Προτεινόμενο θέμα για τον Δαρείο του Καβάφη

Κωνσταντίνος Μάντης | Προτεινόμενα Θέματα για τη Λογοτεχνία Κατεύθυνσης

Konstantinos Kavafis, painting by Fabrizio Cassetta

Προτεινόμενο θέμα για το ποίημα Ο Δαρείος του Κωνσταντίνου Καβάφη

Κωνσταντίνος Καβάφης, Ο Δαρείος

Ο ποιητής Φερνάζης το σπουδαίον μέρος

του επικού ποιήματός του κάμνει.

Το πώς την βασιλεία των Περσών

παρέλαβε ο Δαρείος Υστάσπου. (Aπό αυτόν

κατάγεται ο ένδοξός μας βασιλεύς,

ο Μιθριδάτης, Διόνυσος κ’ Ευπάτωρ). Aλλ’ εδώ

χρειάζεται φιλοσοφία· πρέπει ν’ αναλύσει

τα αισθήματα που θα είχεν ο Δαρείος:

ίσως υπεροψίαν και μέθην· όχι όμως — μάλλον

σαν κατανόησι της ματαιότητος των μεγαλείων.

Βαθέως σκέπτεται το πράγμα ο ποιητής.

Aλλά τον διακόπτει ο υπηρέτης του που μπαίνει

τρέχοντας, και την βαρυσήμαντην είδησι αγγέλλει.

Άρχισε ο πόλεμος με τους Pωμαίους.

Το πλείστον του στρατού μας πέρασε τα σύνορα.

Ο ποιητής μένει ενεός. Τι συμφορά!

Πού τώρα ο ένδοξός μας βασιλεύς,

ο Μιθριδάτης, Διόνυσος κ’ Ευπάτωρ,

μ’ ελληνικά ποιήματα ν’ ασχοληθεί.

Μέσα σε πόλεμο — φαντάσου, ελληνικά ποιήματα.

Aδημονεί ο Φερνάζης. Aτυχία!

Εκεί που το είχε θετικό με τον «Δαρείο»

ν’ αναδειχθεί, και τους επικριτάς του,

τους φθονερούς, τελειωτικά ν’ αποστομώσει.

Τι αναβολή, τι αναβολή στα σχέδιά του.

Και νάταν μόνο αναβολή, πάλι καλά.

Aλλά να δούμε αν έχουμε κι ασφάλεια

στην Aμισό. Δεν είναι πολιτεία εκτάκτως οχυρή.

Είναι φρικτότατοι εχθροί οι Pωμαίοι.

Μπορούμε να τα βγάλουμε μ’ αυτούς,

οι Καππαδόκες; Γένεται ποτέ;

Είναι να μετρηθούμε τώρα με τες λεγεώνες;

Θεοί μεγάλοι, της Aσίας προστάται, βοηθήστε μας.—

Όμως μες σ’ όλη του την ταραχή και το κακό,

επίμονα κ’ η ποιητική ιδέα πάει κι έρχεται —

το πιθανότερο είναι, βέβαια, υπεροψίαν και μέθην·

υπεροψίαν και μέθην θα είχεν ο Δαρείος.

1. Ο Κωνσταντίνος Καβάφης χρησιμοποιεί συχνά στην ποίησή του φανταστικά πρόσωπα, τα οποία ενδεχομένως λειτουργούν και ως προσωπεία του. Θεωρείτε ότι ο ποιητής Φερνάζης είναι απλώς ένα φανταστικό πρόσωπο ή ότι λειτουργεί ως προσωπείο του ποιητή; Αφού διατυπώσετε την άποψή σας, να αιτιολογήσετε και τις δύο πιθανότητες.

[Μονάδες 15]

2. Στους ακόλουθους στίχους α) να εντοπίσετε και να αιτιολογήσετε τη χρήση ειρωνείας, β) να εξηγήσετε τη χρήση των σημείων στίξης και γ) να εντοπίσετε την αφηγηματική φωνή, αφού διακρίνετε τα είδη αυτής που συναντώνται σε όλο το ποίημα.

