Εκπαίδευση για την ιδιότητα του Παγκοσμίου Ενεργού Πολίτου.

 

Επιστημονικό Συνέδριο  (ΙΕΠ).

Τίτλος: Εκπαίδευση για την ιδιότητα του Παγκοσμίου Ενεργού Πολίτου.

Βασίλειος Μακρυπούλιας

Δρ.Φιλοσοφίας, Σ.Ε.Φιλολόγων Λέσβου.

vasilios888@yahoo.gr

Περίληψη εισηγήσεως.

Τίτλος: Η συμβολή του σχολείου στη διαμόρφωση ενός γνωστικού και ηθικού ενεργού πολίτου-μαθητού.

Εισερχόμενο το σχολείο στην ψηφιακή εποχή, αποκτά έναν πολύτιμο σύμμαχο. Μαζί με το παραδοσιακό κείμενο (το οποίο ήταν η γέφυρα ανάμεσα στον εκπαιδευτικό και στο μαθητή)  τώρα υπάρχει επίσης το εικονικό υλικό των ψηφιακών εργαλείων (διαδραστικοί πίνακες). Μέσα από την ολιστική adhoc(εν στιγμή) προβολή διαχρονικών και διαθεματικών εικόνων (ας θεωρήσουμε ένα εικονικό ψηφιακό γράφημα το οποίο δείχνει τη Ρώμη, το Βυζάντιο, τη Δύση διαχρονικά στην ίδια εικόνα με διαφορετικούς χρωματισμούς ώστε οι μαθητές να κατανοήσουν ότι ο ίδιος χώρος παρήγαγε μοντέλα ανθρώπινα και κοινωνικά αν και έμεινε ως χώρος ίδιος)  οι μαθητές δύνανται να αποκτήσουν  μία καθολική, διαχρονική, σφαιρική γνώση των διηνεκών ιδεών και αξιών οι οποίες εκίνησαν, εξέλιξαν, θα συνεχίσουν να κινούν και να εξελίσσουν, τον Άνθρωπο, τον κόσμο. Σύμφωνα με όλα αυτά οι μαθητές κατανοούν την Ενικότητα του Κόσμου και του Ανθρώπου (εννοιακώς) , την διαχρονικότητα των ιδεών (του καλού, του ωραίου)των αξιών (συμπαθείας, συνεργασίας, κοινωνικότητας) αντιλαμβάνονται  ότι σταδιακά οι άνθρωποι του σήμερα ως σκυτάλη παραλαμβάνουν αυτές τις αέναες διαχρονικές ιδέες και αξίες (οι οποίες έκτισαν τον κόσμο και δημιούργησαν τον προσωπικό άνθρωπο) έχοντας την αποστολή να προχωρήσουν τον κόσμο και τον Άνθρωπο περαιτέρω: Προβάλλοντας την εικόνα της Δύσης, χρωματίζοντας με διαφορετικό χρώμα την κάθε εποχή, οι μαθητές καταλαβαίνουν ότι ο Άνθρωπος της δύσης προχώρησε από το σωκρατικό μοντέλο του νοήμονος ανθρώπου στο κληρονομηθέν βυζαντινό μοντέλο του χριστιανικού προσώπου το οποίο αντιλαμβάνεται τον Κόσμο ως πεδίο δράσης των πνευματικών και ηθικών αξιών: Οι μαθητές καταλαβαίνουν ότι η Έννοια του Θεού, του Κράτους, ένωσε τον κόσμο κάτω από κοινές ιδέες και αξίες, οι άνθρωποι της μεταδιαφωτιστικής Ευρώπης (η οποία με διαφορετικό χρωματισμό προβάλλεται στον διαδραστικό πίνακα) έχουν σκέψεις, ιδιότητες, σκοπούς: η πίστη του Κοινού Λόγου ενώνει τους Ανθρώπους και τους καθιστά μέλη ενός Οικουμενικού Λογικού Κόσμου: όμως οι Έλλογοι άνθρωποι πρέπει να συνεχίσουν όλα όσα οι προηγούμενες ιστορικές εποχές εξέλιξαν: την εφαρμογή λογικών αρχών στον Άνθρωπο του σήμερα, στον Κόσμο και στο Περιβάλλον: διότι ο Έλλογος άνθρωπος όπως εξήλθε από την Αναγέννηση και το Διαφωτισμό και σήμερα καλείται να δώσει σε παγκόσμια βάση το λογικό του αποτύπωμα, θεμελιώνοντας έναν κόσμο λόγου, ευημερίας, ισότητας και οικουμενικής ευδαιμονίας υπό τον Κοινό Λόγο. Το σχολείο πλέον μπορεί να προσφέρει αυτή τη διαθεματική και διαχρονική εκπαίδευση ώστε να γίνει κατανοητό ότι οι ιδέες και οι αξίες που έκτισαν τον κόσμο μας και τον Άνθρωπο του Προσώπου, μεταφέρονται, στους νέους του σήμερα οι οποίοι θα πρέπει να οραματισθούν τη δική τους προσφορά στην οικοδόμηση ενός κόσμου που θα στηρίζεται στον Κοινό λόγο, στην Κοινή ηθική πράξη σε σχέση με τον  Άνθρωπο και το περιβάλλον, διότι πλέον έχει γίνει αντιληπτό ότι η οικουμενικότητα του Νοός οδηγεί στην οικουμενικότητα της ενεργού πράξεως ενεργών πολιτών οι οποίοι αντιλαμβάνονται ότι ο Κοινός Λόγος θα ολοκληρώσει το ταξίδι του όταν εγκαθιδρύσει μία παγκόσμια κοινωνία Λόγου και λογικών πολιτών.

Λέξεις  κλειδιά: λόγος,  καθολικές έννοιες, εικόνα, ενεργός πολίτης, οικουμενικότητα. 

 

1. Η έννοια των καθολικών αρχών.

Η πορεία προς τον ενεργό πολίτη περνά από την κατοχύρωση των καθολικών αρχών οι οποίες θα πρέπει να διέπουν την σκέψη και την πράξη του ανθρώπου ο οποίος θέλει να προσφέρει στον εαυτό του και στους άλλους με σκοπό ένα καλύτερο κόσμο. Ο Ηράκλειτος είναι ο φιλόσοφος ο οποίος συζήτησε πώς ο Λόγος είναι ο Νόμος του Όντος, η συνεκτική και ρυθμιστική αρχή, η συνθετική  και συμφιλιωτική ουσία  του κόσμου (Κωσταράς, 1995, σελ.196). Ώστε οι Άνθρωποι ενώνονται έναντι ενός κοινού Γίγνεσθαι και Είναι, στη ροή των οποίων μπορούν ως νοήμονα όντα να έχουν ενεργό ρόλο. Εάν λοιπόν ο Λόγος του Γίγνεσθαι και του Είναι δημιουργεί έναν Άνθρωπο Έλλογο σε Ένα κόσμο Λογικό, οι μαθητές σήμερα, επείγει να κατανοήσουν την έλλογη κληρονομιά που φέρουν, συνεχίζοντας τις αέναε προσπάθειες για την οικοδόμηση του Λογικού Ανθρώπου σε ένα Δίκαιο Κόσμο. Διότι το πρώτο τέκνο του Λόγου είναι η Δικαιοσύνη.

