Nέα Ελληνικά κείμενα Β΄Γυμνασίου. Γρηγόριος Ξενόπουλος, Κάποια Χριστούγεννα.

Θέμα: Θέμα του κειμένου είναι η νοσταλγία του αφηγητή για τη χριστουγεννιάτικη κουλούρα των παιδικών του χρόνων και η αποξένωσή  του αργότερα από το έθιμο αυτό.Το περιεχόμενο του κειμένου είναι λαογραφικό και θεολογικό.

Δομή του κειμένου:

1^η ενότητα:  « Ένα καιρό στη ζωή μου….δεν τα βλέπω»: η ζακυνθινή κουλούρα και η σύνδεσή της με τα χριστούγεννα.

2^η ενότητα: «και δεν τα έβλεπα πραγματικώς…κατόπιν εορτής» : Η νοσταλγία του εορταστικού οικογενειακού τραπεζιού και ο εορτασμός των χριστουγέννων πρωτοχρονιάτικα.

3^η ενότητα: « αλλά ήλθαν και χριστούγεννα… τα θεοφάνεια» : Η απομάκρυνση από το έθιμο της κουλούρας  λόγω πένθους.

4^η ενότητα: « κάποιο χρόνο όμως…και να μένει στη Ζάκυθο» : Η απομυθοποίηση της κουλούρας εξαιτίας της χαλάρωσης των συναισθηματικών δεσμών με το νησί.

5^η ενότητα: « έτσι εξήγησα…τα χριστούγεννα η μητέρα του» : το ζακυθινό έθιμο της κουλούρας σε συσχετισμό με το μέλανα ζωμό των Σπαρτιατών.

Ερμηνευτικές παρατηρήσεις:

1.Δεν μπορούσα να καταλάβω χριστούγεννα χωρίς την κουλούρα: Δεν μπορούσα να νοιώσω ότι είναι χριστούγεννα αφού δεν υπήρχε κουλούρα με την οποία είχα συσχετίσει την ατμόσφαιρα αυτής της μεγάλης εορτής.

2. κάθε πράγμα ταιριάζει στον τόπο του: Κάθε πράγμα ταιριάζει να υπάρχει στον τόπο όπου συνήθισαν οι άνθρωποι να το έχουν ή να το χρησιμοποιούν.

3.Η ζακυνθινή κουλούρα και τα χριστούγεννα:

Ο επιστολογράφος αναφέρει ότι δεν μπορούσε να νοιώσει χριστούγεννα γιατί η γιορτή αυτή ήταν απόλυτα δεμένη με το έθιμο της κουλούρας και από τη στιγμή κατά την οποία ο Ξενόπουλος ήταν φοιτητής στην Αθήνα ουσιαστικά δεν περνούσε και δεν ένοιωθε τα χριστούγεννα,όπως συνέβαινε στη Ζάκυνθο.

Στόχος του συγγραφέα:

Στόχος του συγγραφέα επιστολογράφου είναι να δείξει ότι οι άνθρωποι απομακρύνονται από τις παραδόσεις και τις συνήθειες της ιδιαίτερης πατρίδος τους, όταν εγκαθίστανται και μένουν μόνιμα σε άλλο τόπο.

Γλωσσικές παρατηρήσεις:

Το κείμενο χαρακτηρίζεται από τη γλωσσική απλότητα της δημοτικής, τον κουβεντιαστό τόνο (Α΄της λέω, δεν έχει, θα κόψουμε και κουλούρα…).Υπάρχει συναισθηματική απλότητα καθώς ο συγγραφέας εκφράζεται αυθόρμητα ( τα΄βλεπα με τη φαντασία μου..).

Σχήματα λόγου:

Μεταφορά: το ψωμί είναι σπαρμένο με σταφίδες

Ασύνδετο: άλλη πάστα, άλλη ζύμη, άλλη όψη…

Πολύστικτο σχήμα αποσιώπησης: απαντούσα, δεν τα βλέπω!...

Ασκήσεις:

1.να σημειώσετε σωστό ή λάθος στις παρακάτω προτάσεις δικαιολογώντας τις απαντήσεις σας με χωρία του κειμένου:

Α. Ο επιστολογράφος έχει ταυτίσει την κουλούρα με την εορτή των χριστουγέννων.

Β.  Δεν στενοχωριέται που η κουλούρα αργεί να φθάσει στην Αθήνα.

Γ.  Ο επιστολογράφος δεν ξέχασε ποτέ το έθιμο της κουλούρας.

2. Ποιες αξίες θεωρείτε ότι προβάλλονται στο συγκεκριμένο απόσπασμα;

3.Ποιά είναι η αναλογία που αναλύεται στο κείμενο.Να κρίνετε την αξιοπιστία της.

Βασίλειος Μακρυπούλιας, φιλόλογος.