Αρχαία Ελληνικά β΄γυμνασίου. Ενότητα 2η: το τέχνασμα του Θεμιστοκλή.

 

Αρχαία Ελληνικά β΄γυμνασίου.

Ενότητα 2^η: το τέχνασμα του Θεμιστοκλή.

Υπόρρητη έννοια: η έννοια του δόλου.

Το κείμενο είναι το ακόλουθο:

ΤΟ ΤΕΧΝΑΣΜΑ ΤΟΥ ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΗ

 Αλλά όταν ο στόλος των εχθρών πλησιάζοντας την Αττική από την πλευρά του Φαλήρου απέκλεισε τις γύρω παραλίες, οι Πελοποννήσιοι φοβισμένοι ξανασκέφτονταν να αποπλεύσουν για τον Ισθμό της Κορίνθου .Ενώ λοιπόν, έτσι είχε η κατάσταση , ο Θεμιστοκλής σκεφτόταν και κατέστρωνε το σχέδιό του το σχετικό με το Σίκινο.Ήταν Πέρσης  στην καταγωγή ο Σίκινος, αιχμάλωτος, φιλικός στο Θεμιστοκλή και παιδαγωγός των παιδιών του.Αυτόν λοιπόν στέλνει κρυφά στον Ξέρξη, αφού τον προέτρεψε να πει ότι ο Θεμιστοκλής , ο στρατηγός των Αθηναίων , παίρνοντας το μέρος του (Πέρση) βασιλιά του στέλνει πρώτος την πληροφορία ότι οι Έλληνες προσπαθούν να ξεφύγουν , και τον συμβουλεύει να τους επιτεθεί, ενώ βρίσκονται σε σύγχυση χωρίς το πεζικό, και να εξοντώσει τη ναυτική τους δύναμη. Ο Ξέρξης, επειδή δέχτηκε αυτά πιστεύοντας ότι είχαν λεχθεί με φιλική διάθεση, ευχαριστήθηκε και αμέσως έδωσε διαταγή στους κυβερνήτες των πλοίων να περικυκλώσουν τα νησιά, αφού αποπλεύσουν αμέσως με διακόσια πλοία, για να μην ξεφύγει κανείς από τους εχθρούς. ((Πλούταρχος, Βίοι Παράλληλοι, Θεμιστοκλῆς 12.2-6).

Η κυρία έννοια του κειμένου είναι η έννοια του δόλου.

Α. Η έννοια του δόλου στον Όμηρο:

Η λέξη δόλος απαντάται στον  Όμηρο: μάλιστα απαντάται και ως χαρακτηριστικό θεών: η  Ήρα είναι δολοφρονέουσα, δολομήτις (συχνά πυκνά προσπαθεί να ξεγελάσει το Δία, θεούς και ανθρώπους, προκειμένου να επιτύχει τα σχέδιά της). Εάν σκεφθούμε ότι η Ήρα (εν Ροή) είναι η θήλεια δύναμις της Συμπαντικής δημιουργικής (φυσικής κατά βάση δημιουργικής ροής) τότε η Ομηρική έννοια του δόλου (άρα και της  εποχής η οποία περιγράφεται στα Ομηρικά έπη) αποτυπώνει την αποδοχή της συμπαντικής ροής η οποία με όλα τα μέσα και τρόπους δημιουργεί, ανακατανέμει οντολογικές, γνωσιακές και άλλες δυνάμεις προκειμένου να υπάρξουν νέες έννοιες και δομές. Άρα ο δόλος είναι αποδεκτός όταν το σύμπαν, ο κόσμος, ο άνθρωπος, είναι ανοικτά μεγέθη σε πληθώρα δυνάμεων οι οποίες συνεχώς αναδιανέμονται και κατασκευάζουν  νέες έννοιες και δομές. Όπως στην Ιλιάδα κατασκευάζεται η έννοια του Ωραίου Ανθρώπου ( ο οποίος σκέπτεται ως ο Οδυσσέας και συναισθάνεται ως ο  εν μήνιδι ευρισκόμενος Αχιλλέας). Ο δόλος ευρίσκεται  ως αποδεκτός εκεί όπου το σύμπαν είναι ανοικτό ως μεταφορά και απορροή δυνάμεων, εκεί όπου δεν υπάρχει παγιωμένο μοντέλο θεού και ανθρώπου (μοντέλο ευρισκόμενο υπό σκληρή ιδέα και αξία  του καλού και της ηθικής πράξης αυτού (τουλάχιστον με την μεταχριστιανική έννοια).