1.α. Αποτελεί ο Λόγος του Ηρακλείτου λύση στα σημερινάκοινωνικά προβλήματα ; Συζητώντας σήμερα στην  σχολική τάξη.

Όπως ήδη υπενοήσαμε ο Ηρακλείτειος Λόγος συνέχει και συνθέτει τη Φύση (ως εμφάνιση και ως δυνάμεις) με τον Κόσμο των Ανθρώπων (ως σκέψη και πράξη): Κοινές ιδέες και αξίες ενώνουν τους Ανθρώπους μεταξύ τους και με τη Φύση. Άρα μέσα στην κίνηση της Νύκτας και της Ημέρας, των Φυσικών και άλλων φαινομένων, οι άνθρωποι εμπνέονται δυνάμεις και ενέργειες για τις δικές τους σκέψεις και πράξεις.

Αναφέρεται χαρακτηριστικά από τον Εφέσιο Φιλόσοφο: (Diels,Kranz, 2011, sel.59)«Ήλιος ουκ αν υπερβήσεται μέτρα» (ακόμα και ο Ήλιος δεν μπορεί να υπερβεί το μέτρο».  Οι μαθητές είτε μέσω κειμένου, είτε μέσω προβολής σε διαδραστικό κείμενο, διαβάζουν και μελετούν την περίφημη φράση του Εφεσίου Φιλοσόφου: το πρώτο βήμα είναι ότι κατανοούν ότι αποτελούν μέρος και μέλος ενός ολοκλήρου Φυσικού Κόσμου. Οι δυνάμεις αυτού  του Φυσικού Κόσμου είναι και δικές τους δυνάμεις στο πέρασμα προς τον Έμψυχο κόσμο όπου ζούν. Κατανοούν ότι η έννοια της δικαιοσύνης είναι εγγενής Φυσική και Συμπαντική Έννοια την οποία οι Άνθρωποι θα πρέπει να εφαρμόσουν στη δική τους Πόλη και Κόσμο.

Μέσα από την καθοδήγηση του διδάσκοντος / διδασκούσης , οι μαθητές προσαρμόζουν το Δίκαιο Λόγο  του Ηρακλείτου στην εποχή τους. Στην εποχή της παγκοσμιότητας της Τεχνολογίας, της Εικόνας και της Πληροφορίας. Κατανοούν ότι η κοινή Γνώση η οποία διαχέεται μέσω των ανθρωπίνων ανακαλύψεων, ως το Φώς του Ηλίου θα πρέπει να απλώνεται και να παρέχεται σε όλους τους ανθρώπους. Όπως ο Ήλιος ζωοποιεί και δημιουργεί έναν καρποφόρο κόσμο, παρόμοια και οι μαθητές νοιώθουν τον ενεργό τους   ρόλο να διαμοιράζουν τη γνώση και τα αγαθά της επιστήμης σε όλους και όλες δομώντας έναν κόσμο εξέλιξης, ευημερίας και κοινού Λόγου.

Μελέτη περίπτωσης.

Οι μαθητές του Γ2 τμήματος παρουσιάζουν έντονα σημεία παραβατικότητας. Ο καθηγητής Φιλόλογος της τάξης τους παρουσιάζει μία μικρή ταινία όπου αποτυπώνεται η δύσκολη ζωή παιδιών-μαθητών σε άλλες γωνίες του πλανήτη. Ζητεί από τους μαθητές του να σχολιάσουν την ταινία αυτή  αλλά και την επίδρασή της επάνω τους.

Οι μαθητές κατανοούν τον Κοινό Λόγο ο οποίος τους ενώνει με τα παιδιά όλου του κόσμου. Κατανοούν ότι θα πρέπει με κάποιο τρόπο να βοηθήσουν και να συνδράμουν μαθητές οι οποίοι πραγματικά τους έχουν ανάγκη. Αυτή η κοινότητα του Λόγου ενώνει τους μαθητές του Γ2, τους βοηθεί να ξεπεράσουν τα όποια προβλήματά τους, και σκέφτονται την ηλεκτρονική αδελφοποίηση με συγκεκριμένο σχολείο μίας πολύ συγκεκριμένης πλευράς του πλανήτη προκειμένου με κάθε τρόπο να συζητήσουν με τους συμμαθητές τους και να συνεργασθούν σε διάφορα θέματα (έστω ηλεκτρονικά) μαζί τους.

2. Ο Ανθρωποκεντρισμός του Πρωταγόρα. Το Ανθρωποκεντρικό μήνυμα προς τους μαθητές.

Ο Πρωταγόρας, ο Πατριάρχης  των Σοφιστών, ως φιλόσοφος είναι αρκετά ενδιαφέρων, κυρίως για το ότι άνοιξε νέους ορίζοντες στην ανθρώπινη γνώση και πράξη. Ως γνωσιολόγος (Κωσταράς, 1995, σελ.207) αρνείται την απολυτη αλήθεια και εισάγει τον υποκειμενισμό και την σχετικοκρατία. Η περίφημη φράση του « πάντων χρημάτων μέτρον άνθρωπος, των μεν όντων ως εστί, των δε μη όντων ως ουκ εστίν»(G.S.Kirke.t.c.2015, p.79). Για ό,τι υπάρχει μέτρο είναι ο άνθρωπος, για όσα υπάρχουν είναι μέτρο επειδή ακριβώς υπάρχουν,επίσης είναι κριτικός παράγων για όσα δεν υπάρχουν τα οποία τα κατακρίνει ως ψεύδος και φαίνεσθαι.

Επίσης σημαντικός είναι ο Πρωταγόρας για τους περίφημους δισσούς λόγους: Ο άνθρωπος μπορεί σε κάθε περίπτωση να ατενίζει την πραγματικότητα και τους ανθρώπους με ένα δικό του προσωπικό τρόπο, πέρα ίσως από τον κοινώς αποδεκτό. Με αυτή την τακτική μπορεί να ενδυναμώνει τα επιχειρήματά του και να τα μετατρέπει από ίσως ασθενέστερα σε ισχυρά ώστε ευρέως να τα υποστηρίξει. Ειδικά στους μαθητές η εφαρμογή αυτών των Πρωταγορείων αξιωμάτων είναι σημαντική διότι τους δίνει βήμα, τους ενθαρρύνει να επιμένουν στην άποψή τους έστω και αν είναι διαφορετική ή οι ίδιοι θεωρούν ότι δεν είναι κοινώς αποδεκτή.