[Μονάδες 20]

«Και νάταν μόνο αναβολή, πάλι καλά.

Aλλά να δούμε αν έχουμε κι ασφάλεια

στην Aμισό. Δεν είναι πολιτεία εκτάκτως οχυρή.

Είναι φρικτότατοι εχθροί οι Pωμαίοι.

Μπορούμε να τα βγάλουμε μ’ αυτούς,

οι Καππαδόκες; Γένεται ποτέ;

Είναι να μετρηθούμε τώρα με τες λεγεώνες;

Θεοί μεγάλοι, της Aσίας προστάται, βοηθήστε μας.— »

3. Έχει διατυπωθεί η άποψη ότι «ο Καβάφης είναι ένας από τους μάστορες της αποστασιοποίησης» [Γ. Π. Σαββίδης, Μικρά Καβαφικά]. Να εξηγήσετε τον όρο «αποστασιοποίηση» και να αιτιολογήσετε το αν αυτή η διαπίστωση βρίσκει ή όχι εφαρμογή στο συγκεκριμένο ποίημα.

[Μονάδες 20]

4. Να σχολιάσετε σε μία παράγραφο (150-200 λέξεων) το περιεχόμενο των ακόλουθων στίχων:

«Όμως μες σ’ όλη του την ταραχή και το κακό,

επίμονα κ’ η ποιητική ιδέα πάει κι έρχεται —

το πιθανότερο είναι, βέβαια, υπεροψίαν και μέθην·

υπεροψίαν και μέθην θα είχεν ο Δαρείος.»
[Μονάδες 25] 

5. Σας δίνετε το ποίημα του Κωνσταντίνου Καβάφη «Εν πορεία προς την Σινώπην». Αφού το διαβάσετε προσεκτικά να εντοπίσετε τυχόν θεματικές ομοιότητες με το εξεταζόμενο ποίημα του Καβάφη "Ο Δαρείος". 

[Μονάδες 20]

Ο Μιθριδάτης, ένδοξος και κραταιός,

μεγάλων πόλεων ο κύριος,

κάτοχος ισχυρών στρατών και στόλων,

πηγαίνοντας προς την Σινώπην πέρασε από δρόμον

εξοχικόν, πολύ απόκεντρον

όπου ένας μάντις είχε κατοικίαν.

Έστειλεν αξιωματικό του ο Μιθριδάτης

τον μάντι να ρωτήσει πόσα θ’ αποκτήσει ακόμη

στο μέλλον αγαθά, πόσες δυνάμεις άλλες.

Έστειλεν αξιωματικό του, και μετά

προς την Σινώπην την πορεία του ξακολούθησε.

Ο μάντις αποσύρθηκε σ’ ένα δωμάτιο μυστικό.

Μετά περίπου μισήν ώρα βγήκε

περίφροντις, κ’ είπε στον αξιωματικό,

«Ικανοποιητικώς δεν μπόρεσα να διευκρινίσω.

Κατάλληλη δεν είν’ η μέρα σήμερα.

Κάτι σκιώδη πράγματα είδα. Δεν κατάλαβα καλά. —

Μα ν’ αρκεσθεί, φρονώ, με τόσα που έχει ο βασιλεύς.

Τα περισσότερα εις κινδύνους θα τον φέρουν.

Θυμήσου να τον πεις αυτό, αξιωματικέ:

με τόσα που έχει, προς θεού, ν’ αρκείται!

Η τύχη ξαφνικές έχει μεταβολές.

Να πεις στον βασιλέα Μιθριδάτη:

λίαν σπανίως βρίσκεται ο εταίρος του προγόνου του

ο ευγενής, που εγκαίρως με την λόγχην γράφει

στο χώμα επάνω το σωτήριον Φεύγε Μιθριδάτα.»

Read more: http://latistor.blogspot.com/2013/11/blog-post_25.html#ixzz2oHPYCxG5