάποια δόξα σ’ όσους την ασκούσαν. Τούτο, άλλωστε, φαίνεται τόσο από το ότι και σήμερα ακόμα μερικοί στεριανοί υπερηφανεύονται επειδή είναι ληστές, όσο και από το ότι στους στίχους των παλαιών ποιητών υπάρχουν στερεότυπες ερωτήσεις προς τα καράβια που εισπλέουν κάπου αν είναι πειρατικά. Τούτο σημαίνει ότι ούτε εκείνοι που δέχονταν την ερώτηση θεωρούσαν ότι ήταν ταπεινωτική η πειρατεία ούτε εκείνοι που έκαναν την ερώτηση τη θεωρούσαν υβριστική. Θουκυδίδης, Α, 4-5 μετ. Αγγ. Βλάχου, εκδ. Εστία.» (σχ.βιβλίοΑ΄λυκείου, σελ.59.).

 

Σε αυτό το ιστορικό παράθεμα παρατίθενται οι παρακάτω πληροφορίες:

1)Ο Βασιλιάς της Κρήτης ο Μίνωας, είναι ο πρώτος ο οποίος απέκτησε ναυτικό.

2).Αυτό το επίτευγμά του τον οδήγησε στο να κατακτήσει τις Κυκλάδες.

3).Επίσης αυτό το επίτευγμά του τον οδήγησε στο να ιδρύσει αποικίες στα περισσότερα νησιά.

4).Έδιωξε τους Κάρες από τον τόπο τους και εκεί εγκατέστησε τους γιούς του (άρα αυτό σημαίνει αποκτηθείσα δύναμη).

5). Εξαφάνισε την πειρατεία προκειμένου να εξασφαλίσει τις προσόδους που του αναλογούσαν από τη διακίνηση των προϊόντων.

6).Hπειρατεία ήταν διαδεδομένος τρόπος ζωής και προμήθειας αγαθών. Η ληστεία ήταν γενικά παραδεδομένη και δεν εθεωρείτο ακόμα ευρέως απορριπτέα.

7).Η πειρατεία γενικά ήταν αποδεκτός τρόπος προμήθειας αγαθών (η οποία πολεμήθηκε αποφασιστικά από το ναυτικό του Μίνωα).

 

Οι ιδέες και αξίες οι οποίες κρύβονται (θα μπορούσαμε να ισχυρισθούμε) πίσω από τις παραπάνω πληροφορίες είναι οι εξής:

1) Η ιδέα της ίδρυσης ενός είδους ισχυρού κρατικού φορέα ο οποίος καθορίζει τις ισορροπίες της γεωπολιτικής κατάστασης.

2) Ο θαλάσσιος έλεγχος μέσα από την ανάπτυξη του πολεμικού ναυτικού είναι εξίσου σημαντικός με την ανάπτυξη του στρατού ξηράς.

3)Η ίδρυση ενός κράτους με ισχυρό ναυτικό αμέσως έκρινε ώς παράνομη τη συνήθεια της πειρατείας διότι προκύπτει η πρώτη μορφή δικαίου του ισχυρού (πρίν την επιβολή κάθε νόμου): αυτό το δίκαιο του ισχυρού επιβάλλει στη θάλασσα την πρώτη μορφή νομιμότητας η οποία βέβαια σε κάθε περίπτωση καταργεί την πειρατεία και τις άλλες πσράνομες μορφής απόκτησης αγαθών.

Άρα: η δύναμη της θάλασσας οδηγεί στην ίδρυση ισχυρού κράτους το οποίο διαχωρίζει το κακό της πειρατείας και επιβάλλει το δίκαιο νόμο του καλού του ισχυροτέρου.

Υπολογίζουμε βέβαια τις αρχές που είδαμε παραπάνω:

1. Ιστορική περίοδο

2. Αιτία και αποτέλεσμα

3. Αφορμή

4.Ιστορικά τεκμήρια

5. Αλλαγή και συνέχεια

6. Ιστορική σπουδαιότητα

Αναλύουμε το ιστορικό παράθεμα ώς ακολούθως ( το οποίο όπως συνεχώς επισημαίνουμε θα πρέπει να έχει τις αρετές της παραγράφου).