2^α. Συζητώντας με τον Πρωταγόρα στην σχολική τάξη: Προβάλλοντας το σημερινό άνθρωπο της μεγαλούπολης στο μάθημα της  Έκθεσης.

Στο μάθημα της Έκθεσης προβάλλεται σε ψηφιακό μέσο στη σχολική τάξη μικρή ταινία όπου αποτυπώνεται η καθημερινότητα του ανθρώπου σήμερα της μεγαλουπόλεως. Ο μαθητής επισημαίνει τις δύο επιλογές του σημερινού ατόμου:

Α) η πλήρης υποταγή του στις δύσκολες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες. Η γενικότερη απάθεια σε όσα γύρω του συμβαίνουν, η ενασχόλησή του και μόνον με τη δύσκολη και απαιτητική ζωήτου.

Β) Οι μαθητές ανακαλύπτουν –με τη βοήθεια των αξιωμάτων του Πρωταγόρα- το μοντέλο ενός ενεργού σήμερα ανθρώπου-πολίτη: Ο Άνθρωπος μετρά τη ζωή του και ανακαλύπτει ότι δεν αξίζει να  είναι παθητικός σε όσα συμβαίνουν γύρω του. Επίσης πιστεύει ότι έχει τις ατομικές και κοινωνικές δυνάμεις να αποτελέσει δημιουργικό μέτρο σκέψης και πράξης για όσα συμβαίνουν γύρω του. Αντιστρέφει τα επιχειρήματα τα οποία τον θέλουν παθητικό και ουδέτερο δέκτη, αποφασίζει να γίνει ενεργός μετρητικός παράγων ο οποίος θα προσπαθήσει να υποδυθεί έναν ενεργό ρόλο στα τεκταινόμενα της ζωής του και του κόσμου του. Λέγοντας τη δική του μετρητική άποψη και διττή άποψη για τα ποικίλα κοινωνικά, πολιτικά, οικονομικά, οικολογικά και άλλα προβλήματα τα οποία ταλανίζουν τον άνθρωπο και τον πλανήτη:  Έχοντας ως σταθερό σκοπό την ανάδειξη της δημιουργικής πλευράς όλων των ανθρώπων προς ένα κόσμο καλύτερο και πιο δίκαιο και ανθρώπινο.

Μελέτη περίπτωσης.

Οι μαθητές  της Β2 τάξης ενός Λυκείου, ενημερώνονται μέσα από προβολή σε διαδραστικό πίνακα για συγκεκριμένα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα της Ευρωπαϊκής ένωσης. Ο εκπαιδευτικός της τάξης τους ζητεί να γράψουν δοκίμιο προτείνοντας  μία λύση στα  κοινωνικά και πολιτικά προβλήματα τα οποία αναφύουν στην Ευρωπαϊκή ένωση.

Οι μαθητές, έχοντας συνειδητοποιήσει τον Ανθρωπιστικό χαρακτήρα του κόσμου μας,έχουν επίσης κατανοήσει ότι ο Ανθρωποκεντρισμός του κόσμου περνά μέσα από το ότι ο Άνθρωπος επιβάλλει τις αρχές και τις αξίες εκείνες οι οποίες μετρούν και επιβεβαιώνουν την ύπαρξη ενός κόσμου ο οποίος προβάλλει και υπηρετεί την παράμετρο του Ανθρώπου. Υπό αυτές τις προϋποθέσεις οι μαθητές κατανοούν ότι το μέτρο του Ανθρωποκεντρισμού είναι ο Νούς και οι Ηθικές επιταγές του, οι αρχές του Νοός όπως είναι η ισορροπί,οι αρετές, η συμμετρία, η ενδελέχεια και η ευημερία. Συζητούν για τον κοινό Λόγο επί του οποίου θα πρέπει να κινηθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση, για την δικαιοσύνη στη διαμοίραση της εργασίας και των αγαθών ώστε να υπάρξει ένα  μέλλον ευήμερο και ενδελεχές για όλους.

3. Το Ανθρωποκεντρικό, κριτικό και μαιευτικό Σωκρατικό Υποκείμενο.

Η αυτογνωσία, το γνώθι σαυτόν,αποτελεί το θεμέλιο της Σωκρατικής φιλοσοφίας (Κωσταράς, 1995, σελ.214). Είναι σημαντικό- κυρίως για τους νέους ανθρώπους – να κατανοηθεί ότι ο Σωκράτης είναι αυτός ο οποίος μετήλλαξε τον άνθρωπο σε γνωσιολογικό και ηθικό κέντρο του Όλου με βάση το Νού και την Γνώση την οποία μπορεί να αποκομίσει ο Νούς. Χαρακτηρίσθηκε ως ο σοφώτερος των ανθρώπων ακριβώς για αυτόν τον λόγο: ενθρόνισε τον άνθρωπο στο γνωσιολογικό και ηθικό κέντρο του νοητού του σύμπαντος. Ο άνθρωπος έμαθε να αναλύει, να εκτιμά, να εκμαιεύει εσωτερικές δυνάμεις, να κρίνει, να δομεί τον εαυτό του και τον κόσμο με βάση τις δικές του επαγωγικές και οριστικές αρχές περί του ανθρώπου και του κόσμου (Smith, 2000, p.39).

Ώστε στον Αθηναίο αυτό σοφό η θεραπεία της ψυχής επιτυγχάνεται με την αρετή και την ηθική πράξη. Η αρετή είναι γνώση: Γνώση του εαυτού μου και της αποστολής μου να δομήσω έναν ενάρετο εαυτό μέσα σε έναν πολιτικό κόσμο ο οποίος θα διέπεται από αυτές ακριβώς τις αρετές. Άρα ο Σωκράτης είναι ο δημιουργός ενός ηθικού Πολίτη σε μία Ηθική Πόλη: από τον Σωκράτη και μετά η Γνώση και η Ηθική αποτελούν και πολιτικές έννοιες (σημαντικές παρακαταθήκες για τους μαθητές) προκειμένου να διασφαλισθεί η υγιής Ανθρωποκεντρικότητα του Κόσμου και των Προσώπων που αποτελούν τον κόσμο αυτόν.

3α. Μελέτη περίπτωσης με βάση το Σωκρατικό Ανθρωποκεντρικό είδωλο.

