Το κυρίως προοίμιοι-το προοίμιο της μούσας.Οδύσσεια.

Περιληπτική απόδοση.Νόημα.
Ο ποιητής καλεί τη Μούσα να διηγηθεί τις περιπέτειες του Οδυσσέα που για χρόνια παραδέρνει στα πέλαγα μετά την άλωση της Τροίας ,προσπαθώντας αυτός και οι σύντροφοί του να γυρίσουν πίσω στην πατρίδα.Ο Οδυσσέας δεν μπορεί να γυρίσει στην Πατρίδα του,η Καλυψώ τον κρατάει,ωστόσο οι θεοί εξυφαίνουν σχέδιο απελευθέρωσής τους και γρήγορης επιστροφής στην Ιθάκη.

Δ  ο  μ  ή            δ  ο  κ  ι  μ  ί  ο  υ.
1.Το κυρίως προοίμιο ή προοίμιο του ποιητή (1-13): σε αυτό μιλάει ο ποιητής και έχουμε το ποιητικό παρελθόν.
2.Το προοίμιο της Μούσας (14-25) : σε αυτό υποτίθεται ότιι έπειτα από την επίκληση που έχει δεχθεί από τον ποιητή αρχίζει να μιλάει η Μούσα.

Έκφραση-Έκθεση: Επιστολή.

Ένα απλό είδος (γραπτής) έκθεσης είναι και η επιστολή.

Είναι και αποτελεί ένα απλό είδος επικοινωνίας ανάμεσα σε δύο ή και περισσοτέρους ανθρώπους οι οποίοι πάντως θέλουν να κρατήσουν την επικοινωνία τους σε "απλά"ενημερωτικά επίπεδα.

ΜΕΡΗ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗΣ.

1)Ο τόπος και ο χρόνος που γράφεται:

π.χ Μυτιλήνη,15/9/2014.

2)Η προσφώνηση και ο χαιρετισμός του αποστολέα πρός τον παραλήπτη.

Αγαπητέ φίλε Ανδρέα σε χαιρετώ και εύχομαι να είσαι καλά.

3)Το περιεχόμενο ή κείμενο της αποστολής.

Το περιεχόμενο θα πρέπει να απαντά και να ικανοποιεί τις παρακάτω ερωτήσεις:

α)Τι λέω,για ποιό πράγμα γράφω.(ενν.ότι το πρόσωπο είναι β΄ενικό,ενεργητική(κυρίως σύνταξη,λεκτικό επίπεδο ανάλογο των ανθρώπων που επικοινωνούν).

Σου γράφω για να σε παρακαλέσω να υποδεχθείς κατάλληλα τον ανιψιό μου ο οποίος φθάνει αύριο στη Γερμανία.

β)δικαιολόγηση των θέσεών μου:

Ο ανιψιός μου σημαίνει πολλά για εμένα.Η μάνα του ήταν η αγαπημένη μου αδελφή αλλά πέρα από αυτό ο ίδιος είναι ένα πάρα πολύ καλό παιδί,σπουδασμένο που αξίζει να του δοθούν κάποιες ευκαιρίες.

γ)ελπίδα,προσμονή:

Πιστεύω ότι είσαι το κατάλληλο άτομο να του προσφέρεις κάποιες ευκαιρίες εργασίες οι οποίες ίσως αποδειχθούν σωτήριες για αυτόν.

Έκφραση-Έκθεση.Γραφή άρθρου.

Το άρθρο έχει τριμερή δομή:
α)Στην αρχή και στον πρόλογο,γίνεται η αναφορά και η παρουσίαση του θέματος,με τρόπο όμως που έλκει το ενδιαφέρον του ανγνώστη,με τα κατάλληλα γραμματικά και συντακτικά φαινόμενα και με τον ανάλογο λεκτικό πλούτο.
π.χ.Το θέμα των grieklich είναι ένα ιδιαίτερα παρακμιακό φαινόμενο το οποίο συνδέεται και με την τεχνολογία η οποία προβάλλει την εικόνα ενάντια στο παραδοσιακό βαθυστόχαστο βιβλίο,αλλά και με την αδυναμία του νεοέλληνα να μορφωθεί ιδιαίτερα ζώντας σε μία υλική εποχή η οποία τον γεμίζει πρωτίστως με την αγωνία του επιουσίου.

