Αρχαία Ελληνικά από μετάφραση Α΄Γυμνασίου. Προοίμιο Οδύσσειας, στ.1-25.

Χωρισμός σε ενότητες:

Στίχοι 1-13: Επίκληση στη Μούσα. Παρουσίαση του Οδυσσέα. Η τύχη  των συντρόφων του.Δεύτερη επίκληση.

Στίχοι:14-19:  Η παραμονή του Οδυσσέα στο νησί της Καλυψούς.

Στίχοι: 20-25: Η επιστροφή του ήρωα στην πατρίδα του.Ο ρόλος των θεών.

Περίληψη:

Ο ποιητής αρχίζει το έπος παρακαλώντας τη Μούσα να τον βοηθήσει στο εγχείρημά του αυτό. Πληροφορούμαστε για τις περιπέτειες του βασιλέως της Ιθάκης, καθώς και ότι τον κρατεί η Καλυψώ στο νησί της. Τελικά οι θεοί αποφάσισαν ο Οδυσσέας να επιστρέψει στην Ιθάκη, όλοι τον συμπαθούν εκτός από το θεό Ποσειδώνα.

Πραγματολογικά σχόλια:

Τον άνδρα τον πολύτροπο:Είναι ο Οδυσσέας ο βασιλεύς της  Ιθάκης, γιός  του Λαέρτη και της Αντίκλειας.

Μούσα: Είναι η μούσα Καλλιόπη, η μούσα της επικής ποίησης.

Πολιτιστικά στοιχεία:

Το κάστρο το ιερό: Σε εποχές συχνών πολεμικών συγκρούσεων η οχυρωματική τέχνη ήταν ιδιαιτέρως αναπτυγμένη.

Αφηγηματικές τεχνικές.

Κυκλικό σχήμα:Το προοίμιο ξεκινά με την επίκληση στη Μούσα (στ.1) και τελειώνει πάλι με αυτή την  επίκληση (στ.13: κόρη του Δία…).

Προϊδεασμός – προοικονομία-προϊδεασμός :στ.7. : Οι σύντροφοι θα χαθούν στο νησί του Ηλίου.

                                                          Στ.16-19: Η Καλυψώ θα αφήσει το βασιλέα να επιστρέψει στην Ιθάκη.

                                                  Στ.20-21: Οι θεοί θα επιτρέψουν τελικά ο Οδυσσέας να επιστρέψει στην Ιθάκη εκεί όπου νέες περιπέτειες τον περιμένουν.

In media res : Η αφήγηση ξεκινά όχι από την αρχή αλλά από κάποιο άλλο κομβικό σημείο της αφήγησης.

Προοίμιο =δύο μέρη:

1^ο (1-13)

Ο ποιητής επικαλείται τη Μούσα-δίνει τα κεντρικά χαρακτηριστικά του ήρωος –ομιλεί για τις συνέπειες των ανθρωπίνων λαθών-υπονοεί ότι θα αφηγηθεί τα γεγονότα όχι κατ΄ανάγκη με τη χρονολογική σειρά.

2^ο (14-25): Ο ποιητής αναφέρει την επιστροφή στην πατρίδα τους –τον εγκλεισμό του ήρωος στην Καλυψώ- την επιστροφή του στην Ιθάκη-τη συμπάθεια όλων των θεών πλήν του Ποσειδώνος.

Ιδεολογικά στοιχεία:

Στ.1 : Μούσα : τυπική επίκληση στη Μούσα, οι ποιητές εθεωρούντο θεόπνευστοι.

Στ.4. : Προωθείται το μοτίβο του πολύπειρου και πολυτάξιδου ανθρώπου, τόσο απαραίτητο στη νέα εποχή των εμπόρων και ταξιδευτών.

Στ.9-11: Προβάλλεται η ατομική ευθύνη των ανθρώπων, η δύναμη της αυτοσυγκράτησης και της προσωπικής ευθύνης.

Στ16: Προβάλλονται δύο έξοχα ιδανικά της εποχής του Ομήρου: η Πατρίδα και η Οοκογένεια.

Στ 19 : Οι ερωτικές σχέσεις θεών και ανθρώπων δεν ήταν κάτι ασυνήθιστο στους αρχαίους, ίσως υπονοείται η θεία φύση των ανθρώπων και η δύναμη η θεϊκή του ανθρωπίνου νοός.

Χαρακτηρισμοί:

Όπως βλέπουμε (στ.1) ο Οδυσσέας παρουσιάζεται πολύξερος διότι πέρασε πολλά και ταξίδεψε σε πολλά μέρη.Παρουσιάζεται  έμπειρος διότι γνώρισε ανθρώπους και συνήθειες και ήθη.  Στους στίχους 6-8 παρουσιάζεται ως φιλεύσπλαχνος, ενώ στους στίχους 15 κ.ε κρίνεται ως φιλόπατρις και με αγάπη στην οικογένειά του.

Ερωτήσεις.

1. Να δώσετε δύο σημαντικά χαρακτηριστικά του Οδυσσέα.

2.Τι συμβολίζει η παραμονή του Οδυσσέως στο νησί της Καλυψούς και η σχέση ενός ανθρώπου με μία θεά;

3. Να δώσετε δύο ιδεολογικά στοιχεία του κειμένου.

Βασίλειος Μακρυπούλιας, φιλόλογος.