Μέσα στη σχολική τάξη, στο μάθημα της Κοινωνικής και πολιτικής αγωγής,   προβάλλεται στους μαθητές μία ολιγόλεπτη ταινία όπου αποτυπώνεται η λειτουργία του Ευρωπαϊκού κοινοβουλίου. Ο μαθητής συναισθάνεται τον κόσμο μέσα στον οποίο ωριμάζει, αλλά τον αντιλαμβάνεται ως καθήκον συμμετοχής. Μέσα από την κατάλληλη  «Σωκρατική» κατεύθυνση του εκπαιδευτικού τίθενται τα εξής ζητήματα:

Α) ο σύγχρονος Ευρωπαίος πολίτης ποια γνώση πρέπει να κατακτήσει ώστε να συμμετάσχει των Ευρωπαϊκών δρωμένων;

Β) Αυτή η πολιτική και πολιτειακή Ευρωπαϊκή γνώση σε ποια ηθική γνώση και πράξη θα καταλήξει ώστε να καταστή συνείδηση στον μαθητή ο οποίος πλέον αντιλαμβάνεται ότι θα πρέπει ενεργά να αναμιχθεί στα τεκταινόμενα της Πατρίδος του η οποία είναι μέλος του Ευρωπαϊκού κοινοβουλίου.

Τα συμπεράσματα είναι καταλυτικά:

Α) Γνώση (είναι η βάση της Πολιτικής ηθικής πράξης) της Ευρωπαϊκής πραγματικότητας. Ο μαθητής μαθαίνει τα Ευρωπαϊκά πολιτειακά και πολιτικά όργανα, συζητεί για τις Ευρωπαϊκές προκλήσεις, συνδέει την μόρφωσή του όχι μόνο με την ανάπτυξη του ατομικού γίγνεσθαι αλλά και με τη γενικότερη πολιτική και  κοινωνική προσφορά. Η σύνδεση της ατομικής επιστημονικής γνώσης (βασικό Σωκρατικό αξίωμα) με την μετάλλαξη αυτής της γνώσης σε κοινωνική και πολιτική προσφορά, ανοίγει τους ορίζοντες των Νέων Ανθρώπων και τους οδηγεί στην αναγκαιότητα της συμμετοχής.

Η σύνδεση του Γνωρίζω άρα Πράττω (σύμφωνα με το Σωκράτη) αποτελεί την μετατροπή της ιδέας και της Γνώσης σε αξία ενεργού συμμετοχής στα κοινά: Ο μαθητής συνειδητοποιεί ότι επειδή τα πάντα είναι  γνώση , η Ευρώπη θα πρέπει να ανατεθεί σε χέρια επαϊόντων  προκειμένου να αναπτυχθεί και να εξελιχθεί με βάση τις αποκτηθείσες  επιστημονικές, πολιτικές, τεχνολογικές και οικονομικές γνώσεις σε σχέση και αναφορά με ανθρώπους οι οποίοι εγνωσμένα γνωρίζουν τις σύγχρονες ανθρώπινες κατακτήσεις.

Τα Σωκρατικό μοντέλο είναι αυστηρά πολιτικό μοντέλο. Ο Άνθρωπος είναι σοφός, γνώστης και ηθικός μέσα σε πολιτικό περιβάλλον. Δεν υφίσταται Σοφός Άνθρωπος έξω της Πόλεως, αν μάλιστα σκεφθούμε ότι η αρετή είναι διδακτή (Πλάτωνος, Πρωταγόρας, c6) οι μαθητές αποκτούν ένα πολύ συγκεκριμένο πρότυπο μίμησης και ενεργού δράσης: Ο άνθρωπος αποκτά αξία μέσα από την ενασχόλησή του με τα πολιτικά. Εκεί έγκειται η σοφία του και η έλλογη δραστηριότητά του. Ωριμάζει, ολοκληρώνεται μέσα από την πολιτική  προσφορά στον άνθρωπο και στον κόσμο. Άρα οι μαθητές λαμβάνουν το ισχυρό μήνυμα και στο σημερινό κόσμο μόνον μέσα από την πολιτική και κοινωνική ενασχόληση με τα πολιτικά ευρωπαϊκά δρώμενα θα αποδείξουν τη  μόρφωσή τους, την αξία τους, ότι μπορούν να κατακτήσουν ένα ξεχωριστό ρόλο επίδρασης για τον ευρωπαίο πολίτη, για τον ευρωπαϊκό κόσμο.

Μελέτη περίπτωσης.

Σε συγκεκριμένο τμήμα σχολείου, ο εκπαιδευτικός απογοητευμένος από τη συμπεριφορά  κάποιων μαθητών του, προσπαθεί να τους επισημάνει την ανάγκη μιάς γενικότερης αφύπνισης. Οι μαθητές διαφωνούν με τον καθηγητή τους, αυτός τότε περνά σε ένα τύπο εκπαιδευτικού πειράματος.

Αρνείται το ρόλο του ως παραδοσιακού δασκάλου και υιοθετεί το ρόλο ενός κριτικού καθοδηγητού. Διακηρύσσει στους μαθητές ότι ήδη μέσα τους έχουν σωρεία αρχών και αξιών (οι οποίες θα  τους καταστήσουν καλύτερους ανθρώπους και πολίτες) αρκεί μόνοι τους ή τουλάχιστον υπό την καθοδήγησή του να τις ανιχνεύσουν. Οι μαθητές μέσα από ερωτήματα του δασκάλου κατανοούν ότι μπορούν να αφυπνίσουν όλες εκείνες τις σκέψεις οι οποίες θα τους καταστήσουν ηθικά άτομα, ενεργά στο σχολείο και μετέπειτα στην κοινωνία τους.

Στην ερώτηση: ποιος είναι ο σκοπός της ζωής σου, οι μαθητές απάντησαν ότι θα πρέπει κάτι να σκεφθούν να κάνουν για τους εαυτούς τους και τους άλλους.

Στην ερώτηση: τι μπορεί να περιμένει από αυτούς η κοινωνία; Οι μαθητές απάντησαν ότι θέλουν να σπουδάσουν ώστε να εξειδικευθούν σε τομείς  τους οποίους θα μπορέσουν να χρησιμοποιήσουν για το γενικότερο καλό, μέσα από μία καθαρά ανθρωποκεντρική πρακτική και συλλογιστική.

Έγινε κατανοητή η Σωκρατική ανθρωποκεντρική διαλεκτική ότι ανακαλύπτουμε τις δυνάμεις μας ώστε ως Πολίτες να προσφέρουμε στην Πόλη.

4.Το Κοινωνικό και Πολιτικό Υποκείμενο στην Ελένη του Ευριπίδου.

Στην Ελένη του Ευριπίδου δίδεται το μεγάλο και εγγενές πρόβλημα  του Φαίνεσθαι και του Είναι. Η Ελένη δεν πήγε ποτέ στην Τροία αλλά το είδωλό της ήταν αυτό το οποίο προκάλεσε τον Τρωϊκό πόλεμο. Μέσα σε όλο αυτό το πόνο και την τραγικότητα η Ελένη χρησιμοποιεί το Νού της ώστε να ενεργοποιηθεί δημιουργικά, προκειμένου να αντιμετωπίσει τις τραγικές καταστάσεις οι οποίες την περιβάλλουν.

