Αρχαία Ελληνικά από μετάφραση, γ΄γυμνασίου. Ευριπίδου Ελένη: στ: 1-25.

 

Αρχαία Ελληνικά από μετάφραση, γ΄γυμνασίου.

Ευριπίδου Ελένη: στ: 1-25.

1.Η θέση της τραγωδίας αυτής στο ιστορικό γίγνεσθαι: διδάχθηκε το 412 π.Χ. Γιατί;

Απαραίτητη η συσχέτιση της καταστροφικής για τους Αθηναίους Σικελικής εκστρατείας με το κεντρικό θέμα της τραγωδίας: ποιο είναι το Φαίνεσθαι και το Είναι.

Άρα συζητώ: στην εποχή του Ευριπίδου: πλευρές (ιστορικές, πολιτικές, ανθρώπινες , θεολογικές) περί του Φαίνεσθαι και Είναι. Άνθρωπος – κόσμος- πόλη.

Το πρόβλημα της ιστορικής συνέχειας της Αθήνας:

Άξονες: Θουκυδίδης (ποια η ανθρώπινη φύση) Σωκράτης  (ο οικουμενικός άνθρωπος) Σοφιστές (ο άνθρωπος  ως άθεο μέτρο του κόσμου και της ζωής).

Άρα ο Ευριπίδης αναζητεί το επόμενο Αληθινό Ανθρώπινο Υποκείμενο το οποίο θα στηρίζεται στο Νού και στην Πράξη: η πορεία προς τον  Λογισμό του Πλάτωνος και του Αριστοτέλους.

2.Απόδοση του νοήματος. Τα λόγια της Ελένης.

3.Γιατί ο Ποιητής επιλέγει την Ελένη: η έννοι του συλλογικού υποσυνειδήτου.

Ποια η Θέση της Ωραίας Ελένης στο υποσυνείδητο του Αθηναίου Πολίτου ο οποίος από τα χρόνια του Πεισιστράτου εδιδάσκετο τα Ομηρικά Έπη.

Γιατί και ο Όμηρος και ο Ευριπίδης χρησιμοποιούν την Ελένη ως άξονα των προβληματισμών τους: η Ελένη ως η δύναμη που κινεί ψυχικά και πνευματικά τον Άνθρωπο.

Τα δύο χαρακτηριστικά της Ωραίας Ελένης στον Όμηρο: ο νοήμων Οδυσσέας, ο οργισμένος Αχιλλέας: η πνευματική και ψυχική αποτύπωση του νέου Ανθρώπου.

Τα χαρακτηριστικά της Ωραίας Ελένης με βάση το κείμενο αυτό του Ευριπίδου:

Κινείται με άξονα το Νού της (επιβολή του Νού στην Ψυχή)

Διχοτόμηση Ουρανού και Γής: ο Νείλος και όχι ο Δίας μουσκεύει τους κάμπους της Αιγύπτου

Νοητικοποίηση του παντός :ο Πρωτέας (θρυλική μυθική θεότητα (άλλαζε μορφές άρα η  Ελένη ψάχνει την Μία Αλήθεια) έχει δύο παιδιά: την Ειδώ (Θεονόη) και το Θεοκλύμενο (ετυμολογία ονομάτων).

Η γνώση της Θεονόης η ελπίδα για μελλοντική πραγματική γνώση (πίστη στον ανθρώπινο νού, τα ηνία της γνώσης δίδονται στον Άνθρωπο).

Η αυτογνωσία του υποσυνειδήτου (πατήρ μου είναι ο Τυνδάρεως και η Λήδα, όχι ο Δίας): ‘αρα: η Ελένη του Ευριπίδου έχει τον ίδιο ρόλο που είχε και στον Όμηρο: είναι η κύρια πνευματική και ψυχική δύναμη η οποία χαρακτηρίζει τον άνθρωπο.

Άρα ποια είναι η Ωραιότητα της Ελένης του Ευριπίδου:ποιο ανθρώπινο μοντέλο κατασκευάζει η Ελένη:

                                            ‘Ανθρωπος

 

          Σκέπτεται               κατανοεί                   γνωρίζει τους γύρω του            ξέρει από πού

                                Τα ανθρώπινα όριά του         όπως είναι                                  έρχεται

Άρα το Υποκείμενο της Ελένης του Ευριπίδου:

Σκέπτεται-οριοθετεί τη θέση του έναντι του σύμπαντος – γνωρίζει τι συμβαίνει στον Εαυτό του και στους Άλλους- γνωρίζει την καταγωγή του-ξέρει ποιος είναι αυτός και οι άλλοι.

Άρα το Υποκείμενο του Ευριπίδου ξεπερνά την Ομηρική Ελένη: η Γνώση κατακτά την κυρίαρχη θέση στο ανθρώπινο Γίγνεσθαι (η Αθηνά γρήγορα θα  αντικατασταθεί από τις επιστήμες, την τεχνολογία, την ψηφιακή εποχή).

Τι θα μπορούσε να προσφέρει αυτό το Υποκείμενο στην Αθήνα του 412 π.Χ;

Ποιόν κόσμο δομεί αυτό το Υποκείμενο;

Πώς αυτό το Υποκείμενο υπηρετεί το Είναι και όχι το Φαίνεσθαι; (στον πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό, πολιτισμικό τομέα της Πόλης, του Κόσμου;)

Σήμερα συζητούμε για την ανάγκη οικοδόμησης τέτοιων ανθρωπίνων χαρακτήρων;

Γιατί; Με ποιόν τρόπο αυτό το Υποκείμενο θα βοηθούσε τον κόσμο σήμερα;

Το πρότυπο του ενεργού πολίτου σε έναν  ενεργό και ευήμερο κόσμο.

Βασίλειος Μακρυπούλιας, φιλόλογος.