Άρα σε έναν τέτοιο ανοικτό Ομηρικό κόσμο ο δόλος είναι αποδεκτός. Ο Δούρειος Ίππος το φανερώνει αυτό, όπως και τα πολλαπλά δόλια κόλπα του Οδυσσέως και του Διομήδους. Ας σημειωθεί ότι ο Ομηρικός κόσμος δεν καλύπτεται από την Πλατωνική έννοια της Αληθείας (ως λήθη του  κόσμου του Αγαθού) της Αληθείας ως πνευματικού μεγέθους. Η Αλήθεια στον Όμηρο δεν είναι πνευματικό μέγεθος όσο μέγεθος βιωματικής  κίνησης, νόστου, σκοπού και επίτευξης στόχων.  Για αυτό το λόγο ο Οδυσσέας  είναι ατρεκής (αληθής) με την έννοια ότι δεν τρέμει, δεν παραλλάζει το νόστο, αλλά μέχρι τέλους χωρίς τρόμο (ατρεκής) επιτυγχάνει του νόστου του. Άρα είναι ατρεκέως αληθής διότι επιτυγχνάνει βιωματικώς το σκοπό του. Άρα η αλήθεια είναι βιωματικό μέγεθος και αφ΄ής στιγμής ο δόλος βοηθεί σε αυτή τη βιωματικότητα είναι αποδεκτός (ας σκεφθούμε την τύφλωση του Κύκλωπος, το ξεγέλασμα των μνηστήρων (με τις οβίδιες μεταμορφώσεις του μορφικού Οδυσσέως από την Αθηνά κ.λ.π).

(Απόσπασμα από το βιβλίο του Μακιαβέλι σε σχέση με τον Τίτο Λίβιο (σε δική μου μετάφραση).Κεφ ΧΧΧIV. H Δικτατορική εξουσία βοήθησε και δεν έβλαψε τη Ρωμαϊκή πολιτειακή εξέλιξη. Η εξουσία την οποία αφαιρούν οι πολίτες και όλα όσα αποκτούν oι λαοί όχι μέσω ψηφοφορίας, όλα αυτά είναι ολέθρια για την πολιτική κοινωνία.

 

Κεφ ΧΧΧIV.

H Δικτατορική εξουσία βοήθησε και δεν έβλαψε τη Ρωμαϊκή πολιτειακή εξέλιξη. Η εξουσία την οποία αφαιρούν οι πολίτες και όλα όσα αποκτούν oι λαοί όχι μέσω ψηφοφορίας, όλα αυτά είναι ολέθρια για την πολιτική κοινωνία.

 