β).Στο β΄μέρος αναπτύσσονται οι απόψεις του αρθρογράφου:η θετική ή μη εστίασή του,κάποια παραδείγματα,παρατίθενται ιστορικά δεδομένα ,σκέψεις και συναισθήματα και κάποιες ηθικές πλευρές του όλου θέματος.Εάν σκεφθούμε ότι έχουμε τρία  είδη άρθρου(δημοσιιγραφικό-επιστημονικό-ποικίλο(λογοτεχνικό,αθλητικό,κοινωνικό,αθλητικό κ.λ.π)το άρθρο που ασχολείται με γλωσσικά θέματα σαφέστατα ανήκει σε μία κατηγορία που θα μπορούσαμε να την ονομάσουμε κοινωνική.Άρα το ύφος είναι απλό,δημοσιογραφικό,η γλώσσα προσιτή,το λεξιλόγιο καθημερινό εμπλουτισμένο με λέξεις από τον τομέα της γλωσσολογίας και της φιλολογικής επιστήμης,οι ιδέες προέρχονται από τον τομέα της ιστορίας,των κοινωνικών επιστημών και  της φιλοσοφικής γλωσσολογίας.

Αρχαία από Μετάφραση. Ομήρου Οδύσσεια. Γιατί είναι σημαντικά τα Ομηρικά έπη,γιατί είναι σημαντική η Οδύσσεια;

1.Οι μαθητές μέσα από τον Οδυσσειακό μύθο μαθαίνουν την έννοια του αγώνα και της νίκης.Μαθαίνουν ότι θα πρέπει  να θέτουν τη δική τους Ιθάκη,το δικό τους σκοπό στη ζωή για τον οποίο και θα πρέπει να μάχονται.Το ηρωϊκό  ιδεώδες ενέπνευσε γενεές και γενεές ανθρώπων οι οποίοι εμπνεύσθηκαν από τις περιπέτειες του Οδυσσέα,έθεσαν τους δικούς τους σκοπούς τους οποίους προσπάθησαν και πέτυχαν.

2.Οι μαθητές γνωρίζουν τους ήρωες της Οδύσσειας,τις  νοοτροπίες και τις αξίες τους,τα ήθη και τα έθιμα της εποχής τους.Συναναστρέφονται με ανθρώπους που είχαν σαν κίνητρο τη δικαιοσύνη,την αγάπη για τους θεούς και την πατρίδα τους.Βιώνουν το νόστο του Οδυσσέα ,την αγάπη του και τον πόθο του να γυρίσει στην πολυαγαπημένη πατρίδα του Ιθάκη,τη γυναίκα του και το παιδί του(Πηνελόπη και Τηλέμαχο).

3.Οι μαθητές μπορούν να παρακολουθήσουν την αλληλεπίδραση που υπάρχει ανάμεσα στην κοινωνία των ανθρώπων και στην κοινωνία των θεών.Οι θεοί βοηθούν,αναπτύσσουν  και εξελίσσουν τον άνθρωπο,τον άνθρωπο που έχει καλές σκέψεις και πράττει ωραία έργα.Η ασέβεια τιμωρείται.Ο Οδυσσέας επιστρέφει τελικά στην Ιθάκη διότι δεν παρέβη τους νόμους και το θέλημα των θεών,οι άνδρες του όμως χάθηκαν όλοι λόγω της ασέβειάς των (έφαγαν τα ζώα του θεού Ηλίου).

To Yποκείμενο.

