φιλολογικός κήπος, χώρος καλλιέργειας του λόγου.: Οκτωβρίου 2024

Η αξιολογία της Φόνισσας του Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη.

Η Φόνισσα δεν είναι πραγματικό πρόσωπο. Είναι η Ωραία Ελένη του Παπαδιαμάντη. Μία εννοιακή κατασκευή προκειμένου να προσκομίσει ανθρώπινα χαρακτηριστικά στο ανθρώπινο πρόσωπο: και δη στο Γυναικείο Πρόσωπο, αλλά και στο Άρρεν Πρόσωπο.Ο Παπαδιαμάντης λοιπόν συνεχίζει την παράδοση του Ομήρου: οι δυνάμεις, οι ενέργειες, οι ιδέες και οι αξίες, σε αυτόν τον κόσμο, στα πρόσωπα του κόσμου αυτού, έρχονται διά των Γυναικών.

Άρα η Φόνισσα είναι θήλεια συμπαντική συνέχεια, κομίζουσα όχι απλά κοινωνικές αλλά κοσμικές και συμπαντικές δυνάμεις. Για αυτό εξάλλου πράττει όσα πράττει: για αυτό ανοίγει τις πόρτες του κόσμου αυτού με τις πράξεις της και επιθυμεί της φυγής προς ένα άλλο σύμπαν, διαφορετικό, βέλτιον, εξελισσόμενο, φιλικότερο.

Ήδη ο Παπαδιαμάντης ασπάζεται την Ελληνικότητα της Θηλείας δυνάμεως: η Γυνή είναι ο τρόπος διά του οποίου το χάος εισέρχεται στον κόσμο μας. Η Φραγκογιαννού σκοτώνει όπως το Χάος απορροφά τις μορφικές δυνάμεις και τις επιστρέφει σε μία ερεβώδη κατάσταση. Όπως όλα χάνονται όταν ο Ήλιος πέσει και δύσει για να «κοιμηθεί». Άρα είναι Ησιόδειος ο Παπαδιαμάντης: εν αρχή ήν το Χάος,η Φραγκογιαννού μας θυμίζει τις χαοτικές πλευρές του Εαυτού μας. Ο Παπαδιαμάντης μαζί με το Δελφικό ρητό θα είπει: γνώθι σαυτόν: αλλά η Φραγκογιαννού αδυνατεί να απαντήσει διότι ο Εαυτός της χάνεται στο Χάος από το οποίο προέρχεται και στο οποίο θα επιστρέψει: ούτως ή άλλως οι θήλειες φυσικές δυνάμεις είναι τόσο απροσδιόριστες, χαοτικές, δυνάμεις της απίστευτης και αστείρευτης δημιουργικότητας του Όλου: για αυτό εξάλλου ο Άρρεν πολιτισμός προσπάθησε τεκτονικά να ελέγξει τη γυναικεία φύση: ήθελε μέρος των δυνάμεων που μεταφέρεουν οι Γυναίκες στη γή: ο Πατριαρχικός πολιτισμός δεν μπορεί να αντέξει το σύνολο των Γυναικείων Θηλειών δυνάμεων διότι αυτές συνεχώς χαοτικά κινούνται: ο Ανδρικός όμως πολιτισμός της δυνάμεως και όχι της επιθυμίας είναι μία συμπαντική στάση στη Γή: η γυναίκα πρέπει να ακινητοποιηθεί και αυτή, πρέπει να παύσει να παράγει φύση, χάος, υπερβατικότητα, και κλεισμένη στην Εστία απλά να επικοινωνεί με την Μητέρα Φύση, αφήνοντας τα άλλα στους Άρρενες δημιουργούς του Πατριαρχικού πολιτισμού.

Η Φραγκογιαννού τα «γνωρίζει» όλα αυτά: ο Παπαδιαμάντης αποδεικνύεται μέγας Οντολόγος: Αυτός ο κόσμος έλαβε από την απροσδιόριστη (ατρύγετο Θάλασσα την είπε ο Όμηρος) Γυναίκα όσα ήθελε και έπειτα την έθεσε σε ελέγξιμη θέση: ο Παπαδιαμάντης μας τα υπενθυμίζει όλα αυτά: η Φραγκογιαννού , μία σύγχρονη Ωραία Ελένη, μας θυμίζει την οντολογική ταυτότητα του κόσμου μας. Ξεφύγαμε από τη χαοτική Ελευθερία: οι θρησκείες απεχθάνονται τη χαοτική ελευθερία, η Φιλοσοφία επίσης: πρόκριμα της Φιλοσοφίας είναι η αντιχαοτική συμμετρία, αρμονία, ο Πλάτων με αυτά έζησε και πέθανε. Ξεφεύγοντας από τη χαοτική Ελευθερία και συνάμα τη φυσική χαότητα περιορίσαμε τη Γυναίκα και ιστορικά απελευθερώθηκε ο Άνδρας,ο Τέκτων του κόσμου αυτού. Η Φραγκογιαννού είναι η εννοιακή αιώνια γυναίκα, αντιπρόσωπος όλων των Γυναικών οι οποίες υπέστησαν τη μοίρα αυτή υπό του Ανδρός Τέκτονος του κόσμου Αυτού. Η Φραγκογιαννού είναι Ωραία, με την Έννοια της κατοχής χαρακτηριστικών: όχι όμορφη, Ωραία: διότι χαρακτηρίζεται από τη χαότητα της Ελένης, τη συμπαντική Λογική του Οδυσσέα, και την Οργή του Αχιλλέα.