Αριστοτεχνικά ο Ευριπίδης προσφέρει ένα άρτιο Ανθρωποκεντρικό μοντέλο (στο πρόσωπο της Ελένης ) το οποίο έγκειται στα εξής: η Ελένη σκέπτεται, κατανοεί τη θέση της , την καταγωγή της, συνειδητοποιεί  ποια είναι και τι πρέπει να πράξει: συνειδητοποιεί επίσης το μεγάλο σκοπό της ο οποίος δεν είναι άλλος από την επιστροφή στην Πατρίδα της την Σπάρτη κοντά στο παιδί της (Ερμιόνη) και στον άνδρα της (τον Μενέλαο): αναγκαστικά η Ελένη  δραστηριοποιείται προκειμένου να ξεφύγει από το κάκιστο παρόν χάριν ενός καλυτέρου μέλλοντος, το οποίο θα έχει ξεχωρίσει τη γνώση του αληθούς σε σχέση με το ψεύδος του Φαίνεσθαι. Η τελικη επιστροφή της στην Σπάρτη έρχεται μέσα από μία οργανωμένη σκοποθετική διαδικασία (καθαρά νοητική) της Ελένης η οποία προτείνει ένα συγκεκριμένο τύπο Υποκειμένου: αυτού που σκέπτεται το Αληθές , συναισθάνεται το πρέπον, και επιτυγχάνει τον Σκοπό του.

4^α. Το πρότυπο του αυτοσυνειδητοποιημένου Μαθητή με βάση τον προβληματισμό του Ευριπίδου περί του Φαίνεσθαι και του Είναι.

Όπως ήδη είπαμε η Ελένη στην ομώνυμη τραγωδία του Ευριπίδου θεμελιώνει ένα πολύ συγκεκριμένο Υποκείμενο: Αυτό  το οποίο:

Διαχωρίζει το Φαίνεσθαι από το Είναι

Διακρίνει με όπλο το Νού την Αλήθεια από το Ψεύδος

Χαράσσει το Σκοπό του (στην περίπτωση της Ελένης είναι η επιστροφή στη Σπάρτη).

Αυτό το Υποκείμενο είναι διηνεκές. Οι μαθητές κατανοούν ότι σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής τους θα πρέπει να  διακρίνουν την Αλήθεια και το Ψέμμα στη ζωή τους. Να χαράσσουν ως σκοπό τους να  βοηθήσουν στη θεμελίωση μιάς καλύτερης κοινωνίας η οποία θα στηρίζεται στον αυτεγνωσμένο Εαυτό τους.  Σε αυτή τη βάση ανακαλύπτουν την έννοια του Εθελοντισμού: είναι η δράση αυτή η οποία διαχωρίζει την επιτηδευμένη δράση (κάνω κάτι επειδή αμείβομαι) από την αυθόρμητη αφιλοκερδή δράση η οποία ως κάτι το γνήσιο και το πηγαίο ξεχωρίζει τον αυθόρμητο Άνθρωπο. Επίσης με βάση το πρότυπο της Ελένης στην ομώνυμη τραγωδία οι μαθητές προσπαθούν να γνωρίσουν την Αλήθεια και το Ψέμμα στη ζωή τους, την προπαγάνδα από τις αληθείς ειδήσεις ώστε να κτίσουν τον χαρακτήρα και τον σκοπό τους σε ασφαλή και αληθινά δεδομένα. Θέτοντας πάντοτε ως σκοπό την συνεισφορά τους σε έναν δομημένο εαυτό προς ένα καλύτερο κόσμο.

Μελέτη περίπτωσης:

Στα πλαίσια του μαθήματος  της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας διδάσκεται η «Φόνισσα» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Οι μαθητές μέσα από τη μέθοδο της προσομοίωσης προσπαθούν να συνειδητοποιήσουν το Ψεύδος μέσα στο οποίο ζούσε η πρωταγωνίστρια του κειμένου, η θρυλική Φραγκογιαννού. Υπάρχει συζήτηση για ένα μεγάλο κοινωνικό Φαλινεσθαι το οποίο καταδίκασε τη γυναίκα στην υποτίμηση, στην αφάνεια, στην αδυναμία να δείξει την πνευματική, ηθική, προσωπική και κοινωνική αξία της.

Οι μαθητές συζητούν ότι η Κοινωνία θα πρέπει να αναδεικνύει το Είναι των Ανθρώπων και να μην τους καταδικάζει σε μία ζωή ενός Φαίνεσθαι, μίας υποκρισίας. Μέσα από διάφορα θεατρικά και άλλα δρώμενα κατανοούν την ανάγκη να παλαίψουν και να αγωνισθούν στην κοινωνική τους ζωή ώστε να βοηθήσουν όλοι οι άνθρωποι να αναδεικνύουν αυτό το οποίο Είναι. Οι μαθητές καταλαβαίνουν ότι οφείλουν να καταναλώσουν τη ζωή τους σε δράσεις εξορθολογισμού της κοινωνίας, στην κατασκευή ενός κόσμου ο οποίος θα εμφανίζει την προσωπικότητα και τις δυνατότητες όλων των ανθρώπων, διότι σε αυτόν τον κόσμο χρειάζονται όλοι ως ισότιμα μέλη  μέσα από τις σκέψεις τους και τις πράξεις τους.

5. Η Αριστοτελική Ηθική, η Πολιτική φιλοσοφία του Αριστοτέλους.

Σύμφωνα με τον Σταγειρίτη φιλόσοφο η ηθική ζωή είναι αδύνατη έξω από την κοινότητα, την κοινωνία και την πολιτεία (Κωσταράς, 1995, σελ.245). Η πολιτεία, η κοινωνία, η πολιτική κοινότητα έχουν το προβάδισμα έναντι του ατόμου: Όπως αναφέρει ο Μακεδόνας φιλόσοφος: « το όλον της Πόλεως προηγείται του ατόμου» (Ηθικά Νικομάχεια, a3). Προορισμός μάλιστα της Πόλης και αποστολή της είναι η ηθική εξύψωση των προσώπων, των ατόμων που την αποτελούν.

Με αυτόν τον τρόπο δημιουργείται και ενεργοποιείται μία από τις πιο σημαντικές μορφές της ζωής «ο δημόσιος πολιτικός βίος» ο οποίος επέρχεται ως καρπός της αρετής. Άρα ο «καλός» πολιτικός είναι αυτός ο οποίος έχει διδαχθεί την αρετή, την έχει  κατανοήσει ως πράξη και ηθική εκτύλιξη του χαρακτήρα του, στη συνέχεια την πράττει στην Πολιτεία ως Πολιτικό πρόσωπο υπεύθυνο για την πρόοδο και την εξέλιξη της κοινωνίας που ζεί. Η ατομική λοιπόν ηθική οφείλει να εκβάλει στην πολιτική Ηθική, στη συνέπεια των ιδεών του ωραίου και του καλού με τις αντίστοιχες κοινωνικές και πολιτικές πράξεις.