Το ιστορικό αυτό παράθεμα αναφέρεται στην δυνατότητα του Βασιλιά Μίνωα να επιβάλει τη δύναμη του κράτους του μέσω της θαλάσσιας κυριαρχίας του. Συγκεκριμένα ο Βασιλιάς Μίνωας κατάλαβε τη δύναμη του ναυτικού στόλου, έφτιαξε έναν πανίσχυρο στόλο και μέσω αυτού προχώρησε στην επέκταση του κράτους του. Εάν σκεφθούμε ότι άμεσα η Κρήτη γειτνίαζε με τις Κυκλάδες, οι οποίες θα μπορούσαν να απειλήσουν το βασίλειο του Μίνωα ο Κρής βασιλιάς ξεκίνησε από τις Κυκλάδες την επίδειξη της δυνάμεώς του κυριεύοντας τα νησιά αυτά.Όπως φαίνεται όμως και από το ιστορικό αυτό απόσπασμα είχε ολοκληρωμένο οργανωτικό πρόγραμμα διότι δεν κατέστρεψε τους τόπους τους οποίους κατέκτησε αλλά ίδρυσε αποικίες ώστε να οργανώσει τις κατακτήσεις του. (Ιστορική περίοδος όλα αυτά). Επειδή λοιπόν ο Μίνωας κατάφερε και απέκτησε τέτοια θαλάσσια δύναμη μπόρεσε να καταστή ο απόλυτος ηγεμόνας της αιγαιοπελαγίτικης θάλασσας (αίτιο και αποτέλεσμα). Οι αφορμές βέβαια της πειρατείας ήταν πολλές και κάποιες από αυτές άγγιζαν και ανθρωπιστικούς λόγους (όπως ο βιοπορισμός πληθυσμών και όχι μόνον η απόκτηση λείας) (αφορμή). Η ουσία είναι ότι σταμάτησε η πειρατεία και άρχισε να οργανώνεται το κράτος της δύναμης το οποίο μπορούσε να επιβάλει το δίκαιο που θεωρούσε ώς σωστό (αλλαγή και συνέχεια, ιστορική σπουδαιότητα). (Σύνδεση με βιβλίο): Πράγματι ο μινωϊκός πολιτισμός εκμεταλλεύθηκε εξαιρετικά την πολύ σημαντική γεωγραφική του θέση (βρισκόταν στο πέρασμα 3 ηπείρων), επίσης εκμεταλλεύθηκε την εξαιρετική μορφολογία του εδάφους (πολλές μικρές και καλλιεργήσιμες πεδιάδες) αλλά και το ότι είχε αναπτυχθεί εξαιρετικός πολιτισμός από την εποχή ακόμη του νεολιθικού πολιτισμού. Ήδη οι μινωΐτες, κατά τη διάρκεια της μεγάλης ακμής του μινωϊκού πολιτισμού, είχαν εκτεταμένες σχέσεις με την ανατολική μεσόγειο (και αυτό συνέβη μέσα από την εξαιρετική ανάπτυξη και του ναυτικού).  Η ανεύρεση χάλκινων ταλάντων και ελεφαντόδοντων αποδεικνύει εκτεταμένες επαφές της μινωϊκής Κρήτης με την Κύπρο και τη Συρία. Η επέκταση αυτή, επέκταση ναυτικής δύναμης, υπήρξε αναμφισβήτητα και προς  την πλευρά του Αιγαίου, εκεί όπου ο έλεγχος της πειρατείας και η εκμετάλλευση του εμπορίου, χάρισαν στο Μίνωα δύναμη, πλούτο και γεωπολιτική παντοκρατορία. Άρα ο Μινωϊκός πολιτισμός, το μινωϊκό κράτος, έγινε κράτος δύναμης, επιβολής δικαίου και εξουσίας, μέσα από την ποικίλη απόκτηση  στρατιωτικής δύναμης, ξηράς και ναυτικού.