Αυτοί οι Ρωμαίοι οι οποίοι εισήγαγαν στην Πόλη τους τη μέθοδο να δημιουργείται και να επιβάλλεται ένας δικτάτορας , αυτοί έχουν έντονα επικριθεί από κάποιους συγγραφείς, διότι συνιστούν τη βασική αιτία επιβολής της τυραννία στη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Έχει υπονοηθεί ότι ο πρώτος τύραννος ο οποίος υπήρξε στην αιωνία πόλη επέβαλε στην Πόλη αυτή την εξουσία του ως δικτάτορας λέγοντας ότι αν δεν το έκανε αυτό,  ο Καίσαρας επ΄ουδενί δεν θα μπορούσε να είχε επιβάλει ως δημόσιο πρόσωπο τη δική του απόλυτο εξουσία. Αυτό το πράγμα χρήζει περαιτέρω έρευνας από όλους όσους ενστερνίζονται όλες αυτές τις απόψεις και τις διαδίδουν συνεχώς, ώστε πέρα από κάθε λογική να γίνονται πιστευτές. Διότι δεν έχει να κάνει με το όνομα ή τη σειρά ευγενείας που διέθετε ο Τύραννος το ότι η Ρώμη από τους δικτάτορες οδηγήθηκε στην σκλαβιά αλλά έχει να κάνει με το ότι οι τύραννοι καταχράσθηκαν τη δύναμη που τους εμπιστεύθηκε ο λαός ώστε να διαιωνίσουν την εξουσία τους στην αυτοκρατορία και στη διακυβέρνησή της. Εάν ο τίτλος του Δικτάτορα δεν υφίστατο στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία θα ανακάλυπταν άμεσα κάποιο άλλο. Διότι η δύναμη εύκολα αποκτά όνομα, όχι όμως το όνομα, το οποίο είναι δύσκολο να αποκτήσει δύναμη.Ενώ υπάρχει διάχυτη η εντύπωση ότι τα δικτατορικά καθεστώτα επεβλήθησαν μέσα από τη δημόσια αναγκαιότητα και τη δημόσια σειρά των πραγμάτων και όχι μέσω της ατομικής αυθαίρετης εξουσίας κάποιων παρά ταύτα  πάντοτε ωφέλησαν σε κάτι την πόλη. Οι κατασκευασθείσες αρχές και η εξουσία η οποία αποκτάται μέσα από αθέμιτους τρόπους είναι αυτά τα οποία πληγώνουν τις Δημοκρατίες και όχι βέβαια όλα όσα εκτυλίσσονται με τον νόμιμο τρόπο. Όλα όσα επακολούθησαν στη Ρώμη  στο πέρασμα του χρόνου αποδεικνύουν ότι κανείς δικτάτορας δεν έκανε πράγματα τα οποία τελικά έβλαψαν την πόλη. Για αυτό το γεγονός υπάρχουν βέβαια αποχρώσες αιτίες. Κατ΄αρχάς εάν κάποιος πολίτης θέλει να προσβάλει με οποιονδήποτε τρόπο κάποιον που έχει την εξουσία ώστε  να την αναλάβει αυτός χρησιμοποιώντας αθέμιτα μέσα, έχει πολλές δυνατότητες να επιτύχει το σκοπό του, κάτι που δεν θα συνέβαινε ποτέ σε μία αδιάφθορη πολιτεία. Χρειάζεται βέβαια να είναι πολύ πλούσιος και να ακολουθείται από πολλούς ανθρώπους οι οποίοι είναι πιστοί και αφοσιωμένοι σε αυτόν.Πράγματα που δύσκολα κάποιος θα μπορούσε να εξασφαλίσει σε μία Πολιτεία όπου τηρούνται οι νόμοι. Ακόμα και αν κάποιος θα μπορούσε να τηρεί τις παραπάνω προϋποθέσεις τέτοιοι  άνδρες  σαν και αυτόν είναι τόσο ριψοκίνδυνοι ώστε κανένα δικαίωμα ελευθέρου ψήφου δεν θα μπορούσε να τους αναδείξει και να τους υποστηρίξει.Επιπροσθέτως σε όλα αυτά θα πρέπει να καταλάβουμε ότι ο Δικτάτορας δημιουργήθηκε για περιορισμένο χρονικό διάστημα και όχι ες άπειρον, μόνο και μόνο για να ικανοποιήσει την αιτία για την οποία δημιουργήθηκε. Η εξουσία του απλώνεται τόσο όσο χρειάζεται ώστε να είναι ικανός να λάβει αποφάσεις για να αντιμετωπίσει τον έσχατο κίνδυνο για τον οποίο και ανέλαβε  τα ηνία της Πόλης. Θα πρέπει να λαμβάνει αφ΄εαυτού αποφάσεις χωρίς εξωτερική καθοδήγηση , επίσης επιβάλλεται στις τιμωρίες του να είναι αυστηρός και να μην υποχωρεί στις ποινές που επιβάλλει. Βέβαια σε κάθε περίπτωση επ΄ουδενί λόγω  δεν θα πρέπει να μειώνει τη δύναμη της πόλης, διότι δεν χρειάζεται να αφαιρείται δύναμη από τη σύγκλητο ή το λαό. Επίσης ο δικτάτορας οφείλει να σέβεται τους πανάρχαιους θεσμούς της πόλης αν και είναι ελεύθερος να δημιουργεί καινούργιους και δικούς του. Συνυπολογίζονας λοιπόν το μικρό διάστημα το οποίο απαιτείται να ευρίσκεται ο δικτάτορας στην εξουσία σε σχέση με την ελεγχομένη εξουσία την οποία θα πρέπει να έχει σε διαρκή αναφορά με την αδιάφθορη Ρωμαϊκή κοινωνία, μάλλον ήταν αδύνατο ο ρωμαίος δικτάτορας να επεκτείνει την εξουσία του ώστε να προκαλέσει ζημία στην πόλη.

Η σύμπλευσις του Πλάτωνος με την παλαιά διαθήκη.

 

Η σύμπλευσις του Πλάτωνος με την παλαιά διαθήκη.

H Οντολογική πλευρά του αρχεγόνου Ελληνισμού δεν έχει καμμία απολύτως σχέση με την ανατολίζουσα θεωρία του  Πλάτωνος (Τίμαιος και αλλού) περί δημιουργισμού, περί της δημιουργίας του κόσμου αυτού (άρα και του μορφικού ανθρώπου) από κάποιο κεντρικό θείο Νού. Συλλήβδην η Οντολογική Ομηρική ποίηση, όπως και η κεκλημένη  (λανθασμένως γιατί πρόκειται για κάτι το ανεξαρτήτως οντολογικό κομμάτι ενός οντολογικού Ελληνισμού) προσωκρατική φιλοσοφία ουδέποτε έκαναν λόγο  για δημιουργισμό αλλά για εμφάνιση του κόσμου και του ανθρώπου ως τρόπος αναδιανομής της ήδη υπαρχούσης οντολογικής δυνάμεως. Συμφωνα με τους προσωκρατικούς φιλοσόφους υπάρχει μία ανώλεθρος, άφθορος, οντολογική δύναμη, η οποία αναδιανέμει συνεχώς τις δυνάμεις της και τις ενέργειές της εμφανίζοντας νέες μορφές και νέους κόσμους.