5^α. Διδασκαλία της Πολιτικής φιλοσοφίας του Αριστοτέλη στη μαθητική  τάξη.

Στο μάθημα της έκφρασης-έκθεσης οι μαθητές διαβάζουν άρθρο από εφημερίδα το οποίο ασχολείται με την πολιτική απάθεια των νέων ανθρώπων στην εποχή μας. Συγκεκριμένα το άρθρο συζητεί για το χάσμα των  γενεών στη σύγχρονη αντίληψη της πολιτικής συμμετοχής. Θεωρεί ότι οι νέοι προτιμούν ή την πολιτική απάθεια ή ακραίες μερικές φορές λύσεις, ενώ οι παλαιές γενεές στηρίζουν παραδοσιακές πολιτικές δυνάμεις και χαρακτηρίζονται από μία κεντρομόλο διάθεση.

Με βάση όλα αυτά οι μαθητές γράφουν δικά τους μικρά δοκίμια στα οποία (στηριζόμενοι ως αφόρμησηστην πολιτική φιλοσοφία  του Αριστοτέλους) υποστηρίζουν ότι η πολιτική συμμετοχή είναι σύμφυτη με την τάση της ανθρώπινης εξέλιξης και προόδου. Όλοι οι άνθρωποι (αναξερτήτως της ηλικίας των ) προχωρούν από την ατομική ολοκλήρωση στην πολιτική συνεισφορά, προσφορά και ωρίμανση. Διότι τελικά όλοι οι άνθρωποι στοχεύουν στην παραγωγή μίας κοινωνίας οικουμενικής η οποία θα καθοδηγείται από την κοινή αίσθηση του λόγου.

Μελέτη περίπτωσης. Οι μαθητές ως νομοθέτες.

Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες και παρακολουθούν ταινίες πολιτικού περιεχομένου. Στις ταινίες αυτές διαχρονικά αποτυπώνονται οι σύγχρονες πολιτικές τάσεις των νέων και των πρεσβυτέρων, σε ποικίλες χώρες του πλανήτη. Οι μαθητές ακούν επιχειρήματα συνομιλήκων τους είτε υπέρ είτε κατά της πολιτικής συμμετοχής.

Γράφονται ομαδικά σχέδια στα οποία αποτυπώνεται η Αριστοτελική σειρά και πολιτική φιλοσοφία. Θα πρέπει οι νέοι άνθρωποι μορφώνοντας τον εαυτό τους να νοιώσουν ότι αποτελούν μέλη μιάς ευρύτερης κοινότητας. Όπως είπε ο Αριστοτέλης  θα πρέπει οι νέοι διά της μόρφωσής των να νοιώσουν ότι συναποτελούν ένα κοινωνικό  Όλον το οποίο είναι ισχυρότερο από το ατομικό Μέρος. Αυτό το ομαδικό Όλον ισχυροποιείται όταν (με βάση τα σύγχρονα πολιτικά δεδομένα και τις σύγχρονες κοινωνικές συνθήκες) διαποτίζεται από τη γνώση, την αρετή, την καλή σκοποθεσία των μελών. Προκειμένου οι άνθρωποι, ειδικά στην εποχή της πληροφορίας να ενωθούν υπό την αιγίδα της γνώσης , της αρετής και της ενδελέχειας των σκοπών τους. Οι μαθητές συνειδητοποιούν ότι ο ρόλος  τους είναι ενεργός πολιτικά, είναι η φύση τους να βοηθήσουν στην πολιτική ολοκλήρωση του κόσμου, χρειάζεται όμως ατομική μόρφωση και αρετή.

6. Η pax romana. Η ρωμαϊκή ειρήνη.

Ως Ρωμαϊκή ειρήνη ορίζουμε την μεγάλη περίοδο ησυχίας και απουσίας επέκτασης μέσω πολέμων της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Την καθιέρωσε ο Καίσαρας Αύγουστος, εκτείνεται μάλιστα από το 27 π.Χ έως το 180 περίπου μ.Χ.

Το πρακτικό υπόβαθρο της Ρωμαϊκής ειρήνης είναι δεδομένο. Ο Οκταβιανός Αύγουστος, ειδικά έπειτα από τις νίκες του επί του συνδιεκδικητή του Αντωνίου, επέβαλε την οικουμενική εξουσία του επί του Ρωμαϊκού κόσμου. Ήταν ο απόλυτος παγκόσμιος κυβερνήτης  (Ροστόβτζεφ, 2010, σελ.69).

Το θεωρητικό υπόβαθρο της Ρωμαϊκής ειρήνης είναι ενδιαφέρον, αποδεικνύει ότι ο Αύγουστος ήταν το σύμβολο της Ανθρωπίνης ενότητος του Ρωμαϊκού κόσμου: ουσιαστικά η οικουμενικότητα της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας είχε βαθύτερα θεμελιώδη χαρακτηριστικά.

Ο Ελληνιστικός Λόγος είχε σε βάθος εμποτίσει τη Ρώμη. Η Στωϊκή πίστη του Κόσμου ως αποτελέσματος της Προνοίας του Θεού, η Στωϊκή Πίστη ότι ο Κόσμος είναι η Κοινή Οικία όλων, βαθιά είχε επηρεάσει τη Ρώμη. Δεν είναι τυχαίο ότι η Ρώμη επέβαλε την εξουσία της ως μορφή Δικαίου: ο κόσμος κάτω από την ισχύ της θα γνώριζε την δύναμη της πειθαρχίας και της αρετής  (Ροστόβτζεφ, 2010, σελ.149).  Η Ρώμη μέσα από την Ρωμαϊκή ειρήνη άφησε πολύτιμη κληρονομιά στο ανθρώπινο γένος,, ότι όλοι οι άνθρωποι μπορούν οικουμενικά να ενωθούν υπό την έννοια του δικαίου. Το δίκαιο ως ισορροπία ανάμεσα στο Εγώ, στους Άλλους, στο Κράτος, στη Φύση.

6^α. Διδάσκοντας τη Ρωμαϊκή ειρήνη. Η συζήτηση με τους μαθητές.

Στον διαδραστικό πίνακα της τάξης προβάλλεται η οικουμενική εικόνα της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας:

Οι μαθητές καλούνται συγκρητικά να αντιληφθούν την έννοια της Οικουμενικότητας η οποία προβάλλεται μέσα από αυτή την εικόνα. Πρόκειται για μία καινούργια για την εποχή της έννοια, η οποία (μέσα από την ανάλογη συζήτηση με τους μαθητές) γίνεται αντιληπτό ότι στηρίχθηκε:

Α) στη Ρωμαϊκη ισχύ

Β) αλλά και στο Ρωμαϊκό δίκαιο, στην αίσθηση ότι όλα μπορούν να ενωθούν κάτω από κοινές έλλογες και ηθικές αρχές (οι Ρωμαϊκές αρχές της ισχύος, του Λόγου, της πειθαρχίας, της ισορροπίας, της  αίσθησης του κόσμου ως κοινής οικίας μπορούν να παραλλαχθούν στο πέρασμα της ιστορικής ροής).