Οι μορφές του υποκειμένου.
Το Υποκείμενο του ρήματος μπορεί να είναι:
1.Ουσιαστικό (με άρθρο ή και χωρίς άρθρο):Ακούστηκαν κανονιοβολισμοί.
2.Αντωνυμία(συνήθως προσωπική ή δεικτική): Εγώ σήκωσα το χέρι.
3.Πρόταση (δευτερεύουσα):Ενδέχεται να βρέξει.
4.Οποιοδήποτε μέρος του λόγου ή φράση ή πρόταση:ουσιαστικοποιημένα με άρθρο δηλαδή.
α.ουσιαστικοποιημένο επίθετο:Οι νέοι αγαπούν την περιπέτεια.
β.ουσιαστικοποιημένο ρήμα: Το έχω είναι βοηθητικό ρήμα).
γ.ουσιαστικοποιημένη μετοχή: Οι εργαζόμενοι διαμαρτύρονται.
δ.ουσιαστικοποιημένος σύνδεσμος και άλλα άκλιτα: Το εδώ είναι επίρρημα.
ε.ουσιαστικοποιημένη φράση: Το "γνώθι σαυτόν"είναι αρχαιοπρεπής φράση.
στ.ουσιαστικοποιημένη πρόταση: Το ότι αντέδρασες ενόχλησε τον καθηγητή.

Φύλλο εργασίας εισαγωγής Οδύσσειας Α΄Γυμνασίου.

Εισαγωγή Οδύσσειας Α΄Γυμνασίου.
Ερωτήσεις εκμάθησης.
1.Συμπλήρωσε τις παρακάτω προτάσεις με το σωστό περιεχόμενο:
α.Έπος σημαίνει:
β.Στο ηρωϊκό έπος ανήκουν τα δύο έπη:
γ.Τα βασικά γνωρίσματα του ηρωϊκού έπους είναι:
δ.Η Οδύσσεια στηρίζεται στον .............................κύκλο.

2.Συμπληρώνω τις παρακάτω προτάσεις με τις σωστές λέξεις και φράσεις:
α.Η Ιλιάδα διαρκεί................ημέρες.
β.Η Ιλιάδα έχει ως κεντρικό θέμα τον ............................του.............................
γ.Η Οδύσσεια εξιστορεί τον ...........................αγώνα του Οδυσσέα  για το.............................
δ.Τα ποιήματα της Ιλιάδας και της Οδύσσειας δημιουργήθηκαν κατά την ...........................εποχή.

Ανάλυση κειμένου.

Πώς αναλύω το κείμενο που δίδεται.
1.Χωρίζω το όλο κείμενο σε ενότητες και γράφω τους σχετικούς πλαγιότιτλους.Με αυτό τον τρόπο αποκτώ σφαιρική κατανόηση του κειμένου.
2.Ξεχωρίζω τον ή τους πρωταγωνιστές του κειμένου ,οι οποίοι μπορεί να είναι πρόσωπα,ζώα,πράγματα ,ιδέες καταστάσεις ή ιδιότητες.Είναι σημαντικό να καταλάβω την πορεία του βασικού πρωταγωνιστή μέσα στην πορεία του κειμένου.
3.Κατανοώ τη βασική ιδέα και την πιο σημαντική αξία η οποία διέπει το κείμενο.Επίσης αφ΄ής στιγμής κατανοήσω τη βασική ιδέα και αξία του κειμένου προσπαθώ να διακρίνω τις ιδέες και αξίες που περαιτέρω αναπτύσσονται.Το οποιοδήποτε κείμενο δεν είναι τίποτε άλλο παρά ανάπτυξη ιδεών και αξιών που προσπαθούν να αναπτύξουν τον άνθρωπο και την κοινωνία.Κατανοώ τις βασικές ιδέες και αξίες του κειμένου,με αυτόν τον τρόπο παρακολουθώ τον τρόπο που οι λίγες ιδέες γίνονται πολλές,τον τρόπο που οι λίγες αξίες στην αρχή τελικά πολλαπλασιάζονται μέσα στο κείμενο.
4.Παρατηρώ τα γραμματικά και συντακτικά φαινόμενα του κειμένου προκειμένου να κατανοήσω καλλίτερα και τα νοήματα του γραπτού.Επίσης προσπαθώ να συντάξω το κείμενο,με αποτέλεσμα την καλλίτερη κατανόησή του.

Πώς διδάσκεται η Οδύσσεια;

A.Σύνδεση με το μυθικό πλαίσιο του  έπους:

Είναι πράγματι σημαντικό να συνδέεται η υπόθεση ανά μάθημα του έπους με το μυθικό πλαίσιο του τρωϊκού κύκλου που γέννησε την Οδύσσεια.Π.χ.πρέπει να γνωρίζουμε ότι ο Οδυσσέας συμπολέμησε με τον Αχιλλέα στο Ίλιον,γι αυτό και τον συναντά στην κάθοδό του στον Άδη.