Ο Όμηρος κινείται αναμφιβόλως επάνω σε αυτήν την γνησία Ελληνική Οντολογική παράδοση: δεν δημιουργεί έναν κεντρικό Νού (όπως κάμνει ο Πλάτωνας) άρα δεν έχει την ανάγκη δημιουργού, άρα δεν έχει την ανάγκη ύπαρξης  του μηδενός (όπως το έχει ανάγκη ο Πλάτων και το δημιουργεί όταν ανακαλύπτει το μη-ον το οποίο είναι το πλέον φαντασιακό και ανύπαρκτο μέγεθος στην ιστορία της φιλοσοφίας (μόνο και μόνο για να στηρίξει το δικό του νοήμον Όν). Ας προσέξουμε: τα έπη είναι η πορεία του Ανθρώπου προς την Γνώση και το Σκοπό, ανάμεσα στις συμπαντικές δυνάμεις οι οποίες άπλετα προσφέρονται στον Άνθρωπο (η Σοφία της Αθηνάς, η δύναμις του Διός, το χάος του Ποσειδώνος , τα μηνύματα του Ερμη,κ.λ.π)και επίσης ανάμεσα σε αυτές τις συμπαντικές δυνάμεις και στη γή όπου θα πρέπει ο Ανθρώπινος Εαυτός να τις εφαρμόσει προκειμένου να επιβιώσει και να δημιουργήσει τη δική του ιστορική περίοδο.

Άρα ο Όμηρος αναδιανέμει τις ήδη υπάρχουσες οντολογικές δυνάμεις στον Αχιλλέα και στον Οδυσσέα. Δεν θέτει κάποιον δημιουργό να το κάνει αυτό: ήδη στον ευρύτερο οντολογικό κόσμο του Ομήρου υπάρχουν όλες εκείνες οι αναδιανεμηθείσες δυνάμεις οι οποίες μπορούν να γνωσθούν από τον Αχιλλέα και τον Οδυσσέα, προκειμένου να δομήσουν μοντέλα ανθρώπων. Ακόμη και η Ιστορία του μήλου της Έριδος (αεθλίου μήλου) η οποία παρήγαγε την Ωραία Ελένη, δηλώνει την Οντολογική πορεία του Ομήρου (ενάντια σε κάθε δημιουργισμό διότι απλά όλα είναι αναδιανομές της μίας ανωλέθρου δυνάμεως): η Ήρα (ροή της οντολογικής δυνάμεως) η Αθηνά (Σοφία) η Αφροδίτη (η ερωτική ένωσις του όλου) ρέουν προς την Ελένη την οποία και δίδουν στον Πάρι προκειμένου μέσω του τρωϊκού πολέμου οι άνθρωποι να ανακαλύψουν ότι ο τύπος του αληθούς Ανθρώπου για τον οποίον πάλεψαν έχει όλα εκείνα τα ήδη υπάρχοντα χαρακτηριστικών των παραπάνω αναφερομένων θεών (γυναικείες συμπαντικές δυνάμεις): άρα όλες οι δυνάμεις του Αχιλλέως του Οδυσσέως της Ελένης ήδη υπάρχουν οντολογικώς και απλά μεταβιβάζονται στους Ήρωες των Επών.

Ήδη  ο Αχιλλέας έχει την ωκύτητα, την διαγεγραμμένη ωκύτητα της ζωής του, διότι εμφανίσθηκε μέσα από την αναδιανομή των οντολογικών δυνάμεων που έκανε η μητέρα του θεά Θέτις: το ότι η Μητέρα των Ηρώων είναι θεά δείχνει ακριβώς ότι δεν υπάρχει καμμία έννοια δημιουργίας, απλά η απορροή των δυνάμεων του όντος (θείο στάδιο) προς τον άνθρωπο (Αχιλλέα) όλη αυτή η αναδιανομή δυνάμεων από το σύμπαν προς τον  άνθρωπο (όχι δημιουργία) δίδεται υπό τον τύπο : η θεία μητέρα μεταβιβάζει στον άνθρωπο Υιό: όμως συζητούμε για αναδιανομή δυνάμεων και όχι δημιουργισμό:

