Mία πρόταση διδασκαλίας του project.

Μία πρόταση θεμελίωσης και ανάπτυξης της μεθόδου του project.

Ως γνωστόν η μέθοδος project βασίζεται στην πανάρχαια πίστη των προσωκρατικών φιλοσόφων και ειδικά του Ηρακλείτου ότι όλα τα πράγματα γύρω μας στηρίζονται στον κοινό λόγο.

Ο κοινός λόγος του  Ηρακλείτου αναλύεται και στηρίζεται σε τρία αξιώματα τα οποία θυμίζουν σε πολλά τον τρόπο πορείας του διαθεματικού project.

1.Όλα τα πράγματα στηρίζονται σε ό,τι λέμε κοινό λόγο:άρα όλα έχουν κοινή πηγή και σκοπό.Ο λόγος αναλύεται σε ιδέες και αξίες άρα όλα έχουν κοινές ιδέες βάσης και αξίες σκοποθεσίας.Όταν λοιπόν ο Θεολόγος συζητά για τη δημιουργία του κόσμου θα μπορούσε να προχωρήσει σε κοινή διδασκαλία με το βιολόγο ο οποίος μπορεί να διδάσκει τη θεωρία της εξελίξεως –ενάντια σε αυτή του δημιουργισμού.Η κοινή ιδέα είναι η παραγωγή ζωής ,ο συνδυασμός των ιδεών που θα μπορούσε να αποθεώσει την αξία της ζωής είναι το ότι η ζωή μπορεί να προήλθε από μία πηγή η οποία μεταλλάσσοντας τον τρόπο που έπραττε μέχρι τότε εξέλιξε τον τρόπο πορείας της φέροντας στο φώς τον άνθρωπο ο οποίος συνεχώς εξελίσσεται.Άρα η δημιουργία είναι εξέλιξη που προχωρεί το ιερό δώρο της ζωής.

2.Ο δρόμος προς τα άνω είναι ένας με το δρόμο προς τα κάτω.Ο καθηγητής λοιπόν θα πρέπει να καταλάβει ότι όλα τα μαθήματα συνδυάζονται μεταξύ τους.Φαινομενικά έχουν αντίθετες κατευθύνσεις αλλά ουσιαστικά ανήκουν σε ένα κοινό υπόβαθρο ,σε μία κοινή οδό σκέψεων και αξιών.Διδάσκοντας ο φιλόλογος κείμενα αρχαίας Ελληνικής γραμματείας μπορεί να προχωρήσει σε συνδιδασκαλία με τον συνάδελφο των μαθηματικών προκειμένου να φανεί η μαθηματική αρμονία ανάπτυξης του Αρχαιοελληνικού Λόγου.Η μία κύρια πρόταση συνοδεύεται από δευτερεύουσες,με ίσο διαμοιρασμό απαρεμφάτων κ.ο.κ.

3.Η παλίντονος αρμονία του Ηρακλείτου είναι πολύτιμος οδηγός του project.Η παλίντονος αρμονία στηρίζεται στο ότι όλα είναι στη βάση τους Ένα και  πάλι θα οδηγηθούν στην πανάρχαια αρμονία τους.Δύο φαινομενικά άσχετα μεταξύ τους μαθήματα όπως είναι η ιστορία και τα καλλιτεχνικά μπορούν να συνδυασθούν όταν οι μαθητές κληθούν να ζωγραφίσουν σκηνές ενός πολέμου,μιάς δράσης στο Βυζάντιο,ενώνοντας τις μαθητικές δράσεις στη βάση ότι όλα είναι ένα,μια κοινή αρμονία.

Στα χρόνια που παρήλθαν ο Λυοτάρ προχώρησε τη θεωρία του μεταμοντερνισμού,στη βάση-μετά το Φουκώ-ότι όλα επικοινωνούν μεταξύ τους ,όλα οδηγούνται σε κοινές αρχές ,με αυτόν τον τρόπ ο όλα απελευθερώνονται στο άπειρο της σκέψης μας ,στις αιώνιες και  άπειρες αρχές χωρίς να κλείνονται σε κλειστές θεωρήσεις συστημάτων και θεωριών.Η ιστορία και τα θρησκευτικά είναι παρακλάδια της μίας ιδέας που λέγεται ενόραση και εσωτερική δημιουργία  μέσα από την κίνηση των ιδεών αλλά και εξωτερική μέσα από τις πράξεις.Ο διδάσκων πρέπει να οδηγηθεί στην κατανόηση της εσωτερικής αρμονίας των μαθημάτων που τον οδηγούν στην κατανόηση των κοινών ζευγών κίνησης των ιδεών.Όπως ο θεός δημιουργεί στα θρησκευτικά παρόμοια και ο άνθρωπος δημιουργεί στην ιστορία.Εσωτερικά ο πρώτος εξωτερικά ο δεύτερος.Άρα μπορούμε να παρουσιάσουμε το όλον ,το σύνολο της εσωτερικής και εξωτερικής παραγωγής που παρουσιάζουν αυτά τα δύο μαθήματα παρουσιάζοντας συγχρόνως σύνολο το φαινόμενο της ζωής –και της ουράνιας και της γήϊνης.

Η πορεία λοιπόν προς το διαθεματικό project θα μπορούσε να είναι η εξής: (πολύτιμος αρωγός είναι η «η αρχαιολογία της γνώσης»του Φουκώ όπου εκεί παρουσιάζεται η διαστρωματική ανάλυση του όλου).

1.Η διδακτέα ενότητα μελετάται προσεκτικά και αναλύεται σε ιδέες και αξίες,σε πρόσωπα και πράξεις,σε αίτια-αποτελέσματα-ιδέες –ενδελέχεια των ιδεών μέσα πάντα στο χώρο και το χρόνο που ευρίσκεται.