Μέσα από την ανάλογη συζήτηση υπό την καθοδήγηση του εκπαιδευτικού της τάξης, η προβληματική της συγκεκριμένης περιόδου μεταφέρεται στην εποχή μας. Οι μαθητές συζητούν τη δυνατότητα, τον τρόπο, αλλά και την ποιότητα της εννοίας της οικουμενικότητας μέσω των σημερινών συνθηκών.

Τίθενται ειδικότερα τα παρακάτω χαρακτηριστικά της εποχής μας: η ψηφιακότητα, η διάχυση της πληροφορίας, η τεχνολογία, ο λόγος της επιστήμης, ο πολιτικός λόγος. Οι μαθητές κατανοούν ότι μέσω όλων αυτών των ανθρωπίνων επινοήσεων και κατακτήσεων οι άνθρωποι ενεργώντας ατομικά και συλλογικά μπορούν να δημιουργήσουν μία παγκόσμια κοινότητα η οποία θα στηρίζεται στην πληροφορία, στη γνώση, σε κοινές αξίες και σκοπούς.

Μελέτη περίπτωσης.

Στο μάθημα της Έκθεσης –Έκφρασης, συζητείται το θέμα της Γλωσσομάθειας. Οι μαθητές υπό την καθοδήγηση του φιλολόγου καθηγητή καλούνται να εξετάσουν το ρόλο της γλωσσομάθειας με την έννοια και πραγμάτωση της Παγκοσμιοποίησης.

Οι μαθητές εργάζονται ανά ομάδες και πράγματι οδηγούνται σε πολύ χρήσιμα συμπεράσματα.Συγκρίνουν την σημερινή εποχή με την εποχή της Ρωμαϊκής Ειρήνης. Σε επίπεδο εννοιών (ιδεών και αξιών) καταλήγουν στα εξής ενδιαφέροντα συμπεράσματα.

1)Μέσω της εποχής της πληροφορίας οι άνθρωποι οι οποίοι γνωρίζουν και άλλες γλώσσες πέρα από την μητρική τους, μπορούν να επικοινωνήσουν με συνανθρώπους των άλλων πολιτισμών, κουλτούρας και διαφορετικών χαρακτηριστικών (θρησκευτικών, Εθνικών, κ.λ.π).

2)Στην εποχή της πληροφορίας οι Άνθρωποι ανά τον πλανήτη έχουν εμποτισθεί με κοινές ανθρωπιστικές και υπαρξιακές ιδέες και αξίες (σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα, σεβασμός στον Άλλον κ.λ.π). Όπως λοιπόν στην εποχή της  Ρώμης οι μαθητές διαπιστώνουν ότι και σήμερα οι άνθρωποι είναι έτοιμοι να συμμετάσχουν σε μία παγκόσμια πολιτιστική και πολιτική ειρήνη.

3)Οι μαθητές συμφώνησαν ότι θα πρέπει όλοι να εργασθούν προς αυτόν τον σκοπό,της οικουμενικής ένωσης των ανθρώπων. Η γλωσσομάθεια μπορεί να ενώσει ανθρώπους από όλα τα μήκη και πλάτη της γής: Οι  μαθητές γνωρίζοντας και άλλες γλώσσες πέρα της μητρικής των, δύνανται να συμμετάσχουν σε ηλεκτρονικά και πολιτιστικά προγράμματα, μπορούν να δημιουργήσουν ψηφιακές τάξεις με μαθητές από όλη την παγκόσμια κοινότητα, ώστε να ανταλλάξουν πληροφορίες για τον εαυτό τους και τον τόπο τους, καταλήγοντας σε όλα όσα τους ενώνουν και μπορούν να φέρουν μαθητές από όλο τον κόσμο πιο κοντά σε μία οργανωμένη κοινότητα.

7. Διδάσκοντας το Χριστιανικό Ανθρωπισμό της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία έμεινε στην Ιστορία ως ένα μωσαϊκό Λαών, ως μία Οικουμενική Αυτοκρατορία, η οποία  ένωσε υπό το Λόγο του Ιησού τους Λαούς οι οποίοι την αποτέλεσαν (Γλύκατζη-Αρβελέρ, 2010, σελ.59). Παρατηρούμε ότι η Οικουμενικότητα της Ρώμης υπό τη δύναμη του Δικαίου,οδήγησε στην Βυζαντινή Οικουμενικότητα υπό το Λόγο του Θεού. Το Βυζάντιο αποτέλεσε μία πολυπολιτισμική κοινωνία η οποία παρήγαγε τον Πολίτη (Άνθρωπο) Χριστιανό: υπό αυτή τη μορφή ένωσε υπό την εξουσία του τα πλήθη των Λαών που κατοίκησαν στην απέραντη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.

Η Βυζαντινή αυτοκρατορία, προκειμένου να επιτύχει αυτή τη Λογική Οικουμενικότητα, χρησιμοποίησε την Παιδεία. Οι Πατέρες της Εκκλησίας μετέτρεψαν σε ιδέες και αξίες την εννοια του Θεού, μέσα από τα δόγματα, τη σκέψη και την Ηθική, προσέφεραν στους ανθρώπους έναν  τύπο σκέψης και πράξης η οποία ωριμάζει και καθοδηγεί τον  Άνθρωπο. Αυτή όμως η κοινότητα των χριστιανικών ιδεώ και αξιών παρήγαγε ένα τύπο Ανθρώπου, το Χριστιανικό Υποκείμενο (στο βυζάντιο) το οποίο ανεξαρτήτου καταγωγής ή όποιου άλλου ατομικού χαρακτηριστικού, ενώθηκε με όλους τους άλλους  κατοίκους του Βυζαντίου υπό τον πεπαιδευμένο Λόγο του Χριστινικού δόγματος και της Χριστιανικής Πίστης οδηγώντας τον Οικουμενικό κόσμο της Πόλης.

7^α.Συζητώντας για τον Οικουμενικό Χριστιανό Πολίτη του Βυζαντίου στο μάθημα της Ιστορίας.