Ενδεικτική ολιγόλεπτη δοκιμασία για το κείμενο της Ε. Μάρρα "Τα κόκκινα λουστρίνια" Α Γυμνασίου. Δημήτριος Δημητριάδης ΠΕ02

 

ΚΕΙΜΕΝΟ:

Τα κόκκινα λουστρίνια

Το είχε βάλει από καιρό στο μάτι. Ήταν ένα κομμάτι κόκκινο γυαλιστερό λουστρίνι, καθάριο και αστραφτερό. Ήξερε, βέβαια, πως κόστιζε πολλά, μα κι αυτός είχε κάνει το κουμάντο του από νωρίς. Σύναζε λεφτά κρυφά κι απόκρυφα, χωρίς να φανεί, γιατί φοβόταν πως θα τον παίρναν στο μεζέ αν μάθαιναν τι είχε κατά νου να κάνει. Περίμενε τη μέρα που το αφεντικό θα τον έστελνε στον ταμπάκη για πανωπέτσια. Του είχε εμπιστοσύνη, βλέπεις, κι όλο αυτόν έστελνε να ψωνίσει, γιατί χώρια που γνώριζε καλά δέρματα και προβιές, ήτανε και παζαριτζής και πάντα πετύχαινε σκόντο, που ’καναν το αφεντικό να τον κερνάει καφέ. Ως λίγο καιρό πριν, τον κερνούσε γκαζόζα, γιατί τ’ αφεντικό δεν το ’χε προσέξει πως ήταν μεγαλωμένος κάπως πια… Τον είδε όμως που κρυφοκάπνιζε μια μέρα κι από τότε το μπαξίσι του παζαριού έγινε ο γλυκύς βραστός. Έτσι, τη μέρα της αγοράς, τράβηξε κρυφά τον πάτο του παπουτσιού του κι έβγαλε τα λεφτά. Τα ’σπρωξε βιαστικά στην τσέπη του και, με ύφος αδιάφορο κι ένοχο μαζί, τράβηξε για την αγορά. Το πήρε το λουστρίνι και σε καλή τιμή. Ήταν κομμάτι σπάνιο, ένα κομμάτι απ’ τη λαχτάρα της καρδιάς του. Γύρισε όλους τους δρόμους εκείνο τ’ απόγιομα και διάλεξε σχέδιο. Είχε στον νου το τι ζητούσε, βλέπεις, κι απ’ την αρχή ξέκοψε τα σχέδια και διάλεξε το πιο αρχοντικό, γιατί αυτό θα ταίριαζε στην περίπτωση. Ζήτησε απ’ τ’ αφεντικό να δουλέψει μονάχος μερικές μέρες, αφού θα ’κλειναν πια, γιατί, είπε, είχε μαζωχτεί δουλειά πολλή. Τα καλαπόδια θέλαν άδειασμα, για να τεντώσουν πάλι τις καινούριες παραγγελιές. Κι όπως πάντα ήτανε φιλότιμος στη δουλειά, τ’ αφεντικό δεν έβαλε υποψία. Εδούλευε, λοιπόν, τα καλαπόδια του αφεντικού, να μην αποφανεί στα μάτια του, κι απέ, δούλευε τα λουστρινένια γοβάκια. Καρφάκι και μαντινάδα, φόντι και τραγούδι, ψίδι και αναστεναγμός. Το λουστρίνι έπαιρνε να γίνεται γοβάκι. Τ’ όνειρό του έπαιρνε να γίνεται αλήθεια. Σαν τέλειωσε, είπε στ’ αφεντικό πως είχε κουραστεί πια και δε θα δούλευε νυχτέρι άλλο. Έκρυψε τα γοβάκια και παραμόνευε την ώρα. Η κόρη του δασκάλου δεν έβγαινε σεργιάνι ταχτικά. Είχε μάνα αυστηρή και πατέρα σπουδαίο. Σαν έβγαινε όμως, όλοι την κοίταζαν· γιατί είχε σγουρά μαλλιά και μάτια μεγάλα. Είχε στητό κορμί και περπατησιά περήφανη. Του ’χε λαβώσει την καρδιά. Η μάνα του πήγαινε κάθε μέρα στο σπίτι του δασκάλου και παραδούλευε, έκανε τη λάτρα. Τον είχε πάρει κάνα δυο φορές μαζί της, σαν τύχαινε να κουβαλήσει τίποτα πράματα. Τότες την έβλεπε από κοντά και την καμάρωνε. Θάρρητα δεν είχανε, μα όσο να πεις, είχανε αλλάξει κουβέντες κάμποσες φορές. Σε μια τέτοια φορά πρόσπεσε να σηκώσει κάτι που έπεσε κι όσο να μπει και να βγει το κορίτσι, αυτός πρόκαμε και μέτρησε με την παλάμη του το παπούτσι της. Είχε κιόλας, βλέπεις, το σχέδιό του καρφωμένο στο φακιδερό κεφάλι του. Θα της έφτιαχνε ένα ζευγάρι κόκκινα λουστρινένια γοβάκια, που όμοιά τους δε φορεθήκανε ποτέ. Ύστερα θα περίμενε μια γιορτή και, με το μέσον της μάνας του που παραδούλευε στο σπίτι, θα πήγαινε να της τα δώσει ο ίδιος. Θα τα ’δινε, κι αυτή, δεν μπορεί, θα πηδούσε απ’ τη χαρά της. Δεν μπορούσε να γίνει αλλιώτικα, γιατί τέτοια παπούτσια δε γινόταν να ’χει ξαναβάλει. Η κόρη του δασκάλου θα χαιρότανε για το δώρο του, θα τον συμπάθαγε, κι άμα τον συμπάθαγε, ποιος ξέρει…

