Ανάλυση λογοτεχνικού κειμένου.

Τι διδάσκω στη Νεοελληνική Λογοτεχνία;

Α.Το χώρο και το χρόνο μέσα στο οποίο δημιουργήθηκε το λογοτεχνικό κείμενο που έχω σκοπό να διδάξω.

Π.χ.ο Εθνικός Ύμνος γράφηκε κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης από το Διονύσιο Σολωμό.

Β.Παραδίδω βιογραφικά του ποιητή με έμφαση σε εκείνα τα προσωπικά και πνευματικά στοιχεία που διαμόρφωσαν την προσωπικότητά του και το λογοτέχνημά του.Πώς η ζωή του ποιητή επηρεάζει και αυτόν αλλά και τα δημιουργήματά  του.Πώς η εποχή του και η οικογενειακή του κατάσταση επηρέασε τον ίδιο και το έργο του;

Π.χ.Ο Φιλλεληνισμός και ο κλασσικισμός που επικρατούσε στην Ευρώπη όπως και το αριστοκρατικό και εκλεπτυσμένο περιβάλλον μέσα στο οποίο μεγάλωσε ο Σολωμός επηρέασε και αυτόν και το έργο του.

Γ.Παραδίδω στους μαθητές πλήρες ιστορικό διάγραμμα της εποχής μέσα στην οποία ανδρώθηκε ο λογοτέχνης.Αυτό είναι σημαντικό διότι ο ποιητής είναι παιδί της εποχής του και αυτό θα πρέπει να ανακαλυφθεί από τους μαθητές.

Π.χ.τα επαναστατικά χρόνια μέσα στα οποία ανδρώθηκε λογοτεχνικά ο Σολωμός ανιχνεύεται εύκολα πανταχού του έργου του.

Δ.Αναλύω τα κυρίαρχα φιλοσοφικά ρεύματα και τη σχολή εις την οποία ανήκει ο ποιητής.Προσπαθώ να αναλύσω μαζί με τους μαθητές πού και γιατί και πώς διακρίνεται η φιλοσοφική σχολή και το ρεύμα στο οποίο ανήκει ο λογοτέχνης.

Π.χ.Γνωρίζουμε ότι τα κινήματα του ευρωπαϊκού υπαρξισμού,ο σύνολος γερμανικός ιδεαλισμός και όχι μόνο επηρέασαν αποφασιστικά τον ποιητή μας,αυτό φαίνεται έκδηλα επάνω στο ζεύγος της ζωής και του θανάτου,του καλού και του κακού,του Ωραίου(ελευθερία)και του κακού(σκλαβιά)που κυριαρχεί στο ποίημά του.

Ε.Παραθέτω πραγματολογικά στοιχεία,επίσης ιδεολογικά και πολιτιστικά.Στοιχεία μορφής(μέτρο,ομοιοκαταληξία κ.λ.π)είναι απαραίτητα εάν συζητάμε για ποίημα.

Στ.Προχωρώ σε κλαδικό ιδεόγραμμα,εννοιών και αξιών και προσώπων από την αιτία έως το σκοπό.Ποιό πρόσωπο ή ποια ιδέα ή ποια κοινωνική κατάσταση γεννά το λογοτέχνημα και σε ποιο πρόσωπο ή κοινωνία ή αξιακό περιβάλλον αποβλέπει.

πρόσωπα→ιδέες→αξίες→κοινωνικό περιβάλλον←πρόσωπο←ιδέες←αξίες←κοινωνικό περιβάλλον.

Ζ.Αναλυω τις τεχνικές του λογοτεχνήματος,τις αφηγηματικές του τεχνικές,τα μοτίβα που χρησιμοποιεί ο λοογτέχνης κ.λ.π.Η δομή κρίνεται απαραίτητη ίσως και κάποιο νόημα και γρήγορη περίληψη.

Η.Εάν το κρίνω απαραίτητο μπορώ να προχωρήσω σε χαρακτηρισμούς προσώπων ή  καταστάσεων του λογοτεχνήματος.

Θ.Δημιουργώ ένα διαχρονικό διαθεματικό περιβάλλον όπου εισάγω το λογοτέχνημα και την όλη του προβληματική.Ο τρόπος είναι ο εξής:(είτε Πλατωνικά είτε Αριστοτελικά):

Ανιχνεύω την κυρίαρχη ιδέα του λογοτεχνήματος,ή το κυρίαρχο συναίσθημα ή αξία,το κοινωνικό status quo και προσπαθώ να το αναλύσω μέσα στο ιστορικό ρού.(φιλοσοφικά,θεολογικά,ιστορικά,κυριολεκτικά κ.ο.κ.).

Π.χ. ένα ωραίο project βασισμένο στον «ύμνο της ελευθερίας» είναι η διαχρονική θεώρηση της ελευθερίας.Από την οντολογική της έννοια στον Αναξαγόρα,έως την αξιολογική της κατακύρωση στο Σωκράτη έως την οντολογική της αποθέωση στην Ασκητική του Ν.Καζαντζάκη.

Β.Δ.Μακρυπούλιας,φιλόλογος.