Π.χ.διδάσκοντας την Ελένη του Ευριπίδου απομονώνουμε την άποψη του μεγάλου τραγικού για το θείο.Ο σκοπός μας είναι να συγκρίνουμε αυτή την άποψη με την χριστιανική αντίστοιχη στο μάθημα των θρησκευτικών.

2.Αναλύεται προσεκτικά η εποχή  του συγγραφέα,της διδακτικής ενότητας ή ο χρόνος  μέσα στον οποίο γεννήθηκε αυτό το οποίο διαβάζουμε.Αυτό γίνεται ερευνώντας τις ιδέες της εποχής,τις αξίες,το πώς φθάσαμε σε αυτές μέσα από μία διϊστορική προσέγγιση γεγονότων και θεωριών ,προσπαθώντας να καταλαβαίνουμε συνεχώς ποιο μοντέλο ανθρώπου,κοινωνίας και θεού επικρατεί-και στην εποχή που μας ενδιαφέρει αλλά και σε κάθε άλλη εποχή.

Π.χ. ξέρουμε ότι η Αθηναϊκή φιλοσοφία αποθέωσε τον ανθρώπινο νού ,ο Θουκυδίδης ήταν ηρέμα άθεος ,άρα είναι φυσιολογικό ο Ευριπίδης να είναι και αγνωστικιστής(ηρέμα άθεος)αλλά να στηρίζει πολλές δυνάμεις ιδεών και αξιών όχι στο θεό  αλλά στον άνθρωπο.

3.Εκτελούμε τα βήματα (1) και (2) και στο μάθημα με το οποίο θέλουμε να κάνουμε την διαθεματική διδασκαλία.

Π.χ.Στην εποχή του χριστιανισμού η Ελληνιστική ένωση του κόσμου  αποδυνάμωσε τον ανθρωπινο νού των λίγων εκλεκτών-υπό την έννοια ότι οι 50.000 ελευθεροι Αθηναίοι  του 5^ου αι.π.χ πίστεψαν ότι μπορούν με το νού τους να πραγματοποιήσουν την ιδανική πολιτεία-και οδήγησαν τους ανθρώπους σε έκλυτο βίο,αποξένωση φιλοσοφική και ηθική ,σε μία ζωή αλλοίωσης πνευματικής και αξιολογικής.Ο χριστιανισμός στην προσπάθεια του να ενώσει τους ανθρώπους μπροστά σε ένα Αγαθό θεό προέβαλε περισσότερο τη δύναμη του θεού και την αμαρτωλή φύση του ανθρώπου,ενάντια στο συμπέρασμα του Ευριπίδου προέβαλε περισσότερο το συναίσθημα του πόθου της σωτηρίας παρά το νού που αναλύει και οδηγεί τον άνθρωπο στη γνώση και στην υπέρβαση.

4.Οδηγούμαστε σε συμπεράσματα ιδεών και αξιών.Κατανοούμε το μοντέλο του ανθρώπου ,της κοινωνίας και του θεού που προέβαλε η κάθε εποχή,δίδοντας στους μαθητές ξεκάθαρες κατευθύνσεις για το σήμερα.Σήμερα ποιο είναι το μοντέλο ανθρώπου,κοινωνίας και θεού που μπορεί να βοηθήσει τον πολιτισμό μας.

Π.χ.ο χριστιανισμός επιμένει στον πεπτωκότα άνθρωπο σε σχέση με το θεό,αυτό μπορεί σήμερα να οδηγεί στο ότι ο άνθρωπος μόνο μέσα στην πολιτεία σε σχέση με τους ηγέτες του μπορεί να σωθεί.Αντίθετα ο Σωκρατικός Ευριπίδης οδηγεί ότι μόνος ο άνθρωπος με το φωτισμένο νού του μπορεί να προχωρήσει σε ανυπέρβλητες νοητικές και αξιολογικές υπερβάσεις δείχνοντας το δρόμο προς το αγαθό.

Σημείωση:Η διαστρωματική ανάλυση του Όλου όπως φαίνεται στα έργα των νεοκαντιανών(Χάμπερμας κ.λ.π)αλλά κυρίως του Sprengler(η πτώση της Δύσεως)είναι απολύτως ουσιαστική διά την καλύτερη πορεία του διαθεματισμού.

Θα πρέπει ο διδάσκων να έχει εν γνώσει του το ότι η διάστασή μας αποτελείται από τρία βασικά μεγέθη:

Θεός –φύση-άνθρωπος.

Η ηγεσία του θεού φτιάχνει την τέλεια πολιτεία στον ουρανό

Ενώ η ηγεσία του ανθρώπου φτιάχνει την τέλεια πολιτεία στη γή.

Οι εσωτερικές αρετές είναι η φύση του θεού ενώ οι εξωτερικές είναι οι ανθρώπινες πράξεις ,όλα αυτά μαζί είναι η φύση.

Όπως ο άνθρωπος συσσωρεύει τον πλούτο παράγοντας πλουσίους και φτωχούς παρόμοια ο θεός συσσωρεύει χάρη-τα χρήματα του θεού είναι οι χάρες του-και δημιουργεί σεσωσμένους και αμαρτωλούς.κ.ο.κ.

Όταν λοιπόν διδάσκουμε την Πλατωνική Πολιτεία θα μπορούσαμε να κάνουμε ένα υπέροχο project με το μάθημα της κοινωνιολογίας στη βάση του Πλατωνικού αγαθού(τότε)και του σημερινού αγαθού.Στη βάση της ιδανικής πολιτείας (τότε)και της σημερινής πολιτείας.

Β.Δ.Μακρυπούλιας,φιλόλογος.