Διδασκαλίες σχολικών μαθημάτων : Ελένη Ευριπίδου (γ΄γυμνασίου), Πλάτωνος Πρωταγόρας (γ΄ λυκείου).

Ελένη Ευριπίδου

file:///E:/%CE%A4%CE%BF%20%CE%AD%CF%81%CE%B3%CE%BF%20%CE%BC%CE%BF%CF%85/%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%B5%CF%82%20%CF%83%CF%87%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82/%CE%95%CE%BB%CE%AD%CE%BD%CE%B7%20%CF%84%CE%BF%CF%85%20%CE%95%CF%85%CF%81%CE%B9%CF%80%CE%AF%CE%B4%CE%BF%CF%85%20%CF%80%CF%81%CF%8C%CF%84%CF%85%CF%80%CE%BF%20%CE%B3%CF%85%CE%BC%CE%BD%CE%AC%CF%83%CE%B9%CE%BF%20%CE%BC%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BB%CE%AE%CE%BD%CE%B7%CF%82%2010%20%20%2011%202025.pdf

Πρωταγόρας Πλάτωνος.

file:///E:/%CE%A4%CE%BF%20%CE%AD%CF%81%CE%B3%CE%BF%20%CE%BC%CE%BF%CF%85/%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%B5%CF%82%20%CF%83%CF%87%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82/%CE%A0%CF%81%CF%89%CF%84%CE%B1%CE%B3%CF%8C%CF%81%CE%B1%CF%82,%20%CE%BB%CF%8D%CE%BA%CE%B5%CE%B9%CE%BF%20%CE%91%CE%B3%CE%B9%CE%AC%CF%83%CE%BF%CF%85..pdf

Αναλύοντας την Ιθάκη του Καβάφη.(με βάση τα νέα προγράμματα σπουδών.).

 

Αναλύοντας την  Ιθάκη του Καβάφη.(με βάση τα νέα προγράμματα σπουδών.).

Α.Η Οντολογική βάση του ποιήματος.

Η Ιθάκη του κ.Καβάφη στηρίζεται στο μοντέλο Ανθρώπου το οποίο εμφανίσθηκε μέσα από:

1.Την Ομηρική Οδύσσεια.

2.Την μετατροπή της Οδύσσειας σε φιλοσοφικό κείμενο (Πλατωνική και Αριστοτελική φιλοσοφία).

Σύμφωνα με όλα αυτά. Ο Άνθρωπος διαθέτει Νού, ο οποίος προβαίνει στις παρακάτω λειτουργίες.

Α.Γνωρίζει

Β.Προσδιορίζεται σε σχέση με τον Εαυτό του, τους Άλλους, τη Φύση, την έννοια του Θείου.

Γ. Ο Νούς καθιστά τον Άνθρωπο κέντρο του Κόσμου υπό την προϋπόθεση ότι μπορεί να συλλλαμβάνει τις δυνάμεις και ενέργειες οι οποίες καθοδηγούν τον Ίδιο και τον Κόσμο του.

Δ.Ο Ανθρώπινος Νούς έχει την πνευματική και αξιολογική ικανότητα να:

Ταξιθετεί τις δυνάμεις

Αναλύει τις δυνάμεις σε Ιδέες και αξίες

Να τις μετατρέπει σε εσωτερική γνώση (εαυτού, επιστήμης κ.λ.π) και σε εξωτερική πράξη (ηθική, επιστήμη κ.λ.π).

Η κίνηση (θεμελιώδης έννοια από τον Πλάτωνα έως τον  Αριστοτέλη και από εκεί και στον Καβάφη) είναι διαφόρων ειδών:

Τοπική

Χρονική

Υπαρξιακή

Ηθική

Γνωσιακή.