Από το Θουκυδίδη έως την Ελένη του Ευριπίδου: πρός το Σωκρατικό Υποκείμενο.

Δεν θα πρέπει να περάσει απαρατήρητο ότι ο Όμηρος αλλά και ο Ευριπίδης χρησιμοποιούν ή αξιοποιούν την Ωραία Ελένη. Η Ομηρική Ελένη είναι Ωραία με βάση δύο κύρια χαρακτηριστικά (τα οποία σε καμμία των περιπτώσεων δεν περνούν απαρατήρητα από τον μεγάλο (κατ΄αρχάς) φιλόσοφο, τον μαθητή των σοφιστών, τον Ευριπίδη). Σε όλη τη διάρκεια της Ελένης ο Ευριπίδης υιοθετεί πλήρως τα δύο Ομηρικά χαρακτηριστικά της Ωραιότητας: τον Νούν του Οδυσσέως και την Συναισθηματική Οργή του Αχιλλέως.

Τα μεταλλάσσει όμως και τα προσαρμόζει στην δική του Ελένη ο Αθηναίος τραγωδός. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να κατανοηθεί η υπέροχη διαλεκτική του Σοφιστού Ευριπίδου με την εποχή του: Καλλίτερα: με το πρότυπο ανθρώπου το οποίο διαχρονικά ωρίμασε και έπρεπε να τεχθεί στην εποχή του Ευριπίδου.

Άρα ο στόχος του Ευριπίδου και του Ομήρου είναι κοινός, για αυτό και οι δύο χρησιμοποιούν την Ωραία Ελένη, την υπέροχη εσωτερική δύναμη που κινεί τον Άνθρωπο: είναι και οι δύο Ποιητές, άρα κατεβάζουν στη Γή όλες εκείνες τις φυσικές (συμπαντικές) δυνάμεις οι οποίες πρέπει να κοσμήσουν την ανθρώπινη προσωπικότητα. Όπως ο Όμηρος θέλησε να παράξει το δικό του Ωραίο Υποκείμενο, παρόμοια και ο Ευριπίδης θέλει να παράξει το δικό του Ωραίο Υποκείμενο με συγκεκριμένες πνευματικές, ψυχικές και ηθικές δυνάμεις.

Προκειμένου λοιπόν να κατανοηθεί ποιο Υποκείμενο στο πρόσωπο της Ωραίας Ελένης θέλει να παράξει ο Ευριπίδης θα πρέπει να εξετάσουμε προσεκτικά όλες τις τάσεις της εποχής σε σχέση με τα ανθρώπινα πρότυπα που αυτή προέκρινε. Πάντα σε συνδυασμό με την Σοφιστική σχετικιστική άποψη της ζωής, την γνωστική τους απροσδιοριστία και υποκειμενικότητα, την απουσία κοινών νοητικών και αξιακών θεμελίων (όπως είναι η Πατρίδα, ας μην ξεχνούμε ότι ο Αντιφών προέκρινε τη Φύση του Νόμου λέγοντας ότι όλοι οι άνθρωποι είναι Ίσοι έναντι της Φύσεως, η Πολιτεία και οι Νόμοι διαχωρίζουν τους ανθρώπους), το Σοφιστικό τελικά υποκείμενο το οποίο υπό τη γενική αρχή του Πρωταγόρα ότι για όλα τα πράγματα μέτρο είναι ο άνθρωπος, φάνταζε ως ένα νοητικό οικουμενικό υποκείμενο παρά ως Ένα Υποκείμενο το οποίο θα ήθελε να λέγεται καλός και αγαθός Αθηναίος Πολίτης.

Αρχαία Ελληνικά από μετάφραση, γ΄γυμνασίου.

Ευριπίδου Ελένη: στ: 1-25.

1.Η θέση της τραγωδίας αυτής στο ιστορικό γίγνεσθαι: διδάχθηκε το 412 π.Χ. Γιατί;

Απαραίτητη η συσχέτιση της καταστροφικής για τους Αθηναίους Σικελικής εκστρατείας με το κεντρικό θέμα της τραγωδίας: ποιο είναι το Φαίνεσθαι και το Είναι.

Άρα συζητώ: στην εποχή του Ευριπίδου: πλευρές (ιστορικές, πολιτικές, ανθρώπινες , θεολογικές) περί του Φαίνεσθαι και Είναι. Άνθρωπος – κόσμος- πόλη.

Το πρόβλημα της ιστορικής συνέχειας της Αθήνας:

Άξονες: Θουκυδίδης (ποια η ανθρώπινη φύση) Σωκράτης (ο οικουμενικός άνθρωπος) Σοφιστές (ο άνθρωπος ως άθεο μέτρο του κόσμου και της ζωής).

Άρα ο Ευριπίδης αναζητεί το επόμενο Αληθινό Ανθρώπινο Υποκείμενο το οποίο θα στηρίζεται στο Νού και στην Πράξη: η πορεία προς τον Λογισμό του Πλάτωνος και του Αριστοτέλους.

2.Απόδοση του νοήματος. Τα λόγια της Ελένης.

3.Γιατί ο Ποιητής επιλέγει την Ελένη: η έννοι του συλλογικού υποσυνειδήτου.

Ποια η Θέση της Ωραίας Ελένης στο υποσυνείδητο του Αθηναίου Πολίτου ο οποίος από τα χρόνια του Πεισιστράτου εδιδάσκετο τα Ομηρικά Έπη.

