Έκφραση-Έκθεση Γ΄Λυκείου,διαγώνισμα

Πώς εμπνέουμε ο ένας τον άλλον;

Του Χαρίδημου Τσούκα

     Καλαίσθητη και συγκινητική η διαφήμιση του Johnnie Walker, «Keep Walking Greece» («Συνέχισε να περπατάς Ελλάδα»). Εμψυχωτικό το τραγούδι που τη συνοδεύει («You will never walk alone»), αρχετυπικό το κεντρικό της μοτίβο (ο θρίαμβος της ελπίδας απέναντι στις αντιξοότητες), ζεστές και οικείες οι φυσιογνωμίες των συμπολιτών μας που απεικονίζονται. Το μήνυμα: ακόμα κι αν βιώνουμε τα προβλήματά μας ατομικά, δεν είμαστε μόνοι. Η κρίση μας φέρνει κοντά. Μια νέα συλλογικότητα αναδύεται. «Εμπνέουμε ο ένας τον άλλο», αναφέρει η επιγραφή στο τέλος της διαφήμισης. 

     Πράγματι. Το σημαντικό όμως δεν είναι τόσο η διαπίστωση, όσο το ερώτημα: «πώς εμπνέουμε ο ένας τον άλλο;». Πώς δημιουργείται η νέα συλλογικότητα; Όπως ο άνθρωπος που επιβιώνει από ένα πολύ σοβαρό ατύχημα συνήθως επανεξετάζει τα ουσιώδη του βίου του, έτσι και η δραματική επιδείνωση των υλικών όρων της ζωής αναδιατάσσει τις συλλογικές μας προτεραιότητες. Μετράμε τα πράγματα διαφορετικά. Αλλάζει το οντολογικό επίπεδο αναφοράς – ανακαλύπτουμε τη σχέση μας με τον κόσμο, την οποία γνωρίζαμε, αλλά, αστόχαστα αυτάρκεις, προσπερνούσαμε. Έχοντας βιώσει την απειλή της υπαρξιακής ανασφάλειας, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για μια διαυγασμένη συλλογικότητα, η οποία γνωρίζει στοχαστικότερα τους όρους της συγκρότησής της.

     Επιστρέφω στο ερώτημα: πώς εμπνέουμε ο ένας τον άλλο; Η ανθρωπολογία της διαφήμισης – ο ακατάβλητος άνθρωπος ως ατομική μονάδα – δεν μας βοηθά να δούμε τις διαδραστικές ρίζες της αλληλο-έμπνευσης. Δεν αρκεί να προτρέπουμε τον εαυτό μας να μην καταβληθεί από τις αντιξοότητες («κράτα το κεφάλι σου ψηλά και μη φοβάσαι το σκοτάδι»)· είμαστε αδύναμοι για να είμαστε αυτάρκεις και ανήμποροι να αυτο-προωθηθούμε. Χρειαζόμαστε ενέργεια για να προχωρήσουμε. Χρειαζόμαστε την αναγεννητική υπενθύμιση ότι μπορούμε να υπάρξουμε διαφορετικά, ότι έχουμε δυνατότητες που δεν γνωρίζαμε καν. Χρειαζόμαστε κάποιον να μας εμπνεύσει.
     Μας εμπνέουν άνθρωποι με ηγετική παρουσία. Άνθρωποι που δεν διεκπεραιώνουν απλώς ένα ρόλο αλλά βάζουν τον εαυτό τους με πάθος μέσα σε αυτόν. Ηγέτες που δεν δείχνουν απλώς το δρόμο, αλλά τον περπατούν. Άνθρωποι με αρχές, όραμα και αυταπάρνηση, που βλέπουν την ηγετική θέση τους όχι ναρκισσιστικά, αλλά ως δυνατότητα να υπηρετήσουν κάτι που τους υπερβαίνει – ένα κοινό όνειρο, ένα συλλογικό έργο. Τέτοιοι άνθρωποι μας εμπνέουν με το παράδειγμά τους. Η συμπεριφορά τους γίνεται μέτρο αναφοράς.

     Πού θα βρούμε τέτοιους ανθρώπους; […] Αν ψάξουμε, θα δούμε ότι ο δημόσιος βίος βρίθει από περιπτώσεις αφανών ηγετών που κάνουν μικρά θαύματα – εμπνέουν με το παράδειγμά τους. Απ’ αυτούς θα πάρουμε κουράγιο. Τέτοιοι άνθρωποι θα μας δώσουν ενέργεια κι ελπίδα. Αν αυτοί έκαναν κάτι αναζωογονητικά διαφορετικό, μπορούμε κι εμείς, στα δικά μας μέτρα, να κάνουμε τη διαφορά. […]

     Οι άνθρωποι που εμπνέουν έχουν υψηλές απαιτήσεις από τον εαυτό τους και τους άλλους, βάζουν τον πήχη ψηλά για όλους. […] Μας εμπνέουν οι άνθρωποι που δίνονται σε ένα συλλογικό σκοπό με αρχές, ανιδιοτέλεια και πάθος. Τέτοιοι άνθρωποι υπάρχουν παντού. Αυτό που τους κάνει υποδειγματικούς δεν είναι μόνο τα επιτεύγματά τους, αλλά κάτι βαθύτερο: μας υποδεικνύουν έναν τρόπο να υπάρχουμε. Όταν έχουμε την τύχη να διασταυρωθούμε μαζί τους νιώθουμε το ζωογόνο άγγιγμά τους· μας βγάζουν από την πεπατημένη, μας ανα-προσανατολίζουν. Ανακαλύπτουμε ότι μπορούμε να σχετιζόμαστε διαφορετικά με τον κόσμο και τον εαυτό μας – να υπάρχουμε διαφορετικά. Θέλουμε τότε να μοιραστούμε με άλλους τη χαρά της δημιουργίας που πήραμε. Γινόμαστε κι εμείς ποιητές της ζωής μας. Εμπνέουμε ο ένας τον άλλο.

«ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ», 21 Μαρτίου 2012

Α. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου με 80-100 λέξεις περίπου χωρίς δικά σας σχόλια.

Μονάδες 25

Β1. «Μας εμπνέουν οι άνθρωποι που δίνονται σε ένα συλλογικό σκοπό με αρχές, ανιδιοτέλεια και πάθος»: Να αναπτύξετε το νόημα του παραπάνω χωρίου με 70-90 λέξεις.

Μονάδες 10

Β2. Σε ποιο γραμματειακό είδος (άρθρο-επιφυλλίδα) ανήκει το κείμενο που διαβάσατε; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.

Μονάδες 5

Β3. Με ποιους τρόπους αναπτύσσεται η δεύτερη παράγραφος του κειμένου (Πράγματι … συγκρότησής της); Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας επισημαίνοντας τα σχετικά χωρία.

Μονάδες 5

Β4. Στην πρώτη παράγραφο του κειμένου ο συντάκτης παραθέτει μια διαφήμιση που αποτελεί και την αφόρμηση του προβληματισμού του. Ποια τεχνική πειθούς χρησιμοποιείται στη συγκεκριμένη διαφήμιση; Ποιες άλλες τεχνικές γνωρίζετε;

Μονάδες 5

Β5. α) «Πού θα βρούμε τέτοιους ανθρώπους;»: Ποια είναι η λειτουργικότητα της συγκεκριμένης
            ερώτησης;

       β) Στο κείμενο είναι εμφανής η χρήση του α΄ πληθυντικού προσώπου. Τι πετυχαίνει με τη
            χρήση του προσώπου αυτού ο συντάκτης; 

Μονάδες 5

Β6. Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: αντιξοότητες, επιδείνωση, αυτάρκεις, ακατάβλητος, ναρκισσιστικά.

Μονάδες 5

Γ. Ο συντάκτης υποστηρίζει ότι, «όταν καταβαλλόμαστε από διάφορες αντιξοότητες, χρειαζόμαστε ενέργεια για να προχωρήσουμε· χρειαζόμαστε κάποιους να μας εμπνεύσουν». Πού θα βρούμε τέτοιους ανθρώπους και ποια είναι τα χαρακτηριστικά τους; Ποια θα πρέπει να είναι η δική μας στάση απέναντι στις αντιξοότητες της ζωής; Υποθέστε ότι γράφετε άρθρο σε μηνιαίο περιοδικό (500-600 λέξεις).

Μονάδες 40