Οι άνθρωποι κινούνται από τόπο σε τόπο: ο χρόνος αλλάζει και μέσα στην κίνηση του χρόνου οι άνθρωποι ωριμάζουν και δημιουργούν. Επίσης η Ανθρώπινη Ύπαρξη ωριμάζει, νικά άσχημες καταστάσεις και προσδιορίζεται διαφορετικά σε σχέση με τις επιδιώξεις της, η Ηθική κινείται όταν ο Άνθρωπος όλο και πιο συχνά είναι ικανός στην πράξη του καλού, όπως και η γνωσιακή κατάσταση του ανθρώπου κινείται διότι ο Άνθρωπος γνωρίζει συνεχώς περισσότερα πράγματα για τον Εαυτό του, τους Άλλους κ.λ.π.

Διδάσκοντας το Πλατωνικοσπήλαιο (Αρχαία Ελληνικά Κατεύθυνσης γ΄λυκείου):

Αντιγράψτε και πατήσθε στο  σύνδεσμο:https://doc-0o-ak-apps-viewer.googleusercontent.com/viewer/secure/pdf/g0agpn3im71t7brlqknaunoc63d5pj2d/h4s0leevtnkau31jn8rl7rcf1vqfsq0f/1762343400000/drive/17204463764610694879/ACFrOgBjxM9q3tuq7a7dBKx0Jq9cdTgeIhPqDxHuw4X5n7e4KK-6ZdsL-2JkpVQ8Pi-DvpR9pFx5O5eGjMuBzkWzC31HH83mlAXD_xzC0eWNOP2HQh0Bajoaokcyql2WqN9CvGW-z2tWv2C78YWW6pHhoByOVPTyk_3ci3IwcYqcl0DtioinQoQaHopGTvrxtPJF0Uh8lhSWV983f6WtT0Z0cx9P9S9ZdsJYWIKLzVh6rSXhS1gnKze4kTFDGIHKVGhu7verhWfefyM74W9M?print=true&nonce=2523e38go4g1o&user=17204463764610694879&hash=k01n6e8cb6jdjtabn699re76qr4q4d19

Θρησκεία και πολιτική: οι δύο πυλώνες του σημερινού κόσμου.

 

Θρησκεία    και πολιτική: οι   δύο  πυλώνες    του  σημερινού  κόσμου.

Η Ανθρώπινη Ιστορία  είναι η Ιστορία των παραγομένων κύκλων: ο Άνθρωπος από την  στιγμή κατά την οποία   ανεκάλυψε   τη μορφή των θεών  και του Εαυτού του,   από   την στιγμή κατά την οποία  ανάμεσα στο  «δημιουργό» θεό και στον  Έλλογο   Εαυτό  του (ως εξλισσόμενο  μέγεθος)έκλεισε  τη Φύση  (ως   οντολογική αναπαραγωγή συνεχών  δυνάμεων) από αυτή τη στιγμή  ο Άνθρωπος σταθεροποίησε τη  διάστασή  του  ως     το μέγεθος   ενός κύκλου:  ο  Οποίος ως    ανακυκλωτικό  μέγεθος  στηρίζεται στις  ίδιες απαράλλαχτα   δυνάμεις,  οι οποίες  απλά ανα εποχή αλλάζουν και τροποποιούν  την  εμφάνισή  τους,την μορφή τους, όμως η  ουσία τους είναι ακριβώς  η ίδια.

Άρα  όλες  οι εποχές της Ανθρώπινης Ιστορίας εμπεριέχουν τις  ίδιες  δυνάμεις, τις ίδιες ενέργειες, οι οποίες απορρέουν  από το Θεό  (κεντρικό Νού)  διά της  Φύσεως(ως  του  συνόλου των  ιδεών  και  των αξιών που προκύπτουν  από   τα   τέσσαρα   στοιχεία (γή, αήρ,   ύδωρ, πύρ)  προς  τον Άνθρωπο(ως τον Έλλογο  και Ηθικό εκφραστή των στόχων  που έχει ο Θεός  για αυτόν τον κόσμο.

Όμως    όλοι  οι  κύκλοι  της ανθρώπινης   ιστορίας, ως κύκλοι  δεν παραμένουν ακίνητοι. Υπάρχει μετακίνηση  αλλά ως  κυκλικός τρόπος όλων  των μεγεθών  τα  οποία εμπεριέχονται  στους  κύκλους:είναι μύθος  ,ψέμμα   τέλος πάντων, ότι ο θεός παραμένει  ακίνητος. Εντός του κύκλου όλα τα μεγέθη  κινούνται(Θεός  φύση   Άνθρωπος )ως  μεγέθη  μίας   υποσυνολικής οντολογικής  δυνάμεως  απορρεούσης σε τρία διακριτά  κομμάτια: άρα η  κάθε εποχή στην Ανθρωπίνη Ιστορία για να   δομηθεί  θέλει: πρότυπο   Θεού,πρότυπο  Φύσης, πρότυπο Ανθρώπου.