Β.Σύνδεση με την προηγουμένη ενότητα:

Είναι αναγκαίο πρίν την  έναρξη της κάθε διδακτικής ώρας να συνδέουμε το νέο μάθημα,τα νέα επεισόδια της Οδύσσειας με τα προηγούμενα.Όταν π.χ. φθάσουμε στην μνηστηροφονία όπου ο Οδυσσέας σκοτώνει τους μνηστήρες της Πηνελόπης θα πρέπει να θυμόμαστε όλο το σχέδιο που συνέλαβε με το γιό του και τους δικούς του ανθρώπους.

Γ.Δομή-Ενότητες:

Δομή σημαίνει ο χωρισμός του κειμένου σε παραγράφους,ενότητες,πλαγιότιτλους,Θα πρέπει να γνωρίζουμε τα θεματικά κέντρα του κειμένου δηλαδή τις βασικές ενότητες που συναποτελούν το κείμενο,ώστε να κατανοούμε τις σκέψεις,τα συναισθήματα και τις πράξεις των πρωταγωνιστών.Π.χ στη συνάντηση του Οδυσσέα με τον Εύμαιο θα πρέπει να διακρίνουμε την ενότητα της ικεσίας,από την ενότητα της αφήγησης των περιπετειών του ήρωα.

Όμήρου Οδύσσεια. Σχέδιο εισαγωγής.

Έπος (από το ρήμα έπω=λέγω)σημαίνει λόγος και διήγηση.Ως λογοτεχνικός όμως όρος σημαίνει αφηγηματικό ποίημα με περιεχόμενο μυθολογικό ,ηρωϊκό ή διδακτικό.

Η Οδύσσεια ανήκει στην κατηγορία του ηρωϊκού έπους.Το άλλο είδος έπους είναι το διδακτικό έπος(εκεί ανήκει το «Έργα και Ημέρες»του Ησιόδου).Το ηρωϊκό έπος αφηηγείται κατορθώματα ηρώων και θεών ,οι οποίοι συχνά συνυπάρχουν με τους ανθρώπους και κατευθύνουν τη δράση τους.Βασικά γνωρίσματα του ηρωϊκού έπους είναι τα παρακάτω:

1.παρουσιάζει μυθοποιημένα γεγονότα ενός μακρινού παρελθόντος σαν να είναι αληθινά.

2.έχει αντικειμενικό χαρακτήρα .Δεν εκφράζει τις προσωπικές ή υποκειμενικές απόψεις του ποιητή,αλλά την κοινωνία μέσα στην  οποία δημιουργείται (πρββλ.τα δημοτικά τραγούδια που και αυτά αποτελούν συλλογική έκφραση της κοινότητας μέσα στην οποία δημιουργούνται).

3.τα πιο γνωστά ηρωϊκά έπη είναι τα ομηρικά ποιήματα Ιλιάδα και Οδύσσεια.

Κεντρικό θέμα της Οδύσσειας.

Κεντρικό θέμα της Οδύσσειας είναι ο νόστος του Οδυσσέα.Ο ποιητής κατάφερε μέσα σε 41 ημέρες να εντάξει όλες τις μεταπολεμικές περιπέτειες του ήρωα που κράτησαν συνολικά δέκα χρόνια.

Η εποχή της Οδύσσειας.

Τα Ομηρικά έπη συντέθηκαν κατά τη Γεωμετρική περίοδο (1100-700 π.Χ)ειδικότερα κατά τις τελευταίες  δεκαετίες του 8^ου αι.π.Χ.στη δυτική Μικρά Ασία όπου οι Αχαιοί είχαν ιδρύσει αποικίες από τον 11^ο αι.π.Χ.Σε αυτές τις νέες πατρίδες οι άποικοι τραγουδούσαν με νοσταλγία και υπερηφάνεια τα κατορθώματα μεγάλων παλαιών ηρώων του ελλαδικού χώρου τα οποία μάλιστα συνέδεσαν και με νεώτερους θρύλους για τις περιπέτειες ναυτικών που αφθονούσαν κατά την εποχή του αποικισμού.