Γιατί και ο Όμηρος και ο Ευριπίδης χρησιμοποιούν την Ελένη ως άξονα των προβληματισμών τους: η Ελένη ως η δύναμη που κινεί ψυχικά και πνευματικά τον Άνθρωπο.

Τα δύο χαρακτηριστικά της Ωραίας Ελένης στον Όμηρο: ο νοήμων Οδυσσέας, ο οργισμένος Αχιλλέας: η πνευματική και ψυχική αποτύπωση του νέου Ανθρώπου.

Σημειώσεις επί του Νεοπλατωνισμού.

Το πρώτο και κύριο χαρακτηριστικό του Νεοπλατωνισμού είναι η διατήρηση (σε αρκετό βαθμό) της παγανιστικής σημειολογίας του. Ο Νεοπλατωνικός είναι πολύ περισσότερο παγανιστής από όσο ήταν ο Πλάτων και οι μαθητές του: προσπαθεί να τονίσει όχι τόσο τις πολιτικές καθολικές αρχές οι οποίες διέπουν τον πολίτη, αλλά τις οντολογικές (γνωσιολογικές και ηθικές αρχές) οι οποίες διέπουν το συμπαντικό άνθρωπο: ο Πλωτίνος υιοθέτησε από τον Πλάτωνα την έννοια της Ιδέας (η οποία περικλείει τον Κόσμο και τον Άνθρωπο) την έννοια του Αγαθού (το οποίο ωλοκλήρωσε ως Έν) το κοσμολογικό μοντέλο ότι ο κόσμος μας (Τίμαιος) είναι σειρά εκτυλισσομένων αρμονικά κόσμων ώστε και ο δικός μας κόσμος να εύρη τις μεταβλητές που του αρμόζουν με τη συμμετρία που του αρμόζει, την έννοια του Ανθρώπου ο οποίος προχωρεί προς την Ιδέα του Αγαθού. Δεν του έκανε τόση εντύπωση ο Αριστοτέλης για ευνοήτους λόγους: δεν θέλει να ασχοληθεί με την Πόλη την εμπειρία και τον Πολίτη: επείγεται να φύγει προς τον κόσμο του Αγαθού τον οποίο μετήλλαξε σε κόσμο του Ενός.

Άρα η μεγίστη συνεισφορά του Πλωτίνου στο Πλατωνικό σύστημα είναι ότι μετήλλαξε την Πλατωνική έωλη μεταφυσική σε οντολογική πορευτική πραγματικότητα: το Έν, ο Νούς, η Ψυχή και η Ύλη, υπάρχουν όχι ως ιδέες μεταφυσικής, αλλά ως Ιδέες φυσικής αποδεικτικότητας μέσα από τη γνώση και την εμπειρία του Ανθρώπου: για αυτό ο Πλωτίνος παρέμεινε παγανιστής και όχι μεταφυσικός: δεν ανέμιξε τις ιδέες με την αφαίρεση ενός κόσμου Ιδεών όπου όλα είναι έωλα, αλλά σε πραγματικές συμπαντικές συντεταγμένες ανέμιξε τον κάθε άνθρωπο ως πορεία με το Εν το Νού και την Ψυχή που υπάρχουν: θυσίασε μέρος του πολιτικού κόσμου βέβαια για αυτό το έωλο βήμα: αλλά με αυτόν τον τρόπο οντολογικοποίησε τον Πλατωνισμό, του έδωσε μία άλλη πραγματικότητα την οποία ο Αθηναίος του 5^ου αι. αγνοούσε (εάν κρίνουμε από τους πλατωνικούς διαλόγους όπου οι οριστικές και επαγωγικές αρχές του Σωκράτους τον ωδήγησαν στο κώνειο, οι αρχές αυτές ήταν μεταφυσικής αναπόδεικτης φύσης): ο Πλωτίνος στον άνθρωπο του μεταρωμαϊκού κόσμο έδειξε την οντολογική οδό την οποία έχει ως εσωτερικότητα του Ενός ως απορροές του Νοός ως εκχυλίσματα της συμπαντικής Ψυχής ώστε να υπερβεί τον κόσμο της Ύλης επιστρέφοντας στο Έν.

Άρα ο Πλωτίνος προχωρεί σε μία Πλατωνική Οντολογική Ολοκλήρωση (η οποία σε κάθε περίπτωση στηρίζεται στην Σωκρατική μαιευτική μέθοδο): αυτό το καταφέρνει διότι έδιωξε ανάμεσα στον Άνθρωπο και στο Έν την Πόλη: ο Πλωτίνος αποδεικνύεται Μέγας Παγανιστής διότι τοποθετεί και πάλι τον Άνθρωπο στη Φυσική Συμπαντική Οντοολογική θέση του: Ο Πλωτινικός άνθρωπος δεν ασχολείται τόσο με την Πόλη τους Νόμους την Πολιτική: ασχολείται με το ανοικτό Σύμπαν από την ύλη έως το Έν: εάν ο Αθηναίος έδιδε το μέγιστο των δυνάμεών του στην Πόλη η Πλατωνική Ιδέα και Αγαθό του ακουγόταν ως κάτι το οποίο θα συνέβαινε διά της πολιτικής αρετής: αυτό όμως καθιστά το Αγαθό και τον Κόσμο του Αγαθού κάτι το μεταφυσικό το οποίο ενυπήρχε ως θεωρία στο μυαλό των πολιτών οι οποίοι ησχολούντο με το Αγαθό όχι για να επιστρέψουν πρωτίστως σε αυτό αλλά για να γίνουν καλύτεροι πολίτες.