Όταν η  Κωνσταντινούπολη  αλώθηκε   από   τους οθωμανούς   του μωάμεθ  στον τότε πολιτισμένο κόσμο είχαν κληρονομηθεί και  είχαν ανθίσει δύο σημαντικές  δομές (οι  οποίες εναλλάσσονταν,πότε    ως  πολιτικές  και  πότε ως  θρησκευτικές): η θρησκεία  και η πολιτική: στον κύκλο βέβαια της  οντολογικής   ανθρωπίνης  Ιστορίας  αυτό    μόνον τυχαίο    δεν είναι:  η  θρησκεία  ανανεώνει το θεό η  πολιτική τον   άνθρωπο ώστε  στον   κύκλο του όλου  ο  θεός διά της φύσεως    συνεχώς να  συναντά τον Άνθρωπο (στη θέση της  φύσεως κατασκευάσθηκε το κράτος ώστε να υπάρχει αποθετήριο δυνάμεων   όμοιο με τη   φύση):από τα αρχαία μάλιστα χρόνια οι δομές της  θρησκείας  και   της πολιτικής ξεχώρισαν ως  δομές  προώθησης  τύπου θεού και   ανθρώπου: δεν   είναι   τυχαίο   ότι η  Οδύσσεια  είναι η    προσπάθεια  του  Ομήρου   να   ξεχωρίσει  τους ρόλους    θεών και   ανθρώπων    προκειμένου  ο     κόσμος  να πορευθεί με  διακριτούς θρησκευτικούς  και   πολιτικούς   ρόλους.

Τη  δουλειά    του  Ομήρου   στα νεώτερα  χρόνια    φυσικά  την  ανέλαβε μία ομάδα «ποιητών» με την ετυμολογική  σημασία  του  όρου, εκ   του  ποιώ,  πράττω:  Ο Καρτέσιος ανέλαβε   το δύσκολο  έργο να βοηθήσει  τον άνθρωπο  να   βάλει τα  όρια ανάμεσα σε  αυτόν και  στο θεό.  Ξαφνικά η   φύση  άρα ο κόσμος άρα το  κράτος άρχισε  να θεωρείται    διττώς (διά   της   αμφιβολίας): μπορεί να ισχύει  αυτό μπορεί  και το  άλλο:    οι    Ευρωπαίοι ήξεραν ότι η βυζαντινή  κληρονομιά είχε πολύ θεό   και  δεν το  ήθελαν,  εξάλλου  ο χριστός  της   δύσης  είχε πάμπολλα παγανιστικά κελτικά   χαρακτηριστικά,  ενός μακρινού  θεού και ενός ανθρώπου   διά του   λόγου όλο  και  περισσότερο  ικανού      να    διαχειρισθεί   τη  γή. Ο  Χόμπς προχώρησε τα πράγματα μπροστά:ήξερε ότι η θρησκεία έπρεπε να μετριασθεί έπρεπε ο Άνθρωπος να γίνει δυτικός ευρωπαίος πρωταγωνιστής: άρα ο άνθρωπος αναμφίβολα κληρονομεί θεία δύναμη (εκ του θεού και του διαβόλου) διά της Φύσεως (κράτους) την περνά στη γή και ο Λεβιάθαν αλλά και ο καλός  αμνός   (διαλέγετε  και παίρνετε)  ωρίμασε  τη Δύση η οποία επιτέλους κατάλαβε ότι ο θεός ως   σύμβολο μπορεί να υπάρχει (θρησκεία συμβόλου θεού) αρκεί ο   Άνθρωπος να φτιάξει  ένα ισχυρό κράτος: ουσιαστικά εκ του θεού της μεταβυζαντινής δύσης εκλάπησαν δυνάμεις διά  της φύσης ήλθαν  στον άνθρωπο  και  από  εκεί η πολιτική γιγαντώθηκε διότι ξεκινούσε  η ανθρωπίνη ηγεμονική περίοδος:   ο Λούθηρος   έδωσε   τη χαριστική βολή: ο  Θεός είναι Αλλού  και μόνον διά  της Πίστεως  είναι ε δώ. Άρα  ο Άνθρωπος  μόνος   επί της γής, διά της Επιστήμης, βιομηχανίας, τεχνολογίας  έπρεπε να κυβερνήσει  τον Εαυτό   του, τους άλλους και  τον  κόσμο.