Σε ψηφιακό μέσο της αίθουσας διδασκαλίας, στην ώρα όπου διδάσκεται το μάθημα της Ιστορίας, προβάλλεται η εικόνα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Οι μαθητές κατανοούν ότι σε ένα τόπο από τον οποίο  πέρασαν πάμπολλοι όσοι πολιτισμοί το Βυζάντιο κατάφερε και εδραιώθηκε για 1100 χρόνια. Γίνεται η σύνδεση με την οικουμενιικότητα του Βυζαντίου και με τον Οικουμενικό Πολίτη. Οι μαθητές κατανοούν ότι το Βυζάντιο κατάφερε και ένωσε τόσους πολλούς και διαφορετικούς στην καταγωγή ανθρώπους έναντι του προσωπικού Χριστιανικού Θεού: όλοι οι Πολίτες του Βυζαντίου προσδιορίσθηκαν ως πνευματικά και ηθικά μεγέθη έναντι του Ενυποστάτου Ιησού.

Στη συνέχεια της συζήτησης οι μαθητές (υπολογίζοντας την απίστευτη διάχυση της πληροφορίας στη σημερινή εποχή) συνειδητοποιούν ότι και σήμερα οι άνθρωποι οικουμενικά θα μπορούσαν να ενωθούν ενώπιον κοινών ιδεών και αξιών: ανθρωπιστικών προς έναν ανοικτό και κοινό ανθρωπιστικό κόσμο. Επειδή ακριβώς η τεχνολογία λειτουργεί ως κοινό σημείο αναφοράς, είναι δυνατόν μέσω της διαρκούς παιδείας όλοι οι άνθρωποι,απανταχού της γής, να μεθέξουν κοινών ιδεών και αξιών: αυτό αποτελεί κοινή υποχρέωση και ενεργοποίηση όλων. Οι μαθητές καταλαβαίνουν ότι δεν φθάνει σήμερα να σπουδάσει κανείς, ή να ολοκληρώσει τις σπουδές του, πρέπει ενεργώς να διαδώσει μέσω των νέων τρόπων διάχυσης της πληροφορίας τις ιδέες και τις αξίες της συμμετοχής, της επικοινωνίας, της μόρφωσης, της ευημερίας, της δικαιοσύνης, της αποδοτικότητας, ώστε όλοι να δημιουργήσουν έναν εαυτό κοινό ενώπιον  οικουμενικών ιδεών και αξιών. Με αυτόν τον τρόπο έρχεται και στην εποχή μας το πρότυπο του παγκοσμίου ενεργού πολίτου, το οποίο υπήρξε με άλλο τρόπο στη βυζαντινή αυτοκρατορία.

Μελέτη περίπτωσης.

Δίνεται στους μαθητές η παρακάτω ερώτηση: με ποιόν τρόπο θα συμβουλεύατε ως μέλη της Βουλής των Εφήβων τους ισχυρούς του κόσμου να πράξουν  όσα πρέπει ώστε να αποφευχθεί  κάθε πιθανότητα ενός γ΄παγκοσμίου πολέμου;

Οι μαθητές έπειτα από την προετοιμασία της απάντησης, καταλήγουν  ότι ως νέοι βουλευτές θα έλεγαν τα εξής: Ο κόσμος σήμερα, μέσω της διάχυσης της πληροφορίας και της ανάλογης παιδείας, θα μπορούσε να οργανωθεί κάτω από κοινές ιδέες και αξίες, σε ένα κόσμο όπου η επιστήμη και η τεχνολογία έχουν επιβάλει έναν κοινό τρόπο σκέψης. Η οικουμένη επικοινωνεί μέσω των μέσων δικτύωσης, του διαδικτύου και λοιπών άλλων ψηφιακών μέσων. Μπορούμε λοιπόν να ετοιμάσουμε ένα πρότυπο παγκοσμίου ανθρώπου  και κοινωνίας όπου όλοι ως ενεργοί πολίτες θα παλαίψουμε για ιδέες και αξίες οι οποίες μπορούν να μας ενώσουν, οραματιζόμενοι έναν κόσμο γενικής ευημερίας και ευδαιμονίας.

Συμπέρασμα.

Η μετατροπή του σχολείου σε πεδίο Σωκρατικής μάθησης είναι πλέον μία αναγκαιότητα. Τα σχολικά μαθήματα θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως σύνολο διαχρονικών ιδεών και αξιών οι οποίες ενυπάρχουν και στην εποχή μας, είναι κοινές αυτές οι ιδέες και οι αξίες με όλες αυτές που θα πρέπει να διαποτίσουν το νού και την ψυχή των νέων και σήμερα ώστε να  ωρμάσουν ως υπεύθυνοι και ενεργοί πολίτες με σκοπό έναν κόσμο καλύτερο.

Όλες αυτές οι κοινές ιδέες και αξίες ταξινομούνται ως τρόποι καλυτέρευσης και προόδου του ανθρώπου και του κόσμου και σήμερα. Είναι οι ιδέες του καλού και του ωραίου, του ηθικού και του πρέποντος. Οι αξίες της  ισότητας, της πνευματικότητας, της δικαιοσύνης, της κοινωνικής ευημερίας, της ασφάλειας, της δύναμης όλοι οι άνθρωποι να γίνουν καλύτεροι και ως σκέψη και ως πράξη. Οι μαθητές με αυτόν τον τρόπο νοιώθουν ότι η σκυτάλη των διαχρονικών ιδεών και αξιών έρχεται στα άξια χέρια τους. Μέσα από την ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας θα καταλάβουν ότι πρέπει (μέσα από ιστορική ενσυναίσθηση) να προωθήσουν αυτές τις ιδέες και αξίες, δίδοντάς τους μορφή,  κοινωνική και πολιτική πραγμάτωση: για έναν καλύτερο άνθρωπο σε έναν καλύτερο κόσμο.

 

 

 

Βιβλιογραφία.

1.Γρ.Φιλ.Κωσταράς, Φιλοσοφική Προπαιδεία, τετάρτη έκδοση, Αθήνα, 1995.

2. H.S.Diels, W.Kranz :Οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι, μτφ: Βασίλειος  Κύρκος, εκδ.Παπαδήημας, Αθήνα, 2011.

3.G.S.Kirk, J.E.Raven, M.Schofield, The presocratic philosophers, Cambridge University Press, second edition, 2015.

4.N.Smith, reason and religion in Socratic philosophy, Oxford University press, 2000.

5.Πλάτωνος, Πρωταγόρας, εκδόσεις: Κάκτος, σειρά : Έλληνες, Αθήνα, 1993.

6.Ευριπίδου, Ελένη, εκδ.Ολκός, Αθήνα, 1996.

7.Αριστοτέλης, Ηθικά Νικομάχεια, μτφ: Λυπουρλής Δημήτριος, εκδ.Ζήτρος, Θεσσαλονίκη, 2006.

8. Μ.Ροστόβτζεφ,  Η ιστορία του Αρχαίου Κόσμου, τόμος ΙΙ: η Ρώμη, μτφ: Β.Κάλφογλου, εκδ: Παπαζήσης, Αθήνα, 2010.

9.Ελ.Γλύκατζη-Αρβελέρ, Γιατί το Βυζάντιο, εκδ.Μεταίχμιο, Αθήνα, 2012.