Το ταξείδι του Οδυσσέως και του Ιησού στον Άδη: Διαφορές και ομοιότητες.

Και ο Οδυσσέας και ο Άδης παραδίδεται ότι κατέβηκαν στον λεγόμενο κάτω κόσμο. Ο Οδυσσέας μέσα από την περίφημη νέκυια, ενώ ο Ιησούς κατά τη διάρκεια της σταυρώσεώς του, ολίγον πρίν να αναστηθεί. Άρα η πρώτη διαφορά στις δύο καθόδους έγκειται στο ότι ο Οδυσσέας κατέβη στον Άδη ζωντανός ενώ ο Ιησούς ών επι του Σταυρού: ο Οδυσσέας κατέβη ως συνέχεια των περιπλανήσεών του και του νόστου του στον Άδη, κατά φανερό τρόπο, ενώ ο Ιησούς μυστικώς: το σώμα του ήταν επί του Σταυρού αλλά διά του πνεύματός του (το αιθέριο σώμα που όλοι έχουμε) κατέβη στον Άδη (όπως λένε οι χριστιανοί πατέρες έσωσε τους τεθνεώτας δείχνοντάς τους το δρόμο προς τη βασιλεία των ουρανών).

Παρατηρούμε λοιπόν: ο Όμηρος ως Ποιητής μεταφέρει τις συμπαντικές δυνάμεις που του υποδεικνύει η κόρη της Μνημοσύνης και του Δία, η Μούσα Καλλιόπη (όσα δηλαδή στο Σύμπαν μπορεί να θυμηθεί ο Άνθρωπος και να είπει για την ανωρέρα συμπαντική κίνηση του Ανθρώπου(διότι και η Οδύσσεια και η καινή διαθήκη δέχονται και αφηγούνται την ανωτέρα συμπαντική κίνηση του Ανθρώπου ο οποίος μπορεί και προχωρεί στον Άδη και αναβαίνει από εκεί για να συνεχίσει το επίγειο ταξείδι του: άρα και η Οδύσσεια και η Καινή διαθήκη δέχονται τον ανώτερο συμπαντικό εαυτό του ανθρώπου).

Επίσης παρατηρούμε και το εξής: ο Ιησούς της Καινής διαθήκης μεταφέρει τις δυνάμεις τις οποίες ως θεότητα έχει: τι σημαίνει θεότητα: ολική θέαση του σύμπαντος: υπό αυτή τη θέση βλέπει ότι ο Άνθρωπος γεννάται, καταβαίνει στον Άδη, και από εκεί τι γίγνεται; Ως θεός όμως δέχεται ότι το συμπαντικό ταξείδι του Ανθρώπου δεν σταματά στον Άδη. Σε αυτό το σημείο λοιπόν συμφωνούν και η Οδύσσεια και η Καινή διαθήκη: ο Άνθρωπος δεν υΆνθρωπος δεν υπάρχει μόνον στη γή, συνεχίζεται το συμπαντικό του ταξείδι στον Άδη. Είναι κοινή η συμπαντική συνέχεια του ανθρώπου.

Όμως μετά τον Άδη τι υπάρχει; Σε αυτό το σημείο διαφοροποιείται η Οδύσσεια από την Καινή διαθήκη; Πρίν απαντήσουμε θα πρέπει να σημειώσουμε την υπέροχη εξίσωση του παραμυθητικού και του πραγματικού στοιχείου που ανιχνεύονται και στην ιστορία του Οδυσσέως αλλά και του Ιησού: Το παραμυθητικό στοιχείο στην Οδύσσεια είναι ότι όλα είναι μύθος, βγαλμένος μέσα από τη συμπαντική θέαση των Ελλήνων: το πραγματικό στοιχείο της Οδυσσείας είναι ότι ο ζωντανός και ταξιδεύων Οδυσσέας καταβαίνει εν σώματι στον Άδη και από εκεί αναβαίνει και συνεχίζει τον νόστο του.

Το παραμυθητικό στοιχείο στην ιστορία του Χριστού είναι ότι το θείο πνεύμα του κατέβη στον Άδη και όχι ο Ιησούς εν ζωή κηρύττων και πράττων θαύματα: το πραγματικό στοιχείο είναι ότι η χριστιανική παράδοση ως προϊόν πίστης το θεώρησε ως κάτι το κυριολεκτικό και επέβαλε στα πλήθη των χριστιανών την πίστη ότι ο θάνατος θανάτω ενικήθη. Άρα εάν συνθέσουμε τις δύο αφηγήσεις, τα δύο παραμυθητικά και πραγματικά δεδομένα, οδηγούμαστε ότι οι Άνθρωποι γνωρίζουν την συμπαντική πορεία τους: έρχονται από το χάος, προχωρούν στη ζωή, φεύγουν στον Άδη και από εκεί;

Ας προσέξουμε την μετά του Άδου πορεία των δύο αφηγήσεων: Ο Οδυσσέας στον Άδη συναντά σκιές: επίσης ο Ιησούς συναντά ψυχές, σαν να λέμε σκιώδη σώματα: ο Όμηρος δεν ξεχωρίζει τα τμήματα του Άδου, δεν ομιλεί για καλό και κακό Άδη: αντιθέτως η χριστιανική υμνολογία αλλά και η παύλεια και πατερική θεολογία διαχωρίζει τα τμήματα του Άδου (τα οποία πολλά από αυτά τα επεκτείνει κάτω και άνω της γής): ομιλεί για Άδη καλών και πιστών ανθρώπων οι οποίοι μαζί με αυτούς που ευρίσκονται στον Άδη των κακών και απίστων ανθρώπων περιμένουν την επουράνιο κρίση τους.

Διδάσκοντας τον Μεγάλο Αλέξανδρο: Ιστορία Α΄λυκείου.

Ο 4^ος αιώνας π.Χ είναι ένας σημαντικός αιώνας. Θα μπορούσαμε να ισχυρισθούμε ότι είναι ο αιώνας της ανάδειξης του Ανθρωπίνου Προσώπου ως Πραγματικού Μεγέθους. Αυτό το μέγεθος αποτελεί άθροισμα μορφής (είδους) και υλικής εικόνας, σκέψης και πράξης, ιδέας και αξίας. Μέσα από τα εργαστήρια του Πλάτωνος και του Αριστοτέλους επετεύχθη το μεγάλο ζητούμενο: η πορεία από τη Φύση από εκεί στην Πόλη και από εκεί στον Πολίτη: ο 4^ος αι.π.Χ είναι ο αιώνας όπου ο Πολίτης της Πόλεως Κράτους καταργείται και απομένουν οι ιδεατές και ηθικές δυνάμεις του ώστε να ενδύσουν το Νέο Υποκείμενο το οποίο είναι Πρόσωπο ικανό να ζήσει σε ένα κόσμο πέραν της Πόλεως Κράτους: άρα αυτό το οποίο κατ΄αρχάς έπραξε ο Μέγας Αλέξανδρος είναι το να μετασχηματίσει τον Πολίτη σε Πρόσωπο (σκεπτόμενο και πράττον) ενός ανοικτού κόσμου: ίσως σε Πολίτη ενός ανοικτού κόσμου πέραν της Πόλεως Κράτους.

Η πνευματική αρχή είχε γίνει με τους Σοφιστές και το Σωκράτη: αυτοί κατήργησαν τα στενά σύνορα της Πόλεως κράτους διότι προσέφεραν στο Υποκείμενο πνευματική ταυτότητα: Ο μαθητής του Σωκράτους πρώτα είναι σκεπτόμενο Όν και έπειτα Αθηναίος: για αυτό και προέχουν (όπως βλέπουμε στην Απολογία του) η μαιευτική σχέση με το Αγαθό, το Θάνατο, τη Ζωή του Λόγου, τις ιδέες και τις αξίες. Ετοιμάζεται το υπερπολιτικό Υποκείμενο το οποίο μέσω των επαγωγικών και οριστικών αρχών διαλύει τα σύνορα της Πόλεως Κράτους και ενώνει τον κόσμο κάτω από κοινές ιδέες και αξίες: Αυτός είναι ο Άνθρωπος του Λόγου ο υπέρπολιτικός Προσωπικός Άνθρωπος ο οποίος διαμοιράζεται διά του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Οι πόλεμοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου θα πρέπει να τεθούν στην ιστορική σειρά από τον Τρωϊκό πόλεμο (ο αγώνας περί της Ωραίας Υπάρξεως) προς τους Περσικούς πολέμους (Εθνική ταυτότητα των Ελλήνων) έως τον Πελοποννησιακό πόλεμο (διάλυση των Πόλεων-Κρατών). Οι πόλεμοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου είναι η ολοκλήρωση του Πελοποννησιακού πολέμου και η απάντηση του Αριστοτελικού Υποκειμένου (υπό τη μορφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου) στα δύο βασικά Θουκυδίδεια ερωτήματα. Μπορεί να βελτιωθεί η Ανθρωπίνη Φύσις; Μπορεί να δημιουργηθεί ένας κόσμος Νόμου και Λόγου, κτήμα ες αεί. Ο Μέγας Αλέξανδρος απαντά έμμεσα στο Θουκυδίδη ότι η Ανθρωπίνη Φύση μπορεί να εκλεπτυνθεί μεταφέροντας την Παγκοσμιότητα του λόγου, δεν είναι τυχαίο ότι αυτός ο Λόγος έγινε το όχημα εξέλιξης του Ρωμαίκού δικαίου, του παγκοσμίου ρωμαίου πολίτου, του Προσωπικού Οικουμενικού Αυγούστου και του Θεανθρώπου Ιησού, οι οποίοι ένωσαν τον κόσμο και τους Ανθρώπους προβάλλοντας την Πίστη ότι η Ανθρωπίνη Φύσις μπορεί να βελτιωθεί στην οδό προς τη Βασιλεία των Ουρανών.

Η προετοιμασία του τοκετού του Αλεξανδρείου Λόγου είναι μακρά. Μετά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο οι Έλληνες φιλόσοφοι ωλοκλήρωσαν αυτό το οποίο ήδη είχαν ξεκινήσει με την προ-σωκρατική αλλά και την μετα-σωκρατική φιλοσοφία. Ουσιαστικά η προσωκρατική Φύσις ως Συμπαντική καθεαυτή δύναμις, αντικαταστάθηκε από τις Σωκρατικές νοητικές ιδέες οι οποίες οδήγησαν στους περιφήμους επαγωγικούς και οριστικούς λόγους του Σωκράτους (Πλάτωνος): αυτό το σημείο πρέπει να αναλυθεί έτι περαιτέρω διότι είναι αυτό το οποίο έτεξε τον Λόγο του Μεγάλου Αλεξάνδρου ως ιστορική συνέχεια.

Ο Αθηναϊκός Λόγος προχώρησε σε μία οντολογική ιστορική κίνηση, την ίδια εποχή κατά την οποία στην Ανατολή εμφανιζόταν ένα μεγεθος όπως του Ενός θεού, στα μέρη της Μεσοποταμίας και της Αιγύπτου η Ενικότητα του Ενός θεού άρχισε να εξαπλώνεται: η παλαιά διαθήκη αυτή περίπου την εποχή αρχίζει να περνά από τα χείλη των ανθρώπων στα γραπτά κείμενα: Παντού του Κόσμου απλώνεται μία αγάπη για το Έν: επίσης: παντού του κόσμου αρχίζει να απλώνεται η προσπάθεια του Ανθρωπίνου Νοός να Ομιλήσει για το Έν, τη Φύση, τον Άνθρωπο. Ο Λόγος εξαπλώνεται υπό την επήρεια του Ενός Αγαθού και της Ηθικής του, των κοσμικών εξηγήσεών του, προσφέροντας σύμπαν, χαρακτήρα, ηθική και όλο και περισσότερη πνευματική ασφάλεια ότι η εποχή της Λογικότητας κάτι το καλύτερο θα φέρει: άρα ο Μέγας Αλέξανδρος απλά εφήρμοσε τον Ελληνικό Λόγο σε υποδοχές έτοιμες να υποδεχθούν τα προϊόντα του Ενός Νοός ο οποίος εξαπλώνεται ως Ενικότητα στα πέρατα του κόσμου , οδηγώντας μοιραία στο πρότυπο του Ενός Προσωπικού Παγκοσμίου Ανθρώπου: Καθόλου τυχαία αυτό το πρότυπο του Αλεξανδρείου Λόγου οδηγεί στον Παγκόσμιο Ρωμαίο Πολίτη στον καθολικό Βυζαντινό χριστιανό Άνθρωπο, στον Homo universalis της δύσης.

Κριτήριο τραπέζης θεμάτων με ενδεικτικές απαντήσεις.

Τράπεζα Θεμάτων Κριτήριο 14420

Μη Λογοτεχνικό κείμενο

Τράπεζα Θεμάτων Κριτήριο 14420

[Συνάντηση με έναν ράπερ]

Το κείμενο που ακολουθεί είναι συνέντευξη που πήρε ο δημοσιογράφος Γιάννης Πανταζόπουλος από το Φίλιππο Γιαγκούλη, γνωστό ράπερ. Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στις 5.11.2019 στη Lifo [1].

Πριν από λίγες μέρες, βρέθηκα στη Θεσσαλονίκη και συνάντησα έναν από τους διασημότερους Έλληνες ράπερ, τον Φίλιππο Γιαγκούλη, ευρέως γνωστό ως FY. Πέρασα αρκετές ώρες μαζί του και τον πέτυχα στη φάση της ηχογράφησης του νέου του άλμπουμ. Η καθημερινότητά του είναι πλέον τελείως διαφορετική. Εμφανίσεις, φωτογραφίσεις, στούντιο, περιοδείες, συνεντεύξεις, είναι μερικές από τις νέες υποχρεώσεις που καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου του. […]

Μετρώντας, ήδη, στο ενεργητικό του πλήθος hits [2], όπως το «Δε με θέλουν», το οποίο έχει αγγίξει τα 21 εκατομμύρια views [3], θυμάται ότι ξεκίνησε να ασχολείται με τη ραπ περίπου από τα 15 του. Σήμερα έχει γίνει δημοφιλής, επειδή τραγουδάει και ραπάρει σε μια νέα αργκό [4] που έχει επινοήσει ο ίδιος, γεγονός που του έχει αποφέρει εκατομμύρια views στο ΥouΤube [5]και τεράστια επιτυχία στους χώρους όπου εμφανίζεται.

Όσες ώρες είμαστε μαζί, είναι χαμογελαστός, ευδιάθετος, λέει συνεχώς «bro [6]» και «αδερφέ», αλλά η λέξη «Prince [7]» είναι αυτή που τον χαρακτηρίζει. Παρατηρώ ότι βρίσκεται διαρκώς σε κίνηση και εκπέμπει θετική ενέργεια. Τις στυλιστικές επιλογές τις κάνει μόνος του και αγοράζει ό,τι του αρέσει, π.χ. την τσάντα Louis Vuitton [8] που είχε μαζί του, αλλά και το κόσμημα Gucci [9] που κρεμόταν στο λαιμό του. Αργότερα, ακούμε μερικά από τα νέα του μουσικά κομμάτια. Κατά τη διάρκεια της ακρόασης χορεύει στους ρυθμούς των hits και με την ολοκλήρωσή τους περιμένει να του πεις τη γνώμη σου.

«Όποιος πιστεύει ότι είναι εύκολη η παραγωγή ενός άλμπουμ, δεν ξέρει τι του γίνεται. Όπως η δουλειά του δημοσιογράφου έχει τις δυσκολίες της, έτσι και η δική μας έχει τις δικές της. Όποιος διαφωνεί, προτείνω να αλλάξουμε για μια ημέρα, για να δει αν θα αντέξει τις κρίσεις πανικού» λέει και συμπληρώνει: «Με σκληρή δουλειά μπορείς να πετύχεις τα πάντα. Και θεωρώ ότι αν έχεις δουλέψει μέσα σου, στο τέλος έρχονται τα χρήματα, η επιτυχία και η δόξα. Βέβαια, η επιτυχία είναι κάτι που δεν συγχωρείται από ανθρώπους που δεν έχουν κατορθώσει τίποτα στη ζωή τους, ειδικά από αυτούς που βρίσκονται στην ίδια ηλικία μ’ εσένα».

Τις περισσότερες μέρες της εβδομάδας ακολουθεί πιστά το αμερικανικό ωράριο και, όπως εξηγεί, κοιμάται στις οκτώ το πρωί και ξυπνά στις έξι το απόγευμα. Μου βάζει να ακούω συνεχώς κομμάτια του Αμερικανού ράπερ Lil Wayne, από τον οποίο έχει επηρεαστεί πάρα πολύ λόγω της συνοδείας ηλεκτρικής κιθάρας και της χρήσης του Auto-Tune [10]. Ποιο πιστεύει ότι είναι το συστατικό της επιτυχίας; «Δεν μπορώ να μιλήσω για τους άλλους, μόνο για μένα. Προσωπικά, θεωρώ σημαντική την αυθεντικότητα. Να είσαι 1.000% ο εαυτός σου. Αυτήν τη στιγμή η ραπ είναι το πιο επιτυχημένο μουσικό είδος».

Δειγματική διδασκαλία.Μάθημα: Ιστορία γ΄γυμνασίου.Ενότητα 1 : η εποχή του διαφωτισμού.

Α. Αιτίες όπως αναφέρονται στο βιβλίο:

1.Αύξηση πληθυσμού

2.Βιομηχανοποίηση και της αγροτικής παραγωγής (άρα παύει η εξάρτηση από τους φεουδάρχες και αρχίζει η λογικοποιημένη βιομηχανική παραγωγή εργοδότη και εργάτη)-δημιουργία πόλεων (σημαντική παρατήρηση: ο Διαφωτισμός είναι αστικό κίνημα, η άνοδος των αστών στην εξουσία (απεξάρτηση της μόρφωσης και καταγωγής από τον πλούτο).

3.Συνεπεία αυτών: τριηπειρωτικό εμπόριο: αστικοποίηση του παντός –συσσώρευση πλούτου-η πορεία προς τη βιομηχανική επανάσταση.

Άρα→η Οικονομική ένωση του αστικού κόσμου ήθελε ένα κοινό λογικό μοντέλο, ο Νέος Ανθρώπινος (όχι πλέον θεϊκός) Κοινός λόγος ο οποίος θα ένωνε τα πλήθη έναντι του νέου κόσμου που ανοιγόταν (η πορεία από την συσσώρευση του πλούτου στη συσσώρευση του λόγου-Οι αστοί μακροπρόθεσμα μέσω του χρήματος θα μπορούσαν να ελέγχουν το λόγο της παιδείας, της επιστήμης κ.λ.π-άρα θα μπορούσαν τις νέες εργατικές μάζες όπως συσσωρεύονταν στην πόλη).

Ερώτηση 1^η: Πού βλέπετε σήμερα τον ενιαίο αστικό κόσμο (η έννοια της παγκοσμιοποίησης).

2^η: η συσσώρευση του σύμπαντος στο θεό (γένεση) η συσσώρευση του χρήματος στους αστούς (διαφωτισμός)→προσέχω την έννοια του έχειν της συσσώρευσης.

Συμπέρασμα: ο Διαφωτισμός αποτελεί την πορεία από τον Βασιλέα στον Πολίτη:

Γιατί:

1.Απώλεια πλούτου από τους Βασιλείς →απώλεια της μεταφυσικής θρησκευτικής εξήγησης διά των αστικών επιστημών (ειδική αναφορά στο ρόλο της επιστήμης)→εξέλιξη του κοινού λόγου→νέος κόσμος: ο αστικός κόσμος της Πόλης και του Πολίτου.

Σημειώνουμε:

ΠΑΛΑΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ: Βασιλείς – Ιερείς- Φεουδαρχία-έλεγχος μαζών (υπό το λόγο του Θεού).

ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ: Αστοί-Επιστήμονες-βιομηχανοποίηση-πολίτες (υπό το νόμο της Πολιτείας).

(το πνεύμα αντικαθίσταται από τον Πλούτο όπως και ο θεός από το λόγο στην ευρώπη ).

Προσέχουμε το νέο κοσμικό μοντέλο: ξεκινά:

Περί της νεανικής παραβατικότητας.

Κάθε συζήτηση περί της νεανικής παραβατικότητας, απαιτεί συνέχεια και εκτίμηση πολλαπλών παραμέτρων. Ίσως η ισχυροτέρα παράμετρος είναι ότι η βία, ως απόρροια της χαοτικής δυνάμεως η οποία μας κινεί, είναι έμφυτος στην ανθρωπίνη φύση. Όταν ο Ησίοδος συζητεί ότι ο κόσμος μας και ο Άνθρωπος προήλθαν από το χάος, αυτό σημαίνει ότι η χαοτική δύναμις που μας κινεί είναι αδυσώπητη, αμείλικτη, άλογη, πλήρως ανεξέλεγκτη.

Στη μυθολογία αυτή η χαοτική δύναμη επέρασε υπό τη μορφή τεράτων: το τέρας ως μορφή και είδος αναπαριστά την χαοτική επενέργεια αλογίστων δυνάμεων οι οποίες απλά προχωρούν το Όν ως άλογες και ανεπεξέργαστες δυνάμεις: Στη θρησκεία αυτή η χαοτική δύναμις επέρασε υπό την μορφή και το είδος του δαίμονος, σατανά: Το βλέπουμε στην αφήγηση της γενέσεως όπου ενάντια στον τιθέντα λόγο του θεού ο εωσφόρος εισάγει τη δική του χαοτική σειρά η οποία αδυσώπητη προσπαθεί να καταργήσει την έλλογο τάξη του θεού: Επίσης: Ο Αδάμ και η Εύα ακολουθούν την προσταγή του χαοτικού εωσφόρου και ξεκινούν το ιστορικό τους ταξείδι: άρα η ανθρωπίνη ιστορία είναι η προσπάθεια ελέγχου της χαοτικής δυνάμεως η οποία μας κινεί, η προσπάθεια όλη αυτή να γίνει λόγος, πολιτισμός, πολίτης, κοινωνία, επιστήμη, ιδέες αξίες και αρετές.

Αυτή τη χαοτική δύναμη έντονα τη βλέπουμε στην ιστορία της Οδυσσείας όπου ο κύριος αντίπαλος του Ελλόγου Οδυσσέως είναι ο χαοτικός Ποσειδών: ο Οδυσσέας χρησιμοποιώντας το λόγο, έμαθε στην Τροία ως Έλλογος Άνθρωπος τη μεγάλη αλήθεια: η άλογος βία και ισχύς, η μανία της κατακτήσεως, βοηθεί στο να κατασταλάξει ο Άνθρωπος αλλά όταν ο Άνθρωπος καταλάβει ότι το Μυαλό τον κινεί τότε κινείται με αυτό προς το Νόστο της Πατρίδος, της επιστροφής: ο Νούς ελέγχει τη βία και το χάος της χαοτικής κίνησης που μας ωθεί: Αυτό έντονα το βλέπουμε στον Οδυσσέα σε σχέση με τον Ποσειδώνα: ο Οδυσσέας σε όλη την Οδύσσεια απεχθάνεται τη Βία: γιατί όμως; Διότι μέσα από την απόλυτη Βία του Τρωϊκού πολέμου έμαθε ότι η Βία ισχύει προκειμένου ο Άνθρωπος να ανακαλύψει τα χαρακτηριστικά της Ωραιότητάς του: Ο Λόγος κατέστησε τον Οδυσσέα Ωραίο: άρα τώρα ζεί και πορεύεται με το Λόγο, ελέγχοντας τη Βία: ενάντια στον Ποσειδώνα, το Θεό του υδατίνου Χάους, ο Οδυσσέας αντιπροβάλλει Νού και Κίνηση: δεν είναι τυχαίο ότι με το Νού, το Σκοπό, το Νόστο, ο Οδυσσέας ελέγχει τη χαοτική δύναμη η οποία τον κινεί, την θέτει σε καλούπια νόησης και νόστου: Επίσης δεν είναι τυχαίο ότι ο Οδυσσέας φέρεται επί σκοπού βιαίως μόνον στους μνηστήρες: αυτό φανερώνει κάτι το πολύ σημαντικό: το Χάος δεν εξαφανίζεται ως πρακτική, είναι αυτό το οποίο επανέρχεται όταν χρειάζεται, προκειμένου να ασφαλισθεί η οδός του Λόγου και της συνεχούς δημιουργικότητας.

Καθώς τα χρόνια κυλούν παρατηρούν ότι οι άνθρωποι δεν προβληματίζονται για τη Βία με τον τρόπο που παραπονέθηκε π.χ. ο Θουκυδίδης: η δικαιολογία είναι απλή: οι άνθρωποι ζούν κατά φυσικό τρόπο και δεν έχουν ακόμα εγκλεισθεί σε πόλεις κράτη (η έννοια του Πολίτου και της Πολιτείας κατά τον Αριστοτελικό τρόπο αργεί ακόμα): ας παρατηρήσουμε ότι το Χάος πλέον (συζητούμε για τους αιώνες πρίν τους Περσικούς πολέμους) επενεργεί καλυμμένο πίσω από τη Φύση ως κοσμικές δυνάμεις που επηρεάζουν τον Άνθρωπο και σταδιακά την πρακτική (ηθική) εκμετάλλευση των Συμπαντικών δυνάμεων (Θεών): άρα ο κάτοικος της Μινωϊκής Κρήτης ή των Μυκηνών, τρέφεται από τον τρόπο δράσης του Ηλίου, του Ύδατος, του Καιρού, όλα αυτά τα αντιλαμβάνεται ως Θεία Υπέρτερη δύναμη, μέσα από αυτά προσπαθεί να θέσει τον εαυτό του σε λογική σειρά δράσης σε σχέση με τον Εαυτό του, τους Άλλους τον Κόσμο: σταδιακά η Βία ελέγχεται διότι ο άνθρωπος κατανοεί την καλλιέργεια της γής, το εμπόριο, τη συνεργασία με άλλους λαούς, την ικανότητα να γίνει δημιουργικός κατά τον τρόπο που κινούνται οι θεοί, οι συμπαντικές δυνάμεις: όπως ο Ήλιος παρόμοια και ο άνθρωπος κτίζει έναν κόσμο όπου ο λόγος όλο και ελέγχει τις σκέψεις και τις πράξεις: το χάος ως άλογος βία ηρεμεί όλο και περισσότερο διότι οι άνθρωποι εργάζονται, παράγουν, συνεργάζονται, κτίζουν πόλεις, ανακαλύπτουν την δημιουργικότητά τους, ζούν σε ένα φυσικό περιβάλλον όπου οι θεοί ως συμπαντικές δυνάμεις όλο και καλύτερα τους κατευθύνουν και τους δίδουν διέξοδο στη ζωή τους.Όλο και περισσότερο οι άνθρωποι γίγνονται κοινότητα.