Ιστορία Β΄Γυμνασίου. Ιουστιανιανός. Ιστορία Β' Γυμνασίου : Ο Ιουστινιανός και το έργο του

Ο Ιουστινιανός Α’ (527-565) ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς αυτοκράτορες της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Το πρόγραμμά του ήταν : Ένα κράτος, Μία Εκκλησία, Μία Νομοθεσία

Εσωτερική πολιτική

Ø      Μαζί με την ικανή σύζυγό του, Θεοδώρα, ο Ιουστινιανός κατέστειλε την εξέγερση των δήμων, των  Πράσινων και των Βενετών (οπαδοί αθλητικών σωματείων με πολιτική δύναμη) στον Ιππόδρομο της Κωνσταντινούπολης. Η εξέγερση αυτή ονομάστηκε Στάση του Νίκα (532). Στη συνέχεια περιόρισε σημαντικά τη δύναμη των δήμων.

Ø      Προσπάθησε να μειώσει τη δύναμη των μεγάλων γαιοκτημόνων και να προστατεύσει τους ελεύθερους αγρότες, που ήταν πολύ χρήσιμη για το κράτος μιας και πλήρωναν φόρους.

Ø      Ήταν υποστηρικτής του χριστιανισμού και καταδίωξε τους οπαδούς των αιρέσεων και της αρχαίας θρησκείας. Γι’ αυτό έκλεισε τη Νεοπλατωνική Ακαδημία (σχετιζόταν με την αρχαία θρησκεία) και προσπάθησε να διαδώσει τον Χριστιανισμό σε λαούς του Καυκάσου και της Ανατολικής Αφρικής.

Ø      Κωδικοποίησε το Ρωμαϊκό Δίκαιο. Εξέδωσε :

1.                 τον Ιουστινιάνειος Κώδικας (οι αυτοκρατορικοί νόμοι πριν τον Ιουστινιανό)

2.                 τον Πανδέκτης (γνώμες Ρωμαίων νομικών)

3.                 τις Εισηγήσεις (βιβλίο για τους νέους φοιτητές της Νομικής)

4.                 τις Νεαρές (νόμοι μετά το 534, οι περισσότεροι στα ελληνικά, γιατί πλέον ο λαός στην ανατολική αυτοκρατορία δεν καταλάβαινε τα λατινικά)

Το Ιουστινιάνειο Δίκαιο αποτέλεσε τη βάση του Δικαίου της Νεότερης Ευρώπης.

Εξωτερική πολιτική

Έκανε πόλεμους τόσο στην Ανατολή, όσο και στη Δύση θέλοντας να φτιάξει μια μεγάλη αυτοκρατορία.

Στη Δύση : 

1)      κατέλαβε το Βανδαλικό κράτος στη Β. Αφρική (533-534)

2)      κατέλαβε δύσκολα το Οστρογοτθικό Βασίλειοστην Ιταλία (535-555)

3)      κατέλαβε κάποιες παράκτιες νοτιοανατολικές περιοχές του Βησιγοτθικού Βασιλείου της Ισπανίας

Στην Ανατολή :

Ο κίνδυνος από τους Πέρσες ήταν μεγάλος μιας και ο Πέρσης βασιλιάς Χοσρόης Α’ κατέλαβε αρκετές περιοχές. Τελικά υπογράφτηκε συνθήκη ειρήνης με τους Πέρσες το 562.

Στο Βορρά (Δούναβη) :

Έφτιαξε πολλά φρούρια και ξόδεψε πολλά χρήματα για την εξαγορά της ειρήνης. Οι Σλάβοι όμως προκαλούσαν πολλά προβλήματα με τις επιδρομές που έκαναν στην περιοχή.

Οι πόλεμοι του Ιουστινιανού απογύμνωσαν τις ευρωπαϊκές επαρχίες της αυτοκρατορίας και άδειασαν τα ταμεία. Τα αποτελέσματα στο μέλλον θα ήταν δυσάρεστα.

ΚΤΙΣΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ

Ο Ιουστινιανός κατασκεύασε :

1. φρούρια και τείχη

2. ναούς

3. δρόμους, γέφυρες, υδραγωγεία και αποθήκες σιτηρών

Η Αγία Σοφία είναι το σπουδαιότερο έργο της εποχής του Ιουστινιανού. Εκπροσωπεί το νέο ρυθμό : βασιλική μετά τρούλου και αποτελεί συνδυασμό βασιλικής (μακρόστενα ρωμαϊκά κτίρια) και περίκεντρων κτιρίων (κυκλικών ή πολυγωνικών). Ο ίδιος συνδυασμός εφαρμόστηκε για 1^ηφορά στο ναό της Αγίας Ειρήνης, πάλι στην Κωνσταντινούπολη την ίδια εποχή. Οι αρχιτέκτονές της ήταν ο Ανθέμιος και ο Ισίδωρος. Η κατασκευή διήρκησε 5 χρόνια (532-537). Το κτίριο είναι σχεδόν τετράγωνο (76 μέτρα Χ 71 μέτρα. Εντύπωση προκαλεί ο τεράστιος τρούλος της, ο οποίος μοιάζει να κρέμεται από τον ουρανό. Λέγεται ότι στα εγκαίνιά της ο Ιουστινιανός περήφανος για το έργο του αναφώνησε « Νενικήκα σε Σολομών!».

Ασκήσεις.

1.Έχει λεχθεί ότι ο Ιουστινιανός ήταν ο τελευταίος ρωμαίος αυτοκράτορας στο βυζαντινό θρόνο ( G.Ostrogorsly). Μπορείς να εξηγήσεις  το χαρακτηρισμό;

2. Ποιά αίτια της στάσης του Νίκα διαφαίνονται στο παρακάτω κείμενο;
"Τον Ιανουάριο του 532 ξέσπασαν σοβαρές ταραχές μετά την καταδίκη κάποιων Πράσινων και Βένετων σε θάνατο για επεισόδια στον Ιππόδρομο. Εκφράζοντας την αντιπάθειά τους στο πρόσωπο του απόμακρου αυτοκράτορά τους, που στα μάτια τους ήταν ο εισηγητής της σκληρής φορολογικής πολιτικής που πραγματοποιούσε ο Ιωάννης Καππαδόκης, ο λαός ξεχύθηκε στους δρόμους της Πόλης, προκαλώντας καταστροφές και χρίζοντας αυτοκράτορα τον Υπάτιο, ανιψιό του Αναστασίου Α΄. Η κατάσταση ξέφευγε από το έλεγχο του Ιουστινιανού, ο οποίος την παραμονή της εγκατάλειψης του θρόνου προς διαφυγή, μεταπείθεται (κατά μία εκδοχή) από τη Θεοδώρα και παραμένει για μάχη μέχρις εσχάτων. Έτσι, υπό τις εντολές του Βελισάριου, του Μούνδου και του διοικητή της φρουράς στρατηγού Ναρσή, ο ρωμαϊκός στρατός σφαγιάζει στον Ιππόδρομο 30.000 περίπου στασιαστές και μη, δίνοντας τέλος στην περίφημη «Στάση του Νίκα», η οποία έλαβε το όνομά της από το σύνθημα των επαναστατών".

Επιμέλεια : Νίκος